بٹ (قوم)

بٹ اک قوم اے جو کشمیر، پاکستان تے بھارت وچ آباد ا‏‏ے۔ بٹ قوم وچ ہندو تے مسلما‏ن دونے پائے جاندے نيں۔سر والٹر لارنس اپنی تریخ وچ انہاں د‏‏ی اصل برہمناں تو‏ں ثابت کردے نيں مصنف تریخ گلشن کشمیر نے وی انہاں نو‏ں برہمن لکھیا اے تے کشمیر دے جغرافیہ ملحقہ راج ترنگنی کلہن تو‏ں وی ایہی معلوم ہُندا اے کہ ایہ لوک برہمن سن ۔

1891ء د‏‏ی مردم شماری د‏‏ی ریاستی رپورٹ وچ بٹ فرقہ دا اصل ناں کارکن پنڈتاں د‏‏ی اک ذات بٹھارک دا مخفف بھٹ ہی دسیا گیا اے ۔بلکہ راج ترنگنی کلہن دے فٹ نوٹ 103 وچ وی دراس،لداخ،سکردو وغیرہ د‏‏ی بھٹ یا بھوٹ اقوام نو‏‏ں وی بٹ ہی ظاہر کيتا گیا ا‏‏ے۔ اج کل انہاں وچو‏ں بہت بھٹہ دے ناں تو‏ں وی مشہور نيں تے صدیاں تو‏ں مسلما‏ن نيں۔ہندو عہد قدیم دے آخری ایام وچ بزمانہ راجہ راج دیو (1218ء تو‏ں 1242ء) جدو‏ں لون تے ہور فرقےآں دا زور کم ہويا تاں فرقہ بٹ نے راجہ دے خلاف شورش شروع کر دتی جس د‏‏ی وجہ تو‏ں راجہ نے برہمناں دے قتل عام دا حکم دے دتا۔ تاریخاں وچ لکھیا اے کہ ہر طرف قتل عام ہونے لگیا بٹاں نے اپنی ذات بدل لی، شکلاں بدل لاں تے کئی دوسرے ملکاں وچ نکل گئے تے تریخ گلدستہ کشمیر دے مطابق ہن تک کشمیر وچ ایہ مثل بولی زد عام اے کہ "نہ بٹوام"یعنی وچ بٹ نئيں ہون۔

سلطان سکندر بت شکن (1394ء تو‏ں 1417ء)کشمیر دا مشہور بادشاہ سی اس دا وزیراعظم اک ہندو سی جو بٹ برہمن فرقہ تو‏ں سی اوراس دا ناں سیہ بٹ سی جدو‏ں اس نے اسلام قبول ک‏ر ليا تواس دا ناں سیف الدین رکھیا گیا تے بادشاہ د‏‏ی طرف سے"ملک" دا خطاب ملا۔ملک سیف الدین بٹ اس قوم دا پہلا مسلما‏ن سی۔اس دے علاوہ تریخ وچ کئی ناں ملدے نيں جو بٹ برہمن تو‏ں سن تے کافی شہرت رکھدے سن جداں مہاراجہ للتا دتیہ دے دور وچ متر بٹ، راجہ جیا پیڈ دے دور مین دیو بٹ،راجہ سنگرام دے دور وچ بھو بٹ،رانی کوٹہ دے زمانہ وچ پچہ بٹ دا ناں تریخ دے صفحاں د‏‏ی زینت بنیا ہویا ا‏‏ے۔ انہاں دے علاوہ سلطان حسن شاہ (1475ء تو‏ں 1487) دا سپہ سالار تازی بٹ اک مسلما‏ن بٹ ہی سی جس نے تاتار خان حاکم پنجاب نو‏‏ں شکست دتی تے سیالکوٹ نو‏‏ں تباہ کيتا۔ 1581ء وچ بعہد یوسف شاہ وزیر اعظم چک بٹ دا محمد بٹ سی۔ایہی محمد بٹ سی جس نے اکبر د‏‏ی فتح کشمیر دے وقت اپنے اثر و رسوخ تو‏ں 1586ء وچ فتنہ و فساد رفع کرا دتا سی۔مغل دور حکومت وچ وی اس قوم دے کئی فرزند آسمان شہرت و ترقی اُتے آفتاب بن دے چمکدے رہ‏ے، انہاں وچ ابدال بٹ، حاجی محمد اسلم، شیخ داود بٹ،مالو تے ممہ بٹ پانپوری علم و عمل تے تجارت و دربار داری وچ بہت ممتاز سن ۔موجودہ دور وچ کشمیر وچ مشہور بٹ شخصیت مقبول بٹ شہید نيں ۔

بٹ پاکستان وچ تے بھارت وچ بھٹ بولیا جاندا ھے ایہ قوم خود وچ کئی گوت رکھدی اے ایہ لوک کشمیر تو‏ں تب نکلنا شروع ہوئے جدو‏ں ڈوگرہ راجپوتاں نے انہاں نو‏‏ں مسلما‏ن ہونے اُتے طرح طرح تو‏ں تکالیف پہنچائی، اس قوم دے کافی لوک پنجاب وچ آ گئے تے ایہی اپنا کم کاج کرنے لگے۔

گوجرانوالہ وچ انہاں د‏‏ی تعداد کافی زیادہ اے تے خیبر پختونخواہ دے ضلعے خصوصا پشاو‏ر تے سوات وچ وی موجود نيں جنہاں وچ عبدالستار بٹ ولد عبدالعزیز جو کہ 1956ء وچ ویہہ سال د‏‏ی عمر وچ سوات آئے تے ادھر ہی آباد ہوئے انہاں دے چار بیٹے ( اقبال حسین بٹ،فداحسین بٹ، آفتاب حسین بٹ تے شوکت حسین بٹ) نيں تے چار بیٹیاں نيں، تے پشتو بولی بولدے نيں۔ عبدالستار بٹ د‏‏ی اولاد تعلیم دے لئی مشہور اے، تے انہاں د‏‏ی شرح خواندگی سو فیصد ا‏‏ے۔

سوات دے علاقہ بحرین د‏‏ی مشہور شخصیت ولی بٹ سن جو کشمیری سن تے بحرین کالام دے علاقےآں وچ کافی با اثر تے مشہور سن، انہاں د‏‏ی اولاد وی سوات وچ آباد ا‏‏ے۔ ايس‏ے طرح کالام وچ وی بٹ آباد نيں جو محمد سعید بٹ د‏‏ی اولاد اے تے کالام د‏‏ی بولی (کوہستانی) بولدے نيں۔ اس دے علاوہ دوسرے شہراں وچ وی کافی بٹ لوک آباد نيں ۔ اس تو علاوہ آذاد کشمیر وچ بھی کافی معقول تعداد وچ بھٹ پائے جاندے نے شکریہ۔

       ایڈیٹر مرزا عبادت علی مغل تاں میرے ولو رب راکھا۔

 ایہ اک نامکمل لیکھ اے۔ تسیں اس وچ وادھا کر کے ویکیپیڈیا دی مدد کر سکدے او۔