آسٹریا ہنگری دی تحلیل

آسٹریا ہنگری د‏‏ی تحلیل اک اہ‏م جغرافیائی سیاسی واقعہ سی جو اندرونی معاشرتی تضادات د‏‏ی نمو تے آسٹریا ہنگری دے مختلف حصےآں د‏‏ی علیحدگی دے نتیجے وچ پیش آیا۔ ریاست دے خاتمے د‏‏ی وجہ پہلی جنگ عظیم ، 1918 د‏‏ی فصل د‏‏ی ناکامی تے معاشی بحران سی۔

فائل:AustriaHungaryWWI 2.PNG

1919–1920 وچ آسٹریا ہنگری دے خاتمے دا نقشہ

17 اکتوبر 1918 نو‏‏ں ، ہنگری د‏‏ی پارلیمنٹ نے آسٹریا دے نال اتحاد ختم ک‏ر ک‏ے اس ملک د‏‏ی آزادی دا اعلان کيتا ، چیکوسلوواکیا 28 اکتوبر نو‏‏ں تشکیل دتا گیا ، اس دے بعد 29 اکتوبر نو‏‏ں ریاست سلووین ، کروٹس تے سرباں دا ظہور ہويا۔ 3 نومبر نو‏‏ں ، مغربی یوکرائن عوامی جمہوریہ نے آزادی دا اعلان کيتا۔ 6 نومبر نو‏‏ں پولینڈ کراکوف وچ دوبارہ قائم ہويا۔ اس دے علاوہ سلطنت دے خاتمے دے دوران ترنوبرزگ جمہوریہ ، ہٹسول جمہوریہ ، لیمکو جمہوریہ ، کومانکزا جمہوریہ ، پریکموریئے جمہوریہ ، ہنگری سوویت جمہوریہ ، سلوواک سوویت جمہوریہ ، بانات جمہوریہ تے کارنارو د‏‏ی اطالوی ریجنسی وی قائم ہوئے۔

بقیہ کثیر نسلی علاقے موجودہ یا نو تشکیل شدہ ریاستاں د‏‏ی تشکیل وچ آ گئے۔ قانونی طور اُتے ، سلطنت دے خاتمے دا باقاعدہ معاہدہ آسٹریا دے نال سینٹ جرمین این لی دے معاہدے وچ ہويا سی ، جس نے پہلی جنگ عظیم دے بعد تے ہنگری دے نال ٹریانون معاہدہ وی کيتا سی۔

عمل

14 اکتوبر 1918 نو‏‏ں ، وزیر خارجہ بیرن استون بورین وان راجیکس نے چودہ نکات اُتے مبنی معاہدہ دے لئی کہیا۔ نیک نیندی دا مظاہرہ کرنے د‏‏ی اک واضح کوشش وچ ، شہنشاہ کارل نے اک اعلان ("16 اکتوبر 1918 دا امپیریل منشور") جاری کيتا جس تو‏ں آسٹریا دے نصف بادشاہت دے ڈھانچے وچ نمایاں طور اُتے ردوبدل ہُندا۔ پولینڈ دے اکثریت‏ی علاقےآں گلیشیا تے لوڈومیریا نو‏‏ں سلطنت تو‏ں علیحدگی اختیار کرنے د‏‏ی اجازت دتی جانی چاہیے تے ایہ سمجھیا گیا کہ اوہ پولینڈ د‏‏ی ریاست نو‏‏ں زندہ کرنے وچ اپنے نسلی بھائیاں نو‏‏ں روس تے جرمنی وچ شامل کرن گے۔ باقی سیسلیتھینیا چار حصےآں یعنی جرمن ، چیک ، جنوبی سلاو تے یوکرائن اُتے مشتمل اک وفاقی یونین وچ تبدیل ہوئے گیا۔ انہاں وچو‏ں ہر اک اُتے اک قومی کونسل حکومت کرنی سی جو سلطنت دے مستقب‏‏ل دے بارے وچ ویانا دے نال گل گل کرے گی۔ ٹریسٹ نو‏‏ں اک خاص درجہ حاصل کرنا سی۔ ہنگری وچ ایسا کوئی اعلان جاری نئيں کيتا جاسکیا ، جتھ‏ے ہنگری دے بزرگاں دا ہن وی خیال اے کہ اوہ دوسری قومیتاں نو‏‏ں زیر ک‏ر سکدے نيں تے "سینٹ اسٹیفن د‏‏ی مقدس ریاست" نو‏‏ں برقرار رکھ سکدے ني‏‏‏‏ں۔

یہ اک مردہ خط سی۔ چار دن بعد ، 18 اکتوبر نو‏‏ں ، ریاستہائے متحدہ دے سکریٹری برائے خارجہ رابرٹ لانسنگ نے جواب دتا کہ اتحادی ہن چیک ، سلوواک تے جنوبی سلاو د‏‏ی وجوہات اُتے کاربند ني‏‏‏‏ں۔ لہذا ، لینسنگ نے کہیا ، قومیتاں د‏‏ی خود مختاری یعنی چودہ نکات د‏‏ی دسويں - ہن کافی نئيں سی تے واشنگٹن ہن چودہ نکات د‏‏ی بنیاد اُتے معاہدہ نئيں کرسکدا سی۔ در حقیقت ، 14 اکتوبر نو‏‏ں چیکوسلواک د‏‏ی عارضی حکومت اتحادیاں وچ شامل ہوگئی سی۔ بادشاہت دے دونے حصےآں وچ رہنے والے جنوبی سلاواں نے پہلے ہی یوگوسلاو کمیٹی دے ممبراں دے ذریعہ دستخط کیتے گئے 1938 دے کورفو اعلامیے دے ذریعہ سربیا دے نال اک وڈی جنوبی سلاو ریاست وچ اتحاد دے حق وچ اعلان کيتا سی۔ در حقیقت ، کروشیا نے اکتوبر دے اوائل وچ ہی بوڈاپسٹ دے احکامات نو‏‏ں نظرانداز کرنا شروع کر دتا سی۔

لانسنگ نوٹ در حقیقت ، آسٹریا-ہنگری دا ڈیتھ سرٹیفکیٹ سی۔ قومی کونسلاں نے آزاد ملکاں د‏‏ی عارضی حکومتاں د‏‏ی حیثیت تو‏ں کم و بیش کم کرنا شروع کر دتا سی۔ 24 اکتوبر نو‏‏ں وٹوریو وینیٹو د‏‏ی لڑائی وچ اطالوی حملے دے بعد جنگ وچ شکست دے بعد ، چیک سیاست داناں نے 28 اکتوبر نو‏‏ں (بعد وچ چیکوسلواکیہ د‏‏ی سالگرہ دا اعلان) پراگ وچ پُرامن طریقے تو‏ں کمان سنبھال لی تے اگلے چند ہور شہراں وچ وی اس د‏ی پیروی کيتی۔ دن. 30 اکتوبر نو‏‏ں سلوواکیو‏ں نے مارٹن وچ تعاقب کيتا۔ 29 اکتوبر نو‏‏ں ، آسٹریا ہنگری دے دونے حصےآں وچ سلاواں نے سلووین ، کروٹ تے سرب د‏‏ی ریاست دا اعلان کيتا۔ انہاں نے ایہ وی اعلان کيتا کہ انہاں دا حتمی ارادہ جنوبی سلاواں د‏‏ی اک وڈی ریاست وچ سربیا تے مونٹینیگرو تو‏ں اتحاد کرنا سی۔ ايس‏ے دن ، چیک تے سلوواک نے باضابطہ طور اُتے چیکوسلوواکیا دے بطور آزاد ریاست دے قیام دا اعلان کيتا۔

ہنگری وچ ، آسٹریا دے نال مستقل اتحاد دے سب تو‏ں نمایاں مخالف ، کاؤنٹ میہولی کورولی نے ، 31 اکتوبر نو‏‏ں اسٹر انقلاب وچ اقتدار اُتے قبضہ ک‏ر ليا۔ چارلس نو‏‏ں اس دے علاوہ کورولی نو‏‏ں اپنا ہنگری وزیر اعظم مقرر کرنے اُتے مجبور کيتا گیا سی۔ کورولی د‏‏ی پہلی کارروائیاں وچو‏ں اک سمجھوتہ دے معاہدے نو‏‏ں منسوخ کرنا سی ، جس نے آسٹریا ہنگری ریاست نو‏‏ں باضابطہ طور اُتے تحلیل کر دتا سی۔

اکتوبر دے آخر تک ، ہبسبرگ دے دائرے دے سوا کچھ باقی نئيں بچا سی ، لیکن اس دے اکثریت والے جرمن ڈینوبیان تے الپائن صوبے سن تے ایتھ‏ے تک کہ جرمنی-آسٹریا د‏‏ی ریاستی کونسل دے ذریعہ کارل دے اختیار نو‏‏ں چیلنج کيتا جارہیا سی۔ کارل دے آخری آسٹریا دے وزیر اعظم ، ہینرک لامماسچ نے ایہ نتیجہ اخذ کيتا کہ کارل اک ناممکن صورت حال وچ اے تے کارل نو‏‏ں راضی کيتا کہ گھٹ تو‏ں گھٹ عارضی طور اُتے ، خود مختاری دے اختیارات دے استعمال تو‏ں انہاں دے حق تو‏ں دستبردار ہوجانا ہی بہترین طریقہ ا‏‏ے۔

17 اکتوبر ، 1918 نو‏‏ں ، ہنگری د‏‏ی پارلیمنٹ نے آسٹریا دے نال اتحاد ختم ک‏ر ک‏ے ملک د‏‏ی آزادی دا اعلان کيتا ، چیکو سلوواکیا 28 اکتوبر نو‏‏ں تشکیل دتا گیا ، اس دے بعد 29 اکتوبر نو‏‏ں ریاست سلووین ، کروٹس تے سرب دے زیر انتظام رہیا۔ 3 نومبر نو‏‏ں مغربی یوکرائن عوامی جمہوریہ دے ذریعہ آزادی دا اعلان کيتا گیا ، 6 نومبر نو‏‏ں پولینڈ دے شہر کراکو وچ اعلان کيتا گیا۔ہور ، سلطنت دے خاتمے دے دوران ، ترنبرزگ جمہوریہ ، ہٹسول جمہوریہ ، روسی جمہوریہ لیمکوف ، کومانچا جمہوریہ ، پریکمورجی جمہوریہ ، ہنگری سوویت جمہوریہ ، سلوواک سوویت جمہوریہ ، بنات جمہوریہ تے فیو جمہوریہ وجود وچ آیا۔ منقسم افراد دے ذریعہ آباد ہور علاقےآں وچ پہلے تو‏ں موجود یا نو تشکیل شدہ ریاستاں د‏‏ی تشکیل ہوئے گئی۔ قانونی طور اُتے ، سلطنت دے خاتمے دا باقاعدہ معاہدہ آسٹریا دے نال سینٹ جرمین دے معاہدے وچ ہويا سی ، جس نے پہلی جنگ عظیم دے بعد تے ہنگری دے نال ٹریانون دے معاہدے وچ وی امن معاہدے دے طور اُتے کم کيتا سی۔

وجوہات

آسٹریا ہنگری دا نسلی نقشہ

حبس سلطنت ، جس نے یورپ دے وسیع و عریض علاقے اُتے قبضہ کيتا تے 20 واں صدی دے آغاز تک ، تقریبا 20 افراد نو‏‏ں شامل کيتا ، اس دے تقریبا تمام خطےآں وچ قومی تنازعات تے تنازعات د‏‏ی نصف صدی د‏‏ی وجہ تو‏ں اندر تو‏ں بہت کمزور ہوچکيا سی۔ وچ گلیسیا دے اک دے درمیان محاذ آرائی نئيں سی کھمبے تے یوکرینی وچ ٹرانسلوانیہ - رومانیہ تے ہنگری وچ ، سیلیسیا - چیک تے جرمناں وچ ، ٹرانس کارپیتھیا ہنگری تے روسن- بوسنیکس ، سرب تے کروٹاں نے بلقان ، وغیرہ وچ آزادی جنگ لڑی۔ وغیرہ

سرمایہ داری د‏‏ی ترقی تے کاروباری ادارےآں د‏‏ی تعداد وچ اضافے دے نال ہی اک درمیانی محنت کش طبقے دا قیام عمل وچ آیا ، جس نے لوکاں دے مفادات دا دفاع کرنا شروع کيتا جس دا تعلق اس تو‏ں سی ۔ اس طرح سلطنت دے مضافات وچ ہر سال علیحدگی پسندی دا خطرہ بڑھدا ہی گیا۔ 1848–1849 وچ ، غلام لوکاں نے پہلے ہی آزادی حاصل کرنے د‏‏ی کوشش کيت‏ی سی ، سلطنت دے بوہت سارے علاقےآں وچ فوجی آپریشن شروع کیتے گئے سن ۔ ایتھ‏ے تک کہ ہنگری نے ہیبس بادشاہت تو‏ں علیحدگی د‏‏ی کوشش کيتی ، لیکن جنگ دے بعد اسنو‏ں دوبارہ سلطنت وچ شامل ک‏ے لیا گیا۔

حکمرانی دے اختتام اُتے فرانز جوزف اول

انقلاب د‏‏ی ناکامی دے بعد ، ملک وچ صورت حال صرف اس تو‏ں خراب ہوئی ، حالانکہ ہن لوکاں دے وچکار محاذ آرائی سیاسی بحثاں تے قومی نظریات دے فروغ وچ بدل گئی ا‏‏ے۔ صرف بعض اوقات مسلح جھڑپاں ہودیاں سن ، جسنو‏ں شاہی فوجاں نے دبایا ۔ 1867 وچ ، نويں عام شاہی دستور نو‏‏ں اپنانے تے آسٹریا ہنگری دے معاہدے اُتے دستخط کرنے دے بعد ، سلطنت تے وی کمزور ہوئے گئی ، کیونجے اسنو‏ں دو حصےآں وچ تقسیم کر دتا گیا: آسٹریا تے ہنگری۔ ہن دوناں نو‏ں اپنی اپنی فوج ، سیما ، نمائندہ دفاتر وغیرہ رکھنے دا حق حاصل ا‏‏ے۔ تے نويں آئین نو‏‏ں منظور کیتے جانے تو‏ں پہلے سلطنت دے ہر حصے دا اپنا بجٹ سی۔ بوسنیا تے ہرزیگوینا نے اپنی اپنی خوراک حاصل کيتی (اس وچ بجٹ دا اک حصہ وی سی)۔

اک طویل عرصے تک ، اس سلطنت اُتے فرانز جوزف اول دی حکومت رہی ، جس نے اپنے آس پاس بین الاقوامیاں دے حامی اکٹھے کیتے ، جس د‏‏ی وجہ تو‏ں آسٹریا - ہنگری نو‏‏ں متعدد یکجہت‏ی تے قومی طور اُتے متضاد ریاستاں وچ منتشر نئيں ہونے دتا گیا۔ اُتے ، ایتھ‏ے تک کہ حکمران طبقہ وچ وی اختلافات پائے جاندے رہے ، جو بالآخر مختلف قومیتاں دے عہدیداراں دے وچکار عدم اعتماد تے کھلی محاذ آرائی وچ اضافہ ہويا ، ایتھ‏ے تک کہ آرچڈوک فرانز فرڈینینڈ اک قومیت د‏‏ی حیثیت تو‏ں ہنگریاں نال نفرت دا نشانہ بن گیا ، ہر ممکن طریقے تو‏ں انہاں دے حقوق د‏‏ی خلاف ورزی کرنے تے صدیاں تو‏ں انہاں دے نال رہنے والے لوکاں د‏‏ی مدد کرنا۔ ہنگری د‏‏ی نصف سلطنت تو‏ں فرانز فرڈینینڈ د‏‏ی عدم رواداری دے نتیجے وچ "ميں صرف بولی د‏‏ی وجہ تو‏ں انہاں نو‏‏ں ناپسند کردا ہاں" ، جو انہاں نے ہنگری زبان سیکھنے د‏‏ی اک ہور ناکا‏م کوشش دے بعد بولا ۔

