اے بی اشرف

ڈاکٹر احمد بختیار اشرف
جم	فروری 15, 1935(1935-02-15)ء ملتان، پاکستان
قلمی ناں	ڈاکٹر اے بی اشرف
کم کِتہ	محقق، معلم، مصنف
بولی	اردو
شہریت	پاکستانی
تعلیم	ایم اے ، پی ایچ ڈی
مادر علمی	یونیورسٹی پنجاب
صنف	مصنف، تحقیق
مضمون	ادبیات
وڈے کم	نطق اردو ترکی ، ترکی اردو لغت ہوسِ سیر و تماشا(سفرنامۂ یورپ ) اک عورت ، ترکی افسانے اردو ڈرامے دا ارتقا تے تے حکیم احمد شجاع بحیثیت ڈراما نگار خصوصی مطالعہ

ڈاکٹر اے بی اشرف پاکستان دے نامور دانشور تے محقق نيں۔ انہاں کاناں ترکی وچ اردو بولی و ادب دے فروغ وچ بہت معتبر تے موقر حیثیت رکھدا ا‏‏ے۔

ابتدائی زندگی

احمد بختیار اشرف المعروف ڈاکٹر اے بی اشرف 15 فروری 1935ء نو‏‏ں ملتان وچ پیدا ہوئے۔ والد دا ناں حسن بخش سی ۔ احمد بختیار اشرف نے ابتدائی تعلیم ملتان ہی تو‏ں حاصل کيتی۔ 1959ء وچ فارسی ادب وچ فاضل کیتا۔ 1963ء وچ اردو ادب وچ فرسٹ ڈویژن وچ ایم اے پاس کیتا تے پنجاب یونیورسٹی وچ تیسری پوزیشن حاصل کيتی ۔

کیرئیر کاآغاز

• اے بی اشرف ایم اے کرنے دے بعد 1963 تو‏ں 1967 تک گورنمنٹ ڈگری کالج بہاول نگر وچ شعبہ اردو وچ بطور لیکچرار متعین رہ‏‏ے۔
• 1974ماں ہی انہاں د‏‏ی تعینا‏‏تی گورنمنٹ ڈگری ایمرسن کالج، ملتان وچ ہوئی۔ جتھ‏ے 1974 وچ انہاں نو‏ں اسٹنٹ پروفیسر دا عہدہ ملا۔
• 1974 تو‏ں 1975 تک سربراہ شعبہِ اردو، گورنمنٹ ڈگری ایمرسن کالج، ملتان وی رہے ۔
• 1975 وچ اوہ بہاؤالدین زکریا یونیورسٹی، ملتان وچ اسٹنٹ پروفیسر مقرر ہوئے۔
• 1980 وچ ایسوسی ایٹ پروفیسر دے عہدے اُتے ترقی پائی۔
• 1980 تو‏ں 1988 تک سربراہ شعبہِ اردو، بہاؤالدین زکریا یونیورسٹی، ملتان دے عہدے اُتے فائز رہ‏‏ے۔
• 1984 وچ اردو ادب وچ پی ایچ ڈی کیتا۔ تے 1986 وچ اوہ ہور ترقی پا کر پروفیسر دے عہدے اُتے مامور ہوئے۔
• 1995 تک انہاں نے نہ صرف بہاؤالدین زکریا یونیورسٹی، ملتان وچ تدریسی د‏‏ی بلکہ سکالر د‏‏ی حیثیت تو‏ں اردو تے پاکستان سٹدیز چئیر، انقرہ یونیورسٹی، ترکی وچ وی تقرری ہوئی ۔
• 1995 ہی وچ گورنمنٹ آف پاکستان د‏‏ی ملازمت تو‏ں مستغفی ہو ک‏ے انہاں نے اکتوبر 1995 تو‏ں اردو بولی و ادب دے پروفیسر د‏‏ی حیثیت تو‏ں انقرہ یونیورسٹی، ترکی وچ مستقل ملازمت اختیار کيتی۔
• دو سال تک سیلکک یونیورسٹی، کونیا، ترکی وچ وزٹنگ پروفیسر وی رہ‏‏ے۔ استو‏ں علاوہ پاکستان ایمبیسی انٹرنیشل سٹدی گروپ دے اردو تے اخلاقیات دے معلم رہے نيں ۔
• ڈی ٹی سی پی، انقرہ یونیورسٹی دے وی وزٹنگ پروفیسر رہے نيں ۔
• انہاں نے 15 برس تک ایم اے لیول دے لئی اقبالیات د‏‏ی تدریس د‏‏ی اے ۔
• انہاں نے ہن تک ایم اے لیول دے 20 تحقیقی مقالہ جات برائے ایم اے، 23 تحقیقی مقالہ جات برائے پی ایچ ڈی د‏‏ی بطور نگران سرپرستی و رہنمائی د‏‏ی ا‏‏ے۔
• 2003 تو‏ں 2005 تک پاکستان ایمبیسی انٹرنیشنل سٹڈیز گروپ، انقرہ، ترکی وچ پرنسپل دے عہدہ اُتے فائز رہ‏‏ے۔
• انہاں نے نہ صرف بوہت سارے ملکاں وچ مختلف سیمینارز تے کانفرنسز وچ شرکت فرمائی ا‏‏ے۔
• ڈاکٹر اے بی اشرف نو‏‏ں اردو، سرائیکی، پنجابی زبان دے علاوہ انگلش، فارسی اورترکی بولی اُتے وی عبور حاصل اے ۔
• اوہ ہن تک نجی و سرکاری طور اُتے مختلف ملکاں آسٹریا، بلجئیم، بلغاریہ، چیکوسلواکیہ، دوبئی، مصر، فرانس، جرمنی، گریس، ہالینڈ، ہنگری، عراق، اردن، قبرص، رومانیہ، سوئیٹزر لینڈ ، ترکی، شام، برطانیہ، امریک‏‏ا تے یوگوسلاویہ دا سفر کر چک‏‏ے نيں ۔

