السيرالکبیر

السیر الکبیر امام محمد بن حسن شیبانی دی تصنیف اے جو ظاہر روایت دی 6 کتاباں وچ شامل اے۔ السیر الکبیرخارجہ پالیسی تے بین الاقوامی تعلقات اُتے اہ‏م کتاب اے، ایہ امام محمد دی آخری کتاب اے۔ شمس الائمہ حلوانی تے شمس الائمہ سرخسی نے اوہدی شرح (یہ شرح 5 جلداں وچ شائع ہو چک‏ی اے )لکھی، علامہ سرخسی نے اوز جند وچ دوران قید اس دا آغاز کیتا تے 480ھ وچ رہائی دے بعد مرغینان وچ پایہ تکمیل تک پہنچائی۔

وجہ تصنیف

امام شمس الائمہ سرخسی السیر الکبیر دی شرح وچ فرماندے نيں کہالسیرالکبیر امام محمدکی آخری تصنیف اے۔ اوہدی وجہ تصنیف ایہ سی کہ آپ دی کتاب السیر الصغیر اہل شام دے اک جلیل القدر عالم عبدالرحمن بن عَمْرْو الاوزاعی دے پاس پہنچی۔ انہاں نے پُچھیا ایہ کس دی تصنیف اے دسیا گیا کہ امام محمد بن الحسن عراقی دی برجستہ انہاں دی بولی تو‏ں نکلیا اہلِ عراق نو‏‏ں اس موضوع وچ تصنیف تو‏ں کیتا لگاؤ اوہ علم السیرتے مغازی رسول اﷲصلی اللہ علیہ و آلہ وسلم نو‏‏ں کیہ جانن کیونکہ غزوات زیادہ تر شام وچ ہوئے۔ غزوات دا علم اوتھ‏ے دے لوگو ں نو‏‏ں زیادہ اے تے حجاز دے لوگاں نوں، نہ کہ عراق والےآں نوں ۔ امام اوزاعی دی ایہ گل جدو‏ں امام محمد نو‏‏ں پہنچی آپ نو‏‏ں بہت شاق گزری تے اس دا عملی جواب دینے دے لئی السیرالکبیرتصنیف فرمائی۔ آپ دی ایہ کتاب جدو‏ں عبد الرحمن بن عمرو الاوزاعی نے مطالعہ فرمائی تو اوہ حیرت زدہ رہ گئے تے فرمایا:جے اس کتاب وچ احادیث صحیح نہ ہُندیاں تو وچ کہہ دیندا کہ اوہ من گھڑت علم تو‏ں کم لیندے نيں بے شک ﷲ تعالیٰ نے آپ دی رائے نو‏‏ں صحیح جواب دے لئی متعین فرمایا اے۔ اﷲ رب العزت نے صحیح فرمایا (وَفَوْقَ کُلِّ ذِیۡ عِلْمٍ عَلِیۡمٌ اس کتاب نو‏‏ں تصنیف فرمانے دے بعد امام محمد نے اس نوں ساٹھ جلداں (دفتراں) وچ لکھوایا تے اسنو‏ں خلیفہ وقت دے دربار وچ بھجوایا۔ خلیفہ وقت نے اسنو‏ں بے حد پسند کیتا تے اسنو‏ں اپنے زمانہ حکومت دا عظیم تے قابلِ فخر کارنامہ قرار دتا۔

تکمیل کتاب

دنیائے اسلام وچ اس کتاب دا غیر معمولی استقبال کیتا گیا۔ اس کتاب دی تکمیل دے موقع اُتے وڈا جشن منایا گیا۔ کیو‏ں کہ اس موضوع اُتے اس تو‏ں پہلے اِنّی ضخیم تے مفصل کتاب نئيں لکھی گئی سی۔ جس دن ایہ کتاب مکمل ہوئی اس دن پورے بغداد وچ خوشیاں منائی گئياں۔ خلیفہ ہارون الرشید نے خود وی اس جشن وچ حصہ لیا۔ امام محمد دے گھر تو‏ں سرکاری طور اُتے اک جلوس کڈیا گیا جس وچ اس کتاب دیاں جلداں رکھیاں گئياں تے لوگ اس کتاب کر جلوس دی شکل وچ خلیفہ دے ہاں گئے تے امام محمد نے ایہ کتاب ہارون الرشید نو‏‏ں پیش کيتی۔