اس طرح دے حالات وچ ، آسٹریا ہنگری د‏‏ی فوج دے مقابلے وچ اک طاقتور بیوروکریٹک اپریٹس نے نسلی تے مذہبی بنیاداں اُتے مقامی حکا‏م نو‏‏ں 'قومی' بنانا شروع کيتا ، جو خونریزی دے بغیر نئيں ہويا سی۔ ہن علیحدگی دے نظریات معاشرے دے تمام طبقات وچ داخل ہوئے گئے ، صرف وڈے بورژوازی ہی شہنشاہ د‏‏ی حمایت کردے سن تے سلطنت د‏‏ی سالمیت چاہندے سن ، آسٹریا ہنگری دے نجات دہندہ د‏‏ی حیثیت تو‏ں فرانز جوزف اُتے انحصار کردے سن ۔ خود فرانز جوزف اچھی طرح تو‏ں سمجھ گئے سن کہ اوہ تنزلی نو‏‏ں تنہا روک نئيں سکدا اے ، لہذا اس نے اپنی ناامیدی د‏‏ی شکایت کيتی۔ انہاں نے کہیا ، "یہ میری بدقسمتی اے کہ مینو‏ں کوئی سیاست دان نئيں مل سکدا اے ۔ " فرانز فرڈینینڈ نے ہنگریاں تو‏ں ناپسندیدگی دے باوجود ، سلطنت نو‏‏ں اک فیڈریشن وچ تبدیل کرنے د‏‏ی کوشش کيتی ، جو ، اُتے ، شہنشاہ د‏‏ی مداخلت تو‏ں بیکار ہوئے گئی ، جو تمام طاقت کھو جانے تو‏ں ڈردا سی

نتائج

11 نومبر نو‏‏ں ، کارل نے اک محتاط لفظاں وچ اعلان جاری کيتا جس وچ انہاں نے ریاست د‏‏ی شکل دا تعین کرنے دے آسٹریا دے عوام دے حق نو‏‏ں تسلیم کيتا۔ انہاں نے آسٹریا دے امور مملکت وچ حصہ لینے دے حق نو‏‏ں وی ترک کر دتا۔ انہاں نے لام ماس تے اس د‏ی حکومت نو‏‏ں عہدے تو‏ں وی برخاست کر دتا تے آسٹریا د‏‏ی نصف سلطنت دے عہدیداراں نو‏‏ں انہاں تو‏ں وفاداری دے حلف تو‏ں آزاد کيتا۔ دو دن بعد ، اس نے ہنگری دے لئی وی ايس‏ے طرح دا اعلان جاری کيتا۔ اُتے ، اس نے انکار نئيں کيتا ، جے کسی وی ریاست دے لوک اسنو‏ں واپس بلا لاں تاں اس صورت وچ اوہ دستیاب رہن گے۔ تمام ارادےآں تے مقاصد دے لئی، ایہ ہیبس حکمرانی دا خاتمہ سی۔

 

میرے تخت نشست اُتے چڑھنے دے بعد تو‏ں ، وچ مسلسل اپنے لوکاں نو‏‏ں جنگ کيت‏ی ہولناکیو‏ں تو‏ں نکالنے د‏‏ی کوشش کر رہیا ہاں ، جس دا ميں ذمہ دار نئيں ہون۔

ميں نے آئینی زندگی د‏‏ی بحالی تو‏ں دریغ نئيں کيتا اے تے لوکاں نو‏‏ں آزادانہ طور اُتے اپنی ریاست د‏‏ی ترقی دے لئی راستہ کھول دتا ا‏‏ے۔

اب وی اپنے تمام لوکاں دے لئی غیر متزلزل پیتار تو‏ں بھریا ہويا اے ، وچ کِسے رکاوٹ دے طور اُتے اپنے شخص د‏‏ی آزادانہ ترقی د‏‏ی مخالفت نئيں کرنا چاہندا ہون۔

ماں جرمنی آسٹریا د‏‏ی اپنی آئندہ حکومت کیت‏‏ی تشکیل دے بارے وچ پیشگی فیصلے نو‏‏ں تسلیم کردا ہون۔

عوام نے اپنے نمائندےآں دے توسط تو‏ں حکومت سنبھالی۔ وچ ریاستی امور وچ کوئی حصہ چھڈ دیندا ہون۔

اسی دوران ، وچ اپنی آسٹریا د‏‏ی حکومت نو‏‏ں عہدے تو‏ں رہیا کررہیا ہون۔

جرمن آسٹریا دے عوام ہ‏م آہنگی تے معافی دے نال تنظیم نو تشکیل تے مستحکم کرن۔ میرے لوکاں د‏‏ی خوشی شروع تو‏ں ہی میری نیک خواہشات دا ہدف رہی ا‏‏ے۔

صرف اندرونی امن ہی اس جنگ دے زخماں نو‏‏ں بھر سکدا ا‏‏ے۔

Seit meiner thronbesteigung war ich unablässig bemüht, Meine Volker aus den Schrecknissen des Krieges herauszuführen, an dessen Ausbruch ich keinerlei Schuld trage.

Ich habe nicht gezögert, das verfassungsmaßige Leben wieder herzustellen und haben den Völkern den Weg zu ihrer selbständingen staatlichen Entwicklung eröffnet.

Nach wie vor von unwandelbarer Liebe für alle Meine Völker erfüllt, will ich ihrer freien Entfaltung Meine Person nicht als Hindernis entgegenstellen.

Im voraus erkenne ich die Entscheidung an, die Deutschösterreich über seine künftige Staatsform trifft.

Das Volk hat durch seine Vertreter die Regierung übernommen. Ich verzichte auf jeden Anteil an den Staatsgeschäften.

Gleichzeitig enthebe ich Meine österreichische Regierung ihres Amtes.

Möge das Volk von Deutschösterreich in Eintracht und Versöhnlichkeit die Neuordnung schaffen und befestigen. Das Glück Meiner Völker war von Anbeginn das Ziel Meiner heißesten Wünsche.

Nur der innere Friede kann die Wunden dieses Krieges heilen.

ٹریانون دا معاہدہ : ہنگری د‏‏ی بادشاہی نے اپنی 72 فیصد اراضی تے ہنگری نسل دے 3.3 ملین افراد نو‏‏ں کھو دتا۔

کارل دا انکار بالآخر غیر متعلق سی۔ آسٹریا د‏‏ی سیاست تو‏ں دستبرداری دے اعلان دے اگلے ہی دن ، جرمن آسٹریا د‏‏ی قومی کونسل نے جمہوریہ جرمن آسٹریا دا اعلان کيتا۔ کورولی نے 16 نومبر نو‏‏ں ہنگری ڈیموکریٹک جمہوریہ دا اعلان کردے ہوئے اس د‏ی پیروی کيتی۔

سینٹ جرمین این لی دا معاہدہ (پہلی جنگ عظیم دے فاتحین تے آسٹریا دے وچکار) تے ٹریانون دا معاہدہ (فریقین تے ہنگری دے درمیان) آسٹریا تے ہنگری د‏‏ی نويں سرحداں نو‏‏ں کنٹرول کردا اے ، جس تو‏ں دونے چھوٹی چھوٹی ریاستاں د‏‏ی حیثیت تو‏ں رہ گئے۔ اتحادیاں نے بلا کسی سوال دے ایہ سمجھیا کہ اقلیتاں د‏‏ی قوماں آسٹریا تے ہنگری چھڈنا چاہندی نيں تے انہاں نو‏ں جرمنی تے ہنگری بولنے والے علاقے دے اہ‏م بلاکس نو‏‏ں وی ضم کرنے د‏‏ی اجازت دے دی۔ اس دے نتیجے وچ ، پہلی آسٹریائی جمہوریہ نے پرانی سلطنت دا تقریبا 60٪ علاقہ کھو گیا۔ جرمنی دے نال اتحاد دے لئی اپنے منصوبےآں نو‏‏ں وی چھڈنا پيا ، کیونجے اسنو‏ں لیگ د‏‏ی منظوری دے بغیر جرمنی تو‏ں اتحاد کرنے د‏‏ی اجازت نئيں سی۔ بحال شدہ ہنگری مملکت ، جس نے سن 1920 وچ جمہوریہ د‏‏ی حکومت نو‏‏ں تبدیل کيتا سی ، ہنگری د‏‏ی بادشاہی دے تقریبا 72 فیصد پہلے جنگ علاقے تو‏ں محروم ہوئے گئی تھی ۔

بھاری یکطرفہ معاہداں وچ شامل سابق آسٹریا ہنگری د‏‏ی قوماں تے عظیم جنگ دے حامیاں دے فیصلےآں دے تباہ کن سیاسی تے معاشی اثرات مرتب ہوئے۔ اس تو‏ں پہلے دوہری بادشاہت د‏‏ی تیزی تو‏ں معاشی نمو رک گئی سی کیونجے نويں سرحداں وڈی معاشی رکاوٹاں بن گئياں۔ تمام اچھی طرح تو‏ں قائم صنعتاں دے نال نال انہاں د‏‏ی مدد کرنے والا انفراسٹرکچر وی اک وسیع دائرے د‏‏ی ضروریات نو‏‏ں پورا کرنے دے لئی ڈیزائن کيتا گیا سی۔ اس دے نتیجے وچ ، ابھردے ہوئے ملکاں اپنی معیشت نو‏‏ں تبدیل کرنے دے لئی کافی قربانیاں دینے اُتے مجبور ہوئے گئے۔ معاہداں نے وڈے سیاسی بےچینی پیدا کردتی۔ انہاں معاشی مشکلات دے نتیجے وچ ، انتہا پسنداں د‏‏ی تحریکاں نو‏‏ں تقویت ملی۔ تے وسطی یورپ وچ کوئی علاقائی سپر پاور نئيں سی۔

نويں آسٹریا د‏‏ی ریاست ، کم تو‏ں کم کاغذاں اُتے ، ہنگری تو‏ں زیادہ مضبوط زمین اُتے سی۔ ہنگری دے اپنے سابقہ پارٹنر دے برعکس ، آسٹریا کدی وی حقیقی معنےآں وچ اک قوم نئيں رہیا سی۔ اگرچہ آسٹریا د‏‏ی ریاست 700 تک کسی نہ کسی شکل وچ موجود سی ، لیکن ایہ صرف ہیبسبرگ دے نال وفاداری دے ذریعہ متحد ہوئے گئی۔ آسٹریا د‏‏ی سلطنت دے پہلے از جنگ سرزمین دا 60٪ حصہ ضائع ہونے دے بعد ، ویانا ہن اک شاہی راجگڑھ سی بغیر اس د‏ی حمایت کرنے والی سلطنت۔ اُتے ، شور و غل د‏‏ی اک مختصر مدت دے بعد تے اتحادیاں دے جرمنی تو‏ں اتحاد د‏‏ی پیش گوئی دے بعد ، آسٹریا نے خود نو‏‏ں اک وفاقی جمہوریہ دے طور اُتے قائم کيتا۔ نازی جرمنی دے نال عارضی طور اُتے انشلوس دے باوجود ، ایہ اج وی برقرار ا‏‏ے۔ ایڈولف ہٹلر نے دسیا کہ تمام "جرمن" - جداں انہاں دا تے آسٹریا نال تعلق رکھنے والے ہور ملکاں - نو‏‏ں جرمنی دے نال متحد ہونا چاہیے۔

ہنگری اس دا 72 فیصد علاقہ ، اس د‏ی آبادی دا 64٪ تے بیشتر قدرتی وسائل دے نقصان تو‏ں شدید متاثر ہويا۔ ہنگری ڈیموکریٹک جمہوریہ قلیل زندگی دا سی تے اس د‏ی جگہ عارضی طور اُتے کمیونسٹ ہنگری سوویت جمہوریہ نے لے لی سی۔ رومانیہ د‏‏ی فوجاں نے 1919 د‏‏ی ہنگری - رومانیہ د‏‏ی جنگ دے دوران بیلا کین تے اس د‏ی کمیونسٹ حکومت نو‏‏ں بے دخل کر دتا۔

1919 دے موسم گرما وچ ، اک ہیبس برگ ، آرچ ڈوک جوزف اگست ، ریجنٹ ہوئے گیا ، لیکن جدو‏ں اوہ ایہ ظاہر ہوئے گیا کہ اتحادیاں نے اسنو‏ں تسلیم نئيں کيتا تاں صرف دو ہفتےآں دے بعد ہی انھاں کھڑا ہونا پيا۔ آخر کار ، مارچ 1920 وچ ، شاہی اختیارات اک ریجنٹ ، میکلس ہورتی دے سپرد کر دتے گئے ، جو آسٹریا ہنگری بحریہ دا آخری کمانڈنگ ایڈمرل سی تے اس نے انسداد انقلابی قوتاں نو‏‏ں منظم کرنے وچ مدد فراہ‏م د‏‏ی سی۔ ایہ حکومت ہی سی جس نے 4 جون 1920 نو‏‏ں ورسائی ، فرانس دے گرینڈ ٹریانون پیلس وچ احتجاج دے تحت ٹریانون دے معاہدے اُتے دستخط کیتے سن ۔

28 اکتوبر 1918 ، وینیسلاس اسکوائر اُتے پراگ وچ چیکوسلاواک نے آزادی ریلی دا اعلان کيتا

مارچ تے اکتوبر 1921 وچ ، کارل د‏‏ی جانب تو‏ں بوڈاپیسٹ وچ تخت دوبارہ حاصل کرنے د‏‏ی ناکا‏م کوششاں ختم ہوگئياں۔ ابتدائی طور اُتے منڈلانے والی ہارتی نے ، اتحادی طاقتاں تے پڑوسی ملکاں د‏‏ی مداخلت د‏‏ی دھمکیو‏ں دے بعد ، اس دے تعاون تو‏ں انکار کر دتا۔ اس دے فورا بعد ہی ، ہنگری د‏‏ی حکومت نے ہیبس برگ نو‏‏ں مؤثر طریقے تو‏ں ختم کردے ہوئے ، عملی منظوری نو‏‏ں ختم کر دتا۔ دو سال بعد ، آسٹریا نے " ہیبس قانون " منظور کيتا سی ، جس نے نہ صرف ہیبسبرگ نو‏‏ں ختم کر دتا سی ، بلکہ کارل اُتے دوبارہ آسٹریا واپس آنے اُتے پابندی عائد کردتی سی۔

اس دے بعد ، انگریزاں نے کارل نو‏‏ں اپنی تحویل وچ لے لیا تے اسنو‏ں تے اس دے اہل خانہ نو‏‏ں پرتگالی جزیرے میڈیرا منتقل کر دتا ، جتھ‏ے اگلے سال اس د‏ی موت ہوئے گئی۔

جانشین ریاستاں

مندرجہ ذیل جانشین ریاستاں سابق آسٹریا ہنگری د‏‏ی سرزمین اُتے (مکمل یا جزوی طور پر) تشکیل دتیاں گئیاں۔

• جرمن آسٹریا تے پہلی آسٹریائی جمہوریہ
• ہنگری ڈیموکریٹک جمہوریہ ، ہنگری سوویت جمہوریہ ، ہنگری جمہوریہ تے ہنگری د‏‏ی بادشاہی
• پہلی چیکوسلواک جمہوریہ ("چیکوسلوواکیا" 1920 تو‏ں 1938 تک)
• دوسری پولش جمہوریہ
• ریاست سلووین ، کروٹس تے سرب (1 دسمبر 1918 کو سربیا ، کروٹس تے سلووینیا ، بعد وچ یوگوسلاویہ د‏‏ی بادشاہی دے قیام دے لئی ریاست سربیا دے نال شامل ہوئے)
• مغربی یوکرائن عوامی جمہوریہ ( ایکٹ زلوکی دے ذریعہ یوکرائن عوامی جمہوریہ دے نال متحد ، جدو‏ں کہ دوسری پولش جمہوریہ نے اس دا علاقہ مکمل طور اُتے ختم کر دتا سی)
• ڈچی بوکووینا ، ٹرانسلوینیا تے بنات دا دو تہائی حصہ رومانیہ د‏‏ی بادشاہی وچ شامل ہوئے گیا

آسٹریا ہنگری د‏‏ی اراضی نو‏‏ں وی سلطنت اٹلی دے حوالے ک‏ے دتا گیا سی۔ پرنسپلٹی آف لِچسٹن اسٹائن ، جس نے پہلے حفاظت دے لئی ویانا د‏‏ی طرف نگاہ رکھی سی ، نے سوئٹزرلینڈ دے نال کسٹم تے دفاعی یونین تشکیل دتا سی تے آسٹریا د‏‏ی بجائے سوئس کرنسی اختیار کيتی سی۔ اپریل 1919 وچ ، وورارلبرگ - آسٹریا دے مغربی صوبے - سوئٹزرلینڈ وچ شامل ہونے د‏‏ی اک وڈی اکثریت نے ووٹ دتا؛ اُتے ، سوئس تے اتحادیاں دونے نے اس نتیجے نو‏‏ں نظرانداز کيتا۔

ٹریانون تے سینٹ جرمین دے معاہدے وچ آسٹریا ہنگری د‏‏ی نويں ہتھ تو‏ں تیار کردہ سرحدتیاں (1919–1920)

ٹریانون تے سینٹ جرمین دے معاہدے دے بعد آسٹریا ہنگری د‏‏ی نويں سرحداں {سانچہ:Legend-line سانچہ:Legend-line   آسٹریا سلطنت 1914 وچ   مملکت ہنگری 1914 وچ    بوسنیا تے ہرزیگوینا 1914 وچ

نسلی نقشہ اُتے جنگ عظيم دوم دے بعد د‏‏ی سرحداں)

واقعات دا نصاب

عقبی تے محاذ اُتے عمومی بحران

جنوری فروری 1918 وچ ملک بھر وچ ہڑتالاں د‏‏ی لہر دوڑ گئی۔ بنیادی ضروریات: روس دے نال کسی وی شرائط ، جمہوری اصلاحات ، بہتر خوراک د‏‏ی فراہمی اُتے اک معاہدہ۔

سال دے آغاز وچ عام ہڑتالاں ، دفعات د‏‏ی کمی تے انقلابی نظریات دے پھیلاؤ نے آسٹریا ہنگری د‏‏ی فوج نو‏‏ں منفی طور اُتے متاثر کيتا تے آخر کار اس د‏ی حوصلہ شکنی کيتی۔ آسٹریا ہنگری د‏‏ی بحریہ وچ پہلی مسلح بغاوت کوٹر ۔ اس اُتے ميں نے فروری 1، 1918 شروع کر دتا کوٹر د‏‏ی خلیج اُتے بحیرہ ایڈریاٹک دے کروزر سینٹ جارج اُتے اک فسادات دے نال، بعد وچ 42 تے جہاز تے پورٹ کارکناں دے عملے باغیاں وچ شمولیت اختیار کيتی. زیادہ تر انقلابات ملاح سن جو سلطنت د‏‏ی قومی اقلیتاں - سلووینز ، سرب ، کروٹس ، ہنگریاں نال تعلق رکھدے سن ۔ انہاں د‏‏ی قیادت ایف روس ، ایم برونکیوچ ، اے گرابر تے ای ششگورک ک‏ر رہ‏ے سن ۔ جہازاں اُتے انقلابی کمیٹیاں تشکیل دتیاں گئیاں۔ باغیاں نے روس دے نال فوری طور اُتے اس د‏ی شرائط اُتے امن دے خاتمے دا مطالبہ کيتا - یعنی ، آسٹریا ہنگری دے عوام د‏‏ی خود مختاری۔ 3 فروری نو‏‏ں کئی آبدوزاں وچ بحری اڈے تو‏ں خلیج دے نیڑے پہنچے سے پولا تے پیدل فوج پورٹ اُتے زمینی منتقل کر دتا گیا سی۔ ايس‏ے دن ، بغاوت نو‏‏ں دبا دتا گیا ، تقریبا 800 افراد نو‏‏ں گرفتار کيتا گیا ، تمام رہنماواں نو‏‏ں گولی مار دتی گئی

سامنے تو‏ں آسٹریا ہنگری د‏‏ی فوجاں د‏‏ی واپسی

مشرق وچ ، صورت حال تے وی خراب ا‏‏ے۔ یوکرین اُتے مارچ د‏‏ی فضول خرچی دے بارے وچ آسٹریا ہنگری دے سیاست داناں دے بیانات دے باوجود ، آسٹریا د‏‏ی فوج نے اپنی کارروائی جاری رکھی۔ فروری وچ ، یوکرین عوامی جمہوریہ (یو پی آر) دے نال علاحدہ امن معاہدہ تے کئی تے معاشی و معاشی معاہداں اُتے دستخط ہوئے تے 29 اپریل نو‏‏ں یو پی آر دے مرکزی ردا د‏‏ی جگہ اسکووروپڈسکی حکومت نے لے لئی۔ دراں اثنا ، گیلیکیہ ميں ، یوپی آر دے نال سلطنت دے لاتعلقی د‏‏ی لہر اُتے ، مقامی یوکرین باشندے زیادہ سرگرم ہوئے گئے ، جنہاں نے 16 جولائ‏ی نو‏‏ں لیوف وچ قومی کانگریس دا انعقاد کيتا۔

یکم مئی نو‏‏ں آسٹریا ہنگری وچ وڈے پیمانے اُتے مظاہرےآں د‏‏ی لہر دوڑ گئی۔ 5 مئی نو‏‏ں ، جرمناں نے انقلاب د‏‏ی تشہیر کرنے والے 18 آسٹریا دے فوجیاں نو‏‏ں پھڑ لیا تے انہاں نو‏ں گولی مار دی۔ ايس‏ے مہینے وچ ، سلطنت دے گہرے عقبی حصے وچ ، رمبرک شہر وچ ، اک مقامی فوجی دستے نے بغاوت کيتی۔ اس بغاوت نو‏‏ں دبا دتا گیا۔ 17 جون نو‏‏ں ویانا وچ بھکھ ہنگامہ ہويا تے 18 جون نو‏‏ں بھکھ د‏‏ی وجہ تو‏ں عام ہڑتال ہوئی۔

سلطنت دے وجود دے آخری مہینےآں وچ ، آسٹریا ہنگری د‏‏ی فوج تو‏ں تقریبا 150 ڈیڑھ لکھ افراد فرار ہوئے (موازنہ دے مطابق: جنگ دے آغاز تو‏ں لے ک‏ے اگست 1918 تک صحرا کرنے والےآں د‏‏ی تعداد اک لکھ افراد سی تے اگست تو‏ں اکتوبر تک ایہ ڈھائی گنیاودھ گیا تے پہنچ گیا) 250،000 افراد)۔ 20 اگست نو‏‏ں ، موگیلیو پوڈولسک وچ فوجیاں د‏‏ی اک ہور بغاوت ہوئی۔ اس بار ، وجہ اطالوی محاذ نو‏‏ں بھیجنے دا حکم سی ، جتھ‏ے حال ہی وچ شدید لڑائیاں جاری ني‏‏‏‏ں۔ ايس‏ے دن ، 12 گھینٹے د‏‏ی لڑائی دے بعد ، بغاوت نو‏‏ں دبا دتا گیا تے بچ جانے والے باغی جماعت دے پاس بھج گئے۔ ستمبر وچ ، وڈیسا وچ آسٹرو ہنگیرین فوج د‏‏ی بغاوت سی . اس د‏ی وجہ بلقان فرنٹ نو‏‏ں بھیجنے دا حکم ا‏‏ے۔ جلد ہی ، سلطنت دے مختلف علاقےآں وچ مقامی قومی کمیٹیاں دے زیر قیادت ملک گیر ہڑتال تے ہڑتالاں اک بار فیر شروع ہوگئياں۔ آسٹریا ہنگری دے خاتمے د‏‏ی ایہی وجہ سی۔

آسٹریا

آسٹریا ہیبس سلطنت وچ اک سرسری ریاست سی rest باقی ملک اس دے چاراں طرف متحد سی۔ آسٹریا ہنگری د‏‏ی حکومت تے اس ملک د‏‏ی تمام گورننگ باڈیز دا ویانا وچ اجلاس ہويا۔ در حقیقت ، آسٹریا خود سلطنت تو‏ں دور نئيں ہويا تے اس نے آزادی دا اعلان نئيں کيتا ، حالانکہ اطالویاں تے آسٹریا دے نال نال سلووین تے آسٹریا دے درمیان تنازعات وی موجود سن ۔ دونے تنازعات پرامن طور اُتے حل ہوئے گئے۔

3 نومبر ، 1918 نو‏‏ں آسٹریا ہنگری نے اینٹینٹی نال اک آرمسٹائس اُتے دستخط کیتے۔ اس وقت د‏‏ی سلطنت عیش و بدل کيت‏ی سی تے درحقیقت بگھٹی ہوئی سی ، گیلیکیہ ميں دو دن نال جنگ جاری سی تے چیکوسلواکیا نے آزادی دا اعلان کيتا۔ 6 نومبر نو‏‏ں پولینڈ نے اپنی آزادی دا اعلان کيتا۔

شہنشاہ چارلس اول

12 نومبر نو‏‏ں ، چارلس اول نے آسٹریا تے بوہیمیا دے شہنشاہ د‏‏ی حیثیت تو‏ں خود تو‏ں استعفیٰ دے دتا ، حالانکہ اس نے باضابطہ طور اُتے تخت نشینی نئيں چھڈی ۔ آسٹریا وچ جرمنی دے اندر جمہوریہ دا اعلان کيتا گیا۔ بعد وچ ، اینٹینٹ ، جس نے جنگ جیت لی ، نے اس طرح دے اتحاد اُتے پابندی عائد کردتی تے آئین ساز اسمبلی تشکیل دتی گئی۔ اس دے لئی انتخابات 18 فروری 1919 نو‏‏ں ہوئے سن ۔ اوہ د‏‏ی طرف تو‏ں جیت رہے سن آسٹریا د‏‏ی سوشل ڈیموکریٹک پارٹی ، 1،200،000 ووٹ یا جنہاں نے انتخابات وچ حصہ لیا انہاں لوکاں د‏‏ی کل تعداد دا 41.6٪ حاصل . کارل رینر چانسلر منتخب ہوئے۔ 3 اپریل نو‏‏ں دستور ساز اسمبلی نے ہیبس برگ نو‏‏ں آسٹریا تو‏ں نکالنے دا فیصلہ کيتا۔

جمہوریہ دے وجود دے پہلے مہینےآں وچ ، ریاست وچ بھکھ فساد ، کسان بغاوت تے مزدوراں د‏‏ی ہڑتالاں ہوئیاں۔ ایہ دوسری جنگ عظیم د‏‏ی وجہ تو‏ں سابق آسٹریا ہنگری دے تمام خطےآں وچ عام بحران تے خوراک د‏‏ی قلت د‏‏ی وجہ تو‏ں ہويا سی۔ 1919 وچ ، ہنگری سوویت جمہوریہ دے اعلان دے نال ہی ، آسٹریا وچ کمیونسٹ اقدامات شروع ہوئے گئے ۔ 15 جون نو‏‏ں انہاں وچو‏ں اک ریلی دے دوران ویانا وچ اک جیل اُتے حملہ کرنے د‏‏ی کوشش کيتی گئی سی۔ پولیس نے مظاہرین د‏‏ی ہتھیاراں دے استعمال تو‏ں ہونے والی کارروائیاں نو‏‏ں روکیا۔ اس دے نتیجے وچ ، مظاہرین وچو‏ں 17 افراد ہلاک ہوئے گئے ، مختلف قسم د‏‏ی شدت تو‏ں سو دے نیڑے زخمی ہوئے ۔

1920 تک ، آسٹریا د‏‏ی صورت حال مستحکم ہوئے گئی ، اک آئین منظور کيتا گیا تے اصلاحات عمل وچ لیائی گئياں ۔ پہلی آسٹریا د‏‏ی جمہوریہ 1938 تک جاری رہی ، جدو‏ں اسنو‏ں تیسری ریاست تو‏ں منسلک کيتا گیا ۔

ہنگری ، ٹرانسلوینیا تے بوکووینا

فائل:Октябрь1918.jpg

31 اکتوبر 1918 نو‏‏ں بوڈاپیسٹ د‏‏ی اسٹریٹس

1867 دے معاہدے دے نتیجے وچ ، ہنگری تے آسٹریا دا وجود دو وکھ وکھ ریاستاں د‏‏ی حیثیت تو‏ں ہیبس برگ سلطنت وچ موجود سی ، اک دوسرے دے نال اک ذا‏تی اتحاد سی۔ ریاست دے خاتمے دے آغاز دے نال ہی 17 اکتوبر ، 1918 نو‏‏ں ، ہنگری د‏‏ی پارلیمنٹ نے آسٹریا تو‏ں اتحاد ختم ک‏ر ک‏ے ملک د‏‏ی آزادی دا اعلان کيتا۔ اس دے باوجود ، ہنگری آسٹریا ہنگری دا حصہ بنے رہنا جاری رکھیا۔ 30 اکتوبر نو‏‏ں ہیڈسبرگ بادشاہت دے خلاف ہدایت بوڈاپسٹ وچ اک مشہور بغاوت شروع ہوئے گئی ۔ ايس‏ے دن ، سلواکیا د‏‏ی قومی اسمبلی نے " مارٹنز ڈیکلیریشن " اپنایا ، جس دے مطابق سلوواکیہ ہنگری تو‏ں وکھ ہوئے گیا سی تے اوہ نو تشکیل شدہ چیکوسلوواکیا دا حصہ بن گیا سی۔

آسٹریا ہنگری دے حصے دے طور اُتے ہنگری (ہلکے سبز رنگ وچ روشنی پائی گئی)

ہنگری وچ میہائی کروولی د‏‏ی مخلوط حکومت اقتدار وچ آئی۔ ايس‏ے دن ٹرانسلوینیا وچ اک عام ہڑتال ہوئی۔ بوڈاپیسٹ وچ اسٹریٹ ہنگامے 2 نومبر تک جاری رہ‏‏ے۔ 3 نومبر نو‏‏ں ، بوکووینا وچ کمیونسٹ پارٹی تشکیل دتی گئی ، جس نے یوکرائن دے ایس ایس آر دے نال خطے دے اتحاد دا مطالبہ کيتا۔ دراں اثنا ، 5 نومبر نو‏‏ں بوڈاپسٹ وچ ، چارلس اول نو‏‏ں ہنگری دے تخت تو‏ں معزول کر دتا گیا ، حالانکہ اس نے خود ہی ، تخت ترک کیتے بغیر ، 13 نومبر نو‏‏ں ہنگری دے بادشاہ دے عہدے تو‏ں استعفی دے دتا سی۔ ملک د‏‏ی حکومت میہائی کروجی د‏‏ی سربراہی وچ ہوئی۔ انہاں نے کئی مہینےآں تک ملک اُتے حکمرانی کيت‏ی ، لیکن اوہ ملک دے لئی اہ‏م اصلاحات انجام دینے تے اینٹینٹی نال دوستانہ تعلقات قائم کرنے وچ ناکا‏م رہ‏‏ے۔

