سلطان علی بن محمد باقر
| علی بن محمدباقر | |
|---|---|
 | |
| زادهٔ | قرن اول مدینه |
| مدفن | ایران، مشهد اردهال |
| عنوان | سلطانعلی |
| دین | اسلام شیعه |
| والدین | سانچہ:فهرست ناگلولهای |
علی بن محمد باقر ، فرزند بلا فصل محمد باقر ، شیعاں دے پنجويں امام نيں۔ ذرائع وچ انہاں نوں اکثر سلطان علی کہیا جاندا اے۔ بعض تاریخی روایات دے مطابق ۱۱۳ ہجری وچ چہل حصاران تے فن کاشان دے لوکاں دی طرف توں عاشقان اہل بیت دی درخواست اُتے ۔ ہجرت کرکے اس علاقے وچ آگئے۔ علی ابن محمد نے بالآخر سنہ ۱۱۶ ہجری وچ وفات پائی۔ دربند ازنویہ وچ حکومتی فورسز دے ہتھوں متعدد مقامی افراد دے نال ہجری نوں ہلاک کيتا گیا۔ انہاں دی میت نوں مشہد اردہال دے امام زادہ وچ سپرد خاک کيتا گیا۔ قالین دھونے دی تقریبات ہر سال اکتوبر دے دوسرے جمعہ نوں مشہد اردہل وچ ماتم تے ماتم دے نال ناقابل بیان ہلچل دے نال علی ابن محمد دی موت دی یاد وچ منعقد دی جاندیاں نيں۔علی بن محمد باقر، فرزند بلا فصل محمد باقر پنجمین امام شیعیان است. در منابع غالباً از او با عنوان سلطان علی یاد میشود. براساس برخی از گزارشهای تاریخی او بنا به درخواست دوستداران اهل بیت از اهالی چهل حصاران و فین کاشان در سال ۱۱۳ ه.ق به این منطقه هجرت نمود. علی بن محمد سرانجام در سال ۱۱۶ ه.ق به همراه تعدادی از اهالی منطقه توسط نیروهای حکومتی در دربند ازناوه کشته شد. پیکر او در امامزاده مشهد اردهال (در مشهد اردهال) به خاک سپرده شد. مراسم قالی شویان هر سال در دومین جمعه مهرماه به یاد مرگ علی بن محمد با شور و غوغای وصف ناپذیر، همراه با عزاداری و نوحه خوانی در مشهد اردهال برگزار میشود.
پیدائش
سودھوعلی ابن محمد باقر باقر دے بیٹے نيں۔ شیخ مفید باقر دے ست بیٹےآں اُتے غور کردے نيں: "ابو عبداللہ جعفر ابن محمد تے عبداللہ، جو ام فروہ بنت قاسم بن محمد ابن ابی بکر توں سن، تے ابراہیم تے عبید اللہ، جو ام حکیم توں سن، دونے اپنے والد دے زمانے وچ فوت ہوئے سن ۔ زندگی بھر. علی تے زینب دا تعلق ام ولد توں سی۔ "اور سلمیٰ جس دی ماں نوں میرا بیٹا سمجھیا جاندا اے۔" [۱]علی بن محمد باقر، فرزند بلا فصل محمد باقر پنجمین امام شیعیان است. در منابع غالباً از او با عنوان سلطان علی یاد میشود. براساس برخی از گزارشهای تاریخی او بنا به درخواست دوستداران اهل بیت از اهالی چهل حصاران و فین کاشان در سال ۱۱۳ ه.ق به این منطقه هجرت نمود. علی بن محمد سرانجام در سال ۱۱۶ ه.ق به همراه تعدادی از اهالی منطقه توسط نیروهای حکومتی در دربند ازناوه کشته شد. پیکر او در امامزاده مشهد اردهال (در مشهد اردهال) به خاک سپرده شد. مراسم قالی شویان هر سال در دومین جمعه مهرماه به یاد مرگ علی بن محمد با شور و غوغای وصف ناپذیر، همراه با عزاداری و نوحه خوانی در مشهد اردهال برگزار میشود.
