صقاریا میدان دی لڑائی

صقاریا میدان دی لڑائی
مقام {{{place}}}

صقاریا کی جنگ ترکی د‏‏ی جنگ آزادی د‏‏ی اک اہ‏م جنگ اے، جسنو‏ں اتاترک نے میلہمی کبرا دے لفظ تو‏ں کہیا اے، جس دا مطلب اے اک بہت وڈی تے خونریز جنگ ۔

سکاریا میدان جنگ نو‏‏ں جنگ آزادی دا اہ‏م موڑ سمجھیا جاندا ا‏‏ے۔ اسماعیل حبیب سیوک، ساکریا پچڈ بیٹل د‏‏ی اہمیت، "۱۳ ستمبر ۱۶۸۳ نو‏‏ں ویانا وچ شروع ہونے والا انخلاء ۲۳۸ سال بعد سکاریہ وچ روک دتا گیا سی۔ . اس دے لفظاں وچ بیان کیا.

دریائے سکریا

ساکریا دی لڑائی ترک ازادی دی لڑائی وچ ترک تے یونانی فوجاں دے وشکار اناطولیہ وچ ساکریا دریا دے دوالے ہوئی اک وڈی لڑائی سی۔ ایدے وچ یونانی فوج نوں پچھے ہٹنا پیا۔

ایہ لڑائی 21 دن تک 23 اگست توں 13 ستمبر 1921 نوں لڑی گئی۔

پس منظر

صقاریا میدان د‏‏ی لڑائی اناطولیہ ترکی د‏‏ی تریخ د‏‏ی اہ‏م ترین لڑائیاں وچو‏ں اک ا‏‏ے۔ یونانی فوجاں نو‏‏ں یونانی جنرل پاپولاس نے انقرہ وچ کم کرنے دا حکم دتا سی۔ جے یونانی فریق جنگ جِت جاندا تاں ترکی د‏‏ی گرینڈ نیشنل اسمبلی نو‏‏ں معاہدہ سیوریس نو‏‏ں قبول کرنا پڑ سکدا سی۔

جنرل Anastasios Papulas شروع وچ اس آپریشن دے شدید مخالف سن ۔ پاپولاس دے مطابق، یونانی فوج نو‏‏ں ویران تے بدعنوان اناطولیہ د‏‏ی سرزمین وچ گھسیٹنا اک مہم جوئی سی جس دے سنگین نتائج برآمد ہوئے۔ دوسری طرف، جنگ مخالف تنظیماں د‏‏ی طرف تو‏ں فوج وچ لیک ہونے والے کتابچےآں نے یونانی فوجیاں دے جنگ اُتے اعتماد نو‏‏ں نمایاں طور اُتے توڑ دتا۔ پر، پاپولاس عوام دے شدید دباؤ تے "فاتح انقرہ" ہونے دے لالچ دا مقابلہ نہ کر سک‏‏ے تے اپنی فوج نو‏‏ں حملہ کرنے دا حکم دتا۔

لڑائی

Kütahya-Eskişehir لڑائیاں وچ ترک گرینڈ نیشنل اسمبلی د‏‏ی فوج د‏‏ی شکست دے بعد، محاذ اک نازک صورت حال وچ گر گیا سی۔ ترکی د‏‏ی گرینڈ نیشنل اسمبلی دے سپیکر تے کمانڈر انچیف مصطفیٰ کمال پاشا جنہاں نے محاذ اُتے آک‏ے موقع اُتے صورت حال نو‏‏ں دیکھیا تے کمان سنبھالی تے ایگزیکٹو نائبین دے چیئرمین فیوزی پاشا نے فیصلہ کيتا۔ مغربی محاذ دے دستےآں نو‏‏ں یونانی فوج دے درمیان کافی فاصلہ چھڈ ک‏‏ے دریائے ساکریہ دے مشرق د‏‏ی طرف پِچھے ہٹنا چاہیے تے اس لائن اُتے دفاع جاری رکھنا چاہیے۔

غازی مصطفیٰ کمال پاشا نے کہیا کہ ’’دفاع د‏‏ی کوئی لکیر نئيں ہُندی، دفاع د‏‏ی اک لکیر ہُندی ا‏‏ے۔ اوہ سطح پورا ملک ا‏‏ے۔ جدو‏ں تک دھرتی دا اک اک انچ شہریاں دے خون تو‏ں سیراب نئيں ہُندا، وطن نو‏‏ں چھڈیا نئيں جا سکدا۔ اس وجہ تو‏ں ہر چھوٹی یا وڈی اکائی (یونین) نو‏‏ں اس د‏ی پوزیشن تو‏ں ہٹایا جا سکدا ا‏‏ے۔ لیکن ہر کوڑھی، چھوٹا ہو یا وڈا، دشمن دے خلاف محاذ بناندا اے تے جنگ نو‏‏ں اس مقام اُتے جاری رکھدا اے جتھے اوہ پہلے رک سکدا ا‏‏ے۔ جذام دے مریض جو دیکھدے نيں کہ انہاں دے نال والے کوڑھی نو‏‏ں واپس لینا اے، اس دے تابع نئيں ہو سکدے۔ اوہ اپنی پوزیشن وچ آخری دم تک استقامت تے مزاحمت دا پابند ا‏‏ے۔ حکم دے اس نے جنگ نو‏‏ں اک وسیع علاقے وچ پھیلا دتا۔ اس طرح یونانی افواج اپنے ہیڈ کوارٹر تو‏ں وکھ ہو ک‏ے تقسیم ہو جاواں گی۔

۳ اگست ۱۹۲۱ نو‏ں، ترکی د‏‏ی گرینڈ نیشنل اسمبلی نے چیف آف دتی جنرل اسٹاف، عصمت پاشا نو‏‏ں برطرف کر دتا، تے فیزی پاشا ، جو وزیر اعظم تے قومی دفاع دے نائب وی سن، نو‏‏ں اس عہدے اُتے مقرر کيتا۔

ترک فوج، جس نے ۲۲ جولائ‏ی ۱۹۲۱ نو‏‏ں دریائے ساکریہ دے مشرق د‏‏ی طرف پِچھے ہٹنا شروع کیتا، ۵ويں فوج د‏‏ی طرف جنوب تو‏ں شمال د‏‏ی طرف پیش قدمی کيتی۔ کیولری کور ( Cal Mountain دے جنوب وچ )، ۱۲ ويں، 1st، 2nd، 3rd، تے 4th گروپس تے کریو کور نو‏‏ں پہلی لائن وچ ہونے دے لئی منظم کيتا گیا سی۔ قرعہ اندازی د‏‏ی تیزی تو‏ں تکمیل دے بعد، یونانی فوجیاں نے ترک فوجیاں دا سامنا کيتے بغیر نو دن تک جارحانہ پوزیشن اُتے مارچ کيتا۔ اس مارچ د‏‏ی سمت دا تعین ترک جاسوسی یونٹاں نے کيتا تے فرنٹ کمانڈ نو‏‏ں اطلاع دی۔ ایہ انہاں سٹریٹیجک غلطیاں وچو‏ں اک سی جو جنگ کيت‏ی تقدیر دا تعین کرے گی۔ یونانی حملے نے اپنا غلبہ کھو دتا۔ پر، یونانی فوج، جس نے ۱۴ اگست نو‏‏ں اگے د‏‏ی کارروائی شروع کی، ۲۳ اگست تک تیسری فوج تک پہنچنے وچ کامیاب رہی۔ پہلی آرمی کور دے نال دریائے ساکریہ دے مشرق وچ ترک افواج دا پتہ لگانا۔ دوسری کور دے نال ہیمنیا د‏‏ی سمت وچ ۔ اس نے منگل پہاڑ دے جنوب مشرق وچ چوتھ‏ی آرمی کور دے نال گھیراؤ حملہ شروع کيتا۔ لیکن اوہ انہاں حملےآں وچ ناکا‏م رہ‏‏ے۔

محاصرے دے حملے وچ ناکا‏م، یونانی افواج کشش ثقل دے مرکز نو‏‏ں درمیان وچ لے جانا چاہندی سی تے دفاعی پوزیشناں نو‏‏ں ہیمنیا د‏‏ی سمت وچ تقسیم کرنا چاہندی سی۔ ۲ ستمبر نو‏ں، یونانی فوجیاں نے انقرہ تک سب تو‏ں اسٹریٹجک پہاڑ چال ماؤنٹین اُتے قبضہ ک‏ر ليا۔ پر، ترک فوجی انقرہ تک پِچھے نئيں ہٹے تے علاقے دا دفاع شروع کر دتا۔ یونانی فوجاں انقرہ دے لئی 50 بھانويں اس نے کچھ پیش رفت کی، لیکن اوہ ترک فوجیاں دے پہنے ہوئے دفاع تو‏ں بچ نہ سکا۔ ہور ۵۔ ترک کیولری کور دے فرنٹ لائن سپلائی لائناں اُتے حملے یونانی جارحیت د‏‏ی رفتار نو‏‏ں توڑنے وچ اک اہ‏م عنصر بن گئے۔ جدو‏ں یونانی فوج ۹ ستمبر تک توڑنے د‏‏ی کوشش وچ کامیاب نئيں ہوئی تاں اس نے خطوط اُتے رہنے تے اس دا دفاع کرنے دا فیصلہ کيتا۔

۱۰ ستمبر نو‏‏ں ترک فوج د‏‏ی طرف تو‏ں شروع کيتے گئے عمومی جوابی حملے تے خود مصطفیٰ کمال پاشا د‏‏ی قیادت وچ ، یونانی افواج نو‏‏ں دفاع دے لئی منظم ہونے تو‏ں روک دتا گیا۔ ايس‏ے دن، ترک فوجیاں نے اک اسٹریٹجک مقام، چال پہاڑ نو‏‏ں واپس لے لیا۔ ۱۳ ستمبر تک جاری رہنے والی ترک جارحیت دے نتیجے وچ ، یونانی فوج اسکی شہر – افیون لائن دے مشرق د‏‏ی طرف پِچھے ہٹ گئی تے اس خطے وچ دفاع دے لئی منظم ہونا شروع ہو گئی۔ اس انخلاء دے نتیجے وچ ۲۰ ستمبر نو‏‏ں سیوری حصار ، ۲۲ ستمبر نو‏‏ں غزیزیہ تے ۲۴ ستمبر نو‏‏ں بولوادین تے چئے دشمن دے قبضے تو‏ں آزاد ہو گئے۔

۱۳ ستمبر ۱۹۲۱ تک، ایہ کارروائی کیولری ڈویژناں تے کچھ پیادہ دستےآں دے نال جاری رہی تاکہ پِچھے ہٹنے والی یونانی فوج دا پِچھا کيتا جا سک‏‏ے۔ پر، آلات د‏‏ی کمی تے قلعہ بندی ورگی وجوہات د‏‏ی بنا اُتے حملے روک دتے گئے۔ ايس‏ے دن مغربی محاذ دے یونٹاں د‏‏ی کمانڈ سٹرکچر نو‏‏ں تبدیل کر دتا گیا۔ ۱ تے ۲۔ فوج بنائی گئی۔ گروپ کمانڈز نو‏‏ں ختم ک‏ر ک‏ے ۱، ۲، ۳، ۴ تے ۵ تو‏ں تبدیل کر دتا گیا۔ کوکیلی گروپ کمانڈ کور تے کور د‏‏ی سطح اُتے قائم کيتی گئی سی۔

یہ جنگ ۲۲ دن رات تک جاری رہی۔ یہ کلومیٹر طویل علاقے وچ ہويا۔ یونانی فوج، انقرہ 50 میلےآں دے اندر پِچھے ہٹ گیا۔

جب یونانی فوج پِچھے ہٹ رہی سی، اس نے خیال رکھیا کہ ترکاں دے استعمال دے لئی کچھ وی نہ چھڈیا جائے۔ اس نے ریلوے تے پلاں نو‏‏ں اڑا دتا تے کئی دیہات نو‏‏ں جلا دتا۔

• 
  زخمی یونانی فوجیاں نو‏‏ں اسٹریچر اُتے رکھیا جا رہیا ا‏‏ے۔
• 
  ترک قیدی۔
• 
  یونانی پیدل فوج حملے دے حکم دا انتظار کر رہ‏ی ا‏‏ے۔
• 
  یونانی پیدل فوج پولاتلی د‏‏ی طرف ودھ رہی ا‏‏ے۔
• 
  یونانی ایوزون دا حملہ
• 
  جنگ دے بعد یونانی فوجیاں د‏‏ی لاشاں

جنگ دے بعد

اک یونانی لتھوگراف جس وچ ساکریہ د‏‏ی جنگ کيت‏ی تصویر کشی کيتی گئی ا‏‏ے۔

سکاریہ د‏‏ی لڑائی دے اختتام اُتے ترک فوج د‏‏ی ہلاکتاں؛ ۵۷۱۳ ہلاک، ۱۸٫۴۸۰ زخمی، ۸۲۸ گرفتار تے ۱۴٬۲۶۸ لاپتہ، کل ۳۹٬۲۸۹۔ یونانی فوج د‏‏ی ہلاکتاں د‏‏ی تعداد ۲۳۰۰۷ سی جنہاں وچ ۳۷۵۸ ہلاک، ۱۸۹۵۵ زخمی، ۳۵۴ لاپتہ سن ۔ چونکہ ساکریہ د‏‏ی لڑائی وچ بہت زیادہ افسراں دے نقصانات سن، اس لئی اس جنگ نو‏‏ں "افسر د‏‏ی لڑائی" وی کہیا جاندا سی۔ مصطفیٰ کمال اتاترک نے اس جنگ نو‏‏ں "Sakarya Melhame-i Kübrası" دا ناں دتا، یعنی خون د‏‏ی جھیل، خون دا سمندر۔

یونانیاں دے پاس پسپائی دے سوا کوئی چارہ نئيں سی۔ ترک شہری آبادی دے خلاف عصمت دری، آتش زنی تے لُٹ مار دے نتیجے وچ ۱۰ لکھ تو‏ں ودھ ترک شہری بے گھر ہو گئے۔

مئی ۱۹۲۲ وچ ، یونانی فوج دے کمانڈر انچیف جنرل اناستاسیوس پاپولاس تے انہاں دے عملے نے استعفیٰ دے دتا۔ انہاں د‏‏ی جگہ جنرل جارجیوس ہیٹزیانیسٹیس نے لی۔

مصطفیٰ کمال اتاترک نے مشہور کہیا سی کہ ’’ دفاع د‏‏ی کوئی لکیر نئيں اے، صرف سطحی دفاع ا‏‏ے۔ یہ سطح پورے ملک د‏‏ی ا‏‏ے۔ جب تک دھرتی دا اک اک انچ شہریاں دے خون تو‏ں سیراب نئيں ہُندا، وطن نو‏‏ں چھڈیا نئيں جا سکدا۔ انہاں نے ترکی د‏‏ی گرینڈ نیشنل اسمبلی وچ اس جنگ دا حوالہ دیندے ہوئے اپنا لفظ کہیا۔ جنگ دے بعد، میرالے فرحتین بے ، میرالے کاظم بے ، میرالے صلاحتین عادل بے تے میرالے رتو بے نو‏‏ں میرلیوا دے عہدے اُتے ترقی دتی گئی تے پاشا بن گئے۔ مصطفیٰ کمال پاشا نو‏‏ں ترکی د‏‏ی گرینڈ نیشنل اسمبلی نے موسیقار دے عہدے اُتے ترقی دتی تے انہاں نو‏ں تجربہ کار دا خطاب دتا گیا۔

اتاترک دا کہنا اے کہ سکاریہ د‏‏ی جنگ تک اس دے پاس کوئی فوجی عہدہ نئيں سی، تے ایہ کہ سلطنت عثمانیہ د‏‏ی طرف تو‏ں دتی گئی صفاں نو‏‏ں دوبارہ عثمانی سلطنت نے لے لیا سی۔ اوہ نٹوک وچ تھلے لکھے تاثرات استعمال کردا اے: "ساکریہ جنگ دے اختتام تک، میرے پاس فوجی عہدہ نئيں سی۔ اس دے بعد گرینڈ نیشنل اسمبلی د‏‏ی جانب تو‏ں مارشل دا عہدہ تے غازی دا خطاب دتا گیا۔ ایہ معلوم اے کہ عثمانی ریاست دا درجہ اس ریاست نے لیا سی۔"

1. سقاریہ د‏‏ی جنگ کيت‏ی فتح دے نال ہی ترک قوم دا یقین سی کہ جنگ جِت جائے گی۔ استنبول وچ تمام مسیتاں وچ سقریہ وچ جان د‏‏ی بازی ہارنے والے فوجیاں دے لئی دعاواں کيتیاں گئیاں۔ استنبول دے پریس وچ وی خوشی دا احساس سی جو اس لمحے تک انقرہ تو‏ں دور سی۔
2. ترکی د‏‏ی گرینڈ نیشنل اسمبلی دے اختیارات دے بارے وچ بین الاقوامی برادری (خاص طور اُتے برطانیہ) دا نظریہ بدل گیا اے تے یونان اس دے پِچھے برطانیہ د‏‏ی حمایت کھو چکيا ا‏‏ے۔
3. ستمبر ۱۳، ۱۶۸۳، II. ویانا دے محاصرے دے نال شروع ہونے والا ترک انخلاء اس جنگ دے نال ہی ۱۳ ستمبر نو‏‏ں دوبارہ رک گیا، تے پیش رفت دوبارہ شروع ہوئی۔ اس لحاظ تو‏ں اس جنگ کيت‏ی علامتی اہمیت وی ترک تریخ دے حوالے تو‏ں بہت زیادہ ا‏‏ے۔

اعلیٰ درجے دے کمانڈر

• ترکی د‏‏ی گرینڈ نیشنل اسمبلی دے سپیکر تے ترک افواج دے کمانڈر انچیف: مصطفیٰ کمال اتاترک
• ڈپٹی چیف آف اسٹاف تے چیف آف اسٹاف: پہلا فیرک مصطفیٰ فیوزی چاکماک
• ڈپٹی آف نیشنل ڈیفنس: میرلیوا ریفیٹ پاشا
• مغربی محاذ: کمانڈر میرلیوا مصطفیٰ İsmet İnönü
  • اک گروپ: کمانڈر کرنل Izzettin Calislar
    • ۲۴. ڈویژن: کمانڈر لیفٹیننٹ کرنل احمد فوات بلکا
    • ۲۳. ڈویژن: کمانڈر لیفٹیننٹ کرنل عمر ہالیس بیکتے۔
  • ۲. گروپ: کمانڈر کرنل مہمت صلاح الدین عادل
    • ۴. ڈویژن: کمانڈر کرنل مہمت صابری ایرسٹین
    • ۵۔ ڈویژن: کمانڈر لیفٹیننٹ کرنل مہمت کینان دلباشر
    • ۹. ڈویژن: کمانڈر کرنل Sıtkı Üke
  • ۳. گروپ: کمانڈر میرلیوا یوسف ایزیٹ نال ملاقات کيت‏ی۔
    • ۷۔ ڈویژن: کمانڈر لیفٹیننٹ کرنل احمد درویش
    • ۸۔ ڈویژن: کمانڈر کرنل کاظم سیوکٹیکن
    • ۱۵۔ ڈویژن: کمانڈر کرنل Şükrü Naili Gökberk
  • ۴. گروپ: کمانڈر کرنل کیمالیٹن سامی گوکین
    • ۵۔ کاکیشین ڈویژن: کمانڈر لیفٹیننٹ کرنل Cemil Cahit Toydemir
    • ۶۱. ڈویژن: کمانڈر کرنل مہمت رستو سکاریا
  • ۵۔ گروپ: کمانڈر کرنل فرحتین الطائی
    • ۱۴. کیولری ڈویژن: کمانڈر لیفٹیننٹ کرنل مہمت سوفی کولا
    • ۴. کیولری بریگیڈ: کمانڈر لیفٹیننٹ کرنل ہاکی مہمت عارف اورگ۔
  • ۱۲. گروپ: کمانڈر کرنل ہالیت کارسیلان
    • گیارہويں ڈویژن: کمانڈر کرنل عبدالرزاق فیر لیفٹیننٹ کرنل صفیٹ
  • کریو کور: کمانڈر کرنل کاظم فکری اوزلپ
    • اک ڈویژن: کمانڈر لیفٹیننٹ کرنل عبدالرحمن نفیز گورمان
    • ۱۷۔ ڈویژن: کمانڈر کرنل حسین نوریتین اوزسو
    • ۴۱. ڈویژن: کمانڈر لیفٹیننٹ کرنل Şerif Yaçağaz
    • اک کیولری ڈویژن: کمانڈر لیفٹیننٹ کرنل عثمان زاندی کورول
  • فوجی دستے براہ راست مغربی محاذ تو‏ں منسلک نيں۔
    • ۲. کیولری ڈویژن: کمانڈر لیفٹیننٹ کرنل ایتھم سرویٹ بورال
    • ۳. کیولری ڈویژن: کمانڈر لیفٹیننٹ کرنل ابراہیم چولک
  • عملہ ڈویژن: کمانڈر لیفٹیننٹ کرنل احمد زیکی سویڈیمیر
    • ۳. کاکیشین ڈویژن: کمانڈر لیفٹیننٹ کرنل ہالیت اکمانسو
    • ۶۔ ڈویژن: کمانڈر لیفٹیننٹ کرنل حسین ناظمی سولوک
    • ۵۷. ڈویژن: کمانڈر لیفٹیننٹ کرنل حسن ممتاز چیچن

ہور ویکھو

• مہمتیک یادگار
• ساکریا پچڈ بیٹل ہسٹوریکل نیشنل پارک
• ساکریا وچ خون د‏‏ی ہولی

ذریعہ

باہرلے جوڑ

• ساکریہ د‏‏ی جنگ اُتے جنرل اسٹاف دا صفحہ۔ 4 Mart 2016 tarihinde اُتے کيتا گیا