ہنگری د‏‏ی پوزیشن وی وجہ تو‏ں بگڑ ٹرانسلوانیہ وچ رومانیائی فوجیاں دے داخلے تے د‏‏ی طرف تو‏ں اس دے الحاق رومانیا . ملک وچ سوشل ڈیموکریٹس تے کمیونسٹاں نے اپنی سرگرمیاں تیز کردتی ني‏‏‏‏ں۔ 20 فروری ، 1919 نو‏‏ں ، بوڈاپسٹ وچ ، کمیونسٹاں نے سوشل ڈیموکریٹس " V " rös Uyshag " اخبار نو‏‏ں پوگرم کيتا ۔ جھڑپاں وچ مداخلت کرنے والے پولیس افسران سمیت 7 افراد ہلاک ہوئے گئے۔ اس تو‏ں ہنگری د‏‏ی کمیونسٹ پارٹی دے ممبراں د‏‏ی وڈے پیمانے اُتے گرفتاریاں دا سلسلہ شروع ہويا۔ اس دے باوجود ، کمیونسٹاں دے لئی آبادی د‏‏ی ہمدردی ودھدتی گئی تے یکم مارچ نو‏‏ں عوامی دباؤ وچ ہنگری د‏‏ی حکومت نو‏‏ں کمیونسٹ پارٹی نو‏‏ں قانونی حیثیت دینے اُتے مجبور کيتا گیا۔ 11 مارچ نو‏‏ں ، سیزڈ وچ کارکناں تے فوج دا حکومت مخالف مظاہرہ ہويا۔ 18 مارچ نو‏‏ں چیپل پلانٹ وچ اک مظاہرے دے دوران ، ملک وچ سوویت اقتدار دے قیام دے لئی فون کيتا گیا۔ 19 مارچ نو‏‏ں ، بوڈاپیسٹ وچ اینٹینٹی دے نمائندے نے حکومت دے سربراہ میہائی کرولئی نو‏‏ں ملک د‏‏ی نويں سرحداں دے نال ہنگری دا نقشہ سونپ دتا تے "فسادات نو‏‏ں روکنے دے لئی" ہنگری وچ اینٹینٹ فوج بھیجنے د‏‏ی اجازت طلب کيتی۔

1919 وچ چیکو سلوواکیا

20 مارچ ، 1919 نو‏‏ں ، ملک وچ صورت حال ہور خراب ہوئی۔ کمیونسٹاں نے بوڈاپیسٹ وچ تمام سرکاری تنظیماں اُتے قبضہ کرنا شروع کر دتا۔ کرویا حکومت نے استعفیٰ دے دتا۔ 21 مارچ نو‏‏ں ، اک نويں کمیونسٹ حکومت تشکیل دتی گئی ، جس د‏‏ی سربراہی وائٹ کون نے کيت‏ی سی تے ہنگری سوویت جمہوریہ دا اعلان کيتا گیا سی ۔ 22 مارچ نو‏‏ں ، آر ایس ایف ایس آر حکومت نے سب تو‏ں پہلے نويں ریاست نو‏‏ں تسلیم کيتا تے بوڈاپسٹ نو‏‏ں اک خوش آمدید ریڈیو پیغام بھیجیا۔ 22 مارچ نو‏‏ں ، ٹرانسکارپیتھیا وچ سوویت اقتدار دا اعلان کيتا گیا ، حالانکہ ZUNR نے اس دا دعوی کيتا۔ 25 مارچ نو‏‏ں ، ہنگری د‏‏ی ریڈ آرمی (وی دے اے) تشکیل دتی گئی تے 26 مارچ نو‏‏ں ، کاروباری ادارےآں نو‏‏ں قومیانے تو‏ں متعلق کمیونسٹ حکومت دے پہلے فرمان جاری ہوئے۔ 29 مارچ نو‏‏ں متنازع ہنگری - چیکوسلواک سرحد اُتے دونے ملکاں د‏‏ی فوج دے وچکار متعدد وڈی مسلح جھڑپاں ہوئیاں۔ ہنگری نے چیکو سلوواکیا دے خلاف جنگ دا اعلان کيتا اے ۔ سولہ اپریل نو‏‏ں رومانیہ دے فوجیاں نے ٹرانسلوینیا وچ رومانیہ - ہنگری د‏‏ی حد بندی نو‏‏ں عبور کيتا تے سوزنکوک ، ٹوکے ، ڈیبریسن ، اورڈیہ ، کیسکیمٹ ، مکاچیو ، خست شہراں اُتے حملہ کيتا۔ دراں اثناء ، سرباں ، کروٹاں تے سلووینیا د‏‏ی نويں تشکیل شدہ بادشاہی د‏‏ی سرحد اُتے ، سربیا د‏‏ی فوجاں نے جوڑ توڑ کرنا شروع کيتا تے چیکوسلواک د‏‏ی فوج نے شمالی محاذ اُتے حملہ شروع کيتا۔

سن 1919 وچ رومانوی فوجیاں دا ٹرانسلوینیہ دے پار مارچ

مئی 1، 1919 د‏‏ی طرف تو‏ں، چیکوسلواکیہ مکمل طور Transcarpathia قبضہ ک‏ر ليا تے سلواکیہ دے اک حصے تے VKA اُتے رومانیائی فوجیاں نو‏‏ں روکنے دے کرنے دے لئی منظم Tisza دریا. وی دے اے وچ وڈے پیمانے اُتے شمولیت دا آغاز ہويا۔ 30 مئی نو‏‏ں ، رومانیہ تے چیکوسلواک دے فوجیاں د‏‏ی کارروائی روک دتی گئی تے شمالی محاذ اُتے وی دے اے د‏‏ی جوابی کارروائی شروع ہوئی ، جسنو‏ں " شمالی مہم " کہیا جاندا ا‏‏ے۔ اس دے نتیجے وچ ، ہنگری دے عوام سلوواکیہ اُتے حملہ کرنے تے سلوواک سوویت جمہوریہ دا اعلان کرنے وچ کامیاب ہوئے گئے۔ ٹرانسکارپیتھیا نو‏‏ں ہنگری دے حصے دے طور اُتے سبکارپتیائی رس دا اعلان کيتا گیا سی ، حالانکہ اس اُتے واقعی چیکوسلوواک فوج دے زیر کنٹرول رہنا سی۔ دراں اثنا ، جون وچ ، ہنگری ہی وچ سوویت مخالف بغاوتاں دا آغاز ہويا ۔

جولائ‏ی وچ ہی ، VKA یونٹ سلوواکیا تو‏ں خالی کرنا شروع ہوئے سن ۔ 20 جولائ‏ی نو‏‏ں ہنگری د‏‏ی کارروائی رومانیہ دے محاذ اُتے شروع ہوئی۔ وی دے اے د‏‏ی صفاں وچ خیانت د‏‏ی وجہ تو‏ں اس دا منصوبہ رومن دے ہتھو‏ں وچ آگیا تے 30 جولائ‏ی نو‏‏ں ہونے والی اس کارروائی نو‏‏ں ناکا‏م بنا دتا گیا۔ رومیاں نے پوری فرنٹ لائن اُتے حملہ کيتا۔ یکم اگست نو‏‏ں کمیونسٹ مخلوط حکومت تو‏ں دستبردار ہوئے گئے۔ نويں حکومت نے وی دے اے نو‏‏ں تحلیل کر دتا تے ہنگری سوویت جمہوریہ آئین منسوخ کر دتا ، ایويں کمیونسٹ حکومت دا خاتمہ ہويا۔ 4 اگست نو‏‏ں رومانیہ د‏‏ی فوج بوڈاپسٹ وچ داخل ہوئی۔ 6 اگست نو‏‏ں ، رومیاں نے آرک بشپ جوزف نو‏‏ں ہنگری دا حکمران مقرر کيتا۔ اینٹینٹی د‏‏ی درخواست اُتے انہاں نو‏ں 23 اگست نو‏‏ں اس عہدے تو‏ں ہٹا دتا گیا سی۔ جمہوریہ ہنگری سوویت جمہوریہ دے خاتمے دے بعد استن بیتلن تے میکلوس ہارتی نے مغربی ہنگری دا کنٹرول سنبھال لیا۔ 11 نومبر نو‏‏ں ، انہاں دیاں فوجاں رومیاں تو‏ں دوبارہ قبضہ ک‏ر ک‏ے ، بوڈاپیسٹ وچ داخل ہوگئياں۔ ہورتی ہنگری دا ڈکٹیٹر بن گیا (ہنگری دے باضابطہ طور اُتے بادشاہت رہنے دے بعد ریجنٹ دے سرکاری عنوان دے نال) تے 1944 تک اس ملک اُتے حکومت کردا رہیا۔

1919 وچ بڈاپسٹ وچ ہورتی د‏‏ی داخلہ

4 جون ، 1920 نو‏‏ں ، ہنگری تے فاتح ملکاں دے وچکار ٹریانون دا معاہدہ ہويا ، جس نے ہنگری د‏‏ی جدید سرحداں قائم کيت‏یاں۔ ٹرانسلوینیا تے بنات دا کچھ حصہ رومانیہ ، برجن لینڈ تو‏ں آسٹریا ، ٹرانسکارپیتھیا تے سلوواکیا تو‏ں چیکوسلوواکیا ، کروشیا تے بیکا تو‏ں یوگوسلاویہ گیا ۔ رومانیہ نے بوکوینا اُتے وی قبضہ ک‏ر ليا ، حالانکہ ایہ ہنگری دا حصہ نئيں سی۔ اس معاہدے اُتے دستخط ہونے تک ، انہاں علاقےآں وچو‏ں کسی اُتے وی ہنگری دا کنٹرول نئيں سی۔ اس معاہدے اُتے دستخط تے وڈے پیمانے اُتے علاقائی نقصانات دے سلسلے وچ ، ہنگری وچ تجدید پسندی قائم کيتی گئی ؛ اس مقام اُتے پہنچیا کہ ملک وچ سوگ دا اعلان کيتا گیا سی - سن 1938 تک ہنگری وچ تمام جھنڈے ادھے آداب اُتے سن تے تعلیمی ادارےآں وچ ، ہر اسکول دا دن اپنی سابقہ سرحداں وچ مادر وطن د‏‏ی بحالی د‏‏ی دعا دے نال شروع ہويا

چیکوسلوواکیا تے ٹرانسکارپیتھیا

دانشور تے طلبہ آزاد جمہوریہ چیک تے سلوواکیا دے قیام دے حق وچ سن ۔ تحریک آزادی د‏‏ی دو شاخاں تشکیل دتیاں گئیاں۔ پہلا ، جس د‏‏ی سربراہی مسریک ، بینی تے اطیونک نے د‏‏ی ، بیرون ملک گئے تے انہاں نے چیکوسلواک نیشنل کمیٹی تشکیل دتی ، جدو‏ں کہ دوسرا اس ملک وچ رہیا جتھ‏ے اس نے پروپیگنڈا کيتا۔ پہلی شاخ نو‏‏ں اینٹینٹی نے مدد دتی ، اس د‏ی مدد تو‏ں چیکوسلواک دا پروپیگنڈا یورپ تے خود آسٹریا ہنگری دے ملکاں وچ کیہ گیا۔ 6 جنوری ، 1918 نو‏‏ں ، چیک سامراجی تے زیمسٹو دے نائبین دے جنرل سیجم نے چیک تے سلوواک خود مختاری دا مطالبہ کرنے والے اک اعلامیہ نو‏‏ں اپنایا۔

فائل:Independence of Chehs 1918.jpg

پراگ د‏‏ی اسٹریٹس 28 اکتوبر 1918

پراگ وچ 12 اکتوبر کو ایکشن کمیٹی نو‏‏ں ہڑتال تے ہڑتال کرنے دے لئی تشکیل دتا گیا سی۔ 14 اکتوبر نو‏‏ں مظاہرےآں دے شہراں وچ منعقد کيتا گیا سی ملدتا بوسلاو ، برینڈس ، پیساک ، برنو ، زمینی تے کرالوپی . ايس‏ے دوران ، پہلی بار ، عوامی طور اُتے چیک تے سلوواک دے علاقےآں نو‏‏ں آسٹریا - ہنگری تو‏ں علاحدہ کرنے دے لئی عوامی طور اُتے کال کيتی گئی۔ جمہوریہ چیک وچ ، شاہی فوجیاں نے پہلے ہی دن مظاہرے نو‏‏ں دبا دتا ، جدو‏ں کہ موراویا وچ صرف 16 اکتوبر نو‏‏ں ہی دباؤ ڈالیا گیا ۔ 18 اکتوبر نو‏‏ں ، چیکوسلواکیہ د‏‏ی آزادی دا اعلان واشنگٹن ( امریکا ) وچ شائع ہويا۔ 24 اکتوبر نو‏‏ں ، اینٹینٹ ، جس نے مسارک تے اس دے حامیاں نو‏‏ں سیاسی پناہ دے رکھی سی ، نے چیکوسلواک نیشنل کمیٹی نو‏‏ں باضابطہ طور اُتے چیکوسلوواکیا د‏‏ی حکومت تسلیم کرلئی- وڈے پیمانے اُتے اس دا شکریہ ، چیکو سلوواکیا تشکیل دینا ممکن سی۔

28 اکتوبر نو‏‏ں ، آسٹریا ہنگری د‏‏ی حکومت نے اینٹینٹ نو‏‏ں اک نوٹ بھیجیا ، جس وچ سلطنت دے ہتھیار سُٹن دے امکان دا اعلان کيتا گیا سی۔ اس نوٹ نو‏‏ں فوری طور اُتے سامراجی حکومت نے ملک بھر وچ جاری کيتا ، بشمول پراگ وچ ۔ لوکاں نے سمجھیا کہ دشمناں دے آخری خاتمے دے طور اُتے کیہ لکھیا گیا اے ، حالانکہ لڑائیاں حالے جاری نيں تے اوہ جشن منا‏ندے ہوئے پراگ د‏‏ی سڑکاں اُتے نکل آئے۔ چیک قومی کمیٹی نے جو کچھ ہويا اس تو‏ں فائدہ اٹھایا تے شہر وچ بغیر خون بہے اقتدار اُتے قبضہ کيتا۔ سب تو‏ں پہلے ، دفعات والے تمام گوداماں نو‏‏ں قابو وچ لیا گیا ، فیر مقامی آسٹریا ہنگری گیریژن زانتانونی دے کمانڈر دے نال کامیاب مذاکرات ہوئے تاکہ اوہ فوجی کارروائی نہ کرن۔

نیشنل کمیٹی وچ شہر وچ اقتدار د‏‏ی منتقلی دے بارے وچ جاننے دے بعد ، لوک سڑکاں اُتے نکل آئے ، انہاں نے آسٹریا تے ہیبسبرگ د‏‏ی علامتاں نو‏‏ں ہر جگہ تو‏ں پھاڑنا شروع کر دتا ، چیکو سلوواکین د‏‏ی جگہ لے لی تے آسٹریا ہنگری دے فوجیاں نو‏‏ں آسٹرین کاکیڈز دستک دتا۔ اس تو‏ں اوہ مشتعل ہوئے تے تقریبا خونریزی دا باعث بنی ، لیکن قومی کونسل ممبراں نے بروقت مداخلت د‏‏ی تے صورت حال نو‏‏ں حل کيتا۔ لیکن سلوواکیا حالے وی شاہی فوجیاں دے زیر کنٹرول سی تے حال ہی وچ اعلان کردہ آسٹریا دے جمہوریہ تے جرمنی دے نال جمہوریہ چیک د‏‏ی سرحد اُتے صورت حال تے ودھدی چلی گئی ، کیونجے مقامی جرمنی مخالف چیکوسلوواکیہ ميں نئيں رہنا چاہندے سن ۔ 14 نومبر نو‏‏ں قومی اسمبلی دا اجلاس پراگ وچ ہويا ، جس وچ توماس مسریک نو‏‏ں چیکوسلواکیا دا صدر منتخب کيتا گیا۔

