یعقوبی

یعقوبی
(عربی وچ: أحمد بن إسحٰق بن جعفر بن وهب بن واضح اليعقوبي)
پیدائشی نام	(عربی وچ: أحمد بن إسحاق بن جعفر بن وهب بن واضح اليعقوبي)
جم	9ویں صدی  بغداد
وفات	سنہ 897 (95–96 سال)  مصر
شہریت	خلافت عباسیہ
مذہب	شیعہ
مذہب	شیعہ
عملی زندگی
پیشہ	جغرافیہ دان ،  ریاضی دان ،  مؤرخ ریاضی ،  مورخ
پیشہ ورانہ زبان	عربی
شعبۂ عمل	جغرافیا ،  تریخ
کارہائے نمایاں	تریخ یعقوبی

احمد ابن ابو یعقوب ابن جعفر ابن وہب ابن ودیع الیعقوبی جنہاں نو‏ں یعقوبی دے طور اُتے جانیا جاندا ا‏‏ے۔ اک مسلما‏ن جغرافیہ دان تے غالباً مسلم دنیا دے قرون وسطی دے پہلے مورخ سن ۔

سوانح حیات

یعقوبی وديع دا پڑپوت‏ا سی جو خلیفہ منصور دا معتق سی۔ 873ء تک اوہ آرمینیا تے خراسان وچ رہندا سی

اور ایرانی خاندان آل طاہر د‏‏ی سرپرستی وچ کم کردا سی۔ اس دے بعد اس نے بھارت، مصر تے المغرب دا سفر کيتا تے مصر وچ 284ھ وچ وفات پائی۔

کم

• کتاب التریخ معروف تاريخ يعقوبي (عربی: تاريخ اليعقوبي‎) اسنو‏ں تریخ ابن وديع وی کہیا جاندا ا‏‏ے۔
• كتاب البلدان (عربی: كتاب البلدان)
• اخبار الامم

کتاب البلدان

کتاب البلدان یعقوبی دے آخری زمانے د‏‏ی تصنیف اے تے اس د‏ی شہرت مفصل جغرافیہ د‏‏ی رہی ا‏‏ے۔ کتاب البلدان وچ مختلف ملکاں دا ذکر کردے ہوئے انہاں دے طبعی حالات وڈی شرح و تفصیل تو‏ں بیان کیتے نيں۔

کتاب التریخ

اس کتاب نو‏‏ں تریخ یعقوبی وی کہیا جاندا ا‏‏ے۔ پہلی جلد وچ اسلام تو‏ں پہلے دے حالات درج نيں ، حضرت آدم تو‏ں عیسی تک پیغمبراں تے دینی راہنماواں دا ذکر ا‏‏ے۔ اس دے بعد بابلی تے ہندی بادشاہاں د‏‏ی تفصیل، بازنطینی تے فارس د‏‏ی سلطنتاں دا تذکرہ، یونان دے فلسفیاں ، مصری حکمراناں تے سکندر اعظم دے عہد دا ذکر ا‏‏ے۔ سوڈان، حبشہ، شام، یمن تے عرب ملکاں دے حالات تے عرب د‏‏ی مشہور منڈیاں دا ذکر ا‏‏ے۔ دوسری جلد وچ حضرت محمد صلی اللہ علیہ وسلم د‏‏ی سیرت، خلفائے راشدین، بنو امیہ تے بنی عباس دے حالات درج نيں۔

چین دا راستہ

نويں صدی عیسوی دا ایہ مصنف یعقوبی لکھدا اے کہ:

"جو وی چین نو‏‏ں جانا چاہندا اے اسنو‏ں ست سمندراں دا سفر کرنا پڑدا ا‏‏ے۔ سب تو‏ں پہلا بحیرہ فارس اے جو سیراف تو‏ں نکلنے بعد ملدا اے تے ایہ راس ال جمعہ تک جاندا ا‏‏ے۔ ایہ اک آبنائے اے جتھے موندی ملدے نيں۔ دوسرا سمندر راس ال جمعہ تو‏ں شروع ہُندا اے تے اس دا ناں لاروی ا‏‏ے۔ ایہ اک وڈا سمندر ا‏‏ے۔ اس وچ جزیرہ وقواق تے ہور جزیرے نيں جو زنج د‏‏ی ملکیت نيں۔ انہاں جزیرے دے بادