مور
مور | |
دیس: | جنور |
برادری: | کورڈیٹ |
ٹولی: | پنچھی |
ٹبر: | مور ٹبر |
سائینسی ناں: | Pavo cristatus |
مور اک وڈا تے چمکنے پراں والا مور ٹبر دا اک پنچھی اے۔ ایہ دکھنی ایشیاء دا واسی اے تے دنیا دیاں ہور تھانواں تے وی ایہنوں رکھیا تے پالیا گیا اے۔ ایہ ٹولیاں بنا کے زمین تے ریندے نیں تے نکی اڈاری وی مار سکدے نیں۔ مور ہندستان تے پاکستانی پنجاب دا سرکاری پنچھی اے۔
وکھالہ
سودھونر مور دی دھؤن، چھاتی تے ڈھڈ لشکدے نیلے رنگدے نیں۔ نر مور چنج توں پوچھل تک 100 توں 115 سینٹی میٹر (40 توں 46 انچ) دا تے پوری آگئی ہوئی پوچھل نال ایہ 195 توں 225 سینٹی میٹر(78 توں 90 انچ) دا ہوندا اے۔ ایہدا پعار 4–6 کلوگرام (8.8–13.2 پونڈ) تک ہوندا اے۔ مور مور ٹبر دے وڈے پنچھیاں وچ گنیا جاندا اے۔ مادہ مور نکے ناپ دے ہوندے نیں تے لمبائی وچ 95 سینٹی میٹر (38 انچ) تے پآر وچ 2.75–4 کلوگرام دے ہوندے نیں۔
نر سر توں لشکدا نیلا ہوندا تے سر دے پر نکے تے مڑے ہوندے نیں۔ پکھی ورگا تاج پراں نال بنیا ہوندا اے جیہڑا ننگے کالے کھمباں دا اے جیدے سرے تے ہرے نیلے پھمن بنے ہوندے نیں۔ ننگی کھل باہجوں اکھ دے اتے اک چٹی پٹی بنی ہوندی تے اک اکھ تھلے ہلال ورگی بنی ہوندی اے۔ سر دے دونویں پاسے ہرے نیلے ہوندے نیں۔
پسار
سودھوایہ دکھنی ایشیاء دا اک عام پنچھی اے تے سری لنکا دے سکے تھانواں تے وی ہوندا اے۔ دکھنی ایشیاء وچ ایہ 1,800 میٹر توں تھلے ملدا اے پر کدے کدے ایس توں اتے وی جاسکدا اے۔ ایہ گلے تے سکے پتچڑی جنگلاں وچ ملدا اے۔ ایہ وائی بیجی دے تھانواں تے وی رہ لیندا اے تے انسانی نگریاں تے جتھے پانی ہووے دے دوالے رہنا پسند کردا اے۔ ایہ سکندر یونانی توں پہلے یونان وچ سی۔ ہن ایہ دنیا دیاں کئی تھانواں تے لجایا جاچکیا اے۔
مور | |
---|---|
جماعت بندی | |
مملکت: | جنور |
جماعت: | پنچھی |
طبقہ: | گیلیفورمز |
خاندان: | فیزیئنڈائے |
الأسرة: | فیزیئننائے |
جنس: | پاوو لنائیس، 1758 |
اختتام عرصہ زمانہ | حال |
پرجاتیاں | |
پاوو کرسٹاسس پاوو موٹیکس |
|
| |
ترمیم |
مور اک پنچھی اے۔ اس دا مول تھاں دکھن اتے دکھن چڑھدا ایشیا وچ اے۔ ایہہ زیادہتر کھلے وناں وچ جنگلی پنچھیاں دی طرحاں رہندے ہن۔ نیلا مور بھارت اتے سریلنکا دا قومی پنچھی اے۔ نر دی اک خوبصورت اتے رنگ - برنگی کھنبھاں نال بنی پوچھ ہندی اے، جس نوں اوہ کھولکے پریم اظہار لئی نچدا اے، خاص طور تے بسنت اتے مینہہ دے موسم وچ۔ مور دی مادہ نوں مورنی کہندے ہن۔
جان پچھان
