ابوالحسن ہنکاری
شیخ الاسلام محبوب باری اول حضرت ابراہیم ابو الحسن نوری ہنکاری بن یوسف بن محمد بن عمر بن عبد الوہاب جعفر ہاشمی ہنکاری صاحب کشف و کرامات بزرگ سن ۔ تے شیخ الاسلام دے لقب توں مشہور نيں۔ آپ رح سلسلہ قادریہ دے بزگاں دے شیخ طریقت نيں حضرت غوث العظم شیخ عبد القادر جیلانی دے مرشد ابو سعید مبارک المخذومی دے شیخ طریقت نيں
جیون ویروا
سودھوابوالحسن علی بن محمود بن جعفر ہاشمی ہنکاری دی ولادت 409 ہجری بمقام ہنکار نزد موصل، عراق وچّ ہوئی۔ آپ دا اسم علی بن محمود بن جعفر ہاشمی تے کنیت ابوالحسن اے باپ دا ناں شیخ محمد جعفر اے ۔ آپ دا سلسلہ نسب حضرت محمد صلی اللہ علیہ و آلہ و سلم دے چچازاد تے رضائی بھرا حضرت زید نال جا ملدے۔ تسیں ابتدائی تغلیم اپنے باپ شیخ محمد جعفر توں حاصل کیتی ۔ تسی اپنے وقت دے ممتاز ترین علما مشائخ وچّ شمار ہندے سن۔ تسیں علوم ظاہری تے باطنی دوناں وچّ کمال حاصل کیتا ۔ علم فقہ ، حدیث غرض تمام جملہ علوم تے مہارت تے شہرت حاصل کیتی ۔ تسیں شیخ ابو العلا مصری توں سند حدیث لئی۔ تھونوں بایزید بسطامی نال اویسی نسبت تی جسدی وجہ توں تھونوں اوہناں توں وی فیض اپڑیا ۔ تسی اپنے زمانے وچّ شیخ الاسلام دے لقب نال کینہدا کہوندا ہوئے۔ تسی اپنے زمانے دے مشاہیر کبار وچوں سن۔ صاحب خوارک - او - کرامت ، مقتدہ زمانہ صائم الدہر تے کیم اللیل سن ۔ تنّ "نت" دے بعد روزہ افطار کردے سن ۔ باددھز نماز اشاتا نماز تہجد دونہ قرآن بیبا رانا ختم کردے سے ۔ شب - او - "نت" عبادت بچّ مصروف رہندے سے ۔ رم - او - آتھن تے ہرمین الشریف تائیں کا سفر کیتا تے بے شمار علما، پھزلا، مشائکھ تے مہدسین ولوں ملاقاتاں کیتیاں تے اوہناں نوں اہادیس حفظ کیتی تے اک عرصے دے بعد اپنے وطن مالوف نوں واپس ہوئے۔ تسیں قطب وکت غوث زماں ابوالفرہ ترتوسی ولوں بیئت ہوئے ۔ تسی ترتوسی دے خلیفے ہو۔ تسیں پوری زندگی اسلام دی نشر واشاعت بچّ گزار تی ۔ تسی یکم محرم - ال - حرام 484 ہجری بچّ وفات پا گے ۔ سوڈا مزار بغداد دے نیڑ تیڑ ہنکار گراں بچّ اے۔ ایس دوران چانچکّ خضر الیہس - سلام تشریف لیائے تے میرے توں آکھیا کہ اٹھو تے ابو سعید مخزومی دی خدمت بچّ جو۔ جدوں بچّ اوہناں دے دولت کد بچّ حاضر بئ تاں ویکھیا کہ شیخ اپنے دولت کدے دے بار تے کھڑے میرا انتیزار کر رہے سے ۔ شیخ ابو سعید مبارک مخزومی نے فرمایا اے عبدالقادر جو میں تھوڈے توں آکھا تی کی اوہ کافی نیں تی جو خضر الیہس - سلام نوں آکھنا پیا۔ ایس دے بعد پھیر شیخ ابو سعید مبارک مخزومی مینوں اپنے مکان دے اندر لے گے رکھنا مہئیا کیتا تے لقمہ میرے منہ بچّ راکھی جتھے تائیں کہ میں آسودہ ہو گا ۔ ایس دے بعد مینوں خرقہ پوایا تے پھیر بچّ اوہناں دی صحبت بچّ رہن لگا۔ شیخ ابو سعید مبارک مخزومی نے مدرسا بنوایا تے ایس دی عمارت آودی زندگی ای بچّ غوث پاک دے سپرد کر تی ۔ چنانچے غوث پاک کا مزار ایس مدرسا بچّ اے۔ 27 شعبان المازم 508ہ جاں 513ہ بروز جمعرات ایس جہان - اے - فانی ولوں رخصت ہوئے ۔ آخری آرامگاہ اوہناں دے کیم کردیا مدرسا بچّ اے جو بغداد عراق بچّ واقع اے
