ابصار العین فی انصار الحسین (کتاب)
| مترجم | عباس جلالی، ترجمہ: بعنوان سلحشوران طف |
|---|---|
| موضوع | روز عاشورا، واقعۂ کربلا، اصحاب امام حسین(ع |
| ناشر | دانشگاہ شہید محلاتی |
تریخ اشاعت | 1381 ه ش |
| متن | [[s:{{{Wikisource}}}|ابصار العین فی انصار الحسین (کتاب)]] ویکی ماخذ اُتے |
إبصارُ العَين فی أنصار الحُسین علیہ السلام واقعہ کربلا وچ اصحاب امام حسین](ع) دے بارے وچ شیخ محمد سماوی (متوفی سنہ 1370 ہجری قمری) دی اک کاوش دا ناں اے جس وچ اس واقعے دے تمام شہداء تے زخمی ہونے والے اصحاب دے حالات اُتے روشنی پائی گئی اے۔ سماوی نے اس کتاب وچ امام حسین علیہ السلام دے اصحاب دی تعداد 112 بیان کيتی اے تے قبیلے تے خانداناں دے ناں لے انہاں دا تعارف کرایا اے۔
ابصار العین فی انصار الحسین مقتل امام حسین اُتے کچھ تفصیلی کتاب اے جسنوں آيت اللہ محمد بن طاہر سماوی نے تألیف کيتا اے۔
مضامین
سودھواس کتاب وچ واقعہ کربلا تے شہدائے کربلا دا تذکرہ اے تے اس وچ ان اصحاب دا ذکر وی کيتا اے جو قیام امام حسین وچ، روز عاشور دے علاوہ شہید ہوئے یا زخمی ہوئے جداں جناب حسن مثنیٰ، جناب مسلم بن عقیل ع سلیمان بن رزین، ہانی بن عروہ وغیرہ
مؤلف دا تعارف
سودھومحمد بن طاہر بن حبيب تركى فضلى؛ عالم، فقيہ، اديب، شاعر تے خطیب سن جو عراق دے علاقے سماوہ وچ ولادت پانے دے بموجب "سماوی" دے عنوان توں مشہور ہوئے۔ اوہ سنہ 1293 ہجری قمری وچ سماوہ وچ پیدا ہوئے تے بچپن دے ایام تے والد دے انتقال دے بعد اسلامی علوم دے حصول دی غرض توں نجف چلے گئے۔
سماوى نے سنہ 1322 ہجری قمری تک نجف وچ قیام کيتا تے اپنے آبائی علاقے وچ واپسی دے بعد سنہ 1330 ہجری قمری وچ عراقی پارلیمان دے رکن بنے۔ سماوی نے کچھ عرصہ نجف دے قاضی ہور بغداد دے حاکم شرع دی حیثیت توں کردار ادا کيتا ہور اوہ عراق دی مجلس علمی دے رکن وی سن ۔ سماوی سنہ 1370 ہجری قمری وچ نجف وچ دنیائے فانی توں رخصت ہوئے تے اوتھے سپرد خاک کيتے۔ گئے۔
ان دی کاوشاں وچ علاوہ از کتاب ابصار العین "الطليعۃ فى شاعر الشيعۃ"، "ظرفۃ الأحلام فيما نظم فى المنام"، "الكواكب السماويۃ فى شرح القصيدۃ الفرزدقيۃ"، تے "شجرۃ الرياض فى مدح النبى الفياض" خاص طور اُتے قابل ذکر نيں۔[۱]
کتاب دا تعارف
سودھوآقا بزرگ طہرانی اپنی کتاب الذریعہ، وچ کتاب ابصار العین فی احوال انصار الحسین(ع) دا تذکرہ کردے ہوئے لکھدے نيں:
تالیف کيتی روش
