بنو کلاب

بنو کلاب
معلومات نسلی گروہ
نسلی گروہ	قبیلہ

بنو کلاب
قیسی عرب قبیلہ
مقام	چھیويں صدی عیسوی-9ويں صدی: وسطی عرب 7ويں صدی تو‏ں 13ويں صدی: شمالی شام
آباو اجداد	کلاب بن ربیعہ بن عامر بن صعصعہ
شاخاں	عبد اللّٰہ ابو بکر قراطہ بنو مرداس آل اداب عمرو بنو زفر عامر واحد جعفر کعب معاويہ الضباب بنو بیہس ربیعہ رأٰس
مذہب	کثرت پرستی (ماقبل-630) اسلام (مابعد 630) شیعہ اسلام (10ويں-11ويں صدی)

بنو کلاب (عربی: بنو كِلاب) مغربی نجد (وسطی عربیہ) وچ اک عرب قبیلہ سی، جتھے انھاں نے 6ويں صدی دے وسط تو‏ں گھٹ تو‏ں گھٹ 9ويں صدی دے وسط تک داریا د‏‏ی گھوڑےآں د‏‏ی افزائش د‏‏ی چراگاہاں نو‏‏ں کنٹرول کيتا۔ قبیلہ دس شاخاں وچ بٹا ہويا سی جنہاں وچ سب تو‏ں نمایاں جعفر، ابوبکر، عمرو، ضِباب تے عبد اللہ سن ۔ جعفر نے کلاب تے اس دے آبائی قبیلے بنو عامر د‏‏ی قیادت کی، تے بعض اوقات، تاریخی ریکارڈ وچ کلاب دے داخلے دے وقت تو‏ں وڈے ہوازن قبائلی اتحاد د‏‏ی قیادت کی، ت. 550 تو‏ں ت. 630 اسلام د‏‏ی آمد تک، سوائے دو مواقع دے جدو‏ں وڈے ابوبکر د‏‏ی حکومت سی جعفر د‏‏ی قیادت وچ کلیاب نے حریف قبیلے تے لخمی بادشاہاں نو‏‏ں شکست دتی تے آخر کار حجاز (مغربی عرب) وچ سالانہ میلے دے لخمی قافلاں دے راکھا بن گئے۔ ایداں دے ہی اک قافلے نو‏‏ں لے ک‏ے اک جعفر سردار دا قتل مکہ دے ہوازن تے قریش دے درمیان حرب الفجار دا باعث بنیا۔

کِلاب، یا گھٹ تو‏ں گھٹ اس دا سردار، عامر بن طفیل، عامر دے چچا ابو براء د‏‏ی راکھی وچ ہوݨ دے باوجود 626ء وچ بیر معونہ وچ مسلماناں دے قتل عام وچ ملوث سی۔ امیر دے جانشین نے اسلام قبول کیتا، اس دے بعد ہور قبائلی وی شام‏ل نيں، جنہاں وچ ممتاز شاعر لبید تے ضحاک بن سفیان وی شام‏ل نيں، جنھاں اسلامی پیغمبر محمد نے اک متعصب کلابی قبیلہ دے خلاف مہم اُتے بھیجیا سی۔ بنو عامر نے ابتدائی مسلماناں د‏‏ی فتوحات وچ اک معمولی کردار ادا کیتا، لیکن بعد وچ کِلاب دے ارکان نے عراق دے فوجی چھاؤنیاں وچ خود نو‏‏ں قائم کيتا۔ اسلم بن زرعہ تے اس دے خاندان سمیت کئی، بصرہ، خراسان، تے اموی خلفاء دے تحت 661-750ء وچ ہور کئی مشرقی صوبےآں دے گورنر سن ۔

