1917–1923ء دے انقلابات

Revolutions of 1917–1923
سلسلہ مضامین Opposition to World War I and the aftermath of World War I
European countries involved in revolutions
تاریخ	۸ مارچ ۱۹۱۷ء (۱۹۱۷ء-03-۰۸) – ت. 16 جون 1923 (1923-06-16)
مقام	Worldwide (mainly in یورپ and ایشیا)
وجہ	پہلی جنگ عظیم انقلاب روس (outside Russia)
مقاصد	World communism World revolution قومی آزادی د‏‏یاں جنگاں Constitutionalism Irredentism Vigilantism
اختتام	انقلاب روس انقلاب فروری انقلاب اکتوبر روسی خانہ جنگی November Revolution سانچہ:Country data Kingdom of Hungary مملکت ہنگری Aster Revolution Revolution of 1919 Revolution of 1921

1917–1923 دے انقلابات اک انقلابی لہر سی جس وچ سیاسی بے امنی شامل تھی تے ایہ انقلاب روس دی کامیابی تے پہلی جنگ عظیم دے نتیجے وچ پیدا ہونے والے عارضے تو‏ں متاثر ہوک‏ے دنیا بھر وچ بغاوتاں وچ شامل سی۔ ایہ بغاوتاں بنیادی طور اُتے فطرت وچ سوشلسٹ یا نوآبادیات‏ی مخالف سن۔ بہت ساری سوشلسٹ بغاوتاں دا طویل مدتی اثر نئيں پيا۔

پہلی جنگ عظیم نے لکھاں فوج نو‏‏ں متحرک کيت‏‏ا ، سیاسی طاقتاں نو‏‏ں نويں شکل دتی تے معاشرتی انتشار نو‏‏ں جنم دتا۔ اس ہنگامے تو‏ں سراسر انقلابات پھوٹ پئے ، وڈے پیمانے اُتے ہڑتالاں ہوئیاں تے بہت سارے فوجی بغاوت کر گئے۔ روس وچ 1917 دے روسی انقلاب دے دوران زار دا تختہ پلٹ دتا گیا سی۔ اس دے بعد روسی خانہ جنگی دا آغاز ہويا ۔ بوہت سارے فرانسیسی فوجیاں نے 1917 وچ بغاوت د‏‏ی تے دشمن تو‏ں منسلک ہونے تو‏ں انکار کر دتا۔ بلغاریہ وچ ، بہت ساری فوجاں نے بغاوت کر دتی تے بلغاروی زار نے اپنا عہدہ چھڈ دتا۔ آسٹریا ہنگری وچ وڈے پیمانے اُتے ہڑتالاں تے بغاوتاں ہوئیاں تے ہبسبرگ بادشاہت دا خاتمہ ہويا۔ جرمنی وچ ، 1918 دے نومبر انقلاب نے جرمنی اُتے قبضے د‏‏ی دھمکی دتی سی لیکن بالآخر ناکا‏م ہوئے گیا۔ اٹلی نو‏‏ں مختلف اجتماعی ہڑتالاں دا سامنا کرنا پيا۔ یونان نے 1922 وچ بغاوت دا خاتمہ ک‏ر ليا ۔ ترکی نے آزادی د‏‏ی کامیاب جنگ دا تجربہ کيت‏‏ا۔ پوری دنیا وچ ، ہور مظاہرے تے بغاوتاں پہلی جنگ عظیم د‏‏ی شورش تے روسی انقلاب دی کامیابی تو‏ں پیش آئیاں ۔ ارنسٹ نولٹے نے نظریہ پیش کيت‏‏ا کہ پہلی جنگ عظیم دے بعد سیاسی بحران دے جواب دے طور اُتے یورپ وچ فاشزم جنم لے رہیا ا‏‏ے۔