بچے
سودھومصعب زبیری لکھدے نيں: علی ابن محمد (باقر) دی اک بیٹی سی جس دا ناں فاطمہ سی جس دی والدہ ام ولد سی تے موسیٰ بن جعفر بن محمد باقر نے اس لڑکی نال شادی کيتی۔ » [۲]علی بن محمد باقر، فرزند بلا فصل محمد باقر پنجمین امام شیعیان است. در منابع غالباً از او با عنوان سلطان علی یاد میشود. براساس برخی از گزارشهای تاریخی او بنا به درخواست دوستداران اهل بیت از اهالی چهل حصاران و فین کاشان در سال ۱۱۳ ه.ق به این منطقه هجرت نمود. علی بن محمد سرانجام در سال ۱۱۶ ه.ق به همراه تعدادی از اهالی منطقه توسط نیروهای حکومتی در دربند ازناوه کشته شد. پیکر او در امامزاده مشهد اردهال (در مشهد اردهال) به خاک سپرده شد. مراسم قالی شویان هر سال در دومین جمعه مهرماه به یاد مرگ علی بن محمد با شور و غوغای وصف ناپذیر، همراه با عزاداری و نوحه خوانی در مشهد اردهال برگزار میشود.
ان دا اک ہور بچہ وی سی جس دا ناں احمد بن علی ابن باقر سی۔ انہاں دی قبر اصفہان وچ خواجو محلے دے راستے وچ باغات وچ واقع اے۔ [۳]
تفصیل
سودھوصاحب ریاض العلماء لکھدے نيں: "سید اجل سید علی ابن مولانا امام باقر، محمد باقر دے بزرگاں تے فرزنداں وچوں نيں، تے انہاں دی عظمت دے اظہار دے لئی لمبے لفظاں دی ضرورت نئيں اے۔ انہاں دی قبر کاشان دے نیڑے اے تے "مشہد بارکرز" دے ناں توں مشہور اے۔ انہاں دا اک بلند تے وڈا گنبد اے تے شیعہ علماء دے اک گروہ نے انہاں دی شان وچ فضائل بیان کيتے نيں تے انہاں دی تے مشہد دی فضیلت دے بارے وچ قصے بیان کيتے نيں۔ » [۴]
ایران دی طرف ہجرت
سودھودرخواست مبلغ و راهنما
سودھوچہل حصران تے فن کاشان دے چند شیعاں نے باقر نوں خط لکھیا کہ چونکہ اسيں آپ توں دور نيں اس لئی اپنے کسی رئیس نوں بھیج داں کہ اوہ ساڈی رہنمائی تے تربیت کرے تے سانوں احکام سکھائے۔ [۵]
باقر نے اپنے بیٹے علی ابن محمد نوں قاصداں دے نال کاشان بھیجیا۔ انہاں دے سفر دے ذرائع انہاں دے بھائی جعفر صادق نے فراہم کيتے سن ۔ [۶]
لوکاں دا استقبال کرنا
سودھوپہنچنے اُتے تقریباً ۶۰۰۰ لوک انہاں دا استقبال کرنے دے لئی فن پہنچے۔ اوہ کچھ عرصہ جاسب تے خواہ وچ رہے، تے زیادہ تر کاشان گرینڈ مسجد وچ عبادت کردے سن، جو اس وقت اولڈ اسکوائر دی گلی وچ واقع اے، تے شیعہ اس دے پاس نماز جمعہ دے لئی آندے سن ۔ [۷]
خط لکھنا
سودھواس نے مدینہ وچ اپنے والد نوں خطوط بھیجے جس وچ انہاں دے حالات تے شیعاں دے حالات بیان کيتے گئے، ایتھے تک کہ انہاں دے والد دی وفات دی خبر ۱۱۴ ہجری تک پہنچی۔ [۸]
ماریا جائا
سودھوباقر دے قتل دے تقریباً تن سال بعد ۱۱۶ ہجری وچ انہاں دے مخالفین نے انہاں نوں قتل کر دتا۔
چونکہ ۲۷ جمادی الاشعانی علی ابن محمد دی وفات دے سال ۱۷ اکتوبر نوں موافق اے اس لئی ہر سال انہاں دی برسی دے موقع اُتے اکتوبر دے دوسرے جمعہ نوں قالین دھونے دی تقریبات شاندار طریقے توں منعقد کيتیاں جاندیاں نيں۔ اس دی قبر اُتے ماتم.[۹]
تدفین دی جگہ
سودھوان دی تدفین دے بارے وچ اختلاف اے۔ کچھ لوک انہاں دی تدفین دے مقام نوں مشہد اردہل ( باری کارسف ) ( مشہد اردہل دے امام زادہ ) وچ کاشان توں ۴۰ کلومیٹر مغرب وچ کاشان توں دلیجان راستے اُتے جاندے نيں۔ [۱۰][۱۱] ایتھے تک کہ انہاں دے مقبرے دے لئی مشہد دے استعمال کیتی اک طویل تریخ اے تے خلاف ورزی دی کتاب وچ مشہد دا لفظ اوتھے توں آیا اے۔ [۱۰]
وصایا
سودھوزندگی دے آخری لمحات وچ جدوں اس نے اکھ کھولی تاں اپنے آپ نوں خاجہ ملک شاہ دے پاس پایا تے کہیا:
- اے دوست متفق! میری کئی وصیتاں نيں، آپ میری وصیت اُتے عمل کرن:
- ميں نے تے میرے بھائی نے دیکھیا کہ نور (سلطان محمود) دشمناں دے خوف توں عبدالکریم بارکرسی دے گھر وچ چھپا ہويا اے۔ کوشش کرن کہ اسنوں چالیس باڑاں تے مالیات دے لوکاں نوں دے داں تاکہ اسنوں کوئی نقصان نہ پہنچے۔
- میرے بھائی جعفر صادق نوں اک خط پیش کرن تے مینوں تمام واقعات تے میری بے گھری تے ظلم دی تفصیل بتاواں تے لوکاں نے میرے نال کيتا سلوک کيتا تے مینوں اک بار وی آپ دی خدمت کرنے دی اجازت نہ دی۔
- فن تے چالیس باڑاں دے دوستاں نوں میرا سلام بھیجو تے انہاں توں کہو کہ میری قبر ايسے جگہ رکھو جو ميں نے توانوں دکھائی اے تے اس دی خلاف ورزی نہ کرو۔ [۱۲]
سرداب
سودھوسلطان علی دے مزار وچ اک خاکہ اے جو تقریباً ۶ میٹر لمبا، ۳ میٹر چوڑا تے ۳٫۵ میٹر اُچا اے۔ اس کرپٹ تے اس دے اندر موجود تابوتاں دے بارے وچ بہت کچھ کہیا جا چکيا اے۔ روایت اے کہ ۱۳۱۳ عیسوی وچ قم دا حاکم اعضاد الدولہ مشہد اردہل (جو کہ قم دا اک فنکشن سی) آیا تے حکم دتا کہ خانہ کعبہ دی کھدائی کيتی جائے۔ اوہ ذاتی طور اُتے خانہ کعبہ وچ داخل ہويا تے سو دے نیڑے تابوت دیکھے جنہاں وچوں ہر اک صحت مند تے ٹوٹے پھوٹے جسم دے نال سی، جدوں کہ اوہ زندگی دے لباس پہنے ہوئے سن تے کچھ سوکھے ہوئے خون دے گالاں اُتے نقش سن، اوہ سلطان علی دے ساتھیاں وچوں سن ۔ » [۱۳]
آیت اللہ مراشی نجفی نے ۱۳۴۱ء وچ اس خاکہ دی ریارت کيتی، انہاں دا قول نقل کيتا گیا اے: تابوت ٹوٹا ہويا اے، تے ہر تابوت دے اندر اک لاش اے، جس دا چہرہ کھلے تے بکھرے ہوئے بال نيں، جو کسی چھوٹی چیز توں پاؤڈر دی طرح ٹُٹ کے بکھر جاندے نيں۔ اس دا ناں سید روکن الدین مسعود اے تے تریخ ۹۵۴ اے۔ [۱۴]
قالین صاف کرنے والے
سودھوکئی سالاں توں، سلطان علی ابن محمد دے قتل دی یاد وچ قالین دھونے دی تقریب (ہر سال دے نیڑے ترین جمعہ توں ۸ اکتوبر کو) مشہد اردہل وچ ماتم تے نوحہ خوانی دے نال ناقابل بیان جوش و خروش دے نال منعقد کيتی جاندی رہی اے۔ تقریب دا اصل فارمیٹ شاید تھوڑا بدل گیا ہو؛ لیکن ایہ انہاں روايتی تے مذہبی رسومات وچوں اک اے جس دی اک قدیم تریخ اے۔
اج صبح فن دے بوہت سارے لوک ہتھوں وچ لاٹھیاں لے کے مزار دے نیڑے پانی دے چشمے اُتے جمع ہُندے نيں (یعنی قالین دھونے دی جگہ) تے نعرہ لگاندے ہوئے سلطان علی ابن محمد باقر دے مزار دی طرف بڑھدے نيں۔ "یا حسین" اوہ کردے نيں۔ صفا دے صحن وچ ہور لوکاں دے نال تے متعدد علماء تے مذہبی شخصیتاں دی موجودگی وچ قرآن دی آیات دی تلاوت توں تقریب دا آغاز کيتا۔ فیر لوک ماتم تے ماتم کردے نيں، تے چند منٹاں دے بعد، فن دے لوک مزار دے اندر قالیناں وچوں اک نوں امام زادہ دے خادماں توں غسل دے لئی دے دیندے نيں۔ فیر اوہ قالین بچھاواں تے اسنوں اپنے موڈھیاں اُتے اٹھاواں تے اپنی لاٹھی دے سہارے اسنوں صحن صفا توں باہر لے جاواں۔ اس قالین نوں اٹھانا امام زادہ دے مقدس جسم دی حرکت دی علامت اے تے چند منٹ دے سوگ دے بعد تقریب دا اختتام ہُندا اے۔ اس دے علاوہ تقریب وچ ہزاراں افراد نے فن دے نال ہتھ وچ لاٹھیاں لئی، مختلف نعرے لگاندے ہوئے سراں اُتے ہتھ ڈالے۔ [۱۵]
متعلقہ مضامین
سودھو- مشہد اردہال
- مشہد اردہال دے امام زادہ
- باری کرسف
- قالین صاف کرنے والے
- فین کاشان
مطالعہ دے وسائل
سودھو- شہید اردہال: سیرت حضرت سلطان علی بن امام محمد باقر، زہرا آرونی
- نور باقر، سید علی محسنی۔
- حضرت سلطان علی بن امام محمد باقر رحمۃ اللہ علیہ دی سیرت و شہادت دی تفصیل، عبدالرسول مدنی کاشانی
فوٹ نوٹ
سودھو- ↑ شیخ مفید، الارشاد، ص۳۹۴
- ↑ زبیری، نسب قریش، به نقل از حسینی زرباطی، بغیة الحائر فی احوال اولاد الامام باقر ص۱۴۸/المشاهد العتره الطاهره، ص ۲۷۰.
- ↑ حسینی زرباطی، بغیة الحائر فی احوال اولاد الامام باقر ص۱۴۶/مجموعه تاریخی مذهبی مشهد اردهال، ص۳۶.
- ↑ به نقل از حسینی زرباطی، بغیة الحائر فی احوال اولاد الامام باقر ص۱۴۳
- ↑ مجموعه تاریخی، مذهبی مشهد اردهال، حسین فرّخ یار، ص۳۷.
- ↑ نور باقر، ص۵۴.
- ↑ نور باقر، ص۵۷.
- ↑ توفیق، شهید اردهال، ص۴۰.
- ↑ توفیق، شهید اردهال، ص۳۷–۴۴.
- ↑ ۱۰.۰ ۱۰.۱ نقض، عبدالجلیل قزوینی، ص199
- ↑ شیخ عباس قمی، منتهی الامال، ص۱۳۳۰
- ↑ مجموعه تاریخی، مذهبی مشهد اردهال، ص۵۷.
- ↑ شهید اردهال، ص۴۶
- ↑ نور باقر، ص۹۳.
- ↑ شهید اردهال، ص۴۷ ۴۹.
حوالے
سودھو- توفیق، سید محمد مهدی، شهید اردهال، پیام مهدی۴، قم، چاپ اول، ۱۳۷۶.
- حسینی زرباطی، حسین، بغیة الحائر فی احوال اولاد الامام باقر، مکتبة آیتالله العظمی مرعشی النجفی، قم، الاولی.
- قزوینی، عبدالجلیل، نقض، سلسله انتشارات آثار ملی، تهران، ۱۳۵۸ش.
- قمی، شیخ عباس،منتهی الآمال، تحقیق ناصر باقری بیدهندی،انتشارات دلیل، قم، اول، ۱۳۷۹ ش (دو جلد در یک مجلد).
- فرّخ یار، حسین، مجموعه تاریخی، مذهبی مشهد اردهال، هیئت امناء سلطان علی بن محمدباقر، چاپ اول، ۱۳۶۹ ش.
- شیخ مفید، الارشاد، قم، الناشر سعید بن حبیر، الاولی، ۱۴۲۸ه.
- محسنی؛ سید علی، نور باقر، انتشارات مشهور، ۱۳۸۳، چاپ اول.
- المشاهد العتره الطاهره، مؤسسه البلاغ، بیروت، چاپ اول، ۱۴۰۸ ق.
باہرلے جوڑ
سودھو- مضمون دا ماخذ (حملہ کرکے تے قبضہ کرکے) حلقے دی معلومات دی بنیاد
- سلطان علی ابن محمد دا آتانہ