ولادت
سودھومحبوب باری اول حضرت ابراہیم ابو الحسن نوری ہنکاری دی ولادت 409ھ بمطابق 1017ء بمقام ہنکار نزد موصل، عراق وچ ہوئی۔ ایہ کرداں دا علاقہ اے۔
ناں تے نسب
سودھوآپ دا اسم علی بن یوسف بن محمد بن عمر بن عبد الوہاب جعفر ہاشمی،لقب :شیخ الاسلام تے کنیت ابوالحسن اے والد دا ناں شیخ یوسف بن شیخ محمد بن شیخ عمر بن شیخ جعفر اے۔ آپ دا سلسلہ نسب سروردوعالم حضرت محمد ﷺ بن عبد اللہ کےچچازاد تے رضاعی بھائی ابوطالب بن عبد المطلب ہاشمی توں جاملدا اے۔ جدوں کہ سلسلہ نسب اس طرح اے :ابو الحسن علی نوری ہنکاری بن سیدنا یوسف بن سیدنا محمد بن سیدناعمر بن سیدنا شریف عبدالوہاب جعفر بن امیرزیدابوالہاشم بن امام محمدالمعروف محمد بن حنفیہ اکبرالحارث بن امام سیدناعلیٰ ا لمرتضی کرم اللہ وجہہ لکریم بن سیدنا ابی طالب بن سیدنا عبد المطلب بن سیدنا ہاشم بن سیدنا عبدمناف ۔[۱]
علاقائی نسبت
سودھوعلاقہ ہکارکی نسبت توں "ہکاری"کہلاندے نيں ایہ بغدادکااک قصبہ اے۔ بعض مؤلفین "ہنکاری"لکھدے نيں،ایہ غلط اے۔[۲] ماضی نیڑے دے اک بزرگ عالمِ دین علامہ غلام دستگیر نامی آپ دی اولاد وچوں نيں۔پہلے جو شجرہ نسب حضرت ابراہیم ابوالحسن علی ہنکاری نوری جوویکپیڈیہ پردرجہ اوہ غلط اے تریخ جلیلہ کتاب وچ مصنف غلام دستگرنامی نے شجرہ دی تحیق نئيں کيتی تہی جس گل کااعتراف بہی کیاتہاانہاں لیکن کتاباں وڈی تعدادماں بازہ وچ کتاباں خاناں وچ تقسیم ہوئے گی .حضرت ابوالحسن علی نوری ہنکاری دے پڑپوتےاپنے وقت دے قطب سلطان التارکین بدرالسالکین سیدناحمیدالدین شاہ حاکم اسدی الہاشمی سہروردی نے اپنے بزرگاں کاشجرہ نسب اپنی فارسی دی کتاباں گلزارحاکمی .معلفوظ حمیدیہ وچ ایويں درجہ کیاہے ۔ امام حنفیہ رض کوبہت اسم توں کتاباں وچ ظاہرکیاگیاہے جودرست نيں حارث .اکبر .تے حضرت سلطان التارکین سیدناشیخ حمیدالدین شاہ حاکم اسدی الہاشمی سہروردی رح دے پڑپوتے سیدناالشیخ عمادالدین شاہ حمادرح دے خلفاء حضرت شیخ شہراللہ لنگاء نے تذکرہ حمیدیہ وچ ایہ شجرہ درجہ کیاہے .جمال الدین بن عبدالرازق قریشی دی کتاب تحفتہ الزاکرین وچ بہی ایہ شجرہ درجہ اے باقی موجودہ سجادہ نشین مخدوم شہاب الدین شاہ ہاشمی تے محالف کتاب سلطان التارکین حمیدالدین حاکم اوربزرگان سہرورد مخدوم عمادالدین شاہ ہاشمی .اورمخدوم محمدارتضی شاہ ہاشمی دے پاس پرانے فارسی دے نسخہ جات اورحضرت حمیدالدین حاکم نے جواپنے ہاتہ توں شجرہ نسب درجہ کیاہے اوہ موجودہے
القاب
