ايرانی بحریہ

اسلامی جمہوریہ ایران دی بحریہ
اسلامی جمہوریہ ایران دی بحریہ دا نشان
سرگرم	1923–ہن تک
دیس	اسلامی جمہوریہ ایران
برانچ	بحریہ
سائز	18,000 (estimate)
حصہ	ارتش
ہیڈکواٹر	تہران
Nickname	فارسی: دریادلان‎, "سمندر دے دل"
ماٹو	فارسی: راه ما، راه حسین است‎, "حسين دا رستہ ساڈا رستہ"
مارچ	18 اپريل
ورہے گنڈھاں	28 نومبر (بحريہ دا دن)
Equipment	موجودہ جہاز
جھڑپاں	انگريزی روسی جنگ ابو موسیی دا قبضہ ایران عراق جنگ
کمانڈر
Current commander	ريئر ايڈمرل حبیب الله سیاری
شناختی نشان
Naval Jack

اسلامی جمہوریہ ایران دی بحریہ (فارسی: نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران) ايرانی فوج (ارتش) دی بحری جنگ و جدل تے خدمت دی شاخ اے۔

بحریہ دی ذمہ داری خلیج عمان وچ ایران دے دفاع دی پہلی لکير تے اس توں اگے بطور اک مؤثر نيلے پانی دی بحريہ کم کرنے دی اے۔ پر ایہ عام طور اُتے اک روایتی سبز پانی بحریہ سمجھی جاندی اے کيونکہ ایہ زیادہ تر علاقائی سطح، خلیج فارس، بحیرہ قلزم، بحیرہ عرب تے بحر ہند وچ ای حرکت کردی اے۔

ایرن نے اک ساتھ دو متوازی بحری افواج برقرار رکھیاں ہوئیاں نيں . ایران دی دوسری بحریہ سپاہ پاسدارانِ انقلاب دی بحری شاخ اے، ايرانی بحریہ نوں کئی چيزاں ميں سپاہ پاسدارانِ انقلاب دی بحریہ اُتے فوقيت حاصل اے پر انہاں دوناں دے مقاصد، فوجی حکمت عملی ,سامانَ حرب و ضرب تے طريقہ کار الگ الگ نيں۔ سپاہ دی بحریہ زيادہ تر چھوٹی برق رفتار حملہ آور کشتياں نال لیس اے جدوں کہ ايرانی بحریہ دی ریڑھ دی ہڈی فرگٹیس۔ کورویٹٹیس تے آبدوزاں سمیت وڈے جہاز نيں۔

مجموعی جائزہ

1977 وچ ڈيسٹرائر "بابر"

دوسری جنگ عظیم دے دوران ایرانی بحریہ تقریباً مکمل طور اُتے اینگلو-سوویت حملے دے بعد تباہ ہونے دے بعد دوبارہ بنائی گئی۔ دوسری عالمی جنگ دے بعد ایرانی بحریہ نے تباہ شدہ جنگی بحری جہازاں نوں ڈيسٹرائر، فرگٹیس، پاوربوٹس تے ہوورکرافٹ، جنہاں وچوں اکثر نوں امریکا تے برطانیہ توں حاصل کيا گيا نال بدلنا شروع کر دتا۔ 1970 دی دہائی وچ ایران نے اپنی بحریہ تے بحری پہنچ بحر ہند تک وسيع کرنے دی منصوبہ بندی کیتی ۔ لیکن اس دا مقصد انقلاب اسلامی (1979ء)،دے بعد مغرب ولوں پابندیاں تے پہلی خلیجی جنگ (ایران عراق جنگ) (1980 – 1988) دی وجہ توں نہ پورا ہو سکیا تے اس جنگ نے اسنوں کسے وی ممکنہ لڑائی دے قابل نہ چھڈیا۔

ایران دے آخری شاہ محمدرضا نے ریاست ہائے متحدہ امریکا توں اٹھ عمومی مقصد ڈيسٹرائر تے شاہی شيلڈے توں چار جدید کورتينائر کلاس فریگٹیس دا سودا طے کيتا سی، لیکن ایرانی انقلاب دے بعد دوناں معاہدیاں نوں منسوخ کر دتا گیا۔ فریگٹیس دی تعمیر حالے شروع نئی‏‏ں ہوئی سی جدونکہ ڈيسٹرائر امریکی بحریہ وچ کڈڈ کلاس دے طور اُتے شامل کرليے گئے۔

