رنگولی

دیوالی، گوآ، بھارت دے موقعے 'تے اکّ رنگولی

رنگولی اکّ کلا روپ اے جو برصغیر توں اتپن ہندی اے، جس وچ پاؤڈر چونے دے پتھر، لال اوچرے، سکے چولاں دا آٹا، رنگین ریت، کوارٹز پاؤڈر، پھلاں دیاں پتیاں اتے رنگین ورگیاں سمگریاں دی ورتوں کرکے فرش جاں ٹیبلٹوپ 'تے نمونے بنائے جاندے ہن۔ چٹاناں ایہہ بہت سارے ہندو گھراں وچ اکّ روزانہ مشق اے، حالانکہ تیوہاراں اتے ہور اہم جشناں دوران رنگاں نوں ترجیح دتی جاندی اے کیونکہ ایہہ سماں برباد ہندا اے۔ رنگولیاں عام طور 'تے دیوالی جاں تہاڑ، اونم، پونگل، اتے برصغیر وچ ہور ہندو تیوہاراں دوران بنائیاں جاندیاں ہن، اتے اکثر دیوالی دوران بنائیاں جاندیاں ہن۔ کلا دے روپ اتے روایت دوواں نوں زندہ رکھدے ہوئے، ڈزائین اکّ پیڑھی توں اگلی پیڑھی تک پہنچائے جاندے ہن۔

رنگولی دے راج اتے سبھیاچار دے بنیاد 'تے وکھ-وکھ ناں ہن۔ رنگولی اکّ ہندو پروار دے روزانہ جیون وچ اکّ اہم کردار نبھاؤندی اے، خاص طور 'تے تریخی طور 'تے جدوں گھراں دے فرشاں نوں کٹیا جاندا سی۔ اوہ عام طور 'تے مکھ داخلہ دوار دے تھریشہولڈ دے باہر، سویرے سویرے کھیتر دی صفائی کرن توں بعد بنائے جاندے ہن۔ روائتی طور 'تے، رنگولی بناؤن لئی لوڑیندے آسن عورتاں لئی اپنی ریڑھ دی ہڈی نوں سدھا کرن لئی اکّ قسم دی کسرت اے۔ رنگولی اکّ پروار دی خوشی، سکاراتمکتا اتے جیونتا نوں درساؤندی اے، اتے اسدا مقصد دولت اتے چنگی قسمت دی دیوی لکشمی دا استقبال کرنا اے۔ ایہہ منیا جاندا اے کہ اکّ صاف داخلہ دوار اتے رنگولی توں بناں اکّ ہندو گھر دردرا (برا قسمت) دا نواس اے۔

ویتپتی

سنسکرت دے شبد "रङ्ग" توں جسدا مطلب اے رنگ । رنگولی سنسکرت دے شبد ' رنگاولی' توں بنی اے۔

اس کلا دے روپ اتے سمان عوامل دے وکھ-وکھ نام شامل ہن:

• رانگولی (रांगोळी) مہاراشٹر وچ
• آندھرا پردیش اتے تیلنگانا وچ مگو (ముగ్గు)
• رنگولی / رنگولی (ರಂಗೋಲಿ/ರಂಗೋಲೆ) کرناٹک وچ
• کولم (கோலம்) تاملناڈو وچ
• راجستھان وچ منڈنا / منڈس (मांडना)
• مغربی بنگال وچ الپنا / الپونا ( আল্পনা )
• بہار وچ ہریپن / ارپن (آرپنا)
• اڑیسہ وچ مروجا (ମୁରୁଜ) جاں جھوٹی (ଝୋଟି) جاں چتا (ଚିତା)
• چوکپرانا (छोवकपुराना) چھتیسگڑھ وچ
• چوکپوجن (چوکپوجن) اتر پردیش وچ
• پنجاب وچ چونکپورنا
• کیرلا وچ پککلم (പൂക്കളം)
• مہاراشٹر وچ رنگولی / سنسکاربھارتی / بھارتی
• گجرات وچ ساتھیا / گہولی

وکھ-وکھ راجاں وچ رنگولی

مدھ بھارت وچ مکھ طور 'تے چھتیسگڑھ وچ رنگولی نوں چاؤک کیہا جاندا اے اتے عام طور 'تے گھر جاں کسے ہور عمارت دے داخلہ دوار 'تے کھچی جاندی اے۔ پاؤڈرڈ کوارٹز، سکے چولاں دا آٹا جاں چٹے دھوڑ پاؤڈر دے ہور روپاں نوں چاؤکس بناؤن لئی ورتیا جاندا اے۔ حالانکہ اتھے بہت سارے روائتی چاؤک نمونے ہن، اس نوں کھچن والے انسان دی سرجناتمکتا دی بنیاد تے بہت سارے ہور بنائے جا سکدے ہن۔ اس نوں شبھ منیا جاندا اے کیونکہ ایہہ گھر اتے پروار وچ چنگی قسمت اتے خوش حالی دی ورکھا نوں درساؤندا اے۔ ایہہ بولکا تصویر وانگ نہیں کھچی گئی۔ پیٹرن کجھ پرنالیاں دی بنیاد تے بنائے جاندے ہن۔ عام طور 'تے، عورتاں سویرے جلدی اٹھدیاں ہن اتے اپنے گھراں دے داخلہ دوار دے باہرلے حصے نوں گوبر نال صاف کردیاں ہن، کھیتر نوں پانی نال چھڑکدیاں ہن اتے چونک کھچدیاں ہن۔ مہاراشٹر اتے کرناٹک وچ، گھراں دے دروازیاں 'تے رنگولی کھچی جاندی اے تاں جو اندر جان دی کوشش کرن والیاں برائییاں نوں روکیا جا سکے۔

