ايرانی زمینی فوج
| اسلامی جمہوریہ ایران دی زمینی فوج نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران | |
|---|---|
 اسلامی جمہوریہ ایران دی زمینی فوج دا نشان | |
| فعال | 1923−اب تک |
| ملک |  Iran |
| حجم | 350,000 حاضر سروس 350,000 ريزرو |
| حصہ |  ارتش |
| فوجی چھاؤنی /ایچ کیو | تہران |
| نصب العین | اک سب لئی ، سب اک لئی، سب ايران لئی |
| برسیاں | 18 اپریل |
| سازوسامان | 3,000 ٹينک 1,550 بکتر بند لڑاکا گڈياں 2,118 توپخانہ 365 خودکار توپخانہ 1,500+ ملٹپل راکٹ لانچر 260 ہيلی کاپٹر 80+ لڑاکا ہيلی کاپٹر 400+ بغير پائلٹ جہاز |
| معرکے | |
| کمان دار | |
| کمانڈر | برگيڈيئر جنرل احمد رضا پوردستان |
اسلامی جمہوریہ ایران دی زمینی فوج (فارسی: نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران)، اسلامی جمہوریہ ایران دی بری فوج اے تے ایرانی مسلح افواج دی اک شاخ اے۔ ایران وچ اسنوں ارتش وی (فارسی=فوج) کہیا جاندا اے , 2007 دی رپورٹ دے مطابق باقاعدہ ایرانی فوج دی تعداد تقريبا 350,000 سی (220,000 کانسکرپٹ تے 130000 پیشہ ور) 350,000 ريزرو تے فوجیاں دی کل تعداد تقريبا 700000 سی۔ کانسکرپٹاں نوں 21 مہینے دے لئی خدمات انجام دینی ہُندی ہيں جس دوران پیشہ ور فوجی تربیت دی جاندی اے۔ ایران نے اک ساتھ دو متوازی زمینی افواج برقرار رکھیاں ہوئیاں نيں : باقاعدہ ارتش (فوج) تے اسلامی انقلاب دی محافظ فوج جسنوں سیپاہ وی کہیا جاندا۔
تريخ
سودھوزمانہ قديم
سودھوفارسی سلطنت دے قیام دے بعد توں اک قومی فوج ایران وچ موجود اے۔ قومی فوج سلطنت دی طاقت رہی تے کمزوری دے اوقات وچ فوج نے عارضی طور جنگجو تے کانسکرپٹ بھرتی کیتے۔ سب توں پہلے کل وقتی فوجی تے شاہی باڈی گارڈز لافانی کہلائے جانے والے فوجی سن، ایہ 580 قبل مسیح وچ سائرس اعظم ولوں قائم کیتے گئے۔ بعد ازاں انہاں نوں ساسانی سلطنت دے جونشاپور شہنشاہ (بادشاہاں دا بادشاہ) ول ملک وچ افراتفری دے باعث اک مدت دے بعد تبدیل کر دتا گیا۔ ایران اُتے اسلامی حملے تے بالآخر اسلامی ایرانی سلطنتاں دے قيام دے بعد اک نویں کل وقتی فوج صفوی سلطنت وچ قزلباش دے ناں توں قائم کیتی گئی۔ قاجار دور وچ روایتی ایرانی فوج نوں مغربی ماڈلز اُتے ڈھالنے دیاں کئی کوششاں کیتیاں گئیاں۔ انہاں کوششاں نوں محدود کامیابی ملی۔
پہلوی دور
سودھو
"1918 ء وچ قاجر مسلح افواج چار، الگ الگ، غیر ملکی کمان شدہ فوجی یونٹاں اُتے مشتمل سی۔ کئی صوبائی تے قبائلی افواج وی ہنگامی صورت حال توں نپٹنے دے لئی بلائی جاتاں تھاں، لیکن انہاں دی وفاداری انتہائی مشکوک سی۔ صوبائی تے قبائلی افواج حکومت دی ماتpتی دی کوششاں دی مخالفت کردیاں سن, خاص طور اُتے تہران حکومت نوں بیرونی طاقتاں دے ماتحت سمجھیا جاندا سی۔ غیر ملکی افسران دی ایرانی فوج اُتے کمان نے انہاں نے افواج دے شکوک وچ اضافہ کيتا ."