سودھومؤلف نے ہر باب دے ضمن وچ افراد دے اسماء نوں الفبائی ترتیب دے بغیر نقل کيتا اے تے ممکن اے کہ اک خاص ترتیب انہاں دے مد نظر رہی ہوئے جو ساڈے لئے واضح نئيں اے۔ سماوی نے متعدد بار "ضبط الغریب" دے عنوان توں بعض لفظاں تے وجوہ تسمیہ دی وضاحت کيتی اے۔[۳]
کتاب دے مندرجات
سودھومؤلف نے اس کتاب وچ امام حسین علیہ السلام دے 112 اصحاب دی لسٹ قرار دتی اے جنہاں دی اکثریت نے عاشورا دے دن کربلا وچ جام شہادت نوش کيتا تے بعض افراد بعدازاں کوفہ وچ شہید ہوئے۔
مؤلف نے اصل بحث شروع کرنے توں پہلے امام حسین علیہ السلام دے حالات زندگی اختصار دے نال بیان کيتے نيں تے بعدازاں کتاب نوں 17 مقاصد وچ تقسیم کيتا اے تے ہر مقصد دے ضمن وچ اک خاندان یا قبیلے دا تعارف کرایا اے۔[۴]
کتاب دے ابواب
سودھوشہدائے خاندان ابوطالب(ع)
سودھو- علی بن حسین
- عبداللہ بن حسین
- عباس بن علی
- عبداللہ بن علی بن أبی طالب ع
- عثمان بن علی بن أبی طالب ع
- جعفر بن علی بن ابی طالب
- ابوبکر بن علی بن ابی طالب
- ابوبکر بن حسن بن علی
- قاسم بن حسن بن علی
- عبداللہ بن حسن بن علی
- عون بن عبداللہ بن جعفر
- محمد بن عبداللہ بن جعفر
- مسلم بن عقیل
- عبداللہ بن مسلم بن عقیل
- محمد بن مسلم بن عقیل
- محمد بن ابی سعید بن عقیل
- عبد الرحمن بن عقیل بن ابی طالب
- جعفر بن عقیل بن ابی طالب
- عبد اللّہ بن یقطر حمیری
- امام حسین(ع) دے غلام سلیمان بن رزین|
- امام حسین(ع) دے غلام اسلم بن عمرو
- امام حسین(ع) دے غلام قارب بن عبد اللّہ دئلی
- امام حسن(ع) دے غلام منجح بن سہم
- سعد بن حارث غلام علی بن أبی طالب
- علی بن ابی طالب(ع) دے غلام نصر بن ابی نیزر
- حمزۃ بن عبدالمطلب دے غلام حارث بن نبہان
شہدائے بنی اسد تے غلامان
سودھو- انس بن حارث کاہلی
- حبیب بن مظہر
- مسلم بن عوسجہ اسدی
- قیس بن مسہر صیداوی
- ابو خالد، عمرو بن خالد اسدی صیداوی
- سعد، غلام عمرو بن خالد اسدی صیداوی
- ابو موسی، موقّع بن ثمامہ اسدی صیداوی
ہمدانی شہداء تے انہاں دے غلام
سودھو- ابوثمامہ صائدی
- بریر بن خضیر ہمدانی مشرقی
- عابس بن ابی شبیب شاکری
- شوذب بن عبداللہ ہمدانی شاکری
- حنظلۃ بن اسعد شبامی
- عبد الرحمن ارحبی
- حارث بن سریع ہمدانی جابری دے غلام شبیب
- عمّار دالانی
- حبشی بن قیس نہمی
- ابو عمرہ زیاد ہمدانی صائدی
- سوّار بن منعم بن حابس بن ابی عمیر بن نہم ہمدانی نہدی
- عمرو بن عبد اللّہ ہمدانی جندعی
مذحجی شہداء
سودھو- ہانی بن عروہ مرادی
- جنادۃ بن حارث مذحجی مرادی سلمانی کوفی