مہاراشٹر وچ اکّ تہوار دے موقعے 'تے گھر دے دروازے دے ساہمنے رنگولی کھچی گئی

کیرلا وچ اونم دے تہوار دوران، جشن دے دس دناں وچوں ہریک لئی پھلّ رکھے جاندے ہن، ڈزائین ہر دن وڈا اتے ودھیرے گنجھل دار؉ ہندا جا رہا اے۔ تاملناڈو، آندھرا پردیش اتے کرناٹک، اتے مہاراشٹر دے بہت سارے حصیاں وچ، رنگولی جاں کولم روزانہ زمین جاں فرش 'تے کھچیا جاندا اے۔ ڈزائین جیومیٹرک اتے سممتی سائز دے ہندے ہن پر ورتی گئی سامان سمان رنگولی ہندی اے: پاؤڈر کوارٹز، چولاں دا آٹا جاں سلری ورتیا جاندا اے۔ راجستھان وچ منڈانا دیواراں اتے پینٹ کیتا جاندا اے۔ ممانڈنے، وکھ-وکھ تیوہاراں، پرمکھ تیوہاراں اتے موسماں دے بنیاد 'تے شرینیبدھّ کیتا جا سکدا اے۔ اس دے سائز دے بنیاد 'تے وکھ-وکھ سائز وی سانجھے کیتے جا سکدے ہن۔ کماؤں دے "لکھن دی بیٹ' جاں کئی طرحاں دے پلاٹنگ پرتیکاں وچّ تھاپا، کلاتمک ڈزائین، بیلبوٹون دی ورتوں کیتی جاندی ہے۔ وکھ-وکھ سموہاں دوارا وکھ-وکھ سماج دے الیکھتھاپ - وکھو-وکھرے آئیکن اتے کلا میڈیا دی ورتوں کیتی جاندی ہے۔ اڑیسہ وچّ، مرجا نوں ہر گھر دے آنگن وچّ تلسی دے پودے دے ساہمنے "تلسی چہرا" کیہا جاندا اے۔ رنگولی دے نمونے زیادہ تر بھگوان کرشن اتے بھگوان جگن ناتھ نوں وقف ہن۔ مرجا تہوار کارتکا دے شبھ مہینے دوران کارتکا پورنما 'تے سماپت ہندا اے۔ مغربی بنگال وچ، الپونا چولاں دے آٹے دی ورتوں کرکے بنائے جاندے ہن۔ الپونا کولماں دے سمان ہندے ہن اتے وڈے تیوہاراں دوران بنائے جاندے ہن جو بنگالی لوک درگا پوجا، کالی پوجا، سرسوتی پوجا، کوجاگوری لکشمی پوجا اتے جوگودھاتری پوجا وانگ مناؤندے ہن۔

عنصر

رنگ اتے ڈزائین

پنے، مہاراشٹر، بھارت وچ دیوالی لئی رنگولی بنائی گئی

رنگولی دا سبھ توں اہم عنصر رنگین ہونا اے۔ ایہہ شبھ چنہ ہن جیہناں دی ڈزائین وچ مرکزی کردار اے۔ ڈزائن اکّ پیڑھی توں دوجی پیڑھی وچ بھیجے جاندے ہن جویں کہ اوہ بنائے جاندے ہن - اتے ایہناں چنھاں نوں بناؤن لئی لوڑیندا اے۔ روائتی طور 'تے، ہر نویں پیڑھی کلا سکھدی اے اتے اس طرحاں اکّ پروار روایت نوں برقرار رکھدا اے۔ رنگولی وچ ورتے جان والے کجھ پرمکھ چنہ ہن کمل دا پھلّ اتے اس دے پتے، انب، گلدانی، مچھی، وکھ-وکھ قسماں دے پنچھی جویں طوطے، ہنس اتے مور، انسانی چتر اتے پتے۔ اکثر دیوالی ورگے خاص موقعیاں 'تے رنگولی بنائی جاندی اے۔ دیوالی رنگولی لئی کجھ خاص نمونے دیا ہن جیہناں نوں دیپ، گنیش، لکشمی، پھلّ جاں بھارت دے پنچھی وی کیہا جاندا اے۔ نمونیاں وچ ہندو دیوتیاں دا چہرہ، جیومیٹرک سائز مور دے نمونے، اتے گول پھلدار ڈزائین شامل ہن۔ ایہناں وچوں بہت سارے نمونے روائتی ہن اتے پچھلیاں پیڑھیاں ولوں دتے گئے ہن۔ ایہہ رنگولی نوں بھارت دی امیر وراثت دی نمائندگی اتے اس حقیقت نوں درساؤندا اے کہ ایہہ تیوہاراں اتے رنگاں دی دھرتی اے۔ لوک رنگولی نوں دوالی دے نمونے نال مناؤندے ہن۔