"وفادار، کارروائی دے لئی تيار تے چنگی طرح تربیت یافتہ، سب توں زیادہ مؤثر حکومتی فوجی یونٹ 8000-آدمیياں اُتے مشتمل فارسی کعثسکک بریگیڈ سی۔ ایہ 1879ء وچ بنایا گيا سی تے انقلاب اکتوبر 1917 ء تک روسی شاہی فوج دے افسران دی کمان وچ رہیا۔ اس دے بعد اس دی کمان ایران دے ہاتھ وچ آگئی تے بریگیڈ نواں ایرانی مسلح افواج دی نمائندگی کرنے لگیا۔ سویڈش افسران نے 8,400 آدمیياں اُتے مشتمل گينڈرميئر کمان کیتا (بعد وچ شاہی گينڈرميئر تے 1979 ء دے بعد اسلامی ایران گينڈرميئر)جو داخلی سیکورٹی فورس دے طور اُتے 1911 ء وچ منظم کيا گيا۔ 6000 آدمیياں اُتے مشتمل جنوبی فارس رائفلس برطانیہ ول توں مالی امداد دے نتيجے وچ وجود وچ آئی تے 1916ء وچ اپنے قیام توں برطانوی افسراں دی کمان وچ رہی۔ اس دا بنیادی کم مبینہ طور اُتے جرمن ایجنٹاں ول توں پہلی جنگ عظیم دے دوران ابھاری گئی قبائلی افواج دا مقابلہ کرنا سی ۔2000 آدمیياں اُتے مشتمل اک فورس قاجر محل گارڈ جو دے نظام کہلاندی سی سویڈش آفیسر دی کمان وچ وجود وچ آئی پر ایہ باہمی چپقلشاں دی توں وجہ تیزی توں تعداد وچ کم ہُندی چلی گئی۔ لہٰذا، پہلی جنگ عظیم دے دوران، 24,400 فوجیاں پرمشتمل چار، علاحدہ، فوجی یونٹاں ایرانی تریخ وچ کمزور ترین افواج وچوں اک ٹھراں " .
1925، وچ نویں پہلوی خاندان دے عروج دے بعد، شاہی ایرانی فوج حکومت دی ترجیح بن گئی۔ 1941 تک اس وچ 125000 فوجی سن —اصل سائز دا پنج گنا — اس کواچھی طرح تربیت یافتہ تے پُوری طرح توں لیس سمجھیا جادا سی۔ پر فوج دی توجہ زيادہ تر اندرونی سیکورٹی کارروائیاں اُتے مرکوز سی، فآرروک دے مطابق 'يہ ايک لڑاکا ،چنگی طرح کمان شدہ تے سوویت تے مغربی فوجی آلات توں لیس فوج سی۔
1941 وچ ایران اُتے سوویت یونین تے برطانوی حملے دا آغاز ہویا جو 25 اگست توں 17 ستمبر تک جاری رہیا۔ لندن تے ماسکو دا اصرار سی کہ شاہِ ایران جرمن لوگاں دی آبادی دے وڈے حصے نوں ملک ِبدر کر دے تے ایران دے راستے سوویت یونین نوں سامان جنگ دی ترسیل کرنے دی اجازت دے , دوناں مطالبات رضا شاہ پہلوی دے لئی ناقابل قبول سن۔ اس نوں جرمنی توں ہمدردی سی تے ایران نے دوسری جنگ عظیم وچ اپنی غیر جانبداری دا اعلان کيا سی۔ ایران کامحل وقوع اتحادی جنگی کارروائیاں دے لئی ضروری سی اس لئی لندن تے ماسکو نے تہران دی غیر جانبداری دی خلاف ورزی کرنے دا انتخاب کیتا۔ "برطانوی پائی فورس" نے لیفٹیننٹ جنرل ایڈورڈ قنان دی کمان ایران اُتے جنوب ول حملہ کيا۔ پائی فورس 8واں تے 10واں انڈین انفنٹری ڈویژن تے تن ہور انفنٹری بریگیڈاں پرمشتمل سی۔ دراں اثناء، سوویت یونین نے شمال توں حملہ کر دتا۔ سوویت یونین دی ٹرانس کہکيشين فرنٹ دی تن افواج، 44واں، 47واں تے 53واں افواج نے جنرل دڈمٹری تيموفيوچ کوزلوف،دی کمان وچ ایران دے شمالی صوباں اُتے قبضہ کر لیا۔ شاہی ایرانی فوج حملے دے جواب وچ نو انفنٹری ڈویژن حرکت وچ لیائی۔
اتحادی فوج دے خلاف فوج تن دن وچ مغلوب ہو گئی جدونکہ نوخیز شاہی ایرانی فضائیہ تے ایرانی شاہی بحریہ نوں بھاری نقصان دا سامنا کرنا پیتا سی۔ ہزاراں کانسکرپٹ بگھوڑے ہو گئے۔ اپنے ادارتی پاور بیس برباد ہونے اُتے رضا شاہ پہلوی اپنے نوجوان بیٹے محمد رضا شاہ پہلوی دے حق وچ دستبردار ہوگيا۔ پاور بیس تے فوج دی غیر موجودگی وچ، محمد رضا شاہ پہلوی نوں تعمیر نو دے اک تقریبا ناممکن ٹاسک دا سامنا کرنا پیتا۔ ایران وچ وڈی حد تک اس تصور دے پیش نظر فوج دے لئی کوئی مقبول ہمدردی سی کہ اسنوں سفاکانہ تے آمرانہ حکومت نوں برقرار رکھنے دے لئی دے اک آلے دے طور اُتے استعمال کیتا جاندا اے۔ نوجوان شاہ نے فوج نوں یورپی اثر توں نکالنے دے لئی، 1942 وچ تنظیم نو دی کوششاں وچ مشورہ تے مدد مانگنے دے لئی ریاست ہائے متحدہ امریکا توں اک فوجی مشن بھیجنے دے لئی درخواست دی۔ امریکی مشورے دے نال ترجیح مقدار دی بجائے معیار اُتے رکھی گئی۔
امریکی تربیت دا نتیجہ ایہ نکلا کہ ایرانی فوج چھوٹی لیکن زیادہ اُتے اعتماد فوج بن گئی جس نے کاميابی توں 1946 وچ آذربائیجان وچ اک سوویت نواز، علیحدگی پسند بغاوت نوں کچل ديا۔ ایران اُتے قبضے دے تن سال دے دوران سٹالن نے سوویت سیاسی اثر و رسوخ آذر بائیجان تے شمال مغربی ایران وچ کرد علاقاں تک پھيلا ديا سی۔ 12 دسمبر 1945 نوں ہفتاں پرتشدد جھڑپاں دے بعد اک سوویت حمایت یافتہ علیحدگی پسند تنظیم عوامی جمہوریہ آذربائیجان وجود وچ آئی۔ کُرد پیپلز ریپبلک وی 1945ء وچ قائم ہوئی۔ دوبارہ کنٹرول قائم کرنے دے لئی بھیجے گئے ایرانی فوج دستاں دا راستہ سوویت ریڈ آرمی یونٹاں ول توں بلاک کر دتا گیا۔ 2 مارچ 1946ماں دشمنی دے خاتمے دے چھ مہینے بعد انخلا دی ڈیڈ لائن اُتے انگریزاں نے واپسی شروع کر دتی، لیکن ماسکو نے "سوویت یونین دی سلامتی نوں لاحق سيکيورٹی خطرات دا حوالہ دے کر انکار کر دتا جس توں 1946 دے "ایران بحران" دا آغاز ہویا۔ سوویت فوجاں نے مئی 1946ء تک ایران توں انخلا نئیں کیتا جس اُتے نو تشکیل یافتہ ایران نے اقوام متحدہ دی سلامتی کونسل نوں سرکاری شکایت درج کروائی۔ 1925 دے برعکس، 1946 وچ ایرانی مجلس شاہ دے فوجی منصوباں دے حوالے توں شکوک وچ مبتلا سی۔ بوہت توں اراکین پارلیمنٹ دے خيال وچ فوج اک بار فیر سیاسی قوت دے طور اُتے استعمال دی جائيگی۔ شاہ دے ممکنہ غلبے اُتے قابو پانے دے لئی انہاں نے ملک دا فوجی بجٹ محدود کردتا۔
"ملٹری بيلنس" (عالمی فوجی شمارياuی رسالہ) دے 1966-67 ایڈیشن توں 1969ء-70 تک دے ایڈیشن وچ، انٹرنيشنل انسٹيٹيوٹ آف سٹريٹيجک سٹڈيز نے ایرانی فوج دے کول اک آرمرڈ ڈویژن، ست انفنٹری ڈویژن تے اک آزاد آرمرڈ بریگیڈ درج کيا اے۔ 1971ء-72 ایڈیشن دی وچ، دو آرمرڈ ڈویژن، پنج انفنٹری ڈویژن، اک آزاد آرمرڈ بریگیڈ تے ہور آزاد بریگیڈز شامل سن۔ اس دے بعد دو سال دے اندر اندر، لسٹنگ نوں تیزی توں تن آرمرڈ ڈویژن تے تن انفنٹری ڈویژن وچ تبدیل کر دتا گیا۔ تن عشراں دی ڈرامائی اصلاحات تے مغربی رہنمائی وچ ایرانی فوج 1979ء وچ دنيا دی پنجویں سب توں طاقتور فوج بن گئی۔ 1970ء دے عشرے وچ شاہی ایرانی زمینی فوج دی قوت وچ تيزی توں اضافہ ہویا اس مدت دے دوران ایران نے "شاہی ایرانی فوجی ایوی ایشن" قائم دی جو مختلف اقسام دے امریکی ہيلی کاپٹراں توں لیس سی۔
1970 دی دہائی دے اوائل وچ اومان دے سلطان برطانوی حمایت دے نال دہوفر بغاوت کيخلاف جنگ کر رہے سن۔ سلطان قابوس دی سفارتی کوششاں دے نتیجے وچ شاہ نے 1973ء وچ سلطان دی مسلح افواج دی مدد دے لئی اک بریگیڈ فوج تے ہیلی کاپٹراں کوبھیجا۔ ایرانی بریگیڈ نے سب توں پہلے سالالہ ٹہومرااٹ سڑک محفوظ بنائی۔ 1974ء وچ ایرانی اعانت شاہی ایرانی ٹاسک فورس بننے دے نال وسیع ہوئی۔ اس نے اک تے دفاعی لائن،جس دا دا کوڈ ناں "داماوانڈ رکھیا گيا،مانسٹاون توں چند میل دور سارفااٹ دے مشرقی ساحل تک جنوبی یمن دی سرحد دے قریب قائم کرنے دی کوشش دی۔ بھاری باغی فائر جس وچ جنوبی یمن دے اندر توں کيا جانيوالا توپ خانے دا فائر شامل سی نے کئی مہینے تک يہ مقصد مکمل نہ ہونے ديا۔ آخرکار، رہکیوٹ دا قصبہ جو پی ايف ايل او نے بطور علاقائی دار الحکومت کنٹرول وچ رکھیا ہویا سی ايرانی فوج دے قبضے وچ چلا گيا۔ ایرانی ٹاسک فورس اومان وچ دسمبر 1975 تک 3000 دی نفری کيساتھ موجود رہی۔ 1979ء تک فوج وڈے پیمانے اُتے خودکار تے بکتر بند ہو گئی سی تے 285,000 فوجیاں اُتے مشتمل سی۔ اس نوں صدر دفتر تہران، جدوں دے جنوب وچ شیراز تے کرمانشاه وچ عراقی سرحد دے قریب تن کوراں وچ منظم کیتا گيا جدونکے خلیج فارس دے مشرقی سرے چابھار کمپلیکس وچ اک اضافی چوتھی کور قائم کرنے دا منصوبہ وی زيرِ غور سی۔ فوج وچ مندرجہ ذیل اہم فارمیشناں شامل تھاں :