سودھوقطب العالمین، بدر السالکین، سلطان الاولیاء والمتقین، شیخ الاسلام والمسلمین، امام الملۃ والھدیٰ، محی الشریعتہ الغرّا، مقتدائے اہلِ زمان، سرگروہ مشائخ دَوران، واقفِ رموزِ حقیقت کاشف غوامصِ معرفت،عارفِ ربانی,پیران پیر
تعلیم و تربیت
سودھوآپ نے ابتدائی تعلیم اپنے والد شیخ محمد جعفر توں حاصل کيتی۔ آپ اپنے وقت دے ممتاز ترین علما مشائخ وچ شمار ہُندے سن ۔ آپ نے علوم ظاہری وباطنی دونے وچ کمال حاصل کیتا۔ علم فقہ، حدیث غرض تمام جملہ علوم اُتے مہارت تے شہرت حاصل کيتی۔ آپ نے شیخ ابوالعلا مصری توں سند حدیث لئی۔ آپ نوں بایزید بسطامی توں اویسی نسبت سی جس دی وجہ توں آپ نوں انہاں توں وی فیض پہنچیا۔ آپ اپنے زمانے وچ شیخ الاسلام دے لقب توں مشہور ہوئے۔ تعلیم حاصل کرنے دے لئی کئی بلاد دا سفر کیتا تے کئی علما و مشائخ توں ملے تے اُنہاں توں احادیث اخذ کيتیاں، فیر اپنے وطن نوں واپس آئے، لوکاں وچ آپ نوں وڈی قبولیت حاصل ہوئی، سب نوں آپ دی نسبت وڈا چنگا اعتقاد سی۔ مکہ مکرمہ وچ شیخ ابو الحسن محمد علی بن صخر الازدی توں تے مصر وچ شیخ ابا عبد اللہ محمد الفضل بن لطیف توں تے بغداد وچ ابی القاسم وغیرہ علما ءو فضلا توں احادیث سناں تے آپ توں ابو زکریا یحییٰ بن عطاف الموصلی وغیرہ نے سماع کیتا۔
بیعت وخلافت
سودھوقطب وقت غوث زماںشیخ ابو الفرح علاؤ الدین محمد یوسف طرطوسی دے ہتھ مبارک پربیعت کيتی۔ تے انئيں کيتی خدمت وچ رہ کے خرقہ خلافت حاصل کیتا۔ روحانی بیعت حضرت رسول اکرمﷺ ،تے امام حسن بصری تے سلطان ابراہیم بن ادہم بلخی،تے خواجہ بایزید بسطامی توں سی۔[۳] آپ اپنے زمانے دے مشاہیرکبار وچوں سن ۔ صاحب خوارق و کرامت، مقتدائے زمانہ صائم الدہر تے قائم اللیل سن ۔ تن روز دے بعد روزہ افطار کردے سن ۔ بعداز نماز عشا تا نماز تہجد دو قرآن شریف ختم کردے سن ۔ شب وروز عبادت وچ مصروف رہندے سن ۔ روم و شام تے حرمین الشریف تک دا سفر کیتا تے بے شمار علما، فضلا، مشائخ تے محدثین توں ملاقاتاں کيتیاں تے انہاں توں احادیث حفظ کيتیاں تے اک عرصہ دے بعد اپنے وطن مالوف نوں واپس ہوئے۔
روحانی نسب
سودھوٓٓآپ نوں فقر دا روحانی ورثہ دے دتا گیاتے آپ دا روحانی نسب اس طرح جاملتانيں حضرت محمد صلی اللہ علیہ وسلم تاں۔
- حضرت محمد صلی اللہ علیہ وسلم
- علی
- حسین
- زین العابدین
- محمد باقر
- جعفر صادق
- موسی کاظم
- علی رضا
- معروف کرخی
- سری سقطی
- جنید بغدادی
- ابوبکر شبلی
- شیخ ابو الفضل عبدالواحد تمیمی
- شیخ محمد یوسف ابوالفرح طرطوسی
- مخزوم شیخ ابوالحسن ہنکاری
شیخ عبدالقادر جیلانی دے مرشد ابو سعید مبارک مخدومومی نے ابوالحسن ہنکاری دی خدمت وچ 18 سال گزارے تے سلسلہ قادریہ دی رہنمائی انہاں دے بعد کیحوالےدی لوڑ؟
وفات
سودھوآپ یکم محرم الحرام 484ھ بمطابق 1093ء نوں انتقال ہويا آپ دا مزار بغداد دے نزدیک ہنکار پنڈ وچ اے۔[۱][۴]