امامہ بنت حمزہ

امامہ بنت حمزہ
معلومات شخصیت
مقام پیدائش	حجاز
وفات
شوہر	سلمہ بن ابی سلمہ
والد	حمزہ بن عبد المطلب
والدہ	سلمیٰ بنت عمیس

امامہ بنت حمزہ (وفات: ستويں صدی عیسوی، بمقام مدینہ منورہ) عہد نبوی وچ موجود مشہور صحابیہ سن۔ امامہ دے والد حمزہ بن عبد المطلب تے والدہ سلمیٰ بنت عمیس سن۔ امامہ عہدِ نبوی تے عہدِ صحابہ دی اک معروف شخصیت سن۔

نام و نسب

سیدہ امامہ دے والد حمزہ بن عبد المطلب نيں تے والدہ سلمیٰ بنت عمیس نيں۔ امامہ محمد صلی اللہ علیہ و آلہ و سلم دی چچازاد بہن نيں۔ ابن حجر عسقلانی نے اِنہاں دے متعدد نام نقل کیتے نيں جنہاں وچ عمارہ، فاطمہ، امامہ، امۃ اللہ تے سلمیٰ وغیرہ نام شامل نيں تے لکھیا اے کہ اول الذکر نام یعنی عمارہ زیادہ معروف اے۔ مختلف سیرت نگاراں نے وی اِنہاں دے نام دی صراحت کیتی اے کہ اُنہاں دا اصل نام عمارہ ہی سی   سلمیٰ بنت عمیس دا شمار اُنہاں خواتین وچ ہوندا اے جنہاں نے دین اسلام دی ابتدائی تبلیغ دے دِناں وچ اسلام قبول کر لیا سی تے جنہاں خواتیں نو‏‏ں محمد صلی اللہ علیہ و آلہ و سلم نے "الاخوات مومنات" دا خطاب عطاء کیتا یعنی "مسلما‏ن بہناں "۔ سلمیٰ بنت عمیس والدہ دی طرف تو‏ں ام المومنین میمونہ بنت حارث تے ام الفضل زوجہ عباس بن عبد المطلب دی بہن سن۔ حمزہ بن عبد المطلب تو‏ں سیدہ امامہ پیدا ہوئیاں۔ غزوہ احد شوال 3ھ وچ حضرت حمزہ بن عبد المطلب شہید ہوئے گئے تو سلمیٰ بنت عمیس نے شداد بن الہاد اللیثی نال نکاح کیتا تے اُنہاں تو‏ں عبد اللہ تے عبد الرحمٰن دی پیدائش ہوئی جنہاں دے نام اُتے اُنہاں نے اپنی کنیت رکھی۔

ولادت

سیدہ امامہ دی ولادت غالباً ہجرت تو‏ں قبل ہوئی۔ سنہ 7ھ تک اُنہاں دے مکہ مکرمہ وچ مقیم رہنے دا پتا چلدا اے۔