- تن آرمرڈ ڈویژن (واں 16، 92واں، 81واں) (ممکنہ طور اُتے 88واں آرمرڈ ڈویژن سيستان بلوچستان وچ منظم کيا جانا سی):ہر اک دے نال چھ ٹینک بٹالین تے پنج بکتر بند انفنٹری بٹالین
- تن انفنٹری ڈویژن (بشمول 28 واں انفنٹری ڈویژن تے 77واں انفنٹری ڈویژن)
- دو شاہی ایرانی گارڈ دے ڈویژن
- چار آزاد بریگیڈ (1آرمرڈ، 1 انفنٹری، 55واں چھاتہ بردار بریگیڈ تے 1 سپيشل فورسز بریگیڈ )
- شاہی ایرانی فوج ایوی ایشن 200 ہیلی کاپٹراں تے طیاراں دے نال۔ انہاں لڑاکا یونٹس وچ 85 فیصد آپریشنل حاضری سی۔
اسلامی جمہوریہ ایران
سودھوفوری طور اُتے 1979ء دے اسلامی انقلاب دے بعد فوج دے بے شمار مغربی تربیت یافتہ سینئر افسران نوں سزائاں دينے تے ہٹائے جانے دا دا اک سلسلہ شروع ہویا۔ آخری شاہی ایرانی فوج دے سربراہ جنرل غلام علی اويسی سن، جنہاں پیرس وچ اپنے بھائی دے نال 1984 وچ قتل کر دتا گیا سی۔ انہاں جنرل گاريباگھی جو اسلامی جمہوریہ دے اتحادی سن نے تبديل کيا تے شاہی ایرانی فوج دا ناں بدل کر اسلامی جمہوریہ ایران فوج رکھ دتا گيا۔
ایرانی شاہی گارڈ دے دو ڈویژناں نوں ملیا کر 21واں انفنٹری ڈویژن بنايا گيا۔ اس ہٹائے جانے دے سلسلے دی وجہ توں جدوں عراق دے حملے دے بعد ایران عراق جنگ شروع ہوئی تو فوج دی حالت نہايت غير تسلی بخش سی ۔
ایران عراق جنگ
سودھوایران عراق جنگ 1980ء توں 1988ء تک جاری رہی۔
جولائی 1985ء وچ انٹرنيشنل انسٹيٹيوٹ آف سٹريٹيجک سٹڈيز نے ایرانی فوج دے تين ہیڈکوارٹرز دی شناخت دی جسماں پہلے ڈویژن دی سطح دے اُتے کوئی ہیڈکوارٹر موجود نہیں سی۔ ہور ذرائع دے مطابق ایرانی فوج دے تن فوجی ہیڈ کوارٹر 1واں فوج (ہیڈکوارٹر کرمانشاه)، 2واں فوج (ہیڈکوارٹر تہران) تے تیسری فوج (ہیڈکوارٹر شیراز) دے طور اُتے شناخت کيے گئے۔
1987ء وچ ایران عراق جنگ دے خاتمے دے قريب ارتش وچ مندرجہ ذیل تبديلياں کیتیاں گئیاں :
- تن ميکنائيسڈ ڈویژن
جن وچوں ہر اک ڈویژن تن آرمرڈ تے چھ ميکنائيسڈ بٹالینز پرمشتعمل تے 3 بریگیڈاں وچ تقسيم شدہ۔
- ست انفنٹری ڈویژن (21واں، 64واں تے 77واں انفنٹری ڈویژن)
- اک ڈویژن اُتے مشتمل اسپیشل فورسز دے چار بریگیڈ
