ايرانی ایئر ڈیفنس فورس

اسلامی جمہوریہ ایران دی ایئر ڈیفنس فورس
اسلامی جمہوریہ ایران دی ایئر ڈیفنس فورس دا نشان تے جھنڈا
فعال	1933–1954 (بطور ايرانی زمینی فوج دا حصہ) 1954–2008 (بطور ايرانی فضائیہ دا حصہ) 2008–ہن تک (بطور علحيدہ فورس )
ملک	Iran
شاخ	ایئر ڈیفنس
حجم	15,000 (estimate)
حصہ	ارتش
فوجی چھاؤنی /ایچ کیو	تہران
نصب العین	عربی: وَمَا رَمَيْتَ إِذْ رَمَيْتَ وَلَـكِنَّ اللّهَ رَمَى "اور جو تم نے پھينکا وہ تم نے نہيں پھينکا، بلکہ اللہ نے پھينکا" [قرآن 8:17]
مارچ	18 اپريل
برسیاں	يکم ستمبر
معرکے	انگريزی روسی جنگ ايران عراق جنگ امريکی ڈرون آر کيو 70 اُتے قبضہ
کمان دار
کمانڈر	برگيڈيئر جنرل فرزاد اسماعيلی

اسلامی جمہوریہ ایران دی ایئر ڈیفنس فورس (فارسی: قرارگاه پدافند هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران) ایران دی افواج دی اک شاخ اے . يہ فورس فضائیہ توں علاحدہ کیتی گئی اے تے اس دا سب توں وڈا بيس خاتم الانبيا بيس اے، ايہ فورس زمين توں فضا وچ مار کرنيوالے ہتھياریاں دی مدد نال ايران دی فضائی حدود دے تحفظ دی زمہ دار اے جدونکہ ايران دی جوھری تنصيبات دی زمہ داری وی اسی ایئر ڈیفنس فورس دے کول اے۔ اس وقت برگيڈيئر جنرل فرزاد اسماعيلی اس فورس دے کمانڈر نيں .

تريخ

1996ء دی رپورٹ دے مطابق ایران دی ایئر ڈیفنس فورس تقریباً 18000 فوجی اہلکاراں اُتے مشتمل اے۔ ایران انقلاب توں پہلے امریکی فضائیہ توں اخذ ہوائی جہازاں دی بنیاد اُتے فضائی دفاع دی روایت توں 79-1978ء دے بعد زمین اُتے مبنی فضائی دفاعی میزائل نظام دے بے شمار ہتھیاراں دی حمايت وچ دستبردار ہو گيا۔ اس دے باوجود ایران اس وقت ملک بھر وچ، مربوط فضائی دفاعی نیٹ ورک تعمیر کرنے دے قابل نئی‏‏ں ہویا سی تے زمین توں فضا وچ مار کرنے والے میزائل دے نال اہم تھاں دا نقطہ دفاع کرنے اُتے بھروسا کرنا جاری رکھیا۔ 1990 دی دہائی دے وسط وچ ایران دی ائر ڈیفنس فورس دی زیادہ تعداد 30 ہاک فائر یونٹس (12 بٹالینز / 150 + لانچر)، 45-60 ايس اے -2 تے ايچ کيو2J/23 (CSA-1 چینی ايس اے -2 دے مترادف) لانچر تے کچھ 30 ريئپر تے 15 ٹائيگر کيٹ سام لانچراں اُتے مشتعمل سی۔ 1995/1996 دے درميان روس توں ایران ايس اے -6 لانچراں دی منتقلی دی اطلاعات ملاں .1997 وچ ایرانی ایئر ڈیفنس فورس نے المہز ايس-200 انگآرا (ايس اے -5 'گامون') کم توں زيادہ بلندی اُتے زمين توں فضاء وچ مار کرنے والے میزائل آپریشنل قرار دے ديے۔

دسمبر 2005ء وچ ایران نے روس توں 700 ملین ڈالر (EUR 600 ملین) دے 29 اے -ايم1 ( ايس اے -15 موزہ) زمين توں فضاء وچ مار کرنے والے موبائل میزائل دفاعی نظام دی خریداری دا معاہدہ کيا۔ 1998ء تے 2002ء دے درمیان ایران نے تقریباً 6 جی-14 نگرانی راڈار "چائنا نیشنل الیکٹرانکس امپورٹ-ایکسپورٹ کارپوریشن" توں درآمد کيے۔ يہ ریڈار 300 کلومیٹر دور توں ہدف دا کھوج کر سکدے نیں تے ہن ایران دے فضائی دفاعی نظام دا حصہ ہيں۔

