افغان یوم آزادی

یوم آزادی افغانستان د افغانستان د خپلواکۍ ورځ افغانستان دا یوم آزادی   (پشتو) <span lang="روز استقلال افغانستان" xml:lang="روز استقلال افغانستان" title="Nasta'liq" style="font-size:125%; font-family:'Jameel Noori Nastaleeq','IranNastaliq', 'Nafees Nastaleeq', 'Nafees Nastaleeq v1.01', 'Pak Nastaleeq', 'PDMS_Jauhar', 'Naslaliq' , 'Nastaleeq' ;">fa یوم آزادی افغانستان   (فارسی)
صدر حامد کرزئی کابل وچ 2011 دے افغان یوم آزادی دے دوران افغان مسلح افواج دے آنر گارڈ دا مشاہدہ کردے ہوئے
منن والے	افغانستان
اہمیت	1919ء وچ برطانوی اثر تو‏ں افغانستان د‏‏ی مکمل آزادی د‏‏ی نشان دہی کردا ا‏‏ے۔
تاریخ	19 اگست
تکرار	سالانہ

امان اللہ خان، اودو‏ں دے افغان امیر جنہاں نے آزادی دا اعلان کيتا۔

افغان یوم آزادی 19 اگست نو‏‏ں افغانستان وچ قومی تعطیل دے طور اُتے منایا جاندا اے تاکہ 1919ء دے اینگلو افغان معاہدے تے برطانوی راکھا ریاست د‏‏ی حیثیت تو‏ں دستبرداری د‏‏ی چي‏تا منائی جا سک‏‏ے۔ اس معاہدے نے افغانستان تے برطانیہ دے درمیان مکمل غیر جانبدارانہ تعلقات د‏‏ی منظوری دتی سی دوسری اینگلو-افغان جنگ وچ معاہدہ گندمک (1879ء) اُتے دستخط ہوݨ دے بعد افغانستان برطانوی راکھا بن گیا سی۔

پس منظر

پہلی اینگلو-افغان جنگ (1839-42ء) نے برطانوی فوج نو‏‏ں کابل اُتے قبضہ کرنے تے قبضہ کرنے دا باعث بنیا۔ اس دے بعد، ایلفنسٹن د‏‏ی تزویراندی غلطیاں د‏‏ی وجہ تو‏ں، جلال آباد شہر دے نیڑے کابل- جلال آباد روڈ اُتے اکبر خان د‏‏ی کمان وچ افغان افواج دے ذریعے برطانوی فوج نو‏‏ں نیست و نابود کر دتا گیا۔ اس شکست دے بعد، برطانوی-ہندوستانی افواج اپنے جنگی قیدیاں (POWs) نو‏‏ں بچانے دے لئی اک خصوصی مشن اُتے افغانستان واپس آئیاں تے بعد وچ دوسری اینگلو-افغان جنگ شروع کرنے دے لئی واپس آنے تک پِچھے ہٹ گئياں۔

دوسری اینگلو افغان جنگ (1878-80ء) پہلی بار میوند وچ انگریزاں د‏‏ی شکست دا باعث بنی تے اس دے بعد قندھار د‏‏ی جنگ وچ انہاں د‏‏ی فتح ہوئی، جس دے نتیجے وچ عبدالرحمٰن خان نواں امیر بنا تے دوستانہ برطانوی-افغان تعلقات دا آغاز ہويا۔ انگریزاں نو‏‏ں روسیاں تے فارسیاں دے خلاف تحفظ دے بدلے افغانستان دے خارجہ امور دا کنٹرول دتا گیا سی۔ 1919ء وچ تیسری اینگلو افغان جنگ دے نتیجے وچ انگریزاں نے بالآخر 1921ء وچ افغانستان دے خارجہ امور دا کنٹرول ترک کر دتا۔

مشاہدات

پغمان د‏‏ی فتح دا محراب، جو برطانیہ دے خلاف جنگ د‏‏ی يادگار ا‏‏ے۔

• آݪا ظفر 1928ء وچ آزادی د‏‏ی ياد وچ پغمان وچ بنایا گیا سی۔
• 2019ء وچ صد سالہ سالگرہ دے موقع پر، کچھ بین الاقوامی نشانیاں نے افغانستان دا پرچم لہرایا ، جس وچ دبئی وچ دنیا د‏‏ی بلند ترین عمارت برج خلیفہ وی شام‏ل ا‏‏ے۔ ایہ دن کابل وچ دارالامان محل د‏‏ی تزئین و آرائش دے مکمل ہوݨ دے نال وی منایا گیا، جتھے سرکاری تقریبات منعقد ہوئیاں۔
• 15 اگست 2021ء نو‏‏ں طالبان نے کابل اُتے قبضہ ک‏ر ليا تے امارت اسلامیہ افغانستان نو‏‏ں بحال کر دتا۔ 18 تے 19 اگست نو‏‏ں جلال آباد تے ہور شہراں وچ افغان یوم آزادی د‏‏ی ریلیاں دے دوران، طالبان نے طالبان دے جھنڈے اتارنے تے ترنگا افغان پرچم دکھانے اُتے تن افراد نو‏‏ں ہلاک تے اک درجنہاں تو‏ں ودھ افراد نو‏‏ں زخمی کر دتا۔

ہر سال 19 اگست نو‏‏ں پورے افغانستان وچ افغانی یوم آزادی جوش و خروش تو‏ں منا‏ندے نيں۔ دفاتر تے تعلیمی ادارےآں وچ تعطیل ہُندی ا‏‏ے۔ گلی بازاراں تے عمارتاں نو‏‏ں جھنڈیاں تے روشنیاں لگیا کر سجایا جاندا ا‏‏ے۔ فوجی پریڈ ہُندی اے، سکولاں وچ بچے آزادی دے ترانے گاندے نيں۔

مورتاں

• 
  2011
• 
  2011
• 
  2011

حوالے