سید ممتاز علی
| سید ممتاز علی | |
|---|---|
| جم | 27 ستمبر 1860 [۱] |
| وفات | 15 جون 1935 (75 سال)[۱] |
| مدفن | دیوبند |
| شہریت |  برطانوی ہندستان
|
| شریک حیات | محمدی بیگم [۱] |
| اولاد | امتیاز علی تاج |
| عملی زندگی | |
| مادر علمی | دارالعلوم دیوبند |
| استاذ | محمد قاسم نانوتوی ، محمد یعقوب نانوتوی |
| پیشہ | ناشر ، لکھاری ، مترجم |
| پیشہ ورانہ زبان | اردو |
| کارہائے نمایاں | تہذیب نسواں |
 باب ادب
| |
ترمیم  | |
سید ممتاز علی (پیدائش: 27 ستمبر، 1860ء - وفات: 15 جون، 1935ء) اردو زبان دے معروف مصنف، ناشر، مترجم، رفاہِ عام پریس دے مالک تے زنانہ اخبار تہذیب نسواں دے بانی سن ۔ انار کلی تے سابق ڈائریکٹر مجلس ترقی ادب لاہور امتیاز علی تاج انہاں دے فرزند سن ۔
حالات زندگی
سودھومولوی سید ممتاز علی 27 ستبر، 1860ء وچ راولپنڈی، صوبہ پنجاب (برطانوی ہند) وچ پیدا ہوئے۔ان دے والد دا ناں سید ذو الفقار علی سی۔[۲] مولانا محمد قاسم نانوتوی تے مولوی محمد یعقوب توں قرآن، حدیث تے فقہ دی تعلیم حاصل کيتی۔ انگریزی دی تعلیم کچھ پرائیویٹ، کچھ اسکولاں وچ پائی، 1876ء وچ لاہور چلے گئے تے توں دمِ مرگ اوتھے رہے۔ 1884ء وچ پنجاب چیف کورٹ وچ مترجم مقرر ہوئے تے 1891ء تک رہے۔ فیر انہاں نے 1898ء نوں لاہور وچ رفاہِ عام پریس قائم کیا، جتھوں نہایت بلند پایہ کتاباں بہترین طباعت تے کتابت دے نال شائع ہُندی سی۔ اس دے علاوہ انہاں نے دار الاشاعت پنجاب دے ناں توں اک کتاب خانہ وی قائم کيتا۔ یکم جولائی 1898ء وچ انہاں نے عورتاں دے لئی اعلیٰ پایہ دا ہفتہ وار اخبار رہتل نسواں جاری کیا،جس دی ادارت انہاں دی بیوی محمدی بیگم دے سپرد سی۔ رہتل نسواں بہت جلد سارے ہندوستان دے متوسط طبقے دے اردو داں مسلم گھراناں وچ پہنچنے لگا، اس دی وجہ توں معمولی تعلیم یافتہ پردہ نشاں سوانیاں وچ تصنیف و تالیف دا شوق پیدا ہويا۔ ایہ اخبار 1949ء تک جاری رہیا۔ 1909ء وچ بچےآں دے لئی جریدہ پھُل دا اجرا کيتا جو تقسیم ہند دے بعد وی نکلدا رہیا۔ حکومت ہند نے انہاں دی علمی و ادبی خدمات دے صلہ وچ 1934ء وچ انہاں نوں شمس العلماء دا خطاب دتا۔ سر سید احمد خان توں انہاں دے گہرے مراسم سن ۔ اخلاق و مروت دے لحاظ توں اک بہترین انسان تے نہایت منکسر المزاج تے با اصول شخص سن ۔ ڈراما انارکلی دے مصنف تے مجلس ترقی ادب لاہور دے سابق ڈائریکٹر امتیاز علی تاج انہاں دے فرزند نيں۔[۳]
لکھتاں
سودھو- شیخ حسن (روحانیات، دار الشاعت پنجاب لاہور، 1930ء)
- اربعین من احادیث سید المرسلین (حدیث، دار الاشاعت پنجاب لاہور، 1937ء)
- تفصیل البیان
- حقوق نسواں (مطبع رفاہ عام لاہور، 1898ء)
- ریاض الاخلاق (مولوی مرزا سلطان احمد خاں دے متفرق مضامین دا مجموعہ، ترتیب:مولوی سید ممتاز علی، رفاہ عام اسٹیم لاہور، 1900ء)
- سراج الاخلاق (مولوی مرزا سلطان احمد خاں دے متفرق مضامین دا مجموعہ، ترتیب:مولوی سید ممتاز علی، رفاہ عام اسٹیم لاہور، 1903ء)
بانی مدیر
سودھو- تہذیب نسواں
- پھول
وفات
سودھومولوی ممتاز علی 15 جون 1935ء نوں لاہورماں انتقال کرگئے۔ انہاں نوں دیوبند دے آبائی قبرستان وچ سپردِ خاک کيتا گیا۔[۳]