يکم ستمبر 2008 نوں ایہ اطلاع ملی دے روس ایران کيساتھ 2005 وچ دستخط شدہ ايس-300 فضائی دفاعی نظام فروخت کرنے دے خفیہ معاہدے اُتے اگے ودھنے نوں تيار اے۔ 22 ستمبر 2010 نوں روسی صدر دیمتری میدویدوف نے ایران اُتے ايس-300 تے ہور فوجی ساز و سامان دی فروخت اُتے پابندی دے فرمان اُتے دستخط کر ديے۔ فروخت اقوام متحدہ سلامتی کونسل دی قرارداد 1929ء دی ایران اُتے پابندیاں دی وجہ توں منسوخ کردتی گئی۔ 10 نومبر 2010 نوں ایران نے اعلان کیتا کہ اس نے ایہ ايس-300 میزائل دا اک مقامی ورژن تیار کر ليا اے۔

ایرانی ایئر ڈیفنس فورس دے کول مجموعی طور اُتے کچھ 1,700 انٹی ائر کرافٹ گناں موجود ہيں جنماں 14.5ملی میٹر زپو-2/4, 23 ملی میٹر ز-23-4, 23 ملی میٹر زو 23s، 37 ملی میٹر 55s، 57 ملی میٹر ز-57-2 تے 100 ملی میٹر وی تے 100-180 بوفآرس L/70 40ملی میٹر انٹی ائر کرافٹ گناں سن۔

حال ای وچ ایران نے ساماوت 35ملی میٹر انٹی ائر کرافٹ گناں، سائر 100ملی میٹر انٹی ائر کرافٹ گناں (اپگریڈد خودکار ورژن) تے ميصباح1 فضائی دفاعی نظام سمیت کئی نواں اینٹی ائر کرافٹ گناں نوں بنايا اے۔ 21 اگست 2012 نوں ایرانی فوج نے جنوبی فارس صوبے ابادیہ دے شہر وچ اپنے سب توں وڈے فضائی دفاع دے بیس دی تعمیر شروع دی اے۔ فضائی دفاع بیس اُتے 300 ملین ڈالر لاگت آئے گی تے 6000 اہلکار فرائض جن وچ تعلیمی فرائض وی شامل نیں انجام دين گے۔ وزارت دفاع نے 21 مارچ 2013ء نوں باوار 373 نامی اک نیا دور تک مار کرنے والا فضائی دفاعی نظام بنانے دا اعلان کیتا۔

سامانِ حرب وضرب

طيارہ شکن توپاں

ماڈل	قسم	تعداد	نوٹ
زی پی يو-4	طيارہ شکن توپ	+
زی يو-23	طيارہ شکن توپ	+
اورليکن 35ملی ميٹر توپ/سماوات	طيارہ شکن توپ	100+
[[100 دے ايس 19 ملی ميٹر توپ/سائر 19 ملی ميٹر توپ	طيارہ شکن توپ	+
ميصباح 1	نزديک مار کرنے والا نضام	+
زی ايس يو-23/4	خودکار طيارہ شکن توپ	100+