وڈی سطح دے جہازاں دے حوالے نال ایران اپنے اروند کلاس دے فریگٹیس تے مودگی کلاس دے نویں فریگٹیس جوکہ اروند کلاس دی فریگٹیس ریورس انجنیئر کر کے , جدید الیکٹرانکس، ریڈار تے اسلحہ دے نال ليس کر کے ایران وچ تیار کیتے گئے نیں اُتے انحصار کردا اے۔ ایران دے تن ڈيسٹرائر 50 برس توں زائد عمر دے نیں تے بوشهر وچ انہاں نوں بطور مادی ریزرو رکھیا گيا اے۔ بحریہ دے کول کيپٹل بحری جہاز نئی‏‏ں نیں۔ اس دے سب توں وڈے بحری جہاز پنج فریگٹیس جو کہ سارے جدید اینٹی شپ میزائلاں دے نال مسلح نیں تے تن کورویٹیس نیں۔ بحریہ دا بنیادی مقصد نویں فریگٹیس، کورویٹیس تے اینٹی شپ میزائل فائر کرنے دی صلاحیت رکھنے والی وڈی تیز رفتار کشتیاں بنانا دکھائی دیندا اے۔ پنج وچوں تن فریگٹیس (وعثپار نشان-5) 25 سال پہلے کمیشن کيتے گئے سن تے انہاں نوں چینی C-802 اینٹی شپ میزائیل دے نال اپ ڈیٹ کیتا گیا اے۔ ایران دے تن کورویٹٹیس 30 سال پرانے ہيں۔ انہاں وچ اک جہاز "حمزہ" اصل وچ اک حکومتی بحری جہاز سی لیکن اس نوں وی C-802 میزائیل دے نال مسلح کیتا گیا اے، لیکن اس وقت يہ بحیرہ کیسپیئن وچ انزلی دے مقام اُتے تعینات اے۔ انہاں اٹھ جہازاں نوں تن روسی تعمیر شدہ،ايس ايس دے کيلوکلاس حملہ آور آبدوزاں تے خم تے نہانگ کلاس چھوٹی آبدوزاں دی مدد حاصل اے۔

تاريخ

کسے نہ کسے شکل وچ اک ایرانی بحریہ 500 سال قبل مسیح ميں پہلی فارسی سلطنت دے قيام دے بعد توں موجود اے۔ اسلامی جمہوریہ ایران دی بحریہ 1979 دے اسلامی انقلاب دے بعد سابق شاہی ایرانی بحریہ نوں نواں ناں دينے اُتے معرض وجود وچ آئی۔

اس دے بعد ایران – عراق جنگ تے امریکا دی قیادت وچ ایران نوں اسلحہے دی فروخت اُتے پابندياں دے دوران ایرانی بحریہ نے کردار ادا کيا۔ ہتھیاراں دی بندش نے ایران دی بحری صلاحیت محدود کردتی۔ اسنوں اسلحے دے نویں ذرائعے تلاش کرنا پئے۔ ساز و سامان تے اسلحہ سوویت یونین، چین تے شمالی کوریا توں درآمد کيا گيا تے اس دے بعد ایران نے اپنی مقامی اسلحے دی صنعت وی قائم کیتی۔ ایہ صنعت وی بحریہ دے اسلحے، ساز و سامان تے اسپیئر پارٹس دی فراہمی وچ مددگار اے۔