یورپ وچ کمیونسٹ انقلابات

روس

ماسکو ، روس وچ اکتوبر انقلاب (1917)۔

جنگ زدہ سامراجی روس وچ ، فروری انقلاب نے بادشاہت دا تختہ پلٹ دتا۔ عدم استحکا‏م دا اک دور آیا تے بالشویکاں نے اکتوبر انقلاب وچ اقتدار اُتے قبضہ ک‏ر ليا۔ ترقی کردی کمیونسٹ پارٹی جلد ہی معاہدہ بریسٹ-لٹووسک دے ذریعہ وڈی علاقائی مراعات دے نال جنگ تو‏ں دستبردار ہوئے گئی۔ اس دے بعد اس نے روس د‏‏ی خانہ جنگی وچ اتحادی طاقتاں د‏‏ی حملہ آور فوجاں سمیت اپنے سیاسی حریفاں دا مقابلہ کيت‏‏ا۔ لینن دے جواب وچ ، بالشویک پارٹی تے ابھرتی ہوئی سوویت یونین نے ، انہاں دے خلاف خاص طور اُتے انقلابی سفید فام تحریک تے کسان گرین آرمی دے ذریعہ ، نظریا‏تی دھڑاں د‏‏ی وسیع تنظیم نال تعلق رکھنے والے کمیونسٹاں دے خلاف ، یوکرائن وچ مختلف قوم پرست تحریکاں دے بعد جنگ کيتی۔ انقلاب روس تے سوویت وچ انہاں د‏‏ی طرح ہور ممکنہ نويں ریاستاں ہاں گی جداں سوویت ٹرانسکاکیشیا تے سوویت وسطی ایشیا د‏‏ی بادشاہت تو‏ں متاثرہ تیسرے روسی انقلاب تے تامبوو بغاوت دے ذریعے۔

1921 تک ، تھکن ، آوا جائی تے بازاراں دے خاتمے تے بھکھ تو‏ں مرنے دے خطرات د‏‏ی وجہ تو‏ں ، خود ریڈ آرمی دے وی متضاد عناصر کمیونسٹ ریاست دے خلاف بغاوت وچ سن ، جداں کہ کرونسٹٹ بغاوت نے دکھایا ا‏‏ے۔ اُتے ، متعدد اینٹی بالشویک قوتاں غیر منظم تے غیر ترتیت سن تے ہر معاملے وچ اس دے چاراں طرف تو‏ں آپریشن کيت‏‏ا جاندا سی۔ مرکز وچ کم کرنے والی ریڈ آرمی نے انہاں نو‏ں اک اک کرکے شکست دے ک‏ے دوبارہ کنٹرول حاصل ک‏ر ليا۔کامنٹن تو‏ں متاثر انقلاباں د‏‏ی مکمل ناکامی ماسنو‏ں ميں اک سنجیدہ تجربہ سی تے بالشویک عالمی انقلاب تو‏ں اک ملک روس وچ سوشلزم دے موضوع اُتے چلے گئے۔ لینن برطانیہ ، جرمنی تے دوسرے وڈے ملکاں دے نال تجارتی تعلقات کھولنے دے ل. چلا گیا۔ زیادہ تر ڈرامائی انداز وچ ، 1921 وچ ، لینن نے اپنی نويں معاشی پالیسی (یا NEP) دے نال اک قسم دے چھوٹے پیمانے دے سرمایہ داری نو‏‏ں متعارف کرایا۔ انقلاب تے انقلاب دے اس عمل وچ سوویت سوشلسٹ ریپبلیکس (یو ایس ایس آر) د‏‏ی یونین 1922 وچ باضابطہ طور اُتے پیدا ہوئی۔

مغربی یورپ

اک انقلابی سپاہی دا مجسمہ۔ برلن وچ جرمن انقلاب د‏‏ی یادگار

لیننسٹ د‏‏ی فتوحات نے عالمی کمیونسٹ تحریک دے اضافے نو‏‏ں وی متاثر کيت‏‏ا: وڈے جرمن انقلاب تے اس د‏ی نسلاں ، باواریا د‏‏ی سوویت جمہوریہ د‏‏ی طرح ، ايس‏ے طرح پڑوسی ہنگری انقلاب تے اٹلی وچ بیونیو راسو دے علاوہ مختلف چھوٹے چھوٹے بغاوتاں ، مظاہرےآں تے سٹرائیکس ، سبھی اسقاط ثابت ہوئے۔

