اخون سالاک
اخون سالاک | |
---|---|
جم |
|
وفات |
|
ترمیم |
اصل ناں
سودھواخون سالاکؒ دا اصل ناں اکبر شاہ سی۔ بعض تریخ داناں نے آپ دا ناں سید اکبر شاہ، بعض نے محمد اکبر شاہ وی لکھیا جدوں کہ آپ دے خاندان دے بعض شجراں وچ ناں عبدالاکبر وی ملدا اے۔
اخون سالاک کون سن
سودھوغازی اخون سالاک بابا نوں بعض تریخ داناں نے خٹک لکھیا اے جدوں کہ بعض دے مطابق غازی اخون سالاک تے اخون سباک دونے بھائی سن تے خٹک قوم دے پیر سن ۔ آپ دا اصل ناں اکبر شاہ اے بعض نے آپ دا ناں سید اکبر تے بعض نے محمد اکبر دسیا اے مگر اکبر شاہ اُتے سب متفق نيں۔ آپ دے والد محترم افغانستان دے علاقہ طوغہ توں ہجرت کرکے پاکستان آئے سن آپ نے پاکستان وچ علم حاصل کيتا تے اک بلند پایہ عالم دے مرتبے اُتے فائز ہوئے چونکہ آپ اک جہادی عالم سن ايسے سلسلے وچ آپ جہاد کردے کردے ہزارہ ڈویژن نوں فتح کرنے دے بعد کوہستان دے آخری سرے تک جا پہنچے۔
لفظ اخون دا مطلب اے اسلامی سکالر یا عالم دین، چونکہ آپ دی وفات دے بعد آپ دی اولاد نوں اخون خیل قوم دے ناں توں پکاریا جانے لگیا۔
لکھتاں
سودھواخون سالاک باباؒ اک صاحب تصنیف بزرگ سن ۔ تریخ وچ آپ دی چار کتاباں دا تذکرہ ملدا اے۔ انہاں کتاباں وچ فتاویٰ عربیہ، بحر الانساب، غزویہ تے مناقب اخون پنجو شامل نيں۔ فتاویٰ عربیہ دینی مسائل اُتے مشتمل اے، بہرالانساب وچ افغاناں، پٹھاناں، ترکاں تے سادات دے شجرے نيں۔ تیسری کتاب غزویہ وچ اخون سالاک دی غزوات دا ذکر اے جو انہاں نے سوات، دیر، ہزارہ، کوہستان وغیرہ وچ کافراں دے نال جنگاں لڑاں جدوں کہ مناقب اخون پنجو اپنے پیر سید عبدالوہاب المعروف اخون پنجو دی زندگی دے حالات و واقعات اُتے لکھی گئی۔
آپ دی اولاد
سودھواخون سالاک بابا رحمتہ اللہ دے چار فرزند دسے جاندے نيں۔ عبدالرحمان بابا المعروف اخون میاں عبدالرحمان بابا، اشرف شاہ بابا المعروف اخون میاں اشرف بابا، جمال شاہ بابا المعروف اخون میاں جمال بابا قابل ذکر نيں جدوں کہ بعض خدوخیل بابا نوں وی اخون سالاک دی اولاد سمجھدے نيں اُتے کئی تریخ داناں نے اخون سالاک دے چاراں بیٹےآں دا ذکر اصل ناواں دی بجائے شیخ بابا، سیرئی بابا، میاں بابا تے پاچا بابا دے طور اُتے کيتا اے۔
آپ دی اولاد کتھے آباد اے
سودھواخون سالاک بابا ؒ دے بیٹے اخون اشرف بابا دی اولاد ہزارہ ڈویژن دے مختلف علاقےآں وچ آباد اے، جو زیادہ تر ہندکو تے پشتو بولی بولدی اے۔ انہاں نوں اوتھے دے لوک اخون خیل دے نال نال میاں گان وی کہندے نيں، اخون اشرف بابا دی قبر وی کابلگرام وچ ہی اے۔ ايسے طرح اخون عبدالرحمن بابا دی اولاد شانگلہ دے مختلف علاقےآں مثلاً کابلگرام، ماندوریا، مارتونگ تے دیر دے مختلف علاقےآں وچ آباد نيں، دیر دے نواب وی اخون عبدالرحمن بابا دے پوتے اخون رشید بابا پاچا بابا دے نسل وچوں سن ۔ اخون عبدالرحمن بابا دی مرقد وی اپنے والد دے مرقد دے برابر وچ واقع اے۔ اخون عبدالرحمن بابا دی اولاد نوں اخون خیل ہی کہیا جاندا اے۔ تیسرے بیٹے اخون جمال بابا جنہاں دا مزار سوات بری کوٹ وچ اے، انہاں دی اولاد سوات، چارسدہ، مردان تے صوابی دے مختلف علاقےآں وچ آباد اے، انہاں دی اولاد نوں زیادہ تر لوک میاں گان کہندے نيں۔ چوتھے بیٹے خدوخیل بابا جنہاں دی اولاد انزر میرہ، شیدے سر تے بونیر دے کچھ علاقےآں وچ آباد نيں، انہاں نوں مقامی لوک اخون خیل یا میاں گان کہندے نيں۔
حوالے
سودھو- ↑ (2016) اخون سالاک :: ايک تاريخ ساز شخصيت / (in ur). ʻĀmir Prinṭ ainḍ Pablisharz.