سونگ خاندان دے دور حکومت وچ اسلام
سونگ خاندان وچ مسلمان آبادیاں دے نقوش سودھو
907ء وچ تانگ خاندان دی سلطنت ختم ہو گئی تے سونگ خاندان برسر اِقتدار آیا۔ تانگ خاندان دے عہد وچ تبلیغ اسلام اپنے عروج اُتے رہی تے مختلف قبائل نے اسلام قبول کرکے چینی علاقیاں تے صوبیاں وچ آبادیاں قائم کیتیاں۔ سونگ خاندان دے دوسرے حکمران شہنشاہ تائی ژونگ (دور حکومت: 976ء تا 997ء) دے زمانہ ٔ حکومت وچ کاشغر دے حاکم بغرا خان نے چینی ترکستان اُتے لشکرکشی کردتی، کیونجے بغرا خان والی ٔ خراسان دے ماتحت سی تے اِس لشکرکشی دے بعد بغرا خان نے چینی ترکستان نوں اپنے ماتحت کر لیا تے اوتھے دے باشندیاں نوں غلام بنا لیا تے شمال و جنوب وچ ’’یتان و شان‘‘ نوں اُنہاں دی سکونت دے لئی مقرر کر دتا، چونکہ اُنہاں وچوں اکثر مسلمان سن، اِس لئی اُنہاں نوں آزاد کر دتا تے اُنہاں نوں ایہ اختیار دِتا گیا کہ جتھے اُنہاں دا جِی چاہے، اوہ اوتھے مقیم ہوسکدے نیں۔ اج چینی ترکستان تے کانسو وچ اک مسلم قبیلہ ’’جوتون گان دل‘‘ (دونغان) دے ناں توں مشہور ۔ موجودہ لوکاں دا بیان اے کہ ایہ قبیلہ اُنہاں لوکاں دی اولاد اے جنہاں نوں بغرا خان نے 976ء توں 987ء دے زمانہ وچ قید کر دتا سی۔[۱] 1068ء وچ صفر خان حاکم بخارا نے جو غز ترک قبیلہ نال تعلق رکھدا سی، چین دے دار الحکومت آیا تے شہنشاہ چین نال ملاقات کیتی جس دی وجہ توں حکمران چین تے مسلماناں دے تعلقات مضبوط ہوئے۔ سونگ خاندان دے چوتھے حکمران رین ژونگ نے اُس دا شاندار استقبال کیتا تے دربارِ چین وچ اُس نوں خاص مہمان دی حیثیت نال رکھیا تے اُنہاں دی دوستی و تعلقات ایسے بندھے کہ بعد وچ کشیدہ نئیں ہوئے۔[۲]
صفر خان دے دو بیٹے سن: اک دا ناں میسری تے دوسرا سیف الدین سی۔ شہنشاہ چین رین ژونگ نے میسری نوں ریاست لُو دا حاکم مقرر کر دتا تے اُس نوں لوکواکون یعنی امیر ریاستِ لُو دا خطاب دتا تے سیف الدین نوں چُوجِنگ یعنی صاحب البرکہ والکرامہ دا خطاب تفویض کیتا۔ سیف الدین دا اک بیٹا جو شمس شاہ دے ناں توں مشہو سی، نوں محافظ تاتارون دا خطاب دتا گیا۔ شمس شاہ دی اولاد وچوں اک دا ناں کمال الدین سی، سونگ خاندان دے دسواں حکمران شہنشاہ گاؤژونگ سونگ نے اُس نوں امیرالفوج مقرر کیتا تے کمال الدین دے فرزند محمود نوں ریاست جیون جونگ دا حاکم مقرر کیتا تے محمود نوں اُس ریاست دا حاکم بنانے دی وجہ ایہ سی کہ اُس زمانے وچ جنوب مغربی چین وچ اک قبیلہ ’’کُن‘‘ دا ظہور ہویا سی تے ایہ قبیلہ چین دے مغربی سرحد اُتے برابر حملہ تے یورش کردا رہندا سی تے شہنشاہ چین نوں خوب معلوم سی کہ صرف مسلم حاکم ای اِنہاں سرکشاں نوں درست کرسکتے نیں، چنانچہ محمود نوں ریاست جیون چونگ دا حاکم بنایا تے اُس نوں حکم دِتا کہ اِنہاں سرکشاں دی قوت توڑنے دی تدبیر کرے تے محمود نے ایہ حکم پاندے ای اک ہزار سوار دا لشکر تیار کر لیا تے قبیلہ کُن دی سرکوبی دے لئی روانہ ہویا تے لشکر سمیت مغربی چین دی جانب پہنچیا۔ قبیلہ کُن اُتے حملہ کیتا تے فتح پائی۔ واپس دار الحکومت آیا تے دربارِ چین وچ حاضر ہویا تے خود شہنشاہ توں جنگی واقعات بیان کیتے۔ شہنشاہ نے اُسنوں ہان یان (صوبہ شانسی) دا حاکم مقرر کیتا۔[۳]
ہور ویکھو سودھو
- چین وچ اسلام دی تریخ
- یوآن خاندان
- سونگ خاندان
- یوآن خاندان دے دور حکومت وچ اسلام
- تانگ خاندان دے دور حکومت وچ اسلام
- منگ خاندان دے دور حکومت وچ اسلام
- چنگ خاندان دے دور حکومت وچ اسلام
حوالے سودھو
سانچہ:چین وچ مذہب