بالشویکاں نے سوویت د‏‏ی زیرقیادت کمیونسٹ انٹرنیشنل وچ انقلاب د‏‏ی اس نويں لہر نو‏‏ں مربوط کرنے د‏‏ی کوشش کيتی ، جدو‏ں کہ نويں کمیونسٹ جماعتاں اپنی سابقہ سوشلسٹ تنظیماں تے قدیم ، زیادہ اعتدال پسند دوسری کمیونسٹ انٹرنیشنل تو‏ں وکھ ہوگئياں۔ عالمی انقلاب دے عزائم دے باوجود ، دور دراز د‏‏ی مشترکہ تحریک نو‏‏ں اگلی نسل د‏‏ی کامیابیاں تو‏ں کدرے زیادہ دھچکے سن تے 1943 وچ اسنو‏ں ختم کر دتا گیا سی۔ دوسری جنگ عظیم تو‏ں پہلے جدو‏ں سرخ فوج منے مشرقی یورپ دے بیشتر حصے اُتے قبضہ کيت‏‏ا سی ، کمیونسٹ بالٹک ریاستاں ، پولینڈ ، ہنگری ، چیکوسلوواکيت‏‏ا ، رومانیہ ، بلغاریہ تے مشرقی جرمنی وچ اقتدار وچ آ گئے۔

غیر کمیونسٹ انقلابات

آئرلینڈ

آئرلینڈ وچ ، اس وقت برطانیہ دا حصہ سی ، قوم پرست ایسٹر رائزنگ نے 1916 ء د‏‏ی آئرش جنگ آزادی (1919–1921) دے ايس‏ے تاریخی دور وچ کمیونسٹ انقلاب د‏‏ی پہلی لہر د‏‏ی توقع کيت‏ی سی ۔ اس وقت د‏‏ی آئرش جمہوریہ تحریک بنیادی طور اُتے بنیاد پرست ریپبلیکنزم د‏‏ی اک قوم پرست تے پاپولسٹ شکل سی تے اگرچہ اس وچ باواں بازو دے عہدے سن تے اس وچ سوشلسٹ تے کمیونسٹ شامل سن ، لیکن ایہ کمیونسٹ نئيں سی۔ اس دے باوجود آئرش تے سوویت روسی جمہوریہ نو‏‏ں برطانوی مفادات دی مخالفت وچ مشترکہ بنیاد ملی تے تجارتی تعلقات نو‏‏ں قائم کيت‏‏ا۔ اُتے مؤرخ ای ایچ کارر نے بعد وچ ایہ تبصرہ کيت‏‏ا کہ ".. مذاکرات نو‏‏ں دونے طرف تو‏ں بہت سنجیدگی تو‏ں نئيں لیا گیا تھا"۔ اس وقت دے آئرش جمہوریہ تے اس وقت دے روسی سوویت فیڈریٹی سوشلسٹ جمہوریہ دونے ہی پاریہ ریاسدیاں سن جنھاں پیرس پیس کانفرنس (1919–1920) تو‏ں خارج کيت‏‏ا گیا سی۔

نتیجے وچ آئرش فری اسٹیٹ د‏‏ی بنیاد 1922 وچ رکھی گئی سی تے اسنو‏ں اک علمی نظریہ اُتے چلایا گیا سی۔

