بچہ سقا
حبیب اللہ کلکانی Habibullah Kalakani | |||||
---|---|---|---|---|---|
فہرست افغانی شاہان | |||||
شاہ افغانستان | |||||
معیاد عہدہ | 17 جنوری 1929 – 16 اکتوبر 1929 | ||||
پیشرو | عنايت اللہ خان | ||||
جانشین | محمد نادر شاہ | ||||
| |||||
پیدائش | 19 جنوری 1891کلکان، صوبہ کابل | ||||
وفات | سانچہ:تاریخ وفات اور عمرکابل، صوبہ کابل | ||||
مذہب | اسلام |
بچہ سقا دا اصل ناں حبیب اللہ سی تے اوہ پشاور دا اک سقہ سی ۔ کجھ چر افغان فوج چ ملازمت کرن دے بعد راہ زنی شروع کر دتی ۔ امان اللہ خان والی افغانستان دے خلاف بغاوت ہوئی تے بچہ سقا اپنے جتھے دے نال کابل اپڑئیا تے حکومت تے قبضہ کر کے حبیب اللہ خان غازی دے ناں نال تخت نشین ہوئیا ۔ اس نے تقریبا 8 مہینے حکومت کیتی ۔ جنوری 1929ء چ حبیب اللہ خان کلکانی عرف بچہ سقا نے کابل تے قبضہ کیتا سی تے حبیب اللہ خان غازی دے ناں نال حکومت قائم کیتی پر اکتوبر 1929ء چ جنرل نادر خان نے کابل نوں گھیرے چ لے لئیا جس تے بچہ سقہ فرار ہو کے اپنے پنڈ چلا گئیا ۔ جنرل نادر خان نوں انگریزاں دی مکمل حمایت حاصل سی جنہاں نے اسنوں ہتھیار تے پیسہ دتا ، اس علاوہ انگریزاں نے اس نوں 1 ہزار سپاہیاں دی فوج وی تیار کر کے دتی جہزی وزیرستانی قبائلیاں تے مشتمل سی ۔ نادر خان نے قرآن نوں ضامن بنا کے اس نوں پناہ تے معافی دتی پر جدوں اوہ کابل آغیا تے اسنوں قتل کروا دتا ۔
عروج_و_زوال_کی_تریخ
سودھو[مارچ 1929تا اکتوبر1929]
تعارف
سودھوبچہ سقہ دا اصل ناں جبیب اللہ سیاس دے باپ کانام کریم اللہ جدوں کہ دادا کانام عظیم اللہ سی. بجہ سقہ افغانستان دے علاقہ کلکان دا رہائیشی تے نسلی اعتبار توں تاجک سی، اس وجہ توں تریخ وچ اسنوں حبیب اللہ کلکانی دے ناں توں وی یاد کیتا جاندا اے . اسکاباپ بکریاں چرایاں کرتاتھا مگر جدوں اس کم توں گزر اوقات نہ ہوسکیا تاں اس نے "سقہ" دا پیشہ اختیار کیتا تے پانی ندی نالاں تے آبادی دے نیڑے کنواں توں بھر کر مشکیزاں وچ گھر گھر پہنچایا کرتاتھا اس وجہ توں حبیب اللہ تریخ وچ "بچہ سقہ" یعنی (پانی لیانے والے دا بیٹا) دے ناں توں وی جاناجاندا اے .
- بچہ_سقہ_کا_بچپن: بچہ سقہ دے باپ نے اسنوں پڑھانے دی بہت کوشش کيتی مگر بچہ سقہ طبعی طور اُتے اوارگی نوں پسند کرتاتھا تے بالکل وی پڑھائی وچ دل نہ لگیاندا تے اکثر سکول توں غائب رھدا، اھستہ آھستہ اوہ بدمعاش تے اوباش لڑکےآں تے لوکاں دی صحبت وچ بیٹھنے لگیا جس دتی وجہ توں اس وچ چوری تے قماربازی دی بری عادتاں پختہ ہونے لگی.
- بچہ_سقہ_کا_دورجوانی: 1926 دے اوائل وچ اوہ کابل آیا تے شاہی فوج وچ بھرتی ہويا، تے اک عام سپاھی دی حثیت توں کم کردا رہیا اک دفعہ اوہ دس یوم دی رخصتی لےکے گھر جانے دی نیت توں روانہ ہويا تاں اپنے نال سرکاری بندوق وی خفیہ تے غیرقانونی طور اُتے لے گیا، جدوں اوہ کابل توں اگے احمدکوتل دے مقام اُتے پہنچیا تواس دا سامنا چند چوراں توں ہويا مقابلہ کرکے اک چور نوں قتل کردتا ايسے قتل نوں استعمال کرکے خود نوں مشہور و مقبول بنانے دی سب توں پہلی کوشش کيتی مگر رخصتی دی مدت ختم ہونے اُتے جدوں اوہ واپس کابل آیا تاں سرکاری بندوق نوں غیرقانونی طور اُتے اپنے پاس رکھنے تے قتل دے الزام وچ مقدمہ دا سامنا کیتا تے پنج ماہ قید دی سزا کاٹی. رہائی دے بعد اوہ فوج توں بھج کر پشاور آیا تے صدیق نامی اک چپل فروش دی دکان اُتے ملازمت اختیار کرلئی.