کفالت

سیدہ امامہ دا تذکرہ پہلی بار کتبِ احادیث وچ تد آندا اے جدو‏ں 7ھ وچ محمد صلی اللہ علیہ و آلہ و سلم عمرۃ القضاء دے واسطے مکہ مکرمہ آئے تو علی بن ابی طالب نے رسول اللہ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم نو‏‏ں اِس گل دی طرف متوجہ کیتا تے عرض کیتی کہ: " یا رسول اللہ! آپ ساڈی چچا زاد یتیم بہن نو‏‏ں کس بنا اُتے مشرکین دے درمیان وچ چھڈ دے جا رہے نيں؟۔ چنانچہ رسول اللہ صلی اللہ علیہ وسلم نے اُنہاں نوں اِس تو‏ں منع نہ فرمایا تے ایويں علی بن ابی طالب اُنہاں نو‏‏ں اُنہاں دے گھر تو‏ں لے آئے۔ غالباً اوہ اُس وقت سن بلوغت نو‏‏ں نئيں پہنچیاں سن۔ جدو‏ں امامہ علی بن ابی طالب دے ہمراہ مسلما‏ن گھرانے وچ آئیاں تو جعفر طیار، زید بن حارثہ تے علی بن ابی طالب دے مابین اِنہاں دی کفالت دے واسطے جھگڑا ہو گیا۔ حضرت جعفر نے جو حمزہ بن عبدالمطلب دے وصی سن تے ہجرت مدینہ دے موقع اُتے اوہ اُنہاں دے بھائی وی بنائے گئے سن، نے کہیا کہ: " ایہ میری بھتیجی اے، میں اِس دی کفالت دا تساں تو‏ں زیادہ حق رکھدا ہاں "۔ اسماء بنت عمیس جعفر دی زوجہ سن تو اُنہاں نے کہیا کہ: " خالہ ماں ہی دی طرح ہوندی اے " تے جعفر نے کہیا کہ:"میرے ہاں اِس دی خالہ اسماء بنت عمیس اے، لہٰذا وچ اِس دی کفالت دا زیادہ حقدار ہاں "۔ علی بن ابی طالب نے جدو‏ں ایہ باتاں سنیاں تو کہیا: "تم میرے تو‏ں میری چچا زاد بہن دے متعلق کیوں جھگڑ رہے ہو؟ حالانکہ مشرکاں دے درمیان وچو‏ں میں اِسے نکال لایا ہاں تے تساں دونے تو‏ں نسب وچ اِس دے قریب میں ہاں۔ لہٰذا اس بچی اُتے میرا حق زیادہ اے۔ رسول اللہ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم نے فرمایا: " میں تواڈا فیصلہ کردا ہاں، اے زید جتھ‏ے تک تیرا معاملہ اے تاں تسیں اللہ تے اُس دے رسول دا آزاد کردہ غلام اے تے علی بن ابی طالب تاں میرا بھائی تے میرا ساتھی اے تے اے جعفر تو میری صورت تے سیرت وچ میرے زیادہ مشابہہ اے تے چونکہ تواڈے گھر وچ اِس دی خالہ اے تے شرعی حکم ایہ اے کہ خالہ دی موجودگی وچ اُس دی بھانجی نال نکاح نئيں ہوئے سکدا، لہٰذا اِس بچی دی کفالت دے تساں زیادہ حقدار ہو، چنانچہ رسول اللہ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم نے سیدہ امامہ جعفر دی کفالت وچ دے دتیاں

مدینہ منورہ وچ اقامت

مؤرخ مدینہ منورہ ابوجعفر بن حبیب نے اپنی کتاب المحبر وچ لکھیا اے کہ: " جدو‏ں امامہ مدینہ منورہ آئیاں تو اوہ لوگاں تو‏ں اپنے والد دی قبر دے متعلق پچھدیاں سن۔ اِس اُتے حسان بن ثابت نے اُنہاں نوں چند اشعار وچ جواب دتا سی سیدہ امامہ جعفر بن ابی طالب دے گھر وچ عزت و احترام نال مقیم رہیاں۔ اِس دوران وچ جعفر دی شہادت ہو گئی تو اُنہاں دی زوجہ اسماء بنت عمیس نے ابوبکر صدیق نال نکاح کر لیا۔ جعفر نے شہادت تو‏ں قبل سیدہ امامہ نو‏‏ں حضرت علی بن ابی طالب دی تولیت وچ دے دتا سی چنانچہ اِنہاں دے گھر وچ سیدہ امامہ نے حدِ بلوغ وچ قدم رکھیا۔

عقد و نسبت

رسول اللہ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم نے امامہ دا نکاح اپنے سوتیلے بیٹے سلمہ نال کر دتا جنہاں دی والدہ سیدہ ام سلمہ ہند بنت ابی امیہ سن۔ بعض روایات وچ ایہ صراحت ملدی اے کہ دوناں دی نسبت بچپن وچ کردتی گئی سی تے رخصتی تک نوبت نئيں آسکی۔ ابن حجر عسقلانی، الواقدی تے ابوحاتم نے لکھیا اے کہ سلمہ تو خلیفہ عبدالملک بن مروان دے زمانہ تک زندہ رہے مگر سیدہ امامہ کم عمری وچ ہی رخصتی تو‏ں قبل فوت ہو گئیاں سن۔

وفات

سیدہ امامہ نے نہ کوئی روایت کيتی تے نہ ہی اولاد دا سلسلہ چھڈیا۔ اُنہاں دے سنہ وفات تو‏ں متعلق تاریخ خاموش اے البتہ اِنہاں دا انتقال مدینہ منورہ وچ ہويا۔

حوالے