حاجی محمد محسن
| محمد محسن | |
|---|---|
| محمد محسن | |
| مقامی نام | হাজী মহম্মদ মহসীন |
| پیدائش | 1732ء چنسورہ، بنگال، مغلیہ سلطنت (موجودہ مغربی بنگال، بھارت) |
| وفات | 1812 (عمر 79–80) چنسورہ، بنگال پریزیڈنسی، برطانوی راج |
| مذہب | اسلام (فرقہ شیعہ[۱][۲]) |
حاجی محمد محسن (بنگالی: হাজী মহম্মদ মহসীন) سانچہ:فاصل(1732ء – 29 فروری 1812ء) بنگال دے اک انتہائی معروف مخیر سن ۔ ہوگلی محسن کالج تے ہوگلی امام باڑہ دی تعمیر انہاں دے قابل ذکر کارنامے نيں۔ سنہ 1769 تے 70 وچ بنگال وچ زبردست قحط پيا، اس قحط وچ محمد محسن دا تابناک کردار رہیا۔ انہاں نے ہزاراں قحط زدہ افراد دی مدد کيتی تے جی کھول کر رقم صرف کيتی۔
مڈھلا جیون
سودھومحمد محسن دی پیدائش سنہ 1732ء وچ ہوگلی، مغربی بنگال وچ ہوئی۔ انہاں دے والد دا ناں فیض اللہ تے والدہ دا ناں زینب خانم سی۔ انہاں دی تعلیم گھر ہی وچ ہوئی۔ قرآن، حدیث تے فقہ دی تعلیم حاصل کيتی۔ بعد وچ اوہ ایشیا دے مختلف ملکاں دے سفر اُتے روانہ ہوئے۔ اس سفر وچ اوہ ایران، ترکی تے جزیرۃ العرب وی گئے۔ حج وی کيتا تے مدینہ، کوفہ، کربلا تے ہور مقدس تھاںواں دی زیارت کيتی۔[۳]
داد و دہش
سودھوسفر توں واپسی دے بعد محمد محسن نے اپنی سوتیلی بہن منو جان دی جائداد دا انتظام سنبھال لیا۔ اوہ نواب بنگال دے نائب فوجدار مرزا صلاح الدین دی بیوہ سی۔ انہاں نوں اپنی والدہ زینب دی وراثت توں خاصی جائداد ملی سی۔ زینب دے پہلے خاوند آغا مطہر دی ہوگلی، جیسور، مرشد آباد تے ناڈیا وچ بہت ساری زمیناں سن ۔
سنہ 1803ء وچ منو جان وفات پا گئياں تاں محسن انہاں دے وارث بنے۔ انہاں نے سنہ 1806ء وچ اک وقف دی بنیاد رکھی اپنی جائداد نوں رفاہی کماں دے لئی وقف کر دتا۔ اس وقت انہاں دی املاک دا اندازہ اک لکھ چھپن ہزار ٹکا لگایا گیا سی۔ محسن نے اپنی جائداد دا تہائی حصہ تعلیم تے مذہبی پروگراماں دے لئی، چار بٹا نو حصہ معذورین تے بوڑھاں دے لئی تے بقیہ دو بٹا نو حصہ دو متولیاں دے اخراجات دے لئی مختص کيتا۔ ہور انہاں نے بیالیس ایکڑ زمین وچوں چالیس ایکڑ زمین گورنمنٹ بی ایل کالج، کھلنا بنگلہ دیش نوں دتی جو جنوبی بنگلہ دیش دے سب توں پہلا کالج اے۔
وفات تے ترکہ
سودھو29 نومبر 1812ء نوں محسن نے وفات پائی۔
تعلیم دے میدان وچ محسن دی زبردست شراکت دی وجہ توں ہندوستان تے بنگلہ دیش وچ انہاں دے ناں اُتے کئی تعلیمی ادارے قائم کیتے گئے۔ چنسورہ، مغربی بنگال وچ واقع نیو ہوگلی کالج جسنوں ہن ہوگلی محسن کالج کہیا جاندا اے، انہاں دا قائم کردہ اے۔[۴][۵] چٹاگانگ، بنگلہ دیش[۶] دے حاجی محمد محسن کالج تے ڈھاکہ یونیورسٹی دے حاجی محمد ہال دے ناں وی انہاں دے ناں اُتے رکھے گئے نيں۔[۷] ايسے طرح بنگلادیش بحریہ دے بیس دا ناں وی انہاں دے ناں اُتے رکھیا گیا اے۔[۸]
حواشی
سودھو- ↑ Haji Mohammed Mohsin Waqf Estate
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Ali, Muhammad Ansar (2012). "Mohsin, Haji Muhammad", Banglapedia: National Encyclopedia of Bangladesh, Second, Asiatic Society of Bangladesh.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ See Dey (1893: 96/192) pp.286-287, and (1893: 97/194), pp.354-366.
- ↑ http://www.mohsincollege.gov.bd/%7B%7Bdead Archived 2019-12-30 at the وے بیک مشین link|date=February 2018 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes}}
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
حوالے
سودھو- Dey, S.C., "Hooghly Past and Present", The Calcutta Review, Vol.96, No.191, (January 1893), pp.22-42; No.192, (April 1893), 276-288; Vol.97, No.193, (July 1893), pp.71-81; No.194, (October 1893), 340-366;Vol.98, No.195, (January 1894), pp.152-170; Vol.99, No.197, (July 1894), pp.153-164; Vol.104, No.208, (April 1897), pp.355-373.
باہرلے جوڑ
سودھو| وکیمیڈیا کامنز چ مورتاں: حاجی محمد محسن |