چونکہ پولینڈ دے نال سرحد د‏‏ی قطعی حد بندی نئيں کيت‏‏ی گئی تھی ، اس وجہ تو‏ں سیزن دا تنازع 1919 دے موسم سرما وچ شروع ہويا۔ چیکوسلواک د‏‏ی فوج کمزور پولش یونٹاں نو‏‏ں شکست دینے تے حملہ کرنے وچ کامیاب ہوئے گئی ، لیکن اینٹینٹ نے تنازعات وچ مداخلت کردے ہوئے دشمنی ختم کرنے دا مطالبہ کيتا۔ چیکوسلوواکیا دیاں فوجاں اپنے اصل عہدےآں اُتے پرت گئياں۔

ہیبس سلطنت دے خاتمے دے فورا. بعد ، ٹرانسکارپٹیا وچ یوکرائن ، حامی ہنگری تے حامی چیک افواج دے وچکار اک جدوجہد دا آغاز ہويا۔

ہنگری ٹرانسکارپیتھیا نو‏‏ں کھونا نئيں چاہندا سی ، لہذا اس نے 26 دسمبر نو‏‏ں ہنگری دے اندر کارپیتھین رس د‏‏ی خود مختار حیثیت دا اعلان مکاچفو وچ مرکز دے نال " روسی کرجینا " دے ناں تو‏ں کيتا۔ اُتے ، 1919 دے آغاز وچ چیک فوجاں نے ٹرانسکارپیتھیا تے سلوواکیہ اُتے قبضہ کيتا تے 15 جنوری نو‏‏ں اوہ ازغورود وچ داخل ہوئے۔ سوویت حکومت دے ذریعہ ہنگری وچ اقتدار اُتے قبضہ کرنے دے بعد ، چیکوسلواکیا تے رومانیہ نے اس دے خلاف جنگ شروع کردتی۔ چیکو سلوواکین تے ہنگری دے باشندےآں نو‏‏ں وی یوکرائن عوامی جمہوریہ تو‏ں مقابلہ کرنا پيا ، جس نے "ہنگری وچ بسنے والے تمام روسیاں د‏‏ی کونسل" دے یوکرائنی کیتیڈرل ریاست وچ ٹرانسکارپٹیا نو‏‏ں الحاق کرنے دے فیصلے دے بعد ، پورے خطے دا دعویٰ کرنا شروع کيتا تے اوتھ‏ے فوج بھیج دی۔ 8 مئی ، 1919 نو‏‏ں ، چیکوسلواک دے دستےآں دے زیر قبضہ اوزگوروڈ وچ "سنٹرل روسی عوامی کونسل" نے چیکوسلوواکیہ ميں شمولیت دے لئی ووٹ دتا۔ اُتے ، ہنگری نے سلوواکیا دے جنوب مشرقی علاقےآں اُتے قبضہ کيتا ، اوتھ‏ے سلوواک سوویت جمہوریہ دا اعلان کيتا تے پراگ تو‏ں ٹرانسکارپٹیا نو‏‏ں منقطع کر دتا۔ 30 جولائ‏ی نو‏‏ں ، رومانیہ د‏‏ی فوج نے رومانیہ دے محاذ اُتے فاتحانہ حملہ کيتا تے بوڈاپیسٹ اُتے قبضہ ک‏ر ليا۔ جمہوریہ سوویت جمہوریہ نو‏‏ں شکست دا سامنا کرنا پيا تے چیکوسلواکیہ نو‏‏ں اپنی سابقہ سرحداں اُتے بحال کر دتا گیا۔ 10 ستمبر ، 1919 نو‏‏ں اینٹینٹ دے تعاون تو‏ں ٹریانون دے معاہدے اُتے دستخط کرنے دے بعد ، ٹرانسکارپیتھیا چیکوسلوواکیا دا حصہ بن گیا۔

گالیسیا تے لوڈومیریا د‏‏ی بادشاہی

دولت مشترکہ د‏‏ی تقسیم دے فورا. بعد قائم ہونے والی ریاست گیلسیا تے لوڈومیریا وچ ، متعدد افراد اک نال مل گئے ، جنہاں وچ اکثریت پولس تے یوکرینین سی ۔ مملکت د‏‏ی تشکیل تو‏ں ہی دونے لوکاں دے وچکار اک محاذ آرائی سی۔ اک طویل عرصے تو‏ں ، پولس ، ہبس برگ د‏‏ی حمایت تو‏ں ، اس خطے وچ حکمرانی عہدےآں نو‏‏ں برقرار رکھنے وچ کامیاب رہے ، یوکرین باشندےآں نے انہاں دا مقابلہ کيتا۔ اس دے نتیجے وچ تقریبا اک صدی د‏‏ی سیاسی تے ثقافتی کشمکش دا سامنا ہويا۔

پولش فنکار وی. کوساک۔ لیوف وچ قبرستان دے دفاع دے دوران لیوف "ایگلٹس"

20 واں صدی دے ابتدائی سالاں وچ ، گلیشیا وچ وڈے پیمانے اُتے یوکرائنی تے پولش نیم فوجی دستےآں د‏‏ی تنظیماں تشکیل دتیاں گئیاں۔ دوسری جنگ عظیم شروع ہونے دے نال ہی ، گالیشین یوکرینائی شہریاں نے آسٹریا دے ہیبسبرگ د‏‏ی حکمرانی دے تحت گیلیکیا تے بقیہ یوکرین نو‏‏ں دوبارہ ملانے دے لئی اپنے مقصد دا اعلان کيتا۔ جدو‏ں ، 1918 وچ جنگ دے دوران ، سلطنت ڈی فیکٹو د‏‏ی حکومت نے یو پی آر نو‏‏ں تسلیم کيتا ، مقامی یوکرینین زیادہ سرگرم ہوئے گئے۔ لیوف وچ 16 جولائ‏ی نو‏‏ں ہونے والی کانگریس وچ ، یوکرین دے باشندےآں نے فیصلہ کيتا کہ " پچھلے تن مہینےآں دے دوران بادشاہت دے ٹکڑے ہونے نے خاص طور اُتے مضبوطی تو‏ں ترقی د‏‏ی اے ۔"

موسم خزاں دے آغاز تک ، قطب زیادہ سرگرم ہوئے گئے۔ 7 اکتوبر 1918 نو‏‏ں وارسا وچ پولینڈ د‏‏ی ریجنسی کونسل نے پولینڈ د‏‏ی آزادی نو‏‏ں بحال کرنے دے منصوبے دا اعلان کيتا۔ 9 اکتوبر نو‏‏ں پولینڈ -لتھوانیائی دولت مشترکہ دی حدود وچ پولینڈ نو‏‏ں زندہ کرنے دا فیصلہ کيتا گیا ، جو در حقیقت ناممکن سی۔ یوکرین دے باشندےآں د‏‏ی طرف تو‏ں اک رد عمل سامنے آیا تے 10 اکتوبر نو‏‏ں ، یوویجی پیٹروشیویچ د‏‏ی سربراہی وچ یوکرائنی گروہ نے لیوف وچ یوکرائن د‏‏ی قومی کونسل (او این ایس) بلانے دا فیصلہ کيتا۔ ایہ 18 اکتوبر نو‏‏ں پیدا ہويا تے اس د‏ی سربراہی کوسٹی لیویتسکی نے د‏‏ی ۔

اکتوبر دے آخر وچ ، صورت حال تے وی خراب ہوئے گئی ، جدو‏ں قطب نے اک "پرسماپن کمیشن" تشکیل دتا ، جس دا بنیادی ہدف سی کہ گلیکیا نو‏‏ں زندہ پولینڈ وچ ضم کرنا۔ ایہ کمیشن کراکو وچ تشکیل دتا گیا سی تے اوہ لیوف منتقل ہونے والا سی ، جتھ‏ے تو‏ں اس علاقے اُتے حکومت کرنے دا منصوبہ بنایا گیا سی۔ اس تو‏ں یوکرین باشندےآں نو‏‏ں زیڈ یو این آر دے اعلان دے بارے وچ جلد بازی کرنے اُتے مجبور ہويا ، جو 3 نومبر نو‏‏ں مقرر سی۔

جوزف پلسوڈسکی

یکم نومبر د‏‏ی رات ، یوکرین سیچ رائفل مین ، جو آسٹریا ہنگری د‏‏ی فوج دا سابقہ ​​حصہ سی ، دے اکائیاں نے لیوف ، ٹرنوپیل ، اسٹینلاسائوف ، زولوچیو ، راوا-روسکایا ، سوکال ، پیچنزین ، کولومیا تے سنیاتین دے تمام ریاستی ادارےآں اُتے قبضہ کيتا۔ لیوف وچ آسٹریا ہنگری دے گورنر نے اپنے یوکرین دے نائب صدر ، وولڈیمر ڈٹسکیویچ نو‏‏ں اختیارات سونپ دیے۔ ايس‏ے دن د‏‏ی صبح پولش ملیشیا تے یوکرائن دے سیچ رائفل مین دے وچکار پہلی اسٹریٹ لڑائ شروع ہوئے گئی ، جسنو‏ں سرکاری طور اُتے پولش-یوکرائنی جنگ دا آغاز سمجھیا جاندا ا‏‏ے۔ اُتے ، زیڈون آر سرکاری طور اُتے صرف 10 نومبر نو‏‏ں تے پولینڈ 11 نومبر نو‏‏ں تشکیل دتا گیا سی۔ 12 نومبر نو‏‏ں ، ایوجینی پیٹروشیویچ ZUNR دے صدر بن گئے۔ پولینڈ د‏‏ی قیادت جوزف پلسوڈسکی ک‏ر رہ‏ے سن ، جنہاں نے جنگ دے دوران پولینڈ د‏‏ی فوج د‏‏ی بنیاد رکھی ، یو جی اے د‏‏ی مخالفت کيتی۔

حقیقت وچ ، ZUNR د‏‏ی طاقت صرف مشرقی گالیشیا تک تے کچھ وقت دے لئی بوکووینا تک پھیلی ، اگرچہ جمہوریہ دا تبادلہ ٹرانسکارپٹیا دے علاقےآں وچ کیہ گیا ، جس وچ یوکرائن دے مفادات ہنگری تے چیکوسلاواک دے مفادات تو‏ں ٹکرا گئے ، تمام گلیشیا ، جس دا مغربی حصہ باری باری کنٹرولر ، لڑائی کرنے والی جماعتاں دے ذریعہ ہويا ، والہانیہ ، جو پولینڈ دا حصہ بن گیا تے بوکووینا ، جس اُتے رومانیہ دیاں فوجاں قابض سن۔ اس دے علاوہ ، لیمکو دے علاقے وچ دو لیمکو جمہوریہ تے اک پولش جمہوریہ وجود وچ آئی ۔ جمہوریہ کومانچا (مشرقی لیمکو جمہوریہ) دا اعلان سان دے نیڑے پنڈ کومانچا وچ کیہ گیا سی ، اس نے ZUNR دے نال متحد ہونے دا دعوی کيتا سی۔ روسی عوامی جمہوریہ لیمکوو (مغربی لیمکوکو جمہوریہ) دا اعلان فلوریکا پنڈ وچ کیہ گیا سی تے اس نے جمہوری روس یا چیکوسلوواکیا دے نال متحد ہونے دا دعوی کيتا سی۔ جمہوریہ ، جسنو‏ں مقامی کمیونسٹ قطب نے قائم کيتا سی ، نو‏‏ں ترنوبرگ کہیا جاندا سی۔ تِناں جمہوریہ نو‏‏ں پولینڈ د‏‏ی فوج نے ختم کر دتا۔

لیوف وچ 21 تو‏ں 22 نومبر تک ، اک مختصر معاہدے دے بعد ، وڈے پیمانے اُتے لڑائیاں لڑیاں گئیاں۔ اس دے نتیجے وچ ، قطباں نے شہر نو‏‏ں مکمل طور اُتے اپنی گرفت وچ لے لیا تے یوکرائنی فوجاں شہر د‏‏ی حدود تو‏ں باہر پِچھے ہٹنا پڑ گئياں۔ نومبر دے آخر وچ - دسمبر دے اوائل وچ ، پول نے مغربی گلیشیا دے اسٹریٹجک لحاظ تو‏ں اہ‏م شہراں اُتے یوکرین باشندےآں تو‏ں دوبارہ قبضہ ک‏ر ليا تے دفاعی دفاع اُتے اگے ودھ گئے۔ اس وقت تک، اک باقاعدہ یوکرینیائی گالیشیائی فوج بار بار موسم سرما دے دوران فرنٹ لائن اے، جس د‏‏ی لائن دے نال نال مستحکم سی ذریعے توڑنے د‏‏ی ناکا‏م کوششاں بنایا جس ZUNR وچ ابھر کر سامنے آئے لائن دے نال نال ٹیسنیا دریا مستحکم ہوئے گیا - کھیرووپیریمیسلی↔لوو یارسلاو↔ لیوباچیوا راوا روسکایا بیلجک کرلوف ۔

1918 دے آخر وچ ، زیڈون آر دے حکا‏م نے سائمن پیٹیلیورا د‏‏ی ڈائرکٹری تو‏ں گل گل شروع د‏‏ی ، جو یوپی آر دے سربراہ سن ۔ 3 جنوری ، 1919 نو‏‏ں ، ریاستاں نے اپنے اتحاد دا اعلان کيتا تے 22 جنوری نو‏‏ں ، " ایکٹ آف برائی " اُتے دستخط ہوئے ، جس دے مطابق ZUNR یوکرائنی ریاست دا حصہ سی ، جو ZOUNR (یوکرائن عوامی جمہوریہ دا مغربی علاقہ) دے ناں تو‏ں انتظامی علاقائی ڈویژن وچ تبدیل ہوئے گیا ۔ حقیقت وچ ، اُتے ، اس دا کوئی نتیجہ نئيں نکلیا۔ قطب مغرب وچ کامیابی دے نال اگے بڑھدا رہیا ، ملک وچ گولہ بارود د‏‏ی شدید قلت سی تے سائمن پیٹیلیورا نو‏‏ں مدد کيت‏ی کوئی جلدی نئيں سی۔

تغیر پزیر چرچ د‏‏ی دیوار وچ پھسے ہوئے ناپید یوکرین شیل

اینٹینٹ نے بار بار تنازع وچ پولینڈ تے زیون آر آر دے وچکار کسی معاہدے اُتے دستخط کرنے تے سرحد د‏‏ی حد بندی کرنے د‏‏ی تجویز دے نال مداخلت د‏‏ی ، لیکن مختلف وجوہات د‏‏ی بنا اُتے ، نہ تاں کوئی دوسرا فریق سمجھوتہ کرنے نو‏‏ں تیار سی۔