ایرانی بحری ہوائی بازو

اصل مضمون ایرانی بحری ہوائی بازو

بحری اسلہے دا حصول

ايرانی نيول ايويشن دا فوکر طيارہ۔

شاہ ولوں خریدے گئے مغربی ہتھیاریاں دے متروک ہونے دے بعد توں، تہران روس، چین تے شمالی کوریا توں نویں ہتھیار حاصل کر رہیا اے۔ ایران سپاہ پاسدارانِ انقلاب دی بحری شاخ دی اہلیت وچ وی توسیع کر رہیا اے تے اس نے اضافی بارودی سرنگاں بچھانے دی صلاحیت حاصل کرنے دے علاوہ اپنے پرانے جہازاں وچوں کچھ نوں اپ وی گریڈ کیتا اے۔ ايرانی بحریہ دی ودھدی ہوئی تعداد وچ مشقاں وچ زمینی فوج تے فضائیہ دے نال مل کے مشترکہ مشقاں وی شامل نیں۔ ایران نے اپنے فضائی دفاع تے بندرگاہاں نوں وی مضبوط بنایا تے پاکستان تے بھارت توں کچھ لوجسٹک تے تکنیکی معاونت حاصل کیتی۔ جتھے تک اہم نویں ساز و سامان دا تعلق اے تے ایران اپنی بحریہ نوں تن روسی کيلو کلاس دیاں آبدوزاں تے چین توں 10 ہودونگ برق رفتار کشتياں سمیت ہور آلات توں مسلح کر رہیا اے۔ اطلاعات دے مطابق روس تے بھارت ايرانی بحریہ نوں کيلو کلاس دیاں آبدوزاں اُتے تربیت فراہم کر رہے نيں۔ جتھے تک ہور ضروریات دا تعلق اے تو دسمبر 1997 وچ ایرانی بحریہ دے تيسرے نيول زون جس دا ہیڈکوارٹر خلیج فارس دی بندرگاہ دے شہر بندر عباس وچ واقع اے دے کمانڈر ریئر ایڈمرل محمد کريم توکلی نے دعویٰ کیتا دے ایران نے تن ملٹی رول کورویٹٹیس تے اک چھوٹی آبدوز اُتے ڈیزائن دا کم مکمل کر لیا اے تے انہاں نوں ایران وچ تعمیر کیتا جائے گا ۔

خليج فارس ميں گشت کرتی ہوئی ايرانی بحريہ کی روسی ساختہ کيلو کلاس آبدوز

اگست 2000ء وچ بندر عباس بحری اڈے اُتے اک سرکاری تقریب وچ ایرانی حکام نے اعلان کیتا ایرانی بحریہ نے مقامی سطح اُتے ال-صبیحہ نامی چھوٹی آبدوز جاں تیراک حوالگی گاڑی تيار کرلی اے "15" ناں دی وجہ اس دی 15 میٹر دی لمبائی اے۔ مئی 2005ء وچ ایران دی بحریہ نے غادر نامی آبدوز تے 8 مارچ 2006 نوں نہانگ نامی اک آبدوز دا کم مکمل کر لیا۔

2000، دے دوران ایرانی بحریہ دی نيول ايويشن (بحری ہوائی بازو) دی صلاحیت وچ روس دی جانب توں ایم آئی-8 اے ايم ٹی نقل و حمل/لڑاکا ہیلی کاپٹراں دی حوالگی نال نمایاں طور اُتے بہتری آئی۔ 1999ء وچ اک معاہدے دے تحت روس نے 21 ایم آئی-171 ہیلی کاپٹر ایران نوں فراہم کرنے اُتے اتفاق کیتا۔ حوالگی 2001ء وچ مکمل ہوئی۔ اگرچہ بحریہ دے لئی مختص ہیلی کاپٹراں دی صحیح تعداد نامعلوم سی۔ اطلاعات دے مطابق 2001 موسم گرما وچ اشارے اشارے ملے سن دے ایران مزید 20 ایم آئی-171s ہیلی کاپٹر آرڈر کرے گا، اگرچہ وسط-2004 تک کوئی حوالگی معلوم نئی‏‏ں ہوئی۔