ایئر ڈیفنس ميزائل نظام

ماڈل	قسم	تعداد	حاصل کردہ	نوٹ
ايم آئی ايم ہاک	زمین توں فضائ وچ مار کرنے والا میزائل	150	1970s-ہن تک	1960 وچ بنائے گئے امريکی نظام دی مقامی قسم دا زمین توں فضائ وچ مار کرنے والا میزائل، ايران حال ای وچ اس دی اگلی قسم 1يم آئی ايم 23 منظرِ عام پے لايا اے تے يہ تياری دے مراحل وچ اے، ايران نے کہیا اے دے اوہ ہاک نوں ملیا کر نواں نسل دا ميرساد ایئر ڈیفنس نظام بنائے گا۔
ايس ايم-1	زمین توں فضائ وچ مار کرنے والا میزائل	+		1960 دے نظام دی مقامی نقل
شہابِ ساقب	زمین توں فضائ وچ مار کرنے والا میزائل	+	2002–ہن تک	چينی ايف ايم 90 نظام دی مقامی نقل
سياد-1/ايس اے -2 دوينا	زمین توں فضائ وچ مار کرنے والا میزائل	45		ماں آئی آر ٹريکنگ نضام اے،ايچ کيو 2 نظام دی مقامی نقل اے
غاريح	زمین توں فضائ وچ مار کرنے والا میزائل	10		ايس اے 5 گامون دی زيادہ جديد شکل جس دی 250 کلوميٹر رينج اے , ايران دے کول اس دی 5 بٹالين ہيں تے ہر بٹالين دے کول ايک فائر کنٹرول راڈار تے چھہ لانچر ہيں
ايس اے -6 گين فال	زمین توں فضائ وچ مار کرنے والا میزائل	8	1995–ہن تک	1995/1996 دے درميان روس توں ایران ايس اے -6 لانچراں دی منتقلی دی اطلاعات ملاں
ايس اے 5 گامون	زمین توں فضائ وچ مار کرنے والا میزائل	200		مقامی طور اُتے بہتری لیائی گئی
[[ريئپر	زمین توں فضائ وچ مار کرنے والا میزائل	30	1971–ہن تک	45 خودار نظام بلائنڈ فائر راڈار دے نال 1979سے پہلے فراہم کيے گئے , 72 خودار نظام تے 1000 ميزائلاں دی فراہمی انقلاب دے بعد منسوخ کردتی گئی
ٹائيگر کيٹ	زمین توں فضائ وچ مار کرنے والا میزائل	15
[[ايس اے 22گرے ہاونڈ	زمین توں فضائ وچ مار کرنے والا میزائل	10	2008–ہن تک
طور میزائل نظام	زمین توں فضائ وچ مار کرنے والا میزائل	29	2005–ہن تک
ايس 300 ميزائل	زمین توں فضائ وچ مار کرنے والا میزائل	9	2016	ايرانی دعوی دے مطابق اس دے دو بيلاروس توں تے دو دوسرے ذرائع توں لئی گئے ايس 300 پی ٹی موجود ہيں تے روس وی جنوری توں ايس 300 پی ايم يو2 دی فراہمی شروع کر دے گا
ميرساد	ایئر ڈیفنس نظام	+	2010	شاہين ميزائل نظام دی طرز اُتے بنايا گيا ايرانی ایئر ڈیفنس نظام
راعد ایئر ڈیفنس نظام	ایئر ڈیفنس نظام	+	2012	روسی بک نظام دی طرز اُتے بنايا گيا ايرانی ایئر ڈیفنس نظام
يا زہرہ	ایئر ڈیفنس نظام	+	2013	جنوری 2013 وچ وڈی سطح پے تياری
ہريز-9 ایئر ڈیفنس نظام	ایئر ڈیفنس نظام	+	2013	مئی 2013 وچ وڈی سطح پے تياری
باور-373	ایئر ڈیفنس نظام	+	2014	روس دی ايس 300 ميزائل نظام دی فراہمی توں انکار اُتے ايران دا مقامی طور اُتے تيار کردہ دور تک مار کرنے والا ميزائل

آدمی دے اٹھائے جانے والا ایئر ڈیفنس نظام

ماڈل	قسم	تعداد
مصگاہ-1	آدمی دے اٹھائے جانے والا ایئر ڈیفنس نظام	+
مصگاہ-2	آدمی دے اٹھائے جانے والا ایئر ڈیفنس نظام	+
قائم	آدمی دے اٹھائے جانے والا ایئر ڈیفنس نظام	+
آر بی ايس-70	آدمی دے اٹھائے جانے والا ایئر ڈیفنس نظام	50
ايس اے -7 گريل	آدمی دے اٹھائے جانے والا ایئر ڈیفنس نظام	+
ايس اے -14 گريملن	آدمی دے اٹھائے جانے والا ایئر ڈیفنس نظام	+
ايس اے -16 گملٹ	آدمی دے اٹھائے جانے والا ایئر ڈیفنس نظام	700
ايس اے -18 گروس	آدمی دے اٹھائے جانے والا ایئر ڈیفنس نظام	+

راڈار نظام

• گامہ راڈار (روسی ساختہ)
• کاستہ راڈار (روسی ساختہ)r
• 1ايل13 "نيبو" وی ايچ ايف راڈار (روسی ساختہ)
• ووستوک راڈار (بيلاروسی ساختہ)
• کولچوگا (يوکرائنی ساختہ)
• جے وائے -14 راڈار (چينی ساختہ)
• مطلع الفجر راڈار (ايرانی ساختہ)
• کاشيف-1 اور2 راڈار (ايرانی ساختہ)
• عالم راڈار (ايرانی ساختہ)
• تھامين راڈار (ايرانی ساختہ)
• گادر راڈار (ايرانی ساختہ) - گادر راڈار 1100 کلوميٹر فاصلے تے 300 کلوميٹر بلندی تک ہدف تلاش کرليتا اے
• نجم-802 راڈار (ايرانی ساختہ) -فيزڈ ارے راڈار سسٹم* سيپہر راڈار (ايرانی ساختہ)- 3000 کلوميٹر رينج والا راڈار
• ارش راڈار (ايرانی ساختہ)-لمبی رينج والا راڈار

ہور ویکھو

• ايرانی افواج دا مشترکہ اسٹاف
• ايرانی فوج
• ايرانی زمینی فوج
• ايرانی فضائیہ
• ايرانی بحریہ

حوالے