سودھومور اک سندر سوہنا اتے شانامتا پنچھی اے۔ بادش دی رتّ وچ سنگھنے بدل چھاؤن اتے جدوں ایہہ پنچھی اپنے پنکھ پھیلا کے نچدا اے تاں اس طرحاں جاپدا اے جویں اسنے کوئی ہیریاں جڑی شاہی پوشاک پہن لئی ہووے۔ اس دے اسے روپ کارن ہی اسنوں پنچھیاں دا راجا کیہا جاندا اے۔ اس دے سر اپر تاج ورگی محسوس ہون والی کلغی، اس دے پنچھیاں دا راجا ہون بارے بھارتی لوکاں دی انبھتی (perception) دی تائید کردی جاپدی اے۔ مور دی اس ولکھن خوبصورتی کارن ہی بھارت سرکار نے 26 جنوری 1963 نوں اسنوں بھارت دا قومی پنچھی اعلان کیتا۔ بھارت دا قومی پنچھی ہون دے نال نال ایہہ بھارت دے گوانڈھی دیس میانمار (Berma) دا تریخی نشان وی اے۔ 'فیسیانڈائی' پروار دے جی (Member) مور دا سائنسی نام 'پاوو کرسٹیٹس' اے۔ انگریزی بولی وچ اسنوں 'بلو پفاؤل' مطلب پیکاک (Peacock) کہندے ہن۔ سنسکرت بولی وچ اسنوں 'میور' دے نام نال جانیاں جاندا اے۔
ورتاؤ
سودھومور اک جنگلی پنچھی اے جہڑا اپنا آلھنا تاں زمین اتے ہی بناؤندا اے پر اس بارے خاص گل ایہہ اے کہ اوہ ٹکانا جاں آرام رکھاں اتے ہی کردا اے۔ ایہہ اک ستھلی اتے چوغا دین والا جانور اے۔ عام نظریہ مطابق مور اک توں ودھ جوڑے بناؤن والا جانور اے جس کر کے سائنسدان اسنوں کثیر ازواجی (Polygamous) کیٹیگری دے دوران رکھدے ہن۔ بھاویں کہ دکھن چڑھدا ایشیا خاص طور تے جاوا دے ہرے پنکھاں والے مور اصل وچ اک یک ازواجی (Monogamous) جانور ہی ہن۔ ایہہ بھارتی نیلے پنکھاں والے موراں دے قریبی رشتے دار وی ہن۔
نسل کشی
سودھونسل کشی دے موسم وچ مور اپنے کھنبھاں نوں اپر چکّ کے پکھے دی بنتر بنا لیندا اے اتے کھمبھاں نوں ہلاؤندا اے۔ جس نوں پیل پاؤنا کہندے ہن۔ پیل پاؤن ویلے کھنبھاں توں انفراسونک ترنگاں جاں آوازاں نوں سن کے دور اتے نیڑے توں مورنیاں، مور کول آ جاندیاں ہن۔ مورنی اک مور توں دوجے مور کول جاندی اے تاں کہ اوہ اس گل دا اندازا لگا سکے کہ کہڑا مور ملاپ لئی زیادہ یوگ اے۔ مورنی جس مور دے کھنبھ زیادہ لمبے اتے کھنبھاں وچ اکھاں دی گنتی زیادہ ہووے، اس مور نوں ملاپ لئی ساتھی چن لیندی اے۔
خوراک متعلق عادتاں
سودھو- مور اپنے غذا دے معاملے وچ سب کھان (Omnivorous) سبھاؤ دے دھارنی ہن۔
- ایہہ پودیاں دے عامَ طور تے سارے حصہ: پھلاں دیاں پنکھڑیاں، بیجاں دے سرے، کیڑے مکوڑے،
- کھنڈ آکاری جیواں (arthropods) رینگن والے جیواں (reptiles) اتے جلتھلی جیواں وغیرہ سارا کجھ کھا لیندے ہن۔
ہور ویکھو
سودھوحوالے
سودھو-
نسری کنک دی وٹّ تے مور
-
مور
بارلے جوڑ
سودھووکیمیڈیا کامنز چ مورتاں: مور |