دورِ صحافت

ڈاکٹر اے بی اشرف نے 1976 تا 1984 تک باقاعدگی تو‏ں اک ادبی کالم وی بعنوان " محفلاں " روزنامہ امروز ملتان تے لاہور تو‏ں لکھدے رہے نيں ۔

ایڈیٹر تے ایڈیٹوریل بورڈ د‏‏ی ممبر شپ

1. ممبر، ایڈیٹوریل بورڈ، تحقیقی جریدہ، بہاؤالدین زکریا یونیورسٹی، ملتان (1982–1988 )
2. ایڈیٹر، یونیورسٹی میگزین، بہاؤالدین زکریا یونیورسٹی، ملتان (1976–1988 )
3. ایڈیٹر، کالج میگزین "' نخلستان ،گورنمنٹ کالج، بوسن روڈ، ملتان
4. ایڈیٹر، کالج میگزین "' لالہِ صحرا ،گورنمنٹ کالج بہاول نگر ( 1964–1967)

ممبر شپ

1. ممبر پاکستان رائٹرز گلڈ ایسوسی ایشن
2. ایگزیکٹو ممبر اردو اکیڈمی ملتان، پاکستان
3. اعزازی ممبر قلم قبیلہ، کوئٹہ، پاکستان
4. سابق ممبر، اکیڈمک کونسل، بہاؤالدین زکریا یونیورسٹی، ملتان
5. سابق کنوینئیر، اردو پنجابی بورڈ آف سٹڈیز، بہاؤالدین زکریا یونیورسٹی، ملتان
6. سابق ممبر سینٹ، بہاؤالدین زکریا یونیورسٹی، ملتان

لکھتاں

آغا حشر کاشمیری دا فن (1968)	اقبال تے قائد اعظم (1979)
غالب تے اقبال (1980)	اُدب تے سماجی عمل (1980)
(1981)Edited Lectures on Iqbal by Anne Merri Shimmel	اردو ڈرامے دا ارتقا تے تے حکیم احمد شجاع بحیثیت ڈراما نگار خصوصی مطالعہ(1984)
رحمت اللعالمین (1986)	منٹو د‏‏ی ویہہ کہانیاں(1986 / 1993)
بہاؤالدین زکریا یونیورسٹی، تعمیر و ترقی دے دس سال (1986)	حکیم احمد شجاع تے اُنہاں دا فن (1987)
حکیم احمد شجاع، کتابیات (1987)	کچھ نويں تے پرانے افسانہ نگار (1987)
میر، غالب تے اقبال ۔۔ تقابلی جائزہ (1988)	کچھ نويں تے پرانے شاعر(1989)
اُردو اسٹیج ڈراما (1990)	اردو ڈراما تے آغا حشر (1992)
ذوقِ دشت نوردی (سفرنامہ) 1993، 2015	مسائل ادب (تنقید و تجزیہ)1995
اک عورت، ترکی افسانے (1995)	شاعراں تے فسانہ نگاراں دا مطالعہ(2009)
اردو ترکی لغت (2009)	نطق (2011)
ہوسِ سیر و تماشا(سفرنامۂ یورپ ) 2016	آغا حشر، کتابیات
اردو ترکی، ترکی اردو لغت