- اک چھاتہ بردار بریگیڈ (55واں چھاتہ بردار بریگیڈ)
- اک فضائی مدد کمانڈ
تے کچھ انفنٹری تے اک ساحلی فورس پرمشتعمل آزاد بریگیڈز
جنگ دے بعد
سودھوجنگ دے تجربات توں ڈھلے نویں کمانڈراں نے غیر ملکی فراہم کردہ آلات تے تربیت اُتے انحصار کم کردتا۔ جنگ دے بعد فوج کل راز داری دے تحت اک ڈرامائی تنظیم نو توں لنگھی۔ حالے تک انقلاب توں پہلے دی روايات دی حامل ارتش دی صلاحیت تیزی توں دوبارہ ودھنا شروع ہو گئی۔ انٹرنيشنل انسٹيٹيوٹ آف سٹريٹيجک سٹڈيز دے مطابق 1992ء تے 1995ء دے درمیان کسے مقام اُتے اک اضافی فوجی ہیڈ کوارٹر بنایا گیا۔ اس دے بعد 1997 وسط تے وسط-1999 دے درمیان لسٹنگ وچ تعداد نوں چار کور کر دتا گیا۔
ايرانی زمینی فوج دے افسران تے جواناں دے رينک
سودھو| ايرانی زمینی فوج دے کميشنڈ افسران دے رينک | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| جنرل | ليفٹيننٹ جنرل | ميجر جنرل | برگيڈيئر جنرل | سيکنڈ برگيڈيئر جنرل | کرنل | ليفٹيننٹ کرنل | ميجر | کيپٹن | فرسٹ ليفٹيننٹ | سيکنڈ ليفٹيننٹ | تھرڈ ليفٹيننٹ |
| فارسی: ارتشبد | فارسی: سپهبد | فارسی: سرلشکر | فارسی: سرتیپ | فارسی: سرتیپ دوم | فارسی: سرهنگ | فارسی: سرهنگ دوم | فارسی: سرگرد | فارسی: سروان | فارسی: ستوان یکم | فارسی: ستوان دوم | فارسی: ستوان سوم |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| ايرانی زمینی فوج دے جواناں دے رينک | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| کمانڈ سارجنٹ ميجر | سارجنٹ ميجر (سٹاف) | سارجنٹ فرسٹ کلاس/فرسٹ سارجنٹ | سٹاف سارجنٹ | سارجنٹ | کارپورل | پرائيوٹ فرسٹ کلاس | پرائيوٹ (ايی 2) | پرائيوٹ | |||
| فارسی: استوار یکم | فارسی: استوار دوم | فارسی: گروهبان یکم | فارسی: گروهبان دوم | فارسی: گروهبان سوم | فارسی: سرجوخه | فارسی: سرباز یکم | فارسی: سرباز دوم | فارسی: سرباز | |||
|
|
|
|
|
|
|
|
| |||
2006 تے 2008 وچ سٹيٹس
سودھوجین دی 2006 دی رپورٹ دے مطابق فوج نوں تن فوجی سطح ہیڈ کوارٹر دے ذریعے جو 15 ڈویژناں پرمشتمل ہيں دے زريعے کمان کيا جاندا اے۔ انٹرنيشنل انسٹيٹيوٹ آف سٹريٹيجک سٹڈيز دے 2008ء دے ملٹری بيلنس دے ايڈيشن دے مطابق فوج وچ 12 کور لیول علاقائی ہیڈکوارٹر، کچھ آزاد بریگیڈ ،پنج آرمرڈ ڈویژن، اسپیشل فورسز بریگیڈ، اِس دے علاوہ اک چھاتہ بردار بریگیڈ دے نال دو کمانڈو ڈویژن ہيں۔ آرٹلری دے چھ گروپ تے ایوی ایشن وی اے۔ اطلاعات دے مطابق ڈویژناں دی تعداد کچھ سالاں توں تبدیل نئیں ہوئی۔ اکثر قابلِ ذکر فارمیشناں وچ 1993-94 دے درميان قائم ہونيوالا 23واں اسپیشل فورسز ڈویژن تے 55واں چھاتہ بردار ڈویژن شامل نیں۔ جین دے سينٹينل سیکورٹی جائزے دی رپورٹ دے مطابق 23واں اسپیشل فورسز ڈویژن ایرانی فوج دی سب توں زیادہ پیشہ ور فارمیشناں وچ توں ايک اے تے اس دے سارے دے سارے 5000 اہلکار پیشہ ور فوجی ہيں۔ باقاعدہ آرمرڈ ڈویژن بشمول 92واں آرمرڈ ڈویژن، تن بریگیڈز وچ ذیلی طور اُتے منقسم نیں۔ گلوبل سيکيورٹی ويب سائٹ دا اپنے صفحہے اُتے ایرانی فوج دے حوالے توں کہنا اے کہ:
- ساخت، جنگی ترتیب تے یونٹاں دے حوالے توں ایرانی افواج دے بارے وچ موجود معلومات وچ بوہت تضاد اے۔ ایہ واضح نئیں ہيں۔ ڈویژناں نوں بعض اوقات برگيڈاں توں کنفيوز کردتا جاندا اے، يونٹاں دی اکثر معلومات پرانی ہونے دے بعد شائع دی جاندی ہيں . ایران عراق جنگ دے دوران کچھ بریگیڈز نویں ڈویژن بنے جو ہو سکدا اے جنگ دے اختتام دے بعد اپنی پرانی حیثیت وچ واپس ہو گئے ہوں۔
- پر فوج دے کول آزاد بریگیڈز تے گروپاں دی اک وڈی تعداد موجود اے انہاں چھوٹی آزاد فارمیشناں دی تعداد تے سائز اُتے کوئی قابل اعتماد ڈیٹا موجود نہاں اے۔ انہاں وچ اک لاجسٹکس بریگیڈ، اک انفنٹری بریگیڈ، اک چھاتہ بردار بریگیڈ، اسپیشل فورسز (تکاور) بریگیڈز تے پنج آرٹلری بریگیڈ/رجمنٹاں شامل نیں۔ اس دے علاوہ ساحلی ڈیفنس یونٹ، ایئر ڈیفنس دے گروپاں سميت چار توں چھ آرمی ایوی ایشن یونٹس تے اک ودھدی ہوئی تعداد وچ لاجسٹکس تے سپلائی فارمیشناں وی موجود ہيں۔
- اس دے علاوہ تے وی ابہام شدہ رپورٹاں موجود ہيں۔ بعض ذرائع دا دعوی اے کہ ایران عراق جنگ دے بعد باقاعدہ فوج وچ ہلکی ايئر موبائل گروپ فارمیشناں وی تخلیق دی گئاں ہيں۔ انہاں وچ 29واں اسپیشل فورسز ڈویژن جو 1993-1994 وچ قائم کیتا گیا تے 55واں چھاتہ بردار ڈویژن شامل ہيں۔ ہور ذرائع دا دعوی اے کہ سپاہ پاسدارانِ انقلاب تے ايرانی زمینی فوج دی کمانڈو فورسز 30000 فوجیاں دی اک مشترکہ کور دا حصہ نیں جنہاں دے کول مربوط ہیلی کاپٹر لفٹ دے نال نال ہوائی حملے دی صلاحیتاں نیں۔ چھاتہ بردار تے اسپیشل فورسز دے انہاں فوجیاں دی شیراز وچ اک نال تربیت ہُندی اے۔