- حارث مذحجی سلمانی دے غلام واضح ترک
- مجمع بن عبد اللّہ عائذی
- عائذ بن مجمع بن عبد اللّہ مذحجی عائذی
- نافع بن ہلال جملی
- حجاج بن مسروق جعفی
- یزید بن مغفل بن جعف بن سعد العشیرہ مذحجی جعفی
شہدائے انصار
سودھوبَجَلی تے خثعمی شہداء
سودھو- زہیر بن قین بن قیس أنماری بجلی
- سلمان بن مضارب بن قیس أنماری بجلی
- سوید بن عمرو بن ابی مطاع
- عبداللہ بن بشر خثعمی
کِندی شہداء
سودھو- یزید بن زیاد بن مہاصر کندی، المعروف بہ ابو شعثاء کندی بہدلی
- حارث بن امرؤ القیس کندی
- زاہر بن عمرو کندی
- بشر بن عمرو بن احدوث حضرمی کندی
- جندب بن حجیر کندی خولانی
غِفاری شہداء
سودھو- عبد اللّہ بن عروۃ بن حرّاق غفاری تے انہاں دے بھائی عبدالرحمن
- ابوذر غفاری دے آزاد کردہ غلام جون بن حوی
کلبی شہداء
سودھو- عبد اللہ بن عمیر کلبی
- عبد الاعلیٰ بن یزید کلبی علیمی
- بنو مدینہ کلبی دے غلام سالم بن عمرو،
أزدی شہداء
سودھو- مسلم بن کثیر ازدی
- رافع بن عبد اللّہ، جو مسلم ازدی دے آزاد کردہ غلام سن ۔
- قاسم بن حبیب بن ابو بشر ازدی
- زہیر بن سلیم ازدی
- نعمان بن عمرو ازدی راسبی تے انہاں دے بھائی حلاس
- عمارۃ بن صلخب ازدی
عبدی شہداء
سودھو- یزید بن ثبیط عبدی عبد قیس بصری تے انہاں دے بیٹے عبداللہ تے عبیداللہ
- عامر بن مسلم عبدی بصری تے انہاں دے غلام سالم
- سیف بن مالک عبدی بصری
- ادہم بن امیہ عبدی بصری
شہدای تیمی
سودھو- جابر بن حجاج، جو عامر بن نہشل تیمی تیم اللّہ بن ثعلبہ دے غلام سن
- مسعود بن حجاج تیمی تیم اللّہ بن ثعلبہ تے انہاں دے بیٹے عبدالرحمن
- بکر بن حی بن تیم اللّہ بن ثعلبہ تیمی
- جوین بن مالک تیمی
- عمر بن ضبیعۃ بن قیس بن ثعلبہ ضبعی تیمی
- حباب بن عامر
طائی شہداء
سودھوتغلبی شہداء
سودھو- ضرغامۃ بن مالک تغلبی
- کنانۃ بن عتیق تغلبی
- قاسط بن زہیر تغلبی تے انہاں دے بھائی کردوس تے مقسط
جہنی شہداء
سودھوتمیمی شہداء
سودھوامام حسین(ع) دے ہور اصحاب
سودھوہور دیکھو
سودھوحوالے
سودھومآخذ
سودھو- تهرانی، آقا بزرگ طهرانی، الذریعة الی لکھتاں الشیعة، بیروت، دارالاضواء۔
- سماوی، محمد، ابصار العین، قم، دانشگاه شهید محلاتی، 1429 ه ق
- جلالی، عباس، سلحشوران طف (شرح زندگانی اصحاب امام حسین علیه السلام)، (ترجمه فارسی کتاب ابصارالعین فی انصارالحسین (ع)، سماوی، محمد، (1876 – 1950ه)، مشخصات نشر قم ۔ آستانه مقدسه قم، انتشارات زائر، 1381 ه ش
- کتاب شناخت سیره معصومان، مرکز تحقیقات رایانه ای علوم اسلامی نور۔