نومبر 2002ء وچ ایران دی ہوائی و فضائی صنعتی تنظیم تے چینی ہوائی و فضائی سائنس تے انڈسٹری کارپوریشن (کوساک) دے ذرائعے نے اس بات دی تصدیق کیتی کہ دونے ادارے عام اینٹی شپ میزائل دی پیداوار تے ترقی اُتے کم کر رہے نيں۔ ایرانی ذرائع منصوبے نوں "نور" کہندے نیں،جس وچ محدود دوری والے سی-701 تے چینی "نيشنل پريژين مشينری امپورٹ اينڈ ايکسپورٹ نوں سب سائڈری" ادارے ولوں تیار کيتے گئے لمبی دوری اُتے مار کرنے والے والے سی-802 میزائلاں اُتے محیط اے۔ 1998ء وچ 15 کلومیٹر تک مار کرنے والے چینی سی-701 میزائل دکھائے جاندے ای ایران دا اسی ڈیزائن دا اک اینٹی شپ میزائل دکھا دينا منصوبے اُتے جاری تعاون دا امکان ظاہر کردا اے۔

ایران دی ہوائی و فضائی صنعتی تنظیم دے اک ترجمان نے تصدیق دی کہ پراجیکٹ "نور" وچ سی-701 میزائل شامل اے۔ پر اسی کمپنی دے حکام نے میزائل ٹربوجیٹ دی طاقت والا تے لمبی دوری اُتے مار کرنے والا بیان کيا اے "جس دا 120 کلومیٹر (75 میل) والے سی-802 میزائل اُتے بہتر اطلاق ہُندا اے تے پتہ چلدا اے کہ تعاون معاہدہ دوناں میزائلاں دا احاطہ کرے گا۔ 2004 دے اوائل وچ ایران نے "رعد" نامی اک نویں کروز میزائل پروگرام دی تياری دا اعلان کیتا۔ رعد چینی ايچ وائے -2 اینٹی شپ میزائل دی اک نقل ظاہر ہُندا اے جو اصل وچ سوویت دور دے پی-21 ڈیزائن پے بنا سی۔

29 ستمبر 2003ء نوں ایران دی مقامی سطح اُتے تيار جدید اینٹی شپ میزائل تے جدید الیکٹرانکس دے نال لیس سینا کلاس دی پایکآن میزائل کشتی اسلامی جمہوریہ ایران دی بحریہ وچ شامل کرلی گئی۔ جہاز بحیرہ کیسپیئن وچ ایران دے مفادات دے تحفظ دے لئی اتارہ گيا تے ایرانی بحریہ دے سربراہ ريئر ايڈمرل حبيب الللہ سياری ول توں ایرانی بحریہ نوں حاصل ہونے والی کامیابیاں ميں اس دا ذکر کیتا گیا۔ 22 ستمبر 2006، نوں ایران نے اپنی دوسری مقامی سطح اُتے تيار کامان کلاس میزائل کشتی، جوشن دا اعلان کیتا۔ جوشن 18 اپریل 1988ء نوں خلیج فارس وچ آپریشن "پرينگ مانتس" دے دوران تباہ ہونيولی اصل جوشن دی یاد وچ بنائی گئی۔ ایران دی بحریہ دے اک کمانڈر ایڈمرل کووچاکا دے مطابق جوشن دی رفتار 45 ناٹ (83 کلومیٹر/فی گھنٹہ) اے تے "دنیا دی جدید ترین ٹیکنالوجی، خاص طور اُتے برقیاندی نظام، فریم تے چیسس توں ليس اے تے اس طاقتور میزائلاں نوں چلانے دے لئی درکار صلاحیت رکھتی اے۔"