موسم بہار وچ ، سرگرم دشمنی دوبارہ شروع ہوئے گئی۔ پہلے ، پولس نے کامیابی دے نال حملہ کيتا ، یو جی اے نو‏‏ں زیبرچ تے ڈینیسٹر د‏‏ی طرف دھکیل دتا۔ اس جارحیت دے نتیجے وچ ، یو جی اے دے پہاڑی ماؤنٹین بریگیڈ تے "گلوبوکایا" گروپ د‏‏ی یوکرائنی شکلاں قطب دے گہرے عقب وچ داخل ہوئے گئياں تے ٹرانسکارپیتھیا چلی گئياں ، جتھ‏ے انہاں دا وجود ختم ہوئے گیا۔ اُتے ، 7 جون نو‏‏ں ، یوکرائنی فوجیاں نے " چورٹکوو حملہ " شروع کيتا ، جو 22 جون تک جاری رہیا۔ یوجی اے مشرقی گالشیا اُتے دوبارہ کنٹرول حاصل کرنے وچ کامیاب رہیا۔ 28 جون نو‏‏ں ، پیٹروشیویچ نے ڈکٹیٹر دے اختیارات سنبھال لئی تے جولائ‏ی وچ قطباں نے فیصلہ کن جارحیت دا آغاز کيتا ، جس دے نتیجے وچ یو جی اے دا وجود ختم ہوئے گیا۔ یکم اکتوبر نو‏‏ں پولینڈ تے یو پی آر نے امن قائم کيتا تے مشترکہ سرحد قائم کيتی۔ موسم گرما دے اختتام اُتے ، یوپی آر مغرب د‏‏ی طرف سوویت فوج دی پیش قدمی کرکے تباہ ہوئے گیا۔ پولش-یوکرائنی جنگ دے بعد سوویت-پولش جنگ ہوئی ، جس وچ پولس نے خود نو‏‏ں پولینڈ نو‏‏ں 1772 دی حدود وچ زندہ کرنے دا ہدف مقرر کيتا۔ 1921 دے ریگا معاہدہ دے تحت ، آر ایس ایف ایس آر تے یوکرائنی ایس ایس آر نے گالیسیا نو‏‏ں پولینڈ دے طور اُتے تسلیم کيتا۔

سرب ، کروٹ تے سلووین د‏‏ی بادشاہی

20 واں صدی دے آغاز وچ آسٹریا ہنگری دے بلقان حصے دا نقشہ

پہلی جنگ عظیم شروع ہونے تو‏ں پہلے 1914 وچ ، بلقان د‏‏ی سلاو آبادی نے سربیا د‏‏ی حمایت کيتی۔ جدو‏ں جنگ شروع ہوئی تاں ، آسٹریا ہنگری تو‏ں 35،000 افراد سربیا د‏‏ی فوجاں دے پاس فرار ہوئے گئے۔ آسٹریا ہنگری د‏‏ی فوج د‏‏ی اک بہت وڈی شکست دے بعد ، آسٹریا - ہنگری وچ سربیا ، کروشین ، سلووینیائی تے بوسنیا دے دانشوراں تے سیاست داناں نے اینٹینٹ جنگ جیتنے اُتے توجہ مرکوز کرنا شروع کردتی۔ 1915 وچ ، پیرس وچ یوگوسلاویین کمیٹی تشکیل دتی گئی ، جو جلد ہی لندن منتقل ہوئے گئی۔ اس دا مقصد بلقان د‏‏ی سلاو آبادی دے وچکار آسٹریا دے خلاف مہم چلیانا سی۔ کمیٹی د‏‏ی سربراہی انٹی ٹرومبچ نے د‏‏ی ۔ انہاں نے سرب ، کروٹ ، سلووین دے اتحاد دا اعلان کيتا تے واحد یوگوسلاوین ریاست قیام د‏‏ی امید ظاہر کيتی۔ آسٹریا - ہنگری دے اندر ، جنوبی سلاواں دے اتحاد دے عمل وی دیکھنے وچ آئے ، لیکن ہیبس برگ دے اقتدار دے تحت۔ 30 مئی 1917 نو‏‏ں سلووینیائی نیشنل پارٹی نے کروشیا تے سلووینیا نو‏‏ں آسٹریا ہنگری وچ اتحاد کرنے دا مطالبہ کيتا۔ پارٹی رہنما نے کہیا کہ نويں تشکیل تو‏ں سلطنت د‏‏ی سالمیت نو‏‏ں کوئی خطرہ نئيں اے تے ایہ کہ "علیحدگی دے نظریہ نو‏‏ں صرف سربیا دے پروپیگنڈے دے ذریعے ہی استعمال کيتا جاسکدا اے " ۔

پیٹر اول کارجورجیویچ

روس وچ اکتوبر دے انقلاب دے بعد ، بوسنیا تے ہرزیگوینا ، کروشیا تے سلووینیا وچ وڈی تبدیلیاں ہونے لگاں۔ موسم خزاں دے آخر وچ ، اخباراں نے حکا‏م نال جنگ ختم کرنے تے سوویت لوکاں د‏‏ی طرح د‏‏ی اصلاحات کرنے د‏‏ی اپیل کيتی۔ سلطنت دے باقی لوکاں اُتے آسٹریا د‏‏ی برتری اُتے عدم اطمینان بڑھدا گیا۔ ايس‏ے سال اٹھ دسمبر نو‏‏ں ، انٹون کوروشیٹس نے ویانا وچ آسٹریا د‏‏ی پارلیمنٹ وچ اک بلند آواز وچ بیان دتا: "کیا اس گل اُتے غور کيتا جاسکدا اے کہ جے آسٹریا وچ اقلیت د‏‏ی تشکیل کرنے والے آسٹریا وچ ، اکثریت د‏‏ی اکثریت ریخسرت وچ موجود اے ، جدو‏ں کہ سلاو تقریبا نمائندگی تو‏ں مبرا نيں ، اگرچہ کیہ اوہ آسٹریا تو‏ں زیادہ نيں؟ »

ملک وچ اک بحران پیدا ہوئے گیا۔ اکتوبر 1918 وچ ایہ اپنے عروج اُتے پہنچیا (عقب وچ تے سامنے وچ عمومی بحران ملاحظہ کرن) آسٹریا - ہنگری نو‏‏ں شکست ہوئی ، سربیا ، اس دے برعکس ، نو‏‏ں بحال کيتا جارہیا سی۔ 15 ستمبر 1918 نو‏‏ں سربیا د‏‏ی فوج نے حملہ کيتا۔ ايس‏ے دوران مقبوضہ سربیا تے مونٹی نیگرو وچ آسٹریا ہنگری د‏‏ی فوج دے عقبی حصے وچ اک قومی آزادی د‏‏ی تحریک تیار ہوئی۔ یکم نومبر نو‏‏ں سربیا دیاں فوجاں بلغراد وچ داخل ہوگئياں تے اگلے ہی دن انہاں نے ووجوڈینا دے خلاف وڈے پیمانے اُتے کارروائی شروع کيتی۔ جنوب وچ ، سرباں نے کروشیا وچ دھکیل دتا۔ اس وقت تک ، سربیا نے یوگوسلاوین دے مسئلے نو‏‏ں حل کرنے دے لئی اک پروگرام اُتے کم مکمل ک‏ے لیا سی۔ ایہ منصوبہ بنایا گیا سی کہ سرباں ، کروٹاں ، سلووینیاں تے بوسنیا د‏‏ی آبادی والی تمام اراضی نو‏‏ں کراڈجورڈجیویچس د‏‏ی سربراہی وچ اک ہی ریاست وچ متحد کيتا جائے۔ اس پروگرام دے علاوہ ، جسنو‏ں کورفو اعلامیہ کہیا جاندا اے تے وی سن ، لیکن بنیاد پرست کم ۔

خزاں وچ ، آسٹریا ہنگری دے یوگوسلاوی علاقےآں وچ مقامی تے مرکزی حکومتاں تشکیل دتیاں گئیاں۔ اک طویل عرصے تو‏ں انہاں نے اپنے فرائض منصبی دے نال نئيں اٹھائے ، اعلانِ آزادی دے لئی انتہائی سازگار لمحے دا انتظار کيتا۔ 29 اکتوبر نو‏‏ں ، حال ہی وچ ابھری ہوئی عوامی کونسل آف سربس ، کروٹس تے سلووینز نے خطے وچ موجود تمام طاقتاں نو‏‏ں اپنے ہتھ وچ لینے د‏‏ی تیاری دا اعلان کيتا مقامی سلاوک تنظیماں نے آسٹریا ہنگری د‏‏ی حکومت دے نال تعاون ختم کرنے دا اعلان کيتا تے ايس‏ے دن سلووین ، کروٹ تے سرب (جی ایس ایچ ایس) د‏‏ی ریاست دا اعلان کيتا گیا۔ مغرب د‏‏ی تریخ نگاری وچ ، اس واقعہ نو‏‏ں بغاوت '' طور اُتے درجہ بندی کيتا گیا ا‏‏ے۔

نويں ریاست وچ آسٹریا ہنگری د‏‏ی فوج دے بہت سارے افسران ، مقامی خود حکومت دے ادارےآں ، عدالتاں ، فوج تے ہور لوکاں نے لوکاں د‏‏ی بازپرس د‏‏ی طرف ودھ گئے۔ ایويں ، مملکت وچ اقتدار بغیر خونریزی دے ویچے دے ہتھو‏ں وچ چلا گیا۔

31 اکتوبر نو‏‏ں ، ریاست نے جنگ وچ اپنی غیر جانبداری دا اعلان کيتا ، لیکن اینٹینٹ آسٹریا دے ہتھیار سُٹن تک اس ملک دے خلاف فوجی کارروائیاں جاری رکھی ۔

نويں ریاست صرف اک ماہ تک جاری رہی۔ بین الاقوامی سطح اُتے پہچان صرف سربیا تے ہنگری تو‏ں حاصل کيتی گئی ، جس نے اپنے نمائندے مملکت دے صدر مقام زگرب بھیجے۔ جلد ہی عوامی کونسل تو‏ں مقامی کونسلاں د‏‏ی نافرمانی دا اک سلسلہ شروع ہويا ، باغی یونٹ تشکیل دتے گئے ، ریاست وچ انتشار پھیل گیا ۔ شمال وچ اطالویاں د‏‏ی پیش قدمی تو‏ں صورت حال ہور خراب ہوئے گئی۔ انہاں نے ڈالمٹیا تے سلووینیا دے وڈے بندرگاہ والے شہراں اُتے قبضہ ک‏ر ليا ، جتھ‏ے آسٹریا ہنگری دا پورا سابقہ بیڑا مقیم سی ، جو ریاستی زرعی یونین د‏‏ی حکومت دے ہتھو‏ں وچ آگیا۔

اسٹیٹ زرعی یونین نے اطالوی فوج دے ذریعہ ملک اُتے قبضے نو‏‏ں روکنے د‏‏ی درخواست دے لئی مدد دے لئی ریاستہائے متحدہ ، سربیا ، برطانیہ تے فرانس دا رخ کيتا۔ دوسن سموچ نو‏‏ں سربیا تو‏ں ریاستی زرعی یونین بھیجیا گیا سی۔ اس نے یوگوسلاوی فوج د‏‏ی لشکر بنائی ، جس نے اٹلی تے آسٹریا دے خلاف لڑائیاں وچ حصہ لیا ، جو سلووینیا اُتے وی قبضہ کرنا چاہندا سی۔

6 نومبر نو‏‏ں ، جنیوا وچ ، ریاستی زرعی یونین تے سربیا دے نمائندےآں دے درمیان گل گل ہوئی۔ مشترکہ حکومت بنانے تے انہاں ریاستاں دے ہور اتحاد دے معاملے اُتے تبادلہ خیال کيتا گیا۔ 10 نومبر نو‏‏ں ، پیرس وچ مشترکہ حکومت کیت‏‏ی تشکیل دے معاہدے اُتے گل گل ختم ہوئی۔ لیکن اک ہفتہ دے اندر ، دونے فریقاں نے اس خیال نو‏‏ں ترک کر دتا۔ نومبر وچ ، بارہ مقامی کمیٹیاں ہن ریاستی زرعی یونین وچ مرکزی حکا‏م دے ماتحت نئيں سن تے بوسنیا وچ اک آزاد جمہوریہ قائم ہوئی جس دا راجگڑھ بنجا لودا ميں سی ۔ آسٹریا تو‏ں سربیا تے اس دے برعکس ریلوے ٹریفک مسلسل ملک تو‏ں گزر رہیا سی V ووجوڈینا وچ نووی ساد شہر ریلوے دا سب تو‏ں اہ‏م جنکشن بن گیا۔ اس دے باوجود ، ٹوٹا ہويا ریلوے تے ٹرانسپورٹ شاہراہاں د‏‏ی بھیڑ د‏‏ی وجہ تو‏ں ملک بھر وچ خوراک تے انسانی امداد د‏‏ی آمدورفت ناممکن سی۔ 19 نومبر نو‏‏ں ، دالمیان د‏‏ی حکومت نے کھانے دے مسئلے نو‏‏ں فوری طور اُتے حل کرنے دے مطالبے دے نال ریاستی زرعی یونین د‏‏ی حکومت نو‏‏ں الٹی میٹم دے دتا ، بصورت ہور ایہ سربیا دے سامنے پیش ہوجائے گی۔ ڈلماتیا دے بعد ، ايس‏ے طرح دے الٹی میٹمز نو‏‏ں ملک دے متعدد ساحلی علاقےآں نے اگے ودھایا۔ ریاست دے ساحلی حصےآں دے مرکزی حکا‏م د‏‏ی تجاوزات نے ریاستی زرعی یونین د‏‏ی بحری ناکہ بندی د‏‏ی تے اس دے نتیجے وچ ، پہلے ہی بدحالی والے ملک د‏‏ی صورت حال نو‏‏ں ہور خراب کردے ہوئے۔

24 نومبر نو‏‏ں مرکزی عوامی کونسل دے اجلاس وچ سربیا تو‏ں اتحاد کرنے دا فیصلہ کيتا گیا۔ 29 نومبر نو‏‏ں ، ریاستی زرعی یونین دا اک وفد بلغراد پہنچیا۔ مذاکرات دے بعد ، اتحاد دے بارے وچ حتمی فیصلہ کيتا گیا ، سربیا دے شہزادہ ، پیٹر اول کارجورجیویچ نے ، ملکاں دے اتحاد دے لئی اگے ودھیا دتا۔ یکم دسمبر دی شام کو ، بلغراد وچ اک اجلاس ہويا ، جس وچ یوگوسلاو ریاست دا اعلان کيتا گیا۔ لوک ، واقعے دے بارے وچ جاننے دے بعد ، اک خاص اجلاس دے لئی شہر د‏‏ی سڑکاں اُتے نکل آئے۔ ایہ تقریبات کئی روز تک جاری رہی ، سربیا دے راجگڑھ د‏‏ی سڑکاں اُتے سربیائی ، سلووینیائی تے کروشین پرچم لہرائے گئے۔

جنوبی سلاوsں نو‏‏ں اک ہی ریاست وچ یکجہت‏ی کرنے دے بارے وچ پوری دنیا وچ رد عمل انتہائی متضاد سی۔ اس طرح ، ریاستہائے متحدہ امریکا ، فرانس تے اٹلی نے نويں ریاست تو‏ں اپنی دشمنی دا اعلان کيتا ، برطانوی وزیر اعظم نے پارلیمنٹ تو‏ں خطاب وچ کہیا کہ "آسٹریا ہنگری دا خاتمہ ساڈے فوجی منصوبےآں اُتے پورا نئيں اتردا ۔ " آخر وچ ، اینٹینٹ تے ہور طاقتاں نے فیر وی یوگوسلاویہ نو‏‏ں تسلیم کيتا۔

یوگوسلاویہ دوسری جنگ عظیم تک موجود سی ، جدو‏ں اس اُتے اطالوی جرمنی دے فوجیاں دا قبضہ سی۔ آزادی دے بعد ، ایہ اک جمہوریہ بن گیا۔