بچہ_سقہ_اک_باغی
سودھو1927ء وچ اس نے ملازمت چھڈ کے چاۓ دی دکان کھولی انہاں دناں پشاور پولیس نوں افغان حکومت کیتی طرف توں بچہ سقہ دی وارنٹ گرفتاری بہ وجہ فوج توں بلا عذر بھج جانے دی موصول ہوئی لہذا اوہ پولیس وچ اک واقف دی اطلاع اُتے پشاور توں فرار ہوکے خفیہ طور اُتے افغانستان وچ داخل ہويا تے اوتھے پہنچ کے ڈاکہ زنی دا پیشہ اختیار کر بیٹھیا. آھستہ آھستہاس دے گرد بدمعاشاں چوراں لٹیراں قماربازاں تے ہور جرائم پیشہ افراد دا اک گروپ جمع ہويا تے ایہی اوہ دن سن جدوں افغانستان دے بادشاہ آمان اللہ خان غازی دے خلاف اک انگریز کرنل لارنس تے ملیا شوربازار (فضل محمود مجددی) اوراس دے حواری پینڈو علاقےآں دے ملیا حکومت برطانیہ دی مدد توں سخت پروبیگنڈہ مہم چلارہےسن، دوسری طرف بچہ سقہ اپنے کرتوتاں دی وجہ افغان سیاست تے حکومت اُتے اثرانداز ہورہاتھا لہذا انگریزاں دی خفیہ ایجنسیاں نے افغانستان وچ حالات ہور خراب کرنے دے واسطےبچہ سقہ اوراس دے لٹیراں توں سازباز شروع کردے ہوۓ انہاں نوں اسلحہ اورفنڈنگ دینی شروع کردتی اسطرح بچہ سقہ اس قابل بنا کہ اسنے مختلف علاقےآں وچ سرکاری املاک تے اہلکاراں پرحملے شروع کردئیے حکومتی ملازمین نوں زبردستی کم اُتے جانے توں روکیا حتی کہ شمال تے شمال مشرق دی چند ضلعے اُتے قابض ہوگیا.
بچہ_سقہ_بطور_امیر_المومنین_افغانستان
سودھوانگریز دی خفیہ ایجنسیاں تے افغانستان وچ سرگرم انہاں دے ایجنٹاں نے جدوں محسوس کیتا کہ افغان عوام شاہ آمان اللہ توں متنفر ہُندی جا رہی اے مگر اک مسئلہ ایہ پیش آیا کہ آمان اللہ خان اوراس دتی حکومتی کابینہ نوں جدوں حکومت توں علیحدہ کردتا جاے تاں متبادل حکومت کون چلاۓ گا کیونجے افغان عوام براہ راست انگریز حکومت کدی تسلیم نئيں کرینگے تے قائم حکومت دا کوئی وی کارندہ انگریزاں دے ماتحت حکومت کرنے دے لئی میسر نئيں، لہذا انگریزاں نے بچہ سقہ کومشورہ دتا کہ اوہ افغان عوام دے نال ہمدردی جتاکر انہاں نوں باورکرہے کہ چونکہ شاہ آمان اللہ خان دی حکومت کفری اے چنانچہ عملا" وہاس دے خلاف جہاد وچ سرگرم عمل اے نہ کہ عوامی لٹ مار تے ڈاکہ زنی وچ لہذا بچہ سقہ دے ذریعے عوام نوں یقین دہانی کرائی گئی کہ حکومت کیخلاف اس جہاد وچ عوام نوں جنہاں تکلیفات دا سامنا کرنا پڑ رہیا اے شاہ امان الله خان دی حکومت دے خاتمے تے اسلامی شریعت اُتے قائم نويں حکومت بننے دے نال ہی ایہ سلسلہ وی ختم ہوئے جائیگا. تے ایويں بچہ سقہ شرافت دا لبادہ اوڑھ کر اک سیاسی شخصیت کےطور اُتے ابھریا مگراس دا گروب ہن وی ڈاکہ زنی اورقتل و غارتگری نوں روا رکھے ہوۓ سی. بچہ سقہ نے اپنے سیاسی موقف دی مضبوطی دے لئی پروپیگنڈا اختیار کیتا کہ جو حکومت چند ڈاکواں نوں کنٹرول نئيں کرسکدی اسنوں ختم کرانا چاہیے، ایويں اس نے مارچ 1929ماں انگریزاں دی پشت پناہی توں کابل اُتے ھلہ بول کرفتح کرلیا. دوسری طرف ملاں شوربازار اوراس دے حواریاں نے بچہ سقہ نوں امیرالمومنین کالقب دیکرجمعہ کےخطبہ وچ اسکانام لینے دی منظوری دے دتی تے افغانستان شاہ آمان اللہ خان جداں عظیم فرزند و قاید دی خدمات توں محروم ہوکے جہالت تے تاریکی دے اندھے کنويں وچ گڑ پيا.
{گٹھ کومنز|Habibullah Kalakani}}