2002ء وچ ایران نے اعلان کر دتا کہ اوہ مقامی سطح اُتے ڈيسٹرائر دی پیداوار شروع کرے گا۔ بین الاقوامی معیار دے مطابق موودگی دی کلاس دا پہلا جہاز اک ہلکی فریگیٹ جاں اک کورویٹ تصور کیتا جاندا اے۔ 24 نومبر 2007ء نوں ایرانی بحریہ دے سربراہ ريئر ايڈمرل حبيب الللہ سياری اعلان کیتا کہ ایران پہلا مقامی طور اُتے ڈيسٹرائر "جامآران" (بین الاقوامی معیار دے مطابق فریگیٹ) تے اک ایرانی اکمال-آبدوز لانچ کرے گا۔ اسنوں سونار توں محفوظ رہنے والی خفيہ آبدوز کہیا گیا اے۔ ابتدائی طور اُتے ماوجا تے فیر ماوجا دے ناں توں جانا جاندا آخر وچ جامآران کہلايا جانيوالا ايہ جہاز الوانڈ کلاس دی ترقی لگتا اے۔ مودگی جاں ماوجا کلاس میزائل فریگیٹ 2010 وچ ایرانی بحریہ ميں شامل ہوئی۔ اسی کلاس دی دوسری فریگیٹ داماوان 2013 وچ سانزلی دی بندرگاہ توں بحیرہ کیسپیئن وچ لانچ ہوئی۔ جامآران جہاز وانگيہ جہاز وی ہیلی کاپٹر، اینٹی شپ میزائل، تارپیڈو، جدید توپاں , ایئر ڈیفنس توپاں ,الیکٹرانک جنگ دے آلات تے زمین توں فضائ ميں مار کرنے والا میزائلاں دے نال لیس اے۔ انہاں فریگٹیس دے بعد ایران دی فریگٹیس 3 توں 5 ہوگئیاں نيں , جدونکہ دو خلیج فارس وچ ایران دے جنگی بحری بیڑے وچ شامل کرنے لئی تعمیر دی جا رہی نیں۔ مارچ 2006 وچ بحریہ نے نہانگ (حوت) نامی اک آبدوز نوں تعینات کیتا لیکن سرکاری میڈیا اُتے نشر کیتی گئی تصویراں دے مطابق يہ ايک چھوٹی آبدوز سی۔

22 فروری 2008 نوں ایرانی وزارت دفاع نے 74 مقامی سطح اُتے تیار چھوٹی میزائل کشتیاں دی ایرانی بحریہ ميں شموليت دا اعلان کیتا۔ ہووٹ سپرکیواٹیٹانگ تارپیڈو تے تہقیب میزائل دی تياری دے بارے ميں وی اطلاعات ملياں، اگرچہ قابل اعتماد معلومات نایاب نيں۔

ایران دے بحریہ دے نائب کمانڈر کپتان منصور مقسودلاوو نے فروری 2010 وچ اعلان کیتا دے ایران نے مقامی سطح اُتے طیارہ بردار جہاز ڈیزائن تے تیار کرنے دی منصوبہ بندی شروع کر دتی اے تے طیارہ بردار جہاز دی تعمیر دے لئی ابتدائی ڈیزائن دی 2010 وچ منظوری دتی گئی اے تے تحقیق تے طیارہ بردار جہاز دے ڈیزائن دا عمل اس وقت ایرانی حکومت ولوں دیکھیا جا رہیا اے۔ اگست 2013ء تک دے مطابق طیارہ بردار جہاز پروگرام حالے فی الحال تحقیق تے ڈیزائن دے مرحلے وچ اے پر مالی وسائل دی کمی دی وجہ توں معطل اے۔ 2012 وچ ایران نے یونس نامی اک کيلو کلاس آبدوز نوں اوور ہال کيا۔ اس اوور ہال نوں بندر عباس بحری اڈے اُتے مکمل کيا گيا سی۔ اس دے علاوہ ایرانی بحریہ نے 1135 ٹن بایاندور کلاس کورویٹ نوں جديد بنايا تے نور اینٹی شپ کروز میزائل تے تارپیڈو لانچر دے نال لیس کيتا۔

2000 ٹن ساہاند نامی اک تے جدید فریگیٹ نوں بندر عباس بحری اڈے وچ ہتھیاراں تے ساز و سامان دے نال نصب کیتا جا رہیا اے۔ اس دی 2013 وچ لانچ دے لئی منصوبہ بندی کیتی گئی اے۔