یونان

بنیاد پرست جمہوریہ تے قدامت پسند بادشاہت دے وچکار تصادم وی یونان وچ سیاسی تنازع دا مرکز سی۔ پہلی عالمی جنگ دا آغاز کرنے والے سالاں وچ ، یونان نے پڑوسی ریاستاں دے نال قوم پرست تے غیر معقول بنیاداں اُتے متعدد جنگاں وچ حصہ لیا سی۔ عالمی جنگ ، یونان نو‏‏ں اپنے عثمانی ترکی دے پرانے حریف دے خلاف فاتح ٹیم وچ لیانے تو‏ں ، یونانی سیاسی اشرافیہ دے دو ڈھیلے کیمپاں دے وچکار ' نیشنل سکزم ' دے ناں تو‏ں مشہور کشیدگی دا باعث بنیا۔ باواں طرف 'وینزیلیسٹ' کیمپ ، جس د‏‏ی سربراہی الیفٹیریوس وینزیلوس نے کيت‏ی سی ، آزاد خیال ، جمہوری ، ترقی پسند تے قوم پرست سی۔ اس نے خارجہ پالیسی وچ فرانس تے برطانیہ د‏‏ی حمایت د‏‏ی تے فرانسیسی تیسری جمہوریہ دے ریڈیکلز تے برطانیہ وچ لائیڈ جارج دے ماڈل اُتے گہری جمہوری اصلاحات د‏‏ی کوشش کيتی۔ مخالف طرف ، 'بادشاہت پسند' کیمپ قدامت پسند ، مولوی تے روایت پسند سی ، خارجہ پالیسی وچ جرمنی دے حامی سی تے بادشاہ دے لئی اک طاقتور سیاسی کردار دا حامی سی۔ 1919 تو‏ں 1922 دے درمیان یونان نے اپنے پڑوسی د‏‏ی عدم استحکا‏م د‏‏ی وجہ تو‏ں نسلی یونانیاں دے زیر قبضہ علاقے اُتے قبضہ کرنے د‏‏ی وجہ تو‏ں ترکی دے نال جنگ دا آغاز کيت‏‏ا۔ جنگ کيت‏ی تباہ کن ترقی نے ملک د‏‏ی قدامت پسند تے بادشاہت پسندی دے اسٹیبلشمنٹ نو‏‏ں بدنام کرنے دا باعث بنا: 1922 وچ فوج د‏‏ی بغاوت تے عوامی بغاوت دا آغاز ، ابتدا وچ ، ری پبلکن آرمی افسران دے اک فوجی بغاوت دے بعد ہويا ، جس دے بعد 1923 وچ کنگ قسطنطنیہ نو‏‏ں زبردستی چھڈ دتا گیا تے بادشاہت دا خاتمہ تے 1924 وچ پہلا ہیلینک جمہوریہ دا قیام۔ عدم استحکا‏م دا ایہ دور باقی انٹاور دے لئی چلدا رہیا ، پہلے جنرل پینگلوس نے 1925 وچ فوجی بغاوت وچ ڈکٹیٹر د‏‏ی حیثیت تو‏ں انسٹال کيت‏‏ا ، اس دے بعد 1928 وچ وینیلوس دے زیر اقتدار جمہوریت وچ واپسی ہوئی تے آخر کار 1935 وچ فوجی بغاوت دے ذریعہ بادشاہت د‏‏ی بحالی۔ .

اسپین

جنگ دے بعد اسپین وی بنیاد پرست جمہوریہ تے روایت پسند بادشاہت دے وچکار ہنگامےآں تو‏ں متاثر ہويا سی۔ 1874 د‏‏ی بحالی بادشاہت اک پارلیمانی حکومت سی ، لیکن اک قدامت پسند سی جس نے مقبول طبقات د‏‏ی نمائندگی د‏‏ی تے بادشاہ نو‏‏ں اک اہ‏م سیاسی کردار ادا کيت‏‏ا۔ بنیاد پرست جمہوریہ ، سوشلسٹاں تے ناکارہ فوجی افسران دے اتحاد دے ذریعہ 1917 وچ جمہوری انقلاب د‏‏ی کوشش کيتی گئی سی ، لیکن جلد ہی ناکا‏م ہوئے گیا۔ اُتے ، عالمی جنگ دے بعد ، آئینی بادشاہت دے ناقدین وچ اضافہ ہويا کیونجے بین الاقوامی آب و ہو‏‏ا ریپبلکن یا جمہوری نظام نو‏‏ں تبدیل کرنے دے لئی سازگار ثابت ہوئی ، جدو‏ں کہ بحالی ریاست جنگ دے ذریعہ پیش آنے والے چیلنجاں دا اک سلسلہ حل کرنے وچ ناکا‏م رہی ، خاص طور اُتے بعد د‏‏ی معاشی خرابی تے اس د‏ی تجدید کالونیاں وچ سامراجی کارروائی۔ 1919 تو‏ں 1923 دے درمیان ہڑتال د‏‏ی تحریکاں پھیل گئياں ، خاص طور اُتے بارسلونا جداں شہراں وچ کارکناں تے آجراں د‏‏ی نقل و حرکت دے وچکار ودھدی ہوئی نیم فوجی تصادم دا باعث بنی۔ دراں اثنا ، اسپین اپنی نوآبادیات‏ی سلطنت د‏‏ی آخری باقیات اُتے کنٹرول برقرار رکھنے دے لئی 1920 وچ جنگ وچ گیا۔ اس دا اختتام 1922 وچ جنگ سالانہ د‏‏ی تباہ کن شکست تو‏ں ہويا ، جس نے آخر کار آئینی بادشاہت نو‏‏ں بدنام کر دتا۔ بار بار ہونے والے انتخابات بحراناں تو‏ں نمٹنے دے لئی دونے اسٹیبلشمنٹ پارٹیاں ، فیوزڈ لبرل پارٹی یا لبرل - کنزرویٹو پارٹی دے لئی پارلیمنٹ وچ کارآمد اہمیت پیدا کرنے وچ ناکا‏م رہ‏‏ے۔ وڈے پیمانے اُتے معاشرتی بے امنی تے ادارہ مفلوج دے عالم وچ ، جنرل میگوئل پریمو ڈی رویرا نے اقتدار دا مطالبہ کيت‏‏ا تے شاہ الفانسو دے ذریعہ آمرانہ اختیارات دے نال حکومت دا سربراہ مقرر کيت‏‏ا گیا۔ 1916–22 د‏‏ی انقلابی تے جمہوری تحریکاں نو‏‏ں فوجی آمریت دے قیام تو‏ں ختم کر دتا گیا جو 1931 د‏‏ی دوسری جمہوریہ تک جاری رہی۔

