خون دی بوتل
پلاسٹک دیاں تھیلیاں دے استعمال دے عام ہونے توں پہلے خون وی شیشے دی بوتل وچ مہیا کيتا جاندا سی۔ ہن بھانويں خون پلاسٹک دی تھیلی وچ آندا اے مگر بوتل دا لفظ ہن وی کثرت توں استعمال ہُندا اے۔
خون دی اک تھیلی لگ بھگ ادھا لٹر یعنی 500cc دی ہُندی اے جس وچ 63cc اک ایسا مائع ہُندا اے جو خون نوں تھیلی وچ جمنے توں روکے رکھدا اے۔ اس مائع نوں CPD-Adenine-1 کہندے نيں۔ مریض نوں خون لگنے دے بعد مریض دا جگر CPD-Adenine-1 نوں خون توں وکھ کر لیندا اے تے ایہ خون دوبارہ جمنے دی صلاحیت حاصل کر لیندا اے۔ CPD-Adenine-1 والا فرج وچ محفوظ کیہ ہویا ایہ خون 35 دناں دے اندر استعمال کيتا جا سکدا اے۔
خون دی تھیلی دے خون وچ 50 توں 60 گرام ہیموگلوبن ہُندا اے لیکن اس وچ اقراص خون نئيں ہُندے کیونجے خون ٹھنڈا کرنے توں اقراص خون (platelet) مر جاندے نيں۔ ايسے طرح خون دی تھیلی دے خون وچ خون جمانے والے غیر پائیدار اجزا (labile factors) یعنی فیکٹر V تے VIII وی نئيں ہُندے۔
خون دی تھیلی نوں 2+ توں 6+ ڈگری سنٹی گریڈ دے درجہ حرارت اُتے رکھنا چاہیے۔ باورچی خانے دے فرج وچ لمبے عرصے تک خون نئيں رکھیا جا سکدا کیونجے اس دا درجہ حرارت لگ بھگ 10-15 ڈگری سنٹی گریڈ یا زیادہ ہُندا اے۔ خون نوں کسی صورت وچ وی سردی توں جمنا نئيں چاہیے ورنہ ایہ ضائع ہو جاندا اے۔ بلڈ بینک وچ خون رکھنے دے خاص فرج ہُندے نيں۔ انہاں توں خون دی تھیلی نکلنے دے ادھے گھینٹے بعد مریض نوں لگ جانی چاہیے۔ تے چار گھینٹے وچ ختم ہونی چاہیے۔
تھیلی دے خون نوں جراثیم توں پاک نئيں کيتا جاندا اس لئی اس خون توں مریض نوں اوہ جراثیم لگ سکدے نيں جنہاں نوں اس خون وچ ٹیسٹ نئيں کيتا گیا ہوئے۔ عام طور اُتے ایہ خون HIV-1, HIV-2(ایڈز)،(یرقان) Hepatitis B & C ملیریا تے Syphilis (آتشک) دے لئی ٹسٹ شدہ ہُندا اے۔
congestive cardiac failure دے مریض خون چڑھانے اُتے پھیپھڑاں وچ پانی بھر جانے دی وجہ توں مر وی سکدے نيں۔
ایف ایف پی
سودھوایف ایف پی دا مطلب فریش فروزن پلازما (Fresh frozen plasma) اے۔ ایہ خون توں خلیات وکھ کرنے دے بعد بچ جانے والا مائع اے۔ ایہ خون دی طرح لال دی بجائے پیلاہٹ مائل سفید رنگ دا ہُندا اے۔ تے خون دے برعکس FFP ہمیشہ جمی ہوئی حالت وچ دستیاب ہُندا اے کیونجے ایہ منفی 18 ڈگری سنٹی گریڈ توں وی کمتر درجہ حرارت اُتے محفوظ رکھیا جاندا اے۔ سرخ خون دی بوتل 35 دناں تک قابل استعمال ہُندی اے لیکن ایف ایف پی نوں اک سال دے اندر استعمال کيتا جا سکدا اے۔
اگر جراحی یا چوٹ دی وجہ توں کسی مریض دا بہت سارا خون ضائع ہو جائے تاں اسنوں کئی بوتل خون دے علاوہ FFP دی کئی تھیلیاں دی وی ضرورت پڑدی اے جس وچ کِسے حد تک فیکٹر V تے VIII موجود ہُندے نيں جو خون جمنے دے میکینزم نوں بحال کر دیندے نيں بشرطیکہ پلیٹلیٹ دی کمی نہ ہوئے۔
ہیموفیلیا A دے مریضاں وچ فیکٹر VIII دی کمی ہُندی اے۔