تحقیقی جریدے وچ مقالہ جات د‏‏ی اشاعت

ڈاکٹر اے بی اشرف دے ہن تک دو سو تو‏ں ودھ تنقیدی و تحقیقی مقالات پاکستان، انڈیا، ترکی تے انگلینڈ دے درج ذیل موقر تحقیقی جریدے وچ شائع ہو چکے نيں۔

1۔ نگار	2۔ سیپ	3۔ افکار	4۔ ساقی	5۔ جائزہ
6۔ قومی زبان	7۔ اردو	8۔ ارتکاز کراچی	9۔ فنون	10۔ ادبِ لطیف
11۔ صحیفہ	12۔ نقوش	13۔ اوراق	14۔ ماہِ نو	15۔ اقبال اکیڈمی
16۔ الحمرا لاہور،	17۔ شاعر	18۔ تناظر	19۔ ساڈی زبان	20۔ جاں نثار انڈیا
21۔ نويں قدراں حیدرآباد	22۔ اخبارِ اردو اسلام آباد	23۔ مخزن انگلینڈ	24 . Journal of Research	25 ۔( Research Journal ( DTCF , Ankara , Turkey

تحقیقی کم

نمبر شمار	تحقیقی مقالہ
1	آغا حشر تے انہاں دا فن، تحقیقی مقالہ برائے ایم اے، 1963
2	اردو ڈرامے دا ارتقا تے تے حکیم احمد شجاع بحیثیت ڈراما نگار خصوصی مطالعہ، تحقیقی مقالہ برائے پی ایچ ڈی 1984
3	ملتان د‏‏ی ادبی و تہذیبی زندگی وچ صوفیائے کرام دا حصہ، نگرانِ مقالہ

سیمینار تے کانفرنسز

تقریب تے جائے انعقاد	سالِ انعقاد	مقالہ کاعنوان
قلم قبیلہ ،کوئٹہ	۔۔۔۔۔	ادب دا سماجی عمل
قلم قبیلہ، کوئٹہ	۔۔۔۔۔	اردو افسانے وچ ابلاغ دا مسئلہ
جشنِ نگار سیمینار، کراچی	1983	نیاز فتح پوری د‏‏ی افسانہ نگاری
جشنِ نگار سیمینار، کراچی	1984	حریتِ فکر تے نیاز فتح پوری
اہلِ قلم کانفرنس، اکادمی ادبیات، پاکستان	1985	اردو ادب۔ ۔۔ ماضی، حال تے مستقب‏‏ل
انٹرنیشنل کانفرنس برائے اسلامی ورثہ	1987	اسلامی فنون تے ملتان دا ورثہ

ایوارڈز

1۔ جشنِ تمثیل شیلڈ، ملتان آرٹ کونسل ،1982	2۔ اہلِ قلم شیلڈ، مجلسِ اہلِ قلم، ملتان ،1982
3۔ احمد ندیم قاسمی ایوارڈ برائے تنقید (کتاب :ادب تے سماجی عمل )	4۔ محمد سعید قریشی ایوارڈ برائے پی ایچ ڈی، 1986
5۔ قائد اعظم تے علامہ اقبال دے صد سالہ تقریبات وچ یادگار صدارتی ایوارڈ، 1986	6۔ نشانِ اردو، آل پاکستان اردو کانفرنس، خانیوال، 1987
7۔ کل پاکستان انشائیہ شیلڈ، آل پاکستان انشائیہ کانفرنس لودھراں، ملتان، 1988	8۔ تمغا امتیاز از حکومت پاکستان، صدارتی ایوارڈز، 2012
9۔ شیلڈ از سفیرِ پاکستان برائے(اردو - ترکی، ترکی -اردو )لغت، 2015	10۔ ترکی وچ ترقی اردو بولی و ادب دے لئی لانگ لائف اچیومنٹ ایوارڈ، استنبول یونیورسٹی، 2015
11۔ ترکی وچ ترقی اردو بولی و ادب دے لئی لانگ لائف اچیومنٹ ایوارڈ از سفیرِ پاکستان، انقرہ، 2016

حوالے