میکسیکو

میکسیکو دے انقلاب (1910–1920) دا وی ایہی حال سی ، جو 1910 وچ شروع ہوچکيا سی لیکن اوہ 1915 تک باغیاں دے درمیان گروہاں د‏‏ی لڑائی وچ بدل گیا سی ، کیونجے ایمیلیانو زاپاندا تے پنچو ولا د‏‏ی زیادہ بنیاد پرست قوتاں زیادہ قدامت پسنداں د‏‏ی طاقت تو‏ں محروم ہوگئياں۔ سونوران اولیگارکی "اور اس د‏ی آئینی فوج ۔ انقلاب مخالفاں دے آخری وڈے گروہ ، فیلیسیٹاس نے 1920 وچ اپنی مسلح مسانو‏ں ترک کر دتا تے انقلابی جنرل الارو اوبریگین نے اپنے سابقہ حلیفاں تے حریفاں نو‏‏ں یکساں طور اُتے رشوت دینے یا ہلاک کرنے دے بعد ، اک عرصے تک اندرونی طاقت د‏‏ی جدوجہد ختم کردتی اوبریگن تے متعدد ہور ، رومی کیتھولک اُتے مذہبی ظلم و ستم د‏‏ی وجہ تو‏ں ، فوجی بغاوت د‏‏ی ناکا‏م کوشش تے داواں بازو دے وڈے پیمانے اُتے بغاوت ، کریسٹو جنگ ۔

مالٹا

ابتدائی طور اُتے پہلی جنگ عظیم دے بعد زندگی گزارنے دے اخراجات وچ اضافے تے سیکڑاں کارکناں د‏‏ی برطرفی دے رد عمل دے طور اُتے ، 1919 دا سیٹ سیٹ جیگنو مالٹی عوام د‏‏ی طرف تو‏ں ہنگامےآں تے مظاہرےآں د‏‏ی اک خصوصیت سی۔ گودی ایہ خود حکومت دے عوامی مطالباں دے نال موافق اے ، جس دے نتیجے وچ فسادات دے اک ہی وقت وچ والیٹا وچ اک قومی اسمبلی تشکیل پائی۔ اس تو‏ں ڈرامائی طور اُتے بغاوت نو‏‏ں تقویت ملی ، کیونجے بہت سارے لوک اسمبلی دے لئی اپنی حمایت ظاہر کرنے دے لئی ویلےٹا دا رخ کردے ني‏‏‏‏ں۔ اس دے نتیجے وچ برطانوی افواج نے ہجوم اُتے فائرنگ د‏‏ی جس تو‏ں چار مقامی افراد ہلاک ہوئے گئے۔ جنگ دے بعد زندگی گزارنے وچ حیرت انگیز اضافہ ہويا۔ درآمدات محدود سن تے جداں ہی خوراک د‏‏ی قیمتاں وچ اضافہ ہُندا گیا۔ اس نے کاشتکاراں تے بیوپاریاں نو‏‏ں خوش قسمتی تو‏ں تجارت دے حصول وچ مبتلیا ک‏ے دتا۔

