بیگم خورشید مرزا
بیگم خورشید مِرزا | |
Begum Khurshid Mirza
| |
ناں : | بیگم خورشید مرزا |
جماندرو ناں : | خورشید جہاں |
فلمی ناں : | رینوکا دیوی |
جنمستھان : | علی گڑھ، برٹش انڈیا |
جمݨ دیہاڑ : | 4 مارچ 1918 |
کَم : | اداکارہ |
بیاہ : | 1934 |
گھر آلا : | اکبر مرزا (پولیس افسر) |
مرن دیہاڑا : | 8 فروری 1989 |
مرنستھان : | لہور, پنجاب |
قبرستان : | میاں میر قبرستان لہور |
ماں : | وحید جہاں بیگم |
پیو : | شیخ عبداللہ |
بیگم خورشید مِرزا (جم: 4 مارچ 1916ء — وفات: 8 فروری 1989ء) تقسیم ہند توں پہلاں فلمی ہیروئن تے اک مشہور پاکستانی اداکارہ سن ۔
ابتدائی حالات
سودھوبیگم خورشید 4 مارچ 1916ء نوں علی گڑھ وچ پیدا ہوئیاں۔ اوہناں دا اصل ناں خورشید جہاں سی ۔ خاندان علی گڑھ دے ممتاز گھرانےآں وچ شمار کيتا جاندا سی ۔ بیگم خورشید مِرزا دے والد شیخ عبد اللہ نے علی گڑھ وچ مسلم گرلز کالج دی بنیاد رکھی سی جدوں کہ بیگم خورشید دی وڈی بہن ڈاکٹر رشید جہاں انجمن ترقی پسند مصنفین دے بانی شرکاء وچوں سی ۔ ہور دوسریاں بھیݨاں وی اعلا تعلیم یافتہ سن ۔
ازدواجی زندگی تے فلمی سفر
سودھو1934 وچ وچ بیگم خورشید دا بیاہ دہلی دے اک پولیس افسر اکبر حسین مرزا نال ہویا ۔ بیگم خورشید دے بھائی محسن عبد اللہ بمبئی وچ فلمی ادارے بمبئی ٹاکیز نال وابستا سی جِتھے بیگم خورشید دی ملاقات اوہناں دے بھائی دے توسط نال دیویکا رانی تے مانشو رائے نال ہوئی جیہناں نے بیگم خورشید نوں اپݨیاں فلماں وچ کم کرن دی دعوت دِتی ۔ 1937 وچ جیون پربھات، 1938 وچ بھابھی، 1939 وچ بھکتی ، بڑی دیدی ، 1941 وچ نیا سنسار وچ کم کيتا ۔ اوہناں دیاں ساریاں فلماں وچ اوہناں دا ناں رینوکا دِیوی سی ۔
لہور وچ فلمی سفر
سودھوبمبئی وچ اوہناں دی آخری فلم نیا سنسار سی جو 1941 وچ بݨی سی ۔ فروری 1944 وچ اوہناں نے ہندوستانی فلم انڈسٹری توں ریٹائرمنٹ دا اعلان کيتا ۔ 1942 وچ بیگم خورشید نے بمبئی نوں خیرباد کہیا تے لہور آگئياں ۔ لہور وچ اوہناں نے بطور صفِ اول دی اداکارہ فلم سہارا (ہندی فلم 1943) ، غلامی (1945ء) ، سمراٹ چندرگپت (1945ء) وچ کم کيتا ۔ اوہ اپݨیاں ایہناں ساریاں فلماں وچ اوہ اداکاری دے نال نال گلوکاری دے جوہر وی دکھاوندی رہیاں ۔
قیام پاکستان مگروں
سودھوبیگم خورشید تقسیم ہند 1947 توں بعد پاکستان آگئياں تے ایتھے ریڈیو پاکستان نال وابستا ہوگئياں ۔ 1964 وچ پاکستان ٹیلی ویژن دے قیام توں بعد حسینہ معین دے لِکھے ہوئے اک ڈرامے کرن کہانی لئی بیگم خورشید نوں منتخب کر ليا گیا تے اِس طرحاں اوہ دوبارہ منظرعام اُتے آگئياں ۔ بعد وچ حسینہ معین دے لِکھے ہوئے اک دوسرے ڈرامے زیر زبر پیش وچ اداکاری دے جوہر دکھائے ۔ اِس طرحاں 1970 وچ اوہ اپݨے شوبز دور دے عروج اُتے پہنچ گئياں ۔ 1972 وچ اک نويں ڈرامے انکل عُرفی وچ اداکاری کیتی تے بعد وچ فاطمہ ثریا بجیا دے لِکھے ہوئے ڈرامے ماسی شربتے وچ اداکاری کیتی ۔ 1985 وچ اوہناں نے اداکاری نوں خیرباد کہہ دِتا تے شوبز دی دنیا توں کنارا کشی اختیار کرلئی ۔ اوہ کراچی چَھڈ کے لہور منتقل ہوگئياں جِتھے اوہ اپݨیاں دھی آں تے اوہناں دی اولاد نال مقیم رہیاں ۔
ادب
سودھو1982 وچ بیگم خورشید مِرزا نے اپݨی خودنوشت سوانح حیات تحریر کيتی ، جیہدے وچ اوہناں نے برطانوی راج دے دوران لکھنئو وچ اپنی تعلیمی زندگی ، ازدواجی زندگی ، بھارتی فلم انڈسٹری وچ بطور اداکارہ ، تقسیم ہند دے دوران پاکستان ہجرت تے ریڈیو پاکستان تے پاکستان ٹیلی ویژن نال وابستگی دے واقعات نوں بیان کيتا اے ۔ ایہ خودنوشت سوانح حیات ماہ نامہ ہیرالڈ وچ اگست 1982 توں اپریل 1983 تک قِسط وار شائع ہُندی رہی ۔ کُل اقساط دی تعداد 9 سی ۔ 2005 وچ ایہناں قِسطاں دا مجموعا اوہناں دی صاحبزادی لُبنا کاظم نے ترتیب دِتا ، جیہڑا A woman of substance: the memoirs of Begum Khurshid Mirza دے ناں نال شائع کيتا گیا ۔
سماجی خِدمات
سودھوتقسیم ہند 1947 توں بعد پاکستان آمد مگروں بیگم خورشید مِرزا آل پاکستان ویمنز ایسوسی ایشن لئی بطور سماجی کارکن کم کردیاں رہیاں ۔ جَد اوہناں دے شوہر اکبر حسین مِرزا کویٹا وچ تعینات ہوئے تاں بیگم خورشید مِرزا نے کویٹا وچ آل پاکستان ویمنز ایسوسی ایشن دی سماجی کارکُن دی حیثیت نال غریب تے پسماندہ علاقےآں لئی کم کیتا ۔ ریڈیو پاکستان توں اوہ سواݨیاں دے مسائل اُتے پروگرام وی کردیاں رہیاں ۔
تمغائے حسن کارکردگی
سودھو1984 وچ اوہناں دی خِدمات دے پیش نظر حکومت پاکستان ولوں اوہناں نوں تمغا حسن کارکردگی نال نوازیا گیا ۔[۱]
وفات
سودھوبیگم خورشید مِرزا دا انتقال 71 سال دی عمر وچ 8 فروری 1989 نوں لہور وچ ہويا ۔ تدفین میاں میر قبرستان، لہور وچ کيتی گئی ۔[۲]
ہور دیکھو
سودھوحوالے
سودھو- ↑ وفیات پاکستانی اہل قلم خواتین از خالد مُصطفا
- ↑ ڈاکٹر محمد منیر احمد سلیچ، وفیات ناموران پاکستان، لہور، اردو سائنس بورڈ، لہور، 2006ء، ص 296