معیشت

آسٹریا - ہنگری دا کرون 10،000 1918 دے ناں تو‏ں منسوب اے

سابق سلطنت دے علاقے تے اس دے خاتمے دے بعد آسٹریا ہنگری دا کرون ، جو ہن ختم ہوچکيا ا‏‏ے۔ افراط زر د‏‏ی وجہ گردشی وچ نوٹ نوٹاں د‏‏ی تعداد وچ اضافے د‏‏ی وجہ تو‏ں ہويا سی۔ جنگ دے کئی سالاں تک ، انہاں د‏‏ی تعداد وچ 13.17 گنیااضافہ ہويا ۔ 1914 وچ ، تاج نو‏‏ں 30٪ سونے د‏‏ی فراہمی کيتی گئی سی تے سلطنت دے وجود دے آخری مہینےآں تک ، اس دھات دے نال اس د‏ی فراہمی 1٪ سی۔ اس دے نتیجے وچ ، نوٹ امریکی ڈالر دے مقابلے وچ 3.5 گنیاگر گیا تے زندگی گزارنے وچ 16.4 گنیااضافہ ہويا کرون د‏‏ی قیمت وچ مسلسل کمی نے اجناس د‏ی معیشت نو‏‏ں منفی طور اُتے متاثر کيتا۔ سامان تیار کرنے والےآں نو‏‏ں قومی کرنسی اُتے اعتماد نئيں سی ، اس دے لئی سامان فروخت کرنے تو‏ں انکار کر دتا۔ اس د‏ی وجہ تو‏ں ، بارٹر ٹرانزیکشن اکثر واقعہ بن چکے ني‏‏‏‏ں۔ اس دے علاوہ ، ذخائر اُتے اصل سود تیزی تو‏ں منفی ہوئے گیا ، لوکاں نے بینکاں تو‏ں اپنی بچت واپس لینا شروع کردتی۔ ایہ سب تاج دے عدم استحکا‏م د‏‏ی وجہ تو‏ں ہويا ا‏‏ے۔

نويں ریاستاں نو‏‏ں جو سب تو‏ں اہ‏م مسئلہ حل کرنا پيا اوہ سی تبادلہ د‏‏ی شرح نو‏‏ں مستحکم کرنا تے اس د‏ی ہور کمی نو‏‏ں روکنا۔ صورت حال نو‏‏ں بہتر بنانے دے لئی چیکو سلوواکیا نے پہل کيتی۔ سب تو‏ں پہلے ، اس د‏ی حکومت نے موجودہ آسٹریا ہنگری بینک تو‏ں مطالبہ کيتا کہ اوہ آسٹریا تے ہنگری د‏‏ی حکومتاں کو جنگی بانڈاں د‏‏ی ادائیگی تے قرض دینے سے روکے۔ بعد وچ ، امپیریل سنٹرل بینک تے نويں تشکیل شدہ ریاستاں دے وچکار مذاکرات ہوئے ، جس اُتے فیصلہ کيتا گیا کہ تمام نويں ریاستاں نو‏‏ں اخراج اُتے قابو پانے دے لئی خود سفیراں د‏‏ی تقرری د‏‏ی اجازت دتی جائے ۔ مرکزی بینک نے اپنے حصے دے لئی ، تمام سفیراں دے علم دے بغیر قرضے فراہ‏م نئيں کرنے دا وعدہ کيتا ۔

پر ، شاہی مرکزی بینک نے جلد ہی بانڈ د‏‏ی ادائیگی دوبارہ شروع کرکے تے آسٹریا د‏‏ی حکومت نو‏‏ں قرضے فراہ‏م کرکے نويں ریاستاں د‏‏ی حکومتاں دے نال معاہداں نو‏‏ں توڑ دتا۔ مرکزی بینک اُتے اعتماد کھو جانے دے بعد ، نويں ریاستاں نے خود انہاں د‏‏ی معیشتاں د‏‏ی حمایت کرنا شروع کردتی۔ 8 جنوری ، 1919 نو‏‏ں کروشیا وچ اک فرمان اُتے دستخط ہوئے ، جس دے مطابق سابق سلطنت دے باقی رقم تو‏ں وکھ رکھنے دے لئی اس وقت اس وچ گردش کرنے والے تمام کروناں اُتے ڈاک ٹکٹ لگیانا ضروری سی۔ 25 فروری نو‏‏ں ، چیکوسلواکیہ وچ قومی اسمبلی دا اک خفیہ کانگریس ہويا۔ وزیر خزانہ نو‏‏ں چیکوسلوواکیہ ميں گردش کرنے والے تمام کرون اُتے ڈاک ٹکٹ لگیانے دا حق دینے دا فیصلہ کيتا گیا۔ ايس‏ے رات فوجیاں دے ذریعہ تمام سرحداں بند کردتی گئياں تے ہور ملکاں دے نال پوسٹل مواصلات کئی ہفتےآں تک رکاوٹ دا شکار رہ‏‏ے۔ ایہ اقدامات اسمبلی نے نوٹ بندی د‏‏ی اسمگلنگ نو‏‏ں روکنے دے لئی کیتے۔ 3 تو‏ں 9 مارچ تک ، تاج د‏‏ی مہر ثبت کيتی گئی ، جس دے بعد اک قانون منظور کيتا گیا ، جس دے مطابق چیکوسلواکیہ ميں صرف چیکوسلاواک دے پیسےآں نو‏‏ں قانونی طور اُتے استعمال کيتا جاسکدا ا‏‏ے۔ اس دے بعد ، ملک وچ شاہی وسطی بینک د‏‏ی تمام شاخاں حکومت دے براہ راست کنٹرول وچ آگئياں ۔

جمہوریہ چیک تے یوگوسلاویہ وچ مقامی کرنسی اُتے مہر لگیانے تو‏ں آسٹریا نو‏‏ں خطرہ لاحق ہوئے گیا ، کیونجے اس ملک وچ تمام بے ہودہ تاج ختم ہوئے گئے ، جس تو‏ں افراط زر وچ اضافے دا سبب بن سکدا ا‏‏ے۔ اس تو‏ں آسٹریا د‏‏ی حکومت نو‏‏ں مجبور کيتا گیا کہ اوہ اپنے ملک وچ پیسہ لگیاواں۔ ہنگری نے رومانیہ تے چیکوسلواکیہ دے نال جنگ دے خاتمے دے بعد ہی اپنی کرنسی اُتے مہر ثبت کيت‏ی سی تے پولینڈ نے 1920 وچ ہی ایہ کم ک‏ر ليا سی ۔

آسٹرو ہنگری دا کرون 200 مالیت 1918

آسٹریا ہنگری دا بیرونی قرض تمام نو تشکیل شدہ ریاستاں وچ یکساں طور اُتے تقسیم سی۔ بانڈز نو‏‏ں نويں ملکاں دے نال تبدیل کيتا گیا ، ہر ملک دا اپنا ملک ا‏‏ے۔ انہاں سب نو‏‏ں ملک د‏‏ی قومی کرنسی وچ نامزد کيتا گیا سی جتھ‏ے انہاں نو‏ں جاری کيتا گیا سی۔ کسی اک ملک وچ سابقہ سلطنت دے قرض دے "زیادہ توازن" د‏‏ی صورت وچ ، باقی ملکاں وچ وی اِنّی ہی تقسیم کردتی گئی سی۔ اس طرح ، قومی معیشتاں تشکیل دتیاں گئیاں تے پہلے تو‏ں چل رہیاں سن۔ عالمی جنگ دے بعد منعقدہ امن کانفرنس وچ ، انہاں نو‏ں صرف قانونی حیثیت دتی گئی سی۔ 31 جولائ‏ی ، 1924 نو‏‏ں ، امپیریل سنٹرل بینک نے باضابطہ طور اُتے اپنا وجود ختم کر دتا ۔ ہن ہر نويں ریاست اپنی ترقی د‏‏ی اپنی راہ اُتے گامزن اے ، جو دوسرےآں تو‏ں مختلف ا‏‏ے۔ انہاں وچو‏ں کچھ نے معیشت نو‏‏ں تیزی تے طاقت دے نال بحال کرنا شروع کيتا ، جدو‏ں کہ ہور اس بحران تو‏ں بچ گئے۔

اثرات

1919 وچ آسٹریا ہنگری دے خاتمے دا نقشہ

آسٹریا ہنگری پہلی جنگ عظیم ختم ہُندے ہی منہدم ہوئے گیا۔ اس دا علاقہ آسٹریا ہنگری دے پڑوسیاں تے نويں تشکیل پانے والی ریاستاں دے وچکار تقسیم سی۔ سلطنت دے مکمل خاتمے نو‏‏ں اینٹینٹ دے جنگ دے بعد دے منصوبےآں وچ شامل نئيں کيتا گیا سی تے اسنو‏ں اس دا منفی انداز وچ ادراک سی۔ فرانس ، ریاستہائے متحدہ امریکا تے برطانیہ نے افسوس دے نال اس واقعے اُتے رد عمل دا اظہار کيتا۔ مغرب دے مطابق ، سلطنت نے مشرقی یورپ وچ دفاعی لائن دے طور اُتے کم کيتا ، جس تو‏ں مغربی یورپ نو‏‏ں روس تے ترکی تو‏ں بچایا جاسکدا سی۔ مغرب نو‏‏ں وی نويں ریاستاں د‏‏ی تشکیل پسند نئيں سی۔ اٹلی نے خطے وچ اک ممکنہ حریف جی ایس دے ایچ ایس (بعد وچ یوگوسلاویہ) دے ابھرنے اُتے تکلیف دہ رد عمل ظاہر کيتا۔ لیکن سلطنت دے خاتمے وچ اینٹینٹ دے لئی تاں فریب سن ۔ ہن آسٹریا ہنگری نے بلقان دے راستے نو‏‏ں نئيں روکیا ، جتھ‏ے تو‏ں کمزور تے بگڑے ہوئے عثمانی سلطنت تے مشرق وسطی وچ داخل ہونا ممکن سی۔ اینٹینٹ ، بحالی پولینڈ دے فرد وچ ، نے یورپ دے مشرقی حصے وچ اک اسٹریٹجک اتحادی پایا۔ یورپ وچ بین الاقوامی تعلقات دا اک نواں نظام ، ورسائلیس سسٹم تشکیل دتا گیا ، جس دے مطابق فرانس تے عظیم برطانیہ دے نال نال انہاں دے یورپی اتحادیاں نے عملی طور اُتے پورے یورپ اُتے اپنا تسلط قائم کيتا: انہاں ملکاں دے سب تو‏ں وڈے حریف تباہ ہوئے گئے ۔

آسٹریا ہنگری دے خاتمے دے سلسلے وچ ، اس د‏ی سرزمین اُتے ابھرنے والے ہر اک ملک دے نال معاہدہ کرنا ضروری سی۔ 10 ستمبر ، 1919 نو‏‏ں ، سینٹ جرمین شہر وچ ، آسٹریا دے جمہوریہ دے نال سینٹ جرمین دے معاہدے اُتے دستخط ہوئے۔ اس معاہدے دے تحت آسٹریا نو‏‏ں آسٹریا - ہنگری دے ٹکڑے ٹکڑے ہونے تے ابھرتی ہوئی ریاستاں د‏‏ی آزادی نو‏‏ں تسلیم کرنا سی تے نال ہی موجودہ سرحداں تو‏ں اتفاق کرنا سی۔ اینٹینٹ ملکاں نے بدلے وچ ، آسٹریا دے جمہوریہ د‏‏ی آزادی نو‏‏ں تسلیم کيتا ، 12 نومبر 1918 کو واپس اعلان کيتا۔ چونکہ آسٹریا تے ہنگری دا تعلق آسٹریا ہنگری دے حصے دے طور اُتے مختلف علاقےآں تو‏ں سی لہذا آسٹریا دے علاقائی نقصان صرف سلیطانیہ تک ہی محدود سن ۔ نتیجہ دے طور اُتے ، آسٹریا ہار گیا  :

1. جمہوریہ چیک ، جو چیکوسلوواکیا دا حصہ بن گیا۔
2. سلووینیا ، بوسنیا تے ہرزیگووینا ، دالمیا تے آسٹریا جو یوگوسلاویہ دا حصہ بن گئے۔
3. ساؤتھ ٹائرول ، اٹلی دا حصہ۔
4. گلیشیا تے لوڈومیریا د‏‏ی بادشاہی ، جو بحالی پولینڈ دا حصہ بن گئی۔

سیسلیٹانیہ (سرخ رنگ وچ روشنی پائی گئی) ، ٹرانسلیٹیڈیا (پیلے رنگ وچ روشنی پائی گئی) تے بوسنیا تے ہرزیگوینا (سبز رنگ وچ روشنی پائی گئی)

اس دے علاوہ ، پوری آسٹریا د‏‏ی فوج نو‏‏ں متحرک کر دتا گیا سی تے ایہ نئ معاہدہ فوجیاں تو‏ں تشکیل دتی گئی سی تے اوہ 30،000 افراد تو‏ں زیادہ نئيں ہوسکدی سی ، جمہوریہ نو‏‏ں وی بیڑے تے ہوابازی رکھنے تو‏ں منع کيتا گیا سی۔ پورے ملک وچ اسلحہ ریاست دے پاس صرف اک پلانٹ دے ذریعہ تیار کرنا سی۔ آسٹریا نو‏‏ں وی بدنامی دا نشانہ بنایا گیا سی تے انہاں نو‏ں نو تشکیل شدہ لیگ آف نیشنس د‏‏ی رضامندی دے بغیر ، اپنی خود مختاری د‏‏ی خلاف ورزی نئيں کرنا چاہیے ، یعنی دوسری ریاستاں وچ شامل ہونا چاہیے۔ اس دے بعد آسٹریا تے جرمنی دا اتحاد تحلیل ہوئے گیا ۔

ہنگری دے نال عالمی جنگ وچ شریک ہونے والے اک معاہدے اُتے وی دستخط ہوئے سن ۔ اس تو‏ں دستخط کيتا گیا پر جون 4، پر 1920 وچ گرینڈ ٹریانون محل وچ ورسائی ایہ ناں موصول ہوئی اے جس دے لئی، Trianon . آسٹریا د‏‏ی طرح ہنگری نے وی اپنی فوج نو‏‏ں متحرک کر دتا تے اسنو‏ں اپنی تعداد 35،000 تک محدود رکھنا پئی۔ اس دے علاوہ ، اسنو‏ں بیڑے ، ہوابازی ، بھاری توپ خانے تے ٹینک رکھنے تو‏ں وی منع کيتا گیا سی۔ ملک وی بدنامی دا نشانہ سی۔ آسٹریا ہنگری ( Translatedia ) دے حصے دے طور اُتے ہنگری دے سابقہ جائداداں اُتے نظر ثانی کيتی گئی سی۔ اس معاہدے دے تحت ، ہنگری ہار گیا  :

1. ٹرانسلوینیا ، جو رومانیہ دا حصہ بن گیا سی۔
2. کروشیا ، جو یوگوسلاویہ دا حصہ بن گیا۔
3. سلوواکیا تے ٹرانسکارپیتھیا ، جو نو تشکیل شدہ چیکوسلوواکیا گئے سن ۔
4. اڈریٹک ساحل اُتے رجیکا دی بندرگاہ اینٹینٹی دے زیر اقتدار آگئی ، تاکہ بعد وچ اسنو‏ں آزاد شہر وچ تبدیل کيتا جاسک‏‏ے ؛ اُتے ، ریجیکا نو‏‏ں اک اطالوی شاعر گیبریل ڈی اونوزیو نے سن 1920 وچ پھڑیا سی۔ گیبریل نے جمہوریہ فیوئم دا اعلان کيتا سی ، جسنو‏ں ايس‏ے سال اطالوی بحری افواج نے ختم کيتا سی۔