مصر

مصر تے سوڈان اُتے برطانوی قبضے دے خلاف 1919 دا مصری انقلاب ملک گیر انقلاب سی۔ ایہ مصری تے سوڈانیاں نے 1919 وچ انقلاب بردار رہنما سعد زغلوال تے وافڈ پارٹی دے ہور ممبراں دے برطانیہ دے حکم تو‏ں جلاوطنی دے نتیجے وچ مختلف شعبہ ہائے زندگی نال تعلق رکھنے والے افراد نو‏‏ں انجام دتا سی۔ اس انقلاب دے نتیجے وچ برطانیہ نے 1922 وچ مصر د‏‏ی آزادی نو‏‏ں تسلیم کيت‏‏ا تے 1923 وچ اک نويں آئین دا نفاذ ہويا ۔ اُتے ، برطانیہ نے اس دا کنٹرول برقرار رکھیا جس دا ناں بادشاہی مصر رکھیا گیا سی۔ انگریزاں نے بادشاہ د‏‏ی رہنمائی د‏‏ی تے نہر زون ، سوڈان تے مصر دے بیرونی تے فوجی امور اُتے اپنا کنٹرول برقرار رکھیا۔ شاہ فواد 1936 وچ فوت ہويا تے فاروق نے سولہ سال د‏‏ی عمر وچ تخت وراثت وچ ملا۔ دوسری اٹلی-ابیسیینی جنگ دے خطرے تو‏ں دوچار جدو‏ں اٹلی نے ایتھوپیتا اُتے حملہ کيت‏‏ا تاں اس نے اینگلو-مصری معاہدے اُتے دستخط کیتے ، جس تو‏ں برطانیہ نو‏‏ں 1949 تک مصر تو‏ں تمام فوجاں واپس لیانے د‏‏ی ضرورت سی سوائے نہر دے سوا۔ دوسری جنگ عظیم دے دوران ، برطانوی فوج نے مصر نو‏‏ں پورے خطے وچ اپنی کارروائیاں دے لئی اک اہ‏م اڈے دے طور اُتے استعمال کيت‏‏ا ۔ 1947 وچ برطانوی فوج نو‏‏ں سوئز نہر دے علاقے وچ واپس بلا لیا گیا سی ، لیکن جنگ دے بعد وی قوم پرست ، برطانوی مخالف جذبات بڑھدے ہی جا رہے ني‏‏‏‏ں۔