جولائی 2012 وچ غیر ملکی تجزیہ نگاراں دے مطابق ایران مبینہ طور اُتے خلیج فارس وچ مسلح تصادم دے پيشِ نظر امریکی بحری جہازاں اُتے حملہ کرنے دے لئی نویاں صلاحیتاں، آبدوزاں , اینٹی شپ میزائلاں تے میزائل کشتياں دی تعداد و استعداد ودھیا رھیا اے۔ دسمبر 2014 وچ ايرانی بحریہ نے زمینی فوج تے فضائیہ دے نال مل کے مشترکہ مشقاں کيتیاں۔ بحری مرحلہ خلیج عدن تے خلیج فارس توں لے کے شمالی بحر ہند دے اک وسیع علاقے اُتے مشتمل سی۔ نویں اینٹی شپ، برقناطیسی قوت تے صوتیات بحری بحری بارودی سرنگاں بچھانے دے نظام سمیت "فاتح" آبدوز نوں ٹیسٹ کیتا گیا۔

تنصيبات

ايرانی سيلر ہيکلر اينڈ کوچ جی3 رائفلوں دے نال

ولايت 94 مشقاں دے دوران تکاوران

1977ء وچ بحری بیڑے دی زیادہ تعداد خرم شہر توں نویں ہیڈکوارٹر وچ بندر عباس منتقل کر دتی گئی۔ بوشهر اہم مرکز سی۔ چھوٹے مراکز خرم شہر، کہآرک جزیرے تے بندر خمینی (اس توں پہلے بندر شاہ پور دے طور اُتے جانیا جاندا سی) وچ واقع سن۔ بندر انزلی (اس توں پہلے بندر پہلوی دے طور اُتے جانیا جاندا سی) بحیرہ کیسپیئن بحری بیڑے دا اہم تربیتی اڈا سی۔ بحری اڈے اُتے قائم فوجی مرکز بندر بہشتی (اس توں پہلے چابھار دے طور اُتے جانیا جاندا سی) خلیج عمان اُتے 1970 دی دہائی دے بعد توں زیرتعمیر سی تے 1987ء تک مکمل نئی‏‏ں ہویا سی۔ چھوٹے مراکز آبنائے ہرمز دے قریب واقع سن۔ ایران نے بحرِ عمان وچ نویں بحری اڈے دا وی اعلان کیتا اے۔

• ابو موسی - جزیرے دے مغربی سرے اُتے چھوٹا جہا مرکز۔ ابو موسی ہوائی اڈے دے قریب واقع اے۔
• الفآرسیہ
• بندر بہشتی (چابھار) -خلیج عمان وچ پورٹ
• بندر عباس - بحری ہیڈکوارٹر تے بحری ہوائى اڈا
• بندر انزلی - بیس تے بحیرہ کیسپیئن دے بیڑے (گشتی کشتیاں، منی سویپرس) دے لئی تربيتی مرکز
• بندر خمینی - عراق دے نال سرحد دے قریب واقع چھوٹا بیس
• بندر مہشہر - بندر خمینی دے قریب واقع چھوٹا اڈا اے
• بوشهر - خلیج فارس؛ وچ مرمت تے سٹوریج دی سہولت دا مرکز، بحریہ تکنیکی سپلائی سینٹر تے تحقيق و ترقی مرکز
• ہالال (اک تیل پلیٹ فارم)
• جاسک - اومان تے متحدہ عرب امارات دے نزديک آبنائے ہرمز دے منہ وچ جنوب مشرقی ایران وچ واقع چھوٹی بیس
• کہآرک - بوشهر دے واقع شمال مغرب وچ جزیرے اُتے چھوٹا سا بیس
• خرم شہر - سابق بحری ہیڈکوارٹر۔ ہن مرمتی تے تعميری مرکز
• لآراک - بندر عباس دے قریب جزیرے اُتے چھوٹا اڈا
• کہارگ جزیرہ - آبنائے ہرمز وچ ہوورکرفٹ بحری بیڑے دی بیس دی
• نوشہر -امام خمینی بحری سائنس یونیورسٹی (بحری سٹاف کالج)
• قہشم - کہارگ تے بندر عباس دے قریب چھوٹی بندرگاہ
• شاہد راجای
• سری- متحدہ عرب امارات دے نزديک تے خلیج فارس وچ واقع جزیرے اُتے موجود بندرگاہ

ہور ویکھو

• ايرانی افواج دا مشترکہ اسٹاف
• ايرانی فوج
• ايرانی زمینی فوج
• ايرانی فضائیہ
• ايرانی ایئر ڈیفنس فورس

حوالے