ایرانی فوج دے زیادہ تر فوجی چنگی طرح تربیت یافتہ تے اُتے عزم نیں، لیکن انہاں دا سامان پرانا جاں متروک اے۔ زیادہ تر پرانا مغربی طرز دا سامان جاں مقامی طور اُتے تیار کردہ کم معیار دا نيا ساز و سامان انہاں دے استعمال وچ اے۔ کمانڈر عام طور اُتے فوجياں نوں فوجی صلاحیتاں دی بجائے وفاداری دی بنیاد اُتے اعلی سطحی عہداں اُتے مقرر کر تے ہيں۔ 2010 وچ ایرانی فوج تامان الایمی جنرل (طرح جامع ساختاری ثامن الائمه) منصوبہ بندی دے تنظيمی مرحلے توں لنگھی اے اس دی منصوبہ بندی وچ ڈویژن مرکز ماڈل توں اک بریگیڈ دے مرکز ماڈل، اک فوجی اڈے دی دوبارہ پوزیشن، نویں یونٹس تے موجودہ فوجی یونٹاں وچ اضافہ تے فوجی یونٹاں دی نقل و حرکت شامل نیں . ايسے موجودہ ڈویژناں توں کچھ بریگیڈز الگ کر دے نویں بریگیڈز قائم کيے گئے۔ 31 مارچ 2012 تک فوج بھر وچ 31 نویں آزاد بریگیڈ قائم کيے گئے ہيں۔ بری فوج دے کمانڈر برگيڈيئر جنرل احمد رضا پوردستان ہيں۔
سامانِ حرب وضرب
سودھو
اک اندازے دے مطابق ایران دے اہم جنگی ٹینکاں وچ شامل ~ 1500 جاں ممکنہ طور اُتے زیادہ مقامی ذو الفقار مين بيٹل ٹينک، 480 ٹی-72, 150 1يم60 اے ٹينک، 75 ٹی-62 ٹينک، 100 چيفٹن مارک 3/مارک 5 مين بيٹل ٹينک، ٹی-54/ٹی-55/ٹائپ-59 تے 150 1يم-47/1يم-48 ٹينک ہيں - ذو الفقار نامی جنگی ٹينک ایران دی دفاعی صنعت دی حالیہ پيداوار اے تے اس دا ناں حضرت علی علیہ السلام دی دو دھاری تلوار دے ناں پے رکھیا گيا۔ يہ ٹينک بری فوج دے نائب کمانڈر بریگیڈئیر جنرل میر یونس معصومزادہ دی تحقیق دے نتيجہے وچ امریکی 1يم-60 ٹینک دے اہم اجزاء توں تیار کیتا گیا اے۔ ٹینک نوں 1993ء وچ ٹیسٹ کیتا گیا اے۔ مزيد چھہ ٹينک ٹيسٹ دے لئی 1997 وچ بنائے گئے۔ انٹرنيشنل انسٹيٹيوٹ آف سٹريٹيجک سٹڈيز دا تخمینہ اے کہ تقریباً 150 ذو الفقار 1 ٹينک ایران دی بری فوج دے زيرِ استعمال ہيں۔ اسلامی جمہوریہ ایران دے اہم حملہ آور ہیلی کاپٹراں وچ توں ايک "1ے ايچ-1 جے سی کوبرا" اے انٹرنيشنل انسٹيٹيوٹ آف سٹريٹيجک سٹڈيز دے 2009 وچ لگائے گئے اندازے دے مطابق انہاں دی تعداد 50 دے قريب اے۔ يہ اگرچہ 202 دی تعداد وچ ایران نوں 1979 دے ایرانی انقلاب توں پہلے دتے گئے سن۔ ایران اک نامعلوم تعداد وچ پناخا 2091، جو 1ے ايچ-1 دی بغير لائسنس مقامی طور اُتے تيار کیتی گئی قسم اے وی استعمال کردا اے۔ اسلامی جمہوریہ ایران دی بری فوج دے اہم ٹرانسپورٹ ہیلی کاپٹر سی ايچ-47 سی چنوک ہيں۔ اگرچہ 57 1979 دے ایرانی انقلاب توں پہلے دتے گئے سی ايچ-47 سی چنوک وچ توں 20 قابلِ استعمال ہيں۔ بری فوج نے انہاں وچوں اک نوں 2011 وچ حادثے وچ کھو دتا۔