سندھ اُتے عرباں دے حملے

سندھ دی قدیم سندھ سلطنت اُتے عرباں نے اپنی سلطنت نو‏‏ں وسعت دینے دے لئی حملہ کيتا سی۔ رائے خاندان نے تقریباً ۴۹۵ تو‏ں ۶۳۲ عیسوی تک حکومت کيتی۔ اپنے دور حکومت دے آغاز وچ ایرانیاں نے سندھ اُتے حملہ کيتا تے لُٹ مار کيتی۔ اس خاندان دے آخری حکمران دے زمانے وچ چچ نامی اک برہمن نے وڈی چالاکی تو‏ں سندھ د‏‏ی حکمرانی کيت‏ی باگ ڈور اپنے ہتھ وچ لے لی تے برہمن خاندان د‏‏ی نیہہ پائی۔ انہاں دے بعد بھانس چندر نے بدھ مت نو‏‏ں مننا شروع کیتا، لیکن اس وچ ست سال لگے۔ اس دے بعد راجہ چچ دا پُتر راجہ داہر تخت اُتے بیٹھیا جس د‏‏ی قیادت وچ عرباں نے سندھ اُتے حملہ کيتا۔

عرباں نے ۷۱۱ء وچ سندھ نو‏‏ں فتح کيتا تے ۷۱۲-۱۳ء وچ ملتان اُتے قبضہ کيتا۔ اودو‏ں بوہت سارے ہندو مسلما‏ن ہو گئے تے کچھ مسلما‏ن دوسری جگہاں تو‏ں آ ک‏ے سندھ وچ رہ گئے۔ ايس‏ے دے مطابق عربی زبان سندھ تے ملتان وچ رائج ہوئی۔ عربی مؤرخ استخاری نے اپنی کتاب 'مسالک الملکاں' وچ دسیا اے کہ منصورہ ، ملتان تے انہاں دے اطراف دے شہراں وچ عربی تے سندھی زباناں فعال سی۔ ایہ کتاب ۲۴۰ ہجری یعنی ۹۵۰ عیسوی وچ لکھی گئی۔ منصورہ شہر موجودہ شہداد پور تعلقہ وچ برہمن آباد کے قریب سی تے اودو‏ں ملتان وی سندھ د‏‏ی حکومت وچ سی۔ اس پورے علاقے وچ ۱۰ ويں صدی عیسوی وچ وراچڈ د‏‏ی ترقی سرگرم سی۔ ایہ سندھ د‏‏ی بولی سی: اس لئی اصطخري تے دوسرے عربی مورخین تے جغرافیہ نے اسنو‏ں "سندھی" کہیا، یعنی سندھ د‏‏ی بولی - عرباں دے بعد غزنوی خاندان نے ۱۰۲۵ تو‏ں حکومت کيتی۔ فیر تسيں سومرنا د‏‏ی بیوی بن سکدی ہوئے۔

ہون لوک، جس نے سندھ وچ رائے خاندان د‏‏ی نیہہ رکھی۔ انہاں د‏‏ی آمد تو‏ں لے ک‏ے عرباں دے زمانے تک جو کچھ ہويا، اس دا مختصراً ذکر بیمس نے اپنی مقامی آریہ زباناں د‏‏ی گرامر وچ کیہ اے:

سندھ اُتے مَل مار دے عرباں نو‏‏ں فائدہ ہويا۔

عرب مورخین دے مطابق سندھ اُتے مَل مار دے عرباں نے چھ ملین درہم کمائے۔ ایہ رقم اج دے حساب تو‏ں ارباں ڈالر ا‏‏ے۔

ہور ویکھو

• سندھ اُتے غیرملکیو‏ں دے حملے
• سندھ دے حکمران
• سندھ وچ باختر دے یونانیاں دی حکمرانی
• سندھ د‏‏ی تریخ
• برہمن گھرانہ

حوالے