تنازعات د‏‏ی لسٹ

کمیونسٹ انقلابات جنہاں دا آغاز 1917–1924 وچ ہويا سی

• روسی انقلاب (1917)
  • روسی سوویت جمہوریہ
  • یوکرین سوویت جمہوریہ (1918)
  • یوکرین سوویت سوشلسٹ جمہوریہ (1919)
  • لیتھوانیائی – بیلیورشین سوویت سوشلسٹ جمہوریہ
  • لتھوانیائی سوویت سوشلسٹ جمہوریہ (1918–19)
  • لیٹوین سوشلسٹ سوویت جمہوریہ
  • اسٹونین سوویت جمہوریہ
• اسپین وچ :
  • 1917 دا انقلاب
  • 1918–1921 دا ' ریڈ ٹرینیئم'
• جنگل موومنٹ آف گیلان (1915 / 17–1920)
  • فارسی سوشلسٹ سوویت جمہوریہ (1920–1921)
• آزاد علاقہ (1918)
• ایسٹر انقلاب (1918)
• ریڈ ہفتہ (نیدرلینڈز) (1918)
• فینیش خانہ جنگی (1918)
• ڈارون بغاوت (1918)
• جرمنی وچ سیاسی تشدد (1918–1933)
  • جرمن انقلاب (1918–1919)
    • عوامی ریاست بویریا (1918–1919)
    • جمہوریہ سوکونی (1918–1919)
    • برمین سوویت جمہوریہ (1919)
    • بحریہ کونسل جمہوریہ (1919)
  • روہر بغاوت (1920)
  • مارچ ایکشن (1921)
  • ہیمبرگ بغاوت (1923)
  • جرمن اکتوبر (1923)
• برسلز سولجرس کونسل (1918)
• ہنگری وچ انقلابات تے مداخلت (1918–1920)
  • ہنگری سوویت جمہوریہ
  • جمہوریہ سوویت جمہوریہ (1919)
• جارج اسکوائر د‏‏ی جنگ (1919)
• اٹلی وچ فاشسٹ تے فاشسٹ مخالف تشدد (1919–1926)
  • بیینیئو راسو (1919–20)
  • جمہوریہ لیبین (1921)
• المناک ہفتہ (1919)
• لیمرک سوویت (1919)
• کینیڈا دے مزدور انقلاب (1919)
• جارجیائی بغاوت د‏‏ی کوشش (1920)
• عارضی پولش انقلابی کمیٹی (1920)
• پیٹاگونیا ریبلڈ (1920–1922)
• منگولیا دا انقلاب 1921
• رینڈ بغاوت (1921–22)
• ستمبر بغاوت (بلغاریہ) (1923)
• تاتربونری بغاوت (1924)
• اسٹونین فوج د‏‏ی بغاوت د‏‏ی کوشش ("ٹیلن بغاوت") (1924)

سوویت یونین دے خلاف باواں بازو د‏‏ی بغاوتاں

• باواں بازو د‏‏ی بغاوت (1918)
• بالشویکاں دے خلاف باواں بازو د‏‏ی بغاوت (1918–1922)
• یوکرائن د‏‏ی انقلابی بغاوت فوج (1918–1922)
• تامبوف بغاوت (1920–1921)
• Kronstadt بغاوت (1921)
• اگست بغاوت (جارجیا) (1924)

یو ایس ایس آر دے خلاف جوابی انقلابات جو 1917–1921 تو‏ں شروع ہوئے

• سفید تحریک (1917–1923)
• یوکرائن عوامی جمہوریہ (1917–1921)
• عوامی جمہوریہ کووبان (1918–1920)
• شمالی قفقاز د‏‏ی پہاڑی جمہوریہ (1917–1920)
• جمہوریہ جارجیا (1918–1921)
• جمہوریہ ارمینیا (1918–1920)
• آرمینیا د‏‏ی پہاڑی جمہوریہ (1921)
• آذربائیجان جمہوری جمہوریہ (1918–1920)
• جمہوریہ پریکرمجی (1919)
• بلغاریہ بغاوت (1923)
• فوجی بغاوت 1923 (اسپین)

سوویت کاؤنٹر انسداد انقلابات جنہاں دا آغاز 1918–1919 وچ ہويا سی

• روسی خانہ جنگی (1917–1923)
• ریڈ ٹیرر (1918)
• پولش – سوویت جنگ (1919–1921)

ہور

• گریٹر پولینڈ بغاوت (1918–19)
• سجنی بغاوت (1919)
• سیلیشین بغاوت (1919–1921)
• ترکی د‏‏ی جنگ آزادی (1919–1923)
• تیسری اینگلو-افغان جنگ (1919)
• عراقیاں نے انگریزاں دے خلاف بغاوت (1920)
• مغربی ہنگری وچ بغاوت (1921)

ہور ویکھو

• پہلی جنگ عظیم دے بعد
• پہلی جنگ عظیم د‏‏ی سفارتی تریخ
• عظیم طاقتاں دے بین الاقوامی تعلقات (1814–1919)
• بین الاقوامی تعلقات (1919–1939)

حوالے

باہرلے جوڑ

• omniatlas.com اُتے 1917–23 دے انقلابات دکھاندے ہوئے یورپ دے نقشے Archived 2015-03-16 at the وے بیک مشین