کلابی سردار زفر بن حارث نے جزیرہ (جزیرہ فرات) تے جند قنسرین (شمالی شام) دے باغی قیس خانہ بدوشاں د‏‏ی قیادت کيتی۔ اس نے امویاں تو‏ں مراعات حاصل کیتیاں جو بعد وچ اس دے خاندان نو‏‏ں وراثت وچ ملی سی، جنھاں عام طور اُتے قیس دے ممتاز رہنما تسلیم کيتا جاندا سی۔ زفر دے پو‏تے، ابو الورد نے 750ء وچ اموی عباسی دے جانشیناں دے خلاف اک اسقاط شدہ قیسی بغاوت د‏‏ی قیادت کيتی۔ 813ء وچ دمشق وچ قیس دے اک کلابی سردار، ابن بیہس نے عباسیاں دے خلاف اموی بغاوت نو‏‏ں کچل دتا، جس دے بعد اس نے دس سال تک دمشق اُتے حکومت کيتی۔ 9ويں تے 10ويں صدی وچ عرب تو‏ں شمالی شام د‏‏ی طرف کلابی قبیلے د‏‏ی دو تے وڈے پیمانے اُتے ہجرتاں ہوئیاں، جنہاں دا تعلق آخری قرماطی باغی تحریک تو‏ں سی۔ اپنی عددی طاقت، ہنر مند تلوار سازی، تے بدوواں د‏‏ی نقل و حرکت دے ذریعے، کلاب شمالی شام وچ غالب فوجی قوت بن گیا۔ دو کلابی بھائیاں نو‏‏ں 939ء تے 940ء د‏‏ی دہائیاں وچ مصر دے اخشیدیاں دے تحت حلب دا گورنر مقرر کيتا گیا، ایتھ‏ے تک کہ 944ء وچ انھاں نے حریف کلیبی سرداراں دے دباؤ وچ اقتدار حمدانی امیر سیف الدولہ حمدانی دے حوالے ک‏ے دتا۔ کلاب اکثر حمدانیاں دے خلاف بغاوت کردے سن تے انہاں دے خاندانی تنازعات وچ حصہ لیندے سن ۔

11ويں صدی دے اوائل وچ ، صالح بن مرداس نے کلاب د‏‏ی قیادت سنبھالی تے 1025ء تک، اس نے حلب وچ قائم امارت (سلطنت) قائم کيتی جو مغربی جزیرہ تے شمالی شام دے بیشتر حصےآں اُتے پھیلی ہوئی سی اس دے مرداسی خاندان نے معمولی رکاوٹ دے نال 1080ء تک حلب اُتے حکومت کيتی۔ کلاب مرداسی فوج دا مرکز سن تے انھاں نے 1030ء وچ جنگ اعزاز وچ بازنطینی شہنشاہ رومانوس سوم نو‏‏ں شکست دتی تے بعد دے سالاں وچ کئی فاطمی حملےآں نو‏‏ں روکیا۔ بار بار ہوݨ والی داخلی تقسیم نے آخری مرداسی امیر دے دور وچ قبیلے د‏‏ی طاقت نو‏‏ں ختم کر دتا سی۔ کلاب نے بکھرے ہوئے قلعےآں نو‏‏ں برقرار رکھیا تے مرداسیاں دے جانشیناں دے لئی فوجی بھرتی دا اک وڈا ذریعہ رہیا، لیکن اوہ ترکمان گروہاں دے سامنے اپنی اہمیت کھو بیٹھے جنہاں نے 11ويں صدی دے آخر تو‏ں وڈی تعداد وچ شمالی شام وچ داخل ہونا شروع کر دتا سی۔ ایوبیاں نے علاقے وچ کلاب د‏‏ی آخری ملکیت نو‏‏ں ضبط ک‏ر ليا تے قبیلے نو‏‏ں اک امیر عرب (بدوی ریاستی سرپرستی والے سپہ سالار) دے ماتحت کر دتا، اک دفتر جو حریف بنو طے دے آل فضل گھر دے پاس سی۔ کِلاب دا کچھ حصہ اناطولیہ د‏‏ی طرف ہجرت کر گیا، 1262ء وچ مملوک دے خلاف چھاپے وچ آرمینیائی معاونین دے طور اُتے دوبارہ نمودار ہويا۔ 1277ء وچ قبیلے نے شمالی شام وچ مملوک سلطان بیبرس دے حوالے ک‏ے دتا۔

