بھارت وچ دلتاں دی حالت
بھارت وچ دلتاں سمیت ساریاں گھٹ گنتیاں دی حالت بوہت ماڑی اے ۔ دلت خاص طور تے ہندو انتہا پسنداں دے ظلماں دا نشانہ بن دے رہندے نیں ۔
دلتاں خلاف واقعے
سودھو3 جولائی، 2017 نوں اپروکت موضوع تے اک وچار سانجھ لئی کجھ دلت بھائیچارے متعلق سنگٹھناں، پربدھّ بدھیجیویاں اتے ریٹائرڈ افسران نے پریس کلبّ، لکھنؤ (اتر پردیش) وکھے جگہ بکّ کروائی ہوئی سی۔ اتر پردیش ورکنگ جرنلسٹ یونین دے پردھان حبیب صدیقی مطابق ایہہ بکنگ ڈائنامک ایکشن گروپ اتے بندیلکھنڈ دلت اختیار منچ ولوں کروائی گئی سی۔ لیکن راج اندر یوگی ادتیا ناتھ دی اگوائی والی بھاجپا سرکار نے دلت بھائیچارے دے لوکتنتری ادھیکاراں اتے آئین مطابق وچار ظاہر کرن جہے مولک اختیار دا گھان کردیاں اپنیاں دمنکاری پالیسیاں دے عمل راہیں اس میٹنگ لئی اکتر ہو رہے 31 دلت ایکٹوسٹاں نوں پولیس بھیج کے حراست وچ لے لیا۔ ایہناں وچ سابقہ اے۔ڈی۔جی۔پی۔ پولیس آر۔ایسّ۔ داراپری، لکھنؤ یونیورسٹی دے سابقہ پروفیسر رمیش دیکشت، ڈائنامک ایکشن گروپ دے بانی شہزادہ وغیرہ شامل سن۔ تھانے لجا کے 25,000 روپئے دے نجی مچلکے بھروا کے بعد دوپہر چھڈّ دتا گیا۔ نہرو یوک مرکز اندر ٹھہرے بندیل کھنڈ توں آئے دلت ورکراں نوں اتھے پولیس نے گھیرا پا کے باہر نہیں نکلن دتا۔ اس گھٹنا توں کجھ دن پہلاں جدوں گجرات توں قریب 45 دلت ورکر وزیر اعلیٰ شری ادتیا ناتھ یوگی نوں 125 کلو صابن دا ٹکڑا بھینٹ کرن لئی آ رہے سن تاں اوہناں نوں جھانسی ریلوے سٹیشن توں اتار کے واپس احمدآباد بھیج دتا گیا۔ بھارت وچ وسدے قریب 25 کروڑ دلت لوکاں دی اس عالمی دے سبھ توں وڈی جمہوریت اندر کی سمت اے، دیش آزادی دے 70 سال بعد ایسیاں واقعے باخوبی بیان کردیاں ہن۔
بھارت دیاں گھٹ گنتیاں دی حالت
سودھودراصل حقیقت ایہہ اے کہ بھارت اندر وسدیاں گھٹ گنتیاں اتے دلت بھائیچاریاں نال متعلق لوک آزادی دا نگھّ مانن توں لگاتار محروم رہے ہن۔ بہو گنتی متعلق بھائیچارے دی دھونس، وکھ وکھ مرکز اتے راج سرکاراں دی حکمرانی اندر اوہناں نال لگاتار مذہبی، سیاسی، معاشی، سماجی، پرشاسنک اتے تہذیبی زیادتیاں ہندیاں آئیاں ہن۔ اوہناں نوں انانسانی ووہار، راجکی استحصال اتے دمنکاری پالیسیاں دا شکار ہونا پیندا اے۔ بھارتی آئین دی پرستاونا مطابق کہ سبھ بھارتیاں نوں انصاف، برابرتا، آزادی اتے بھراتریبھاو ملیگا، توں دلت بھائی چارا بالکل محروم اے۔ بھارتی دلت اج بڑی شدت نال محسوس کردا اے کہ دو قوماں دے اصول ہیٹھ کانگرس آگوُ مہاتما گاندھی دی اگوائی ہیٹھ ہندو بہو گنتی نوں 15 اگست، 1947 نوں بھارت مل گیا مسلماناں نوں مسلم لیگ آگوُ محمد علی جناح دی اگوائی ہیٹھ پاکستان مل گیا، لیکن گاندھی-امبیدکر پونا ایکٹ کرکے اوہ ٹھگیا گیا۔
ہندو سماج اندر دلت
سودھوہندو سماج اندر لگاتار دلت نوں انسان وجوں اپمان اتے اسدی ہوند نوں نقارے جان دا ساہمنا کرنا پے رہا اے۔ ہندو سماج نہ تاں اس نوں اپنے وچ شامل کر رہا اے (روٹی-بیٹی دی سانجھ) نہ ہی آزاد اتے وکھ ہون دے رہا اے۔ اس نوں اپنا دھرم کھوجن اتے اپناؤن نہیں دے رہا۔ اوہ راج ولوں ستایا ہویا طبقہ محسوس کردا اے۔ اوہ ہندو شاستراں، مذہبی رہریتاں تے اختیار نہیں رکھدا۔ ہندو دھرم شاستراں وچ اسدا اختیار دوسریاں دی سیوا، داستا، داری کرن سوا کجھ نہیں درسایا گیا۔ منوں سمرتی اس نوں شودر دا درجہ دندی اے۔ ویش اتے شودر تاں اپنے کم کھیتراں کرکے اپنیاں عورتاں کنٹرول ہیٹھ رکھن محروم رہے ۔ اجوکا دلت آزادی اتے برابری توں محروم اے۔ بھارتی راج، سماج، سیاست اس نوں اجیہا نگھّ مانن دا اختیار نہیں دے رہی۔
سیاست اتے انتظامیہ وچ راکھوانکرن محض ووٹ سیاست توں ودھ کجھ نہیں۔ گاندھی نے اوہناں نوں مذہبی اتے سماجی اختیار داؤن لئی وڈی مہم چلائی، پر بابا صاحب ڈاکٹر۔ بی۔آر۔ امبیدکر دا متّ سی کہ جنا چر اس دیش اتے سماج اتے سیاست وچوں جاتیوادی سسٹم تباہ نہیں کیتا جاندا اکہے اختیار ممکن نہیں۔ دلتاں نوں آٹا-دال، شگن سکیماں، مکان، سائیکل، کپڑے، بھانڈے، کتاباں، وظیفے، راکھوانکرن خیراتاں نہیں چاہیدیاں، اس دیس دے پیداواری وسیلیاں تے برابر دا اختیار چاہیدا اے۔
بھارت وچ دلتان دی بھیڑی حالت
سودھودلتاں دی راکھی لئی بنائے پریوینشن آف سول رائیٹس ایکٹ، 1955, 1976, ایسّ۔سی۔، ایسّ۔ٹی۔ ٹرائیولز ایکٹ، 1989 آدی اوہناں دی جان-مال دی راکھی، اوہناں نوں اپرادھک حملیاں، زیادتیاں، ضلالت توں بچاؤن لئی ناکام رہے ۔ اجوکے دور وچ پی۔ایچّ۔ڈی۔ طالب علم روہت ویملا دی جان دی راکھی نہ کر سکے۔
دلتاں دی سمت اتے جیون کنا دیانیی اتے اوکھا اے کہ قومی انسانی حقوق کمیشن دی رپورٹ مطابق ہر 18 منٹ بعد اس دیش وچ دلتاں خلاف جرم ہندا اے۔ ہر روز دو دلت قتل کیتے جاندے ہن، تن دلت عورتاں بلاتکار دا شکار بندیاں ہن، دو دلت گھر اگن بھینٹ کیتے جاندے ہن۔
بہار دے سابقہ مکھ سیکٹری کے۔بی۔ سکسینہ مطابق 37 فیصد دلت غریبی ریکھا ہیٹھ رہندے ہن۔ 54 فیصد کپوشن دا شکار ہن۔ 1000 وچوں 83 دلت بچے پہلا اتے 12 فیصد 5واں جم دن نہیں ویکھ پاؤندے۔ 45 فیصد دلت ان پڑھتا دا شکار ہن۔
اک ہور سرویکھن مطابق 28 فیصد دلت دہاتی تھانیاں وچ شکایت کرن توں وانجھے کیتے جاندے ہن۔ 24 فیصد دلتاں دے گھر ڈاکیاں ڈاک دین ہی نہیں جاندا۔ سن 1955 وچ اوہناں نوں سروجنک کھوہاں تے چڑھن تے پانی لین دا اختیار دتا سی پر اج وی 48 فیصد اس اختیار توں محروم ہن۔
دلتان خلاف جرائم
سودھواتر پردیش وچ سن 2014 وچ دلتاں خلاف 8075, راجستھان وچ 8028, بہار وچ 7893 جرائم ہوئے۔ سن 2015 وچ اتر پردیش وچ 8358 جرم ہوئے، اتھے 2016 وچ 102 جرم درج ہوئے۔ ایہناں توں وی ودھ تاں درج ہی نہیں ہون دتے جاندے۔
5 جنوری، 2006 وچ پنجاب دے دلت بنت سنگھ ولوں دھی دے گینگریپ لئی انصاف منگن تے بانہاں، لتاں وڈھّ دتیاں گئیاں۔ سن 1968 وچ تاملناڈو لینڈ لارڈ نے ودھ اجرت منگن تے 44 دلت مار دتے۔ جولائی 11, 1996 بہار وچ رنویر فوج نے 21 دلت مارے۔ 27 اگست، 2005 گوہانا (ہریانہ) جاٹ منڈے دے مارے جان بعد 31 اگست نوں 60 دلت گھر جلا کے راکھ کر دتے۔ لکشمیپور (بہار) وچ رنویر فوج نے 58 دلت مارے۔ 29 ستمبر، 2006 وچ مہاراشٹر وچ مہار جاتی دے 12 دلت مارے۔
مرچپور (ہریانہ) وکھے 18 دلت گھر ساڑے گئے۔ ستاراں سالا سمن، 60 سالا تارہ چند جؤندے ساڑے گئے۔ تسندر، آندھرا پردیش وچ 13 دلت مارے گئے۔ 20 اکتوبر، 2015 نوں فریدآباد دے سنپیڑ پنڈ وچ گھر سمیت دو بچے ساڑ دتے۔ دنگاواس (راجستھان) وچ 16 مئی، 2015 نوں زمینی جھگڑے کرکے 3 دلت ٹریکٹر ہیٹھ درڑ کے مار دتے گئے۔ اکتوبر 9 نوں اسے سال دنکور وکھے نوئڈا پولیس نے عورتاں سمیت دلت پروار نگن کرکے سڑک تے سٹیا کیونکہ اوہ لٹن والے چوراں نوں پھڑن لئی کہن گئے۔ گجرات اندر گاں دا چمڑہ اتارن کرکے اک پروار دے 7 جیاں نوں کٹیا-ماریا گیا۔ مدھ پردیش وچ 50 دلت پریواراں دی زمین باہوبلیاں ہتھیا لئی۔ اونا (گجرات) وچ وی گٔو دی کھلّ اتارن تے 4 دلتاں دی کٹ-مار کیتی گئی۔ یو۔پی۔ دے مینپوری ضلعے وچ 15 روپئے بدلے دلت پتی-بیوی قتل۔ صرف گجرات وچ دلتاں خلاف اپرادھاں وچ 5 گناں وادھا پایا گیا۔
5 مئی، 2017 نوں شبیرپور (سہارنپور) یو۔پی۔ دی گھٹنا وچ 22 دلت زخمی کیتے، 55 گھر ساڑے۔ ٹھاکر بھائیچارے ولوں کیتے اس کارے بعد ہنسا یو۔پی۔ اتے ہریانہ دے کجھ حصیاں وچ جنگل دی اگّ وانگ پھیلی۔ ایہہ گھٹنا یوگی سرکار ویلے گھٹی۔
مہاراشٹر دے سابقہ ڈی۔جی۔پی۔ راہل گوپال دا کہنا اے، “ایسیاں مثالاں ہن جتھے پولیس نیویاں ذاتیاں خلاف بھیدبھاو کردی اے۔” ایہہ ورتارا دیس ویاپی اے۔ بھیم سینا دا چندر شیکھر آزاد راہیں اساری آر۔ایسّ۔ایسّ۔ دے ہندوتاختلاف نوں بریکاں لاؤن اتے وچاردھاری طور تے دلتاں نوں مضبوط کرن لئی اے۔ پھتہپر دے بھادوں پنڈ وچ کھولھی پہلی پاٹھشالا جسدی گنتی ہن 350 تک پہنچ گئی اے۔ جویں شریمتی اندرا گاندھی، بابو کانشی رام دی ودھدی دلت طاقت توں ڈری سی، اویں ہی بھاجپا، آر۔ایسّ۔ایسّ۔، دلت بھیم فوج توں ڈری پئی لگدی اے۔
لیکن وچاردھاری انقلاب نال نہ تاں معاشی انقلاب آؤندی اے، نہ سماج بدلدا اے، نہ سماجی ہی انقلاب آؤندی اے۔ بابا صاحب امبیدکر، بابو کانشی رام جاں ہور دلت راہنماواں دی وچاردھاری انقلاب دلتاں لئی سماجی اتے معاشی انقلاب دا راہ نہ پھڑ سکی جویں سوویت روس وچ کمیونسٹ وچاردھاری انقلاب دا ہال ہویا۔ اج دلت سماجی اتے معاشی برابری توں محروم ہن۔ امیر دلت بھارتی راجکی اتے ہندوتوی شوشت طبقہ دے ہتھکنڈے بن گئے۔ کی کدے بابو جگجیون رام، رام ولاس پاسوان، مایاوتی، سدھامرئیا، کھڑگے، پی۔ایلّ۔ پنیا آدی پریواراں نال زیادتیاں اتے اپرادھی کرن واقعے ہوئیاں؟ دلت ووٹ بینک لئی اینّ۔ڈی۔اے۔ نے رام ناتھ کووند اتے کھبے پکھیاں سمیت یو۔پی۔اے۔ نے بیبی میرا کمار نوں صدر پد دے امیدوار بنایا اے۔
سو اج دلت سماج نوں صدیاں دی براہمنوادی، ہندوتووادی، سرمائیداروادی ضلالت بھری غلامی دا جولا وگاہ پرھاں سٹن لئی اک پلیٹ فارم تے اکجٹّ ہو کے وچاردھاری انقلاب دے نال-نال معاشی اتے سماجی انقلاب دا پرچم بلند کرنا چاہیدا اے۔ اس ادیش دی حصول لئی اوہ بھارتی گھٹگنتیاں جہیاں بھراتری جتھیبندیاں دا ساتھ لے سکدیاں ہن۔