منڈلا رنگولی

اکّ منڈلا رنگولی، دیوالی دوران اکّ بھارتی گھر وچ بنائی گئی

منڈلا اکّ چتر، چارٹ جاں جیومیٹرک پیٹرن اے جو کائنات نوں النکارک جاں پرتیک روپ وچ درساؤندا اے، کائنات دا اکّ سماں-سوخم، پر اسدا مول روپ وچ سنپورنتا اتے جیون دے تنظیمی ڈھانچے لئی اکّ ماڈل نوں درساؤنا اے، اکّ برہمنڈی چتر جو تعلق نوں درساؤندا اے۔ اننت اتے دنیا تک جو وکھ-وکھ مناں اتے سریراں توں پرے اتے اندر پھیلیا ہویا اے۔ ایہہ روحانی سفر نوں وی درساؤندا اے، پرتاں راہیں باہر توں اندرونی کور تک شروع ہندا اے۔

رچنا

رنگولی بناؤن دے دو مکھ طریقے ہن، سکی اتے گلی، روپ ریکھا بناؤن لئی ورتی جان والی سامان دا حوالہ دیندے ہوئے اتے (جیکر چاہو) اس روپ ریکھا نوں رنگ نال بھرو۔ چاک، ریت، پینٹ جاں آٹا ورگی اکّ چٹی سامان دی ورتوں کردے ہوئے، کلاکار زمین 'تے اکّ مرکز-نقطہ اتے اس دے آلے دوآلے مکھ نقطےآں نوں چنھت کردا اے، عام طور 'تے کھیتر اتے نجی ترجیح دی بنیاد تے اکّ ورگ، ہیکساگن جاں چکر وچ۔ شروعاتی-عام پیٹرن نوں ودھاؤنا اوہ بناؤندا اے جو اکثر اکّ گنجھل دار؉ اتے سندر ڈزائین ہندا اے۔ قدرت دے نمونے (پتے، پنکھڑیاں، کھنبھ) اتے جیومیٹرک پیٹرن عام ہن۔ گھٹ عام پر کسے وی طریقے نال نمائندہ روپ نہیں ہندے (جویں کہ مور، آئیکن جاں لینڈسکیپ)۔ "ریڈیمیڈ رنگولی" پیٹرن، اکثر سٹینسل جاں سٹکراں دے روپ وچ، عام ہندے جا رہے ہن، جس نال وسترت جاں سٹیک ڈزائین بناؤنا آسان ہو جاندا اے۔

گیلری

• 
  چنڈی گڑھ ہوائی اڈے 'تے دیوالی لئی رنگولی ڈزائین۔ ۲۰۱۰
• 
  ہندی وکیپیڈیا لئی وکیپیڈیا لوگو دے روپ وچّ اکّ رنگولی
• 
  رنگولی نوں جاں تاں رنگ رہت ڈرائنگ وجوں چھڈّ دتا جاندا ہے جاں اس نوں کئی رنگاں دے پاؤڈراں نال بھریا جاندا ہے۔
• 
  گلوبل ایوینٹس دی رنگولی
• 
  سنگاپور وچّ رنگولی
• 
  الپنا (پینٹ کیتی رنگولی) راجشاہی، بنگلہ دیش وچّ
• 
  تاملناڈو وچّ مور دی رنگولی
• مہاراشٹر وچّ وجیادشمی تیوہار دوران رنگولی وچّ قدرت دا درش
  مہاراشٹر وچّ وجیادشمی تیوہار دوران رنگولی وچّ قدرت دا درش
• 
  GNUnify'13, پنے وکھے ودیارتھیاں دوارا اکّ ٹکس رنگولی
• 
  خاص کرکے تیوہاراں دے دن گھر دے ساہمنے رنگولی بنائی جاندی ہے
• 
  رنگولی بناؤن وچ
• بنگلور وچّ رنگولی مولڈ وکریتا دوارا تیار کیتی جا رہی رنگولی
• 
  چینئی،بھارت وکھے رنگولی
• 
  چینئی وکھے پھلاں نال رنگولی
• 
  آندھرا پردیش وکھے رنگولی ''(مگو)''
• 
  گھر دے ساہمنے رنگولی بنائی گئی

حوالے

ہور پڑھنا

• سیلن، ہیلین (۲۰۰۸)। غیر-مغربی سبھیاچاراں وچ سائنس، تکنالوجی اتے دوائی دے اتہاس دا اینسائیکلوپیڈیا، کھنڈ ۱ । ISBN 140204559X pp 1869-1870।