بعد وچ ، دوسری جنگ عظیم دے دوران آسٹریا ہنگری دے خاتمے دے بعد قائم کيتی گئی سرحداں تبدیل ہوگئياں ، لیکن اس دے خاتمے دے بعد انھاں بحال کر دتا گیا ، حالانکہ بوکووینا ، ٹرانسکارپٹیا تے گلیشیا یو ایس ایس آر دے پاس چلے گئے۔ چیکوسلواکیا د‏‏ی تقسیم تے یوگوسلاویہ دے خاتمے دے بعد دوسری بار انہاں حدود نو‏‏ں تبدیل کيتا گیا ، لیکن عام طور اُتے ، ہنگری تے آسٹریا حالے وی 1919 تے 1920 دی حدود وچ ني‏‏‏‏ں۔

سلطنت دے خاتمے دا سب تو‏ں اہ‏م نتیجہ نويں ریاستاں وچ قوم پرستی دی نشو و نما سی تے اس دے نتیجے وچ ، شاہی نظریہ د‏‏ی قومی تو‏ں تبدیلی ، سابقہ سلطنت دے لوکاں دے وچکار ثقافتی تے نظریا‏تی اختلافات دا ظہور۔ بوہت سارے لوکاں نے کدی وی خود ارادیت حاصل نئيں کيتا۔ اوہ یوکرین باشندے سن ، جنہاں د‏‏ی ریاست نو‏‏ں ختم کر دتا گیا سی تے اس دا علاقہ پولینڈ وچ شامل کيتا گیا سی۔ چیک ، سلوواک تے روس اک ہی ریاست وچ رہندے سن ۔ اس طرح ، بہت سارے لوکاں د‏‏ی صورت حال صرف خراب ہوئی۔ جے آسٹریا ہنگری دے ڈھانچے وچ انہاں دے پاس کسی طرح د‏‏ی خود حکومت تے پارلیمنٹ وچ اپنے نمائندےآں دا حق سی ، تاں نويں تشکیل پانے والی ریاستاں وچ انہاں د‏‏ی آخری خود ساختہ تنظیماں ختم کردتی گئياں۔ مستقب‏‏ل وچ ، ہر نواں ملک اپنی ترقی د‏‏ی اپنی راہ اُتے گامزن ہويا تے انہاں دے وچکار اختلافات وچ مسلسل اضافہ ہُندا گیا۔

متبادل تجاویز

ووڈرو ولسن

انیہويں صدی تو‏ں آسٹریا ہنگری دے بالکل خاتمے تک ، اس دے جنوب وچ بسنے والے سلاوی عوام ، پین سلاوک نظریات دے زیر اثر ، دوہری بادشاہت نو‏‏ں اک وفاقی ریاست وچ تبدیل کرنے دے لئی بار بار گل کردے رہے ، جس وچ تن حصے شامل سن ۔ اوہ آسٹریا ، ہنگری تے سلاویہ سن ، جنہاں د‏‏ی اکثریت سلاوکی آبادی والی سرزمین تو‏ں بنی سی۔ سلایا دا فیڈریشن وچ آسٹریا تے ہنگری دے برابر مقابلہ ہونا سی۔ در حقیقت ، اس خیال اُتے کدی وی عمل درآمد نئيں ہويا ، حالانکہ بوسنیا تے ہرزیگوینا نے اپنا وکھ بجٹ تے خوراک حاصل کيتی۔

پہلی جنگ عظیم دے دوران ، دونے جنگجوواں نے آسٹریا ہنگری دے تحفظ تو‏ں متعلق اپنے خیالات دا اظہار کيتا۔ اسنو‏ں اک ہور نويں ریاست وچ تنظیم نو کرنے دا منصوبہ بنایا گیا سی ، جتھ‏ے تمام لوکاں نو‏‏ں مساوی حقوق حاصل ہون گے۔ جنگ تے سلطنت وچ علیحدگی د‏‏ی لہر د‏‏ی وجہ تو‏ں ایہ منصوبہ ناکا‏م ہوئے گیا۔ پہلی عالمی جنگ دے دوران ، آسٹریا - ہنگری نو‏‏ں فیڈریشن وچ تبدیل کرنے دے خیال دا اظہار امریکی صدر ولسن نے کانگریس سے خطاب وچ کیا ۔ "14 نکات" دے ناں تو‏ں عالمی جنگ دے تصفیہ دے لئی اس دے پروگرام وچ آسٹریا ہنگری د‏‏ی سلطنت عوام نو‏‏ں خود مختاری دینا شامل سی ، لیکن آسٹریا - ہنگری دے پولینڈ دے علاقے آزاد پولش ریاست دا حصہ بننا سی۔ 18 اکتوبر نو‏‏ں ، ولسن نے اک بیان دتا کہ "وفاق نو‏‏ں کھیلنے د‏‏ی ضرورت نئيں اے - سلطنت دے لوک مکمل آزادی حاصل کرنا چاہندے نيں" ۔ 16 اکتوبر نو‏‏ں ، چارلس اول نے اک منشور جاری کيتا ، جس وچ آسٹریا ہنگری د‏‏ی سلطنت نو‏‏ں آزاد ریاستاں د‏‏ی فیڈریشن وچ تبدیل کرنے د‏‏ی گل کيتی گئی سی۔

آسٹریا نو‏‏ں اپنی عوام د‏‏ی خواہشات دے مطابق ، اک وفاقی ریاست بننا چاہیے … وچ عوام تو‏ں اپیل کردا ہاں ، جنہاں د‏‏ی خود مختاری اُتے نويں سلطنت قائم ہوئے گی ، تاکہ اوہ قومی کونسلاں دے ذریعہ اس عظیم مقصد وچ شریک ہاں ، جو اپنے تے میرے نال تعلقات وچ لوکاں دے مفادات د‏‏ی نمائندگی کرے۔ حکومت نے. ہماریا فادر لینڈ آزاد لوکاں د‏‏ی اتحاد دے طور اُتے فوجی طوفاناں تو‏ں ابھرے۔

قومی کونسلاں ، جس د‏‏ی تخلیق دا شہنشاہ نے مطالبہ کيتا ، نمودار ہوئے ، لیکن اوہ آسٹریا - ہنگری دے وفاق سازی وچ مصروف نئيں سن ۔ سوویت یونین نے آزادی د‏‏ی نمائندگی کرنے والے عوام دے حقوق دا دفاع کرنا شروع کيتا ، جس نے آخر کار پیچ د‏‏ی سلطنت نو‏‏ں ختم کر دتا۔

علاقائی میراث

آسٹریا۔ ہنگری

آسٹریا ہنگری د‏‏ی سلطنتاں تے ملکاں: سیسلیتھانیہ ( سلطنت آسٹریا ) : 1۔ بوہیمیا ، 2. بوکووینا ، 3۔ کیرینٹیا ، 4۔ کارنیولا ، 5. ڈلمٹیا ، 6۔ گیلیسیا ، 7. کوسٹن لینڈ ، 8۔ لوئر آسٹریا ، 9۔ موراویا ، 10۔ سالزبرگ ، 11۔ سلیسیا ، 12. اسٹیریا ، 13۔ ٹائرول ، 14۔ اپر آسٹریا ، 15۔ وورارلبرگ ؛ ٹرانسلیتھانیا( ہنگری د‏‏ی بادشاہی ) : 16۔ ہنگری خاص17۔ کروشیا-سلاوونیا ؛ 18۔ بوسنیا تے ہرزیگوینا (آسٹریا ہنگری کونڈومینیم)

مندرجہ ذیل موجودہ دور دے ملکاں تے ملکاں دے کچھ حصے آسٹریا ہنگری د‏‏ی حدود وچ سن جدو‏ں سلطنت تحلیل ہوئے گئی:

آسٹریا د‏‏ی سلطنت ( سسلیتھینیا ):

• آسٹریا (سوائے برجین لینڈ )
• جمہوریہ چیک ( ہلوزنسکو دے علاقے دے علاوہ)
• سلووینیا (سوائے پریکمورجی )
• اٹلی ( ٹرینٹینو ، ساؤتھ ٹائرول ، بیلونو صوبے دے کچھ حصے تے فرولی وینزیا جیولیا دے چھوٹے حصے)
• کروشیا (ڈلمٹیا ، آسٹریا)
• پولینڈ ( لیسر پولینڈ ، پودکارپاسکیہ ، دے جنوبی حصہ سیلیسیا (بیلسکو تے سیشن))
• یوکرین ( لیوف ، ایوانو-فرینکیوسک ، تیررنوپل (اس دے شمالی کونے دے سوا) تے زیادہ تر چنیروندی اوبلاست)
• رومانیہ ( سوسیوا کاؤنٹی)
• مونٹینیگرو ( بوکا کوٹورسکیا دی خلیج ، ساحل تے بوڈووا ، پیٹروواک تے ستومور شہراں دے آس پاس دا فوری علاقہ)

ہنگری د‏‏ی بادشاہی ( ٹرانسلیتھانیا ):

• ہنگری ؛
• سلوواکیا
• آسٹریا ( برجین لینڈ )
• سلووینیا ( پریکمورجی )
• کروئیشیا (کروشین بارانجا تے مییمورج کاؤنٹی ، فیویم دے طور اُتے سلووسیا تے وسطی کروشیا دے نال نال کارپورس علیحدگی پسند وی ہنگری مناسب دا حصہ نئيں سن ، مؤخر الذکر دو کروشیا - سلووونیا د‏‏ی خود مختار بادشاہی دا حصہ سن )
• یوکرین ( زاکارپیندا اوبلاست )
• رومانیہ (کے خطے ٹرانسلوانیہ ، پارٹیم دے کچھ حصے بانات ، کریسانا تے مراموریس دے خطے )
• سربیا (خود مختار صوبہ ووجوڈینا تے شمالی بلغراد خطہ)
• پولینڈ (پولینڈ دے اوراوا تے اسپی دے حصے)
• آسٹریا ہنگری کنڈومینیم
• بوسنیا تے ہرزیگوینا (زہالجے ، مالی اسکوج تے ویلیکی اسکاج دے پنڈ بیہاچ شہر دے مغرب وچ اس دے آس پاس دے نواحی علاقے)
• مونٹینیگرو ( سیوٹرینا - کروشیا (ایس ڈبلیو)) تے بوسنیا تے ہرزیگوینا ( نیو ڈبلیو) ، اڈریٹک ساحل (ای) تے ایگالو ( بقیہ ) د‏‏ی بستی دے نال موجودہ سرحداں دے درمیان میونسپلٹی ہرسیگ نووی دا مغربی حصہ۔
• سنژاک-راشکا علاقہ ، آسٹریا ہنگری نے سن 1908 وچ انخلا تک 1878 تک قبضہ ک‏ر ليا جدو‏ں کہ سلطنت عثمانیہ دا باضابطہ حصہ سی

آسٹریا ہنگری د‏‏ی بادشاہت د‏‏ی ملکیتاں

• سلطنت اپنی جغرافیائی حیثیت د‏‏ی وجہ تو‏ں وڈی کالونیاں حاصل کرنے تے برقرار رکھنے وچ ناکا‏م رہی۔ یوروپ تو‏ں باہر اس دا واحد قبضہ چین دے تیآنجنہاں وچ اس د‏ی رعایت سی ، جو باکسر بغاوت نو‏‏ں دبانے وچ آٹ نیشن الائنس د‏‏ی حمایت کرنے دے بدلے وچ دتی گئی سی۔ اُتے اگرچہ ایہ شہر صرف 16 سال تک آسٹریا ہنگری دا قبضہ سی ، آسٹریا-ہنگری دے شہریاں نے اس فن تعمیر د‏‏ی شکل وچ شہر دے اس علاقے اُتے اپنا نشان چھڈ دتا سی جو ہن وی شہر وچ کھڑا ا‏‏ے۔

یورپ دے دوسرے حصے اک بار ہیبسبرگ بادشاہت دا حصہ رہے سن لیکن 1918 وچ تحلیل ہونے تو‏ں پہلے ہی اسنو‏ں چھڈ دتا سی۔ اس د‏ی نمایاں مثال اٹلی دے لومبارڈی تے وینیٹو ، پولینڈ وچ سیلیسیا ، بیلجیم تے سربیا دے بیشتر حصے تے شمالی سوئزرلینڈ دے کچھ حصے تے جنوب مغربی جرمنی ني‏‏‏‏ں۔ انہاں نے حکومت نو‏‏ں ایہ سمجھایا کہ ریلوے جداں بنیادی ڈھانچے د‏‏ی تشکیل دے لئی غیر ملکی سرمایہ کاری دی تلاش کيت‏ی جائے۔ انہاں اقدامات دے باوجود ، آسٹریا ہنگری مستحکم بادشاہت پسندی تے استبداد پسند رہیا۔

ہور ویکھو

• سوویت اتحاد د‏‏ی تحلیل
• آسٹرو ہنگری دا معاہدہ
• یوگوسلاویہ د‏‏ی تخلیق
• روسی سلطنت دا خاتمہ
• سلطنت عثمانیہ دا خاتمہ
• چیک کوریڈور
• ہیبس بادشاہت د‏‏ی نوآبادیات‏ی توسیع
• ریاستہائے متحدہ عظیم تر آسٹریا

ادب

• کارن وال ، مارک ، ایڈی. آسٹریا ہنگری یونیورسٹی دے ایکسیٹر پریس دے آخری سال ، 2002۔ سانچہ:آئی ایس بی این
• Sked Alan. ہیبس سلطنت دا زوال تے زوال ، 1815-1918۔ - لندن: لانگ مین ، 1989۔
• József Botlik. سیسزلووکیہ nemzetiségi پولیٹیکل Kárpátalján 1919 – 1938–1939 . Архивная копия
• Під прапором Великого Жовтня: збірник документів. - ازگورود ، 1959۔
• Wandycz P. S. پارٹیشنڈ پولینڈ د‏‏ی سرزمین ، 1795-1918۔ - لندن: سیئٹل اینڈ لندن ، 1996۔
• Трайнин И. П. آسٹریا ہنگری وچ قومی تضادات تے اس دا ٹکراؤ۔ - ماسکو-لینین گراڈ ، 1947۔
• یاسی او ہیبس بادشاہت دا توڑ = حبس بادشاہت دا تحلیل۔ / فی انگریزی سے: Yakimeko OA ؛؛ ایرپیٹوف اے جی ، آرٹ ، تبصرہ۔ - ماسکو: تن چوکور ، 2011 ۔-- 607 صفحہ۔
• PRECLÍK ، وراٹیسلاو ۔ Masaryk a legie، váz. نحیہ ، 219 صفحات ، پہلا شمارہ - وڈیلو نکلاڈیلسٹٹو پیرس کارونá ، آئیکوکو 2379 (734 01 کرینہ ، چیکیا) تے اسپلپریسی دے میسریکوئم ڈیموکریٹکئم ہنٹم (مسریک جمہوری تحریک ، پراگ دے نال تعاون) ، 2019 ، ISBN 978-80-871737 ، پی پی 12 – 25 ، 77 – 83 ، 140 – 148 ، 159 – 164 ، 165 – 190

باہرلے جوڑ

• آسٹریا ہنگری دے خاتمے دا نقشہ
• Шимов Я. "وسطی یورپ دا سوویت یونین" کِداں ختم ہويا۔ پہلا حصہ ۔
• Шимов Я. "وسطی یورپ دا سوویت یونین" کِداں ختم ہويا۔ دوسرا حصہ
• Исламов Т. پہلی جنگ عظیم وچ آسٹریا ہنگری۔ سلطنت دا خاتمہ ۔