شام وچ کلابی طرز زندگی عرب وچ انہاں دے اسلام تو‏ں پہلے دے وجود تو‏ں مشابہ سی۔ ہمسایہ قبیلے دے خلاف تے خود قبیلے دے درمیان چھاپے تے جوابی چھاپے ہُندے سن، جنہاں د‏‏ی خصوصیت انفرادی جوڑی تے بہادری اُتے ہُندی سی تے مال غنیمت یا بدلے د‏‏ی تحریک ہُندی سی نوجوان قبائلیاں نے موسم بہار گھڑ سواری تے شراب نوشی وچ گزار دیندے۔ شادیاں تے ختنہ جداں خاص مواقع دے لئی اجتماعی ضیافتاں منعقد کيتی جاندی سی۔ شام وچ کلاب د‏‏ی سواݨیاں نو‏‏ں عام طور اُتے قبیلے دے مرداں دے نال برابری حاصل سی تے کئی کلابی سواݨیاں نے مرداسی سیاست وچ نمایاں کردار ادا کيتا۔ شام وچ کِلاب شیعہ اثنا عشریہ سن، حالانکہ اُنہاں دے عقیدے اُتے قائم رہنے د‏‏ی حد واضح نئيں سی

حوالے

کتابیات

• (1995) Mongols and Mamluks: The Mamluk-Ilkhanid War, 1260–1281. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-46226-6. 
• (1986) Dames et la Syrie sous la domination fatimide (359-468/969-1076): essai d'interprétation de chroniques arabes médiévales, Volume 1 (in French). Institut française de Damas. 
• (1993) The History of al-Ṭabarī, Volume XI: The Challenge to the Empires, SUNY Series in Near Eastern Studies.. Albany, New York: State University of New York Press. ISBN 978-0-7914-0851-3. 
• (1999) The History of al-Ṭabarī, Volume V: The Sāsānids, the Byzantines, the Lakhmids, and Yemen, SUNY Series in Near Eastern Studies.. Albany, New York: State University of New York Press. ISBN 978-0-7914-4355-2. 
• (1994) "The Byzantine Response to the Arab (10th-11th Centuries)", Byzantinische Forschungen, Issue 20. Amsterdam: Adolf M. Hakkert, 113. ISBN 9789025610722. 
• (1966) Ğamharat an-nasab: Das genealogische Werk des His̆ām ibn Muḥammad al-Kalbī, Volume II (in German). Leiden: Brill. 
• Cobb, Paul M. (2001). White Banners: Contention in 'Abbasid Syria, 750–880. SUNY Press. ISBN 978-0-7914-4880-9. 
• سانچہ:Slaves on Horses
• سانچہ:Daftary-The Ismailis
• (2011) The Life of Muhammad: Al-Waqidi's Kitab Al-Maghazi. Abingdon, Oxon: Routledge. ISBN 978-0-415-57434-1. 
• (2016) The Rebellion of Muḥammad al-Nafs al-Zakiyya in 145/762: Ṭālibīs and Early ʿAbbāsīs in Conflict. Leiden: Brill. ISBN 978-90-04-22989-1. 
• Fresnel, Fulgence (اکتوبر 1837). "Letters on the History of the Arabs before Islamism". The Foreign Quarterly Review 20. https://books.google.com/books?id=60S5VkeC9CkC&pg=PA76. 
• Hiyari, Mustafa A. (1975). "The Origins and Development of the Amīrate of the Arabs during the Seventh/Thirteenth and Eighth/Fourteenth Centuries". Bulletin of the School of Oriental and African Studies 38 (3): 509–524. doi:10.1017/s0041977x00048060. 
• Ibn Abd Rabbihi (2011). The Unique Necklace, Volume III: Al-Iqd al-Farid. Reading: Garnet Publishing. ISBN 978-1-85964-240-5. 
• (1990) The History of al-Ṭabarī, Volume XIX: The Caliphate of Yazīd ibn Muʿāwiyah, A.D. 680–683/A.H. 60–64, SUNY Series in Near Eastern Studies.. Albany, New York: State University of New York Press. ISBN 978-0-7914-0040-1. 
• (2012) A History of Early Al-Andalus: The Akhbar Majmu'a. Abingdon, Oxon: Routledge. ISBN 978-0-415-66943-6. 
• سانچہ:The Prophet and the Age of the Caliphates
• (1965) "The Expedition of Biʾr Maʿūna", Arabic and Islamic studies in honor of Hamilton A. R. Gibb. Leiden: Brill, 337–357. 
• (2017) "Al-Ḥīra: Some Notes on its Relations with Arabia", The Arabs and Arabia on the Eve of Islam. Abingdon, Oxon: Routledge, 109–128. ISBN 978-0-86078-702-0. 
• (1989) The History of al-Ṭabarī, Volume XXXIV: Incipient Decline: The Caliphates of al-Wāthiq, al-Mutawakkil and al-Muntaṣir, A.D. 841–863/A.H. 227–248, SUNY Series in Near Eastern Studies.. Albany, New York: State University of New York Press. ISBN 978-0-88706-874-4. 
• (1927) The Poems of Ṭufail ibn ʻAuf al-Ghanawī and aṭ-Ṭirimmāḥ ibn Ḥakīm aṭ-Ṭāʼyī. London: Luzac and Co.. 
• Landau-Tasseron, Ella (1986). "'The Sinful Wars: Religious, Social, and Historical Aspects of the Ḥurūb al-Fijār". Jerusalem Studies in Arabic and Islam 8: 37–59. 
• (1913) The Diwans of ʿAbīd ibn al-Abraṣ, of Asad, and ʿĀmir ibn aṭ-Ṭufail, of ʿĀmir ibn Ṣaʿṣaʿah. Leiden: Brill. ISBN 978-1-61640-539-7. 
• (1918) The Mufaḍḍalīyāt: An Anthology of Ancient Arabian Odes, Volume 2. Oxford: Clarendon Press. 
• Madelung, Wilferd (2000). "Abūʾl ʿAmayṭar the Sufyānī". Jerusalem Studies in Arabic and Islam 24: 327–343. https://books.google.com/books?id=AI5tAAAAMAAJ. 
• (1970) Der historische Gehalt der Aiyām al-'Arab (in German). Wiesbaden: Otto Harrassowitz. ISBN 978-3-447-01270-6. 
• (1977) Syria Under Islam: Empire on Trial, 634–1097, Volume 1. Delmar: Caravan Books. ISBN 978-0-88206-013-2. 
• (1975) Geschichte des arabischen schriftums, Band II, Poesie bis ca. 430H (in German). Leiden: Brill. ISBN 9004043764. 
• (1989) The History of al-Ṭabarī, Volume XX: The Collapse of Sufyānid Authority and the Coming of the Marwānids: The Caliphates of Muʿāwiyah II and Marwān I and the Beginning of the Caliphate of ʿAbd al-Malik, A.D. 683–685/A.H. 64–66, SUNY Series in Near Eastern Studies.. Albany, New York: State University of New York Press. ISBN 978-0-88706-855-3. 
• (1989) The History of al-Ṭabarī, Volume XXIV: The Empire in Transition: The Caliphates of Sulaymān, ʿUmar, and Yazīd, A.D. 715–724/A.H. 96–105, SUNY Series in Near Eastern Studies.. Albany, New York: State University of New York Press. ISBN 978-0-7914-0072-2. 
• (1989) The History of al-Ṭabarī, Volume XXII: The Marwānid Restoration: The Caliphate of ʿAbd al-Malik, A.D. 693–701/A.H. 74–81, SUNY Series in Near Eastern Studies.. Albany, New York: State University of New York Press. ISBN 978-0-88706-975-8. 
• Shaban, M. A. (1970). The Abbasid Revolution. Cambridge University Press. ISBN 0-521-29534-3. 
• (2002) Byzantium and the Arabs in the Sixth Century, Part 1. Washington, D.C.: Dumbarton Oaks Research Library and Collection. ISBN 0-88402-284-6. 
• (1987) Organisation of Government Under the Prophet. Delhi: Idarah-i Adabiyat-i Delli. 
• (2013) "Ahmad b. Hanbal (d. 243/855)", Islamic Legal Thought: A Compendium of Muslim Jurists. Leiden and Boston: Brill, 85–106. ISBN 978-90-04-25452-7. 
• (2010) The Mute Immortals Speak: Pre-Islamic Poetry and the Poetics of Ritual. Ithaca and London: Cornell University Press. ISBN 978-0-8014-8046-1. 
• (2016) The Muslim Conquest and Settlement of North Africa and Spain. Abingdon, Oxon: Routledge. ISBN 978-1-138-68963-3. 
• (1889) Medina vor dem Islam (in German). Berlin: Georg Reimer. ISBN 978-0-8370-7754-3. 
• (1985) The History of al-Ṭabarī, Volume XXVII: The ʿAbbāsid Revolution, A.D. 743–750/A.H. 126–132, SUNY Series in Near Eastern Studies.. Albany, New York: State University of New York Press. ISBN 978-0-87395-884-4. 
• (1971) The Emirate of Aleppo: 1004–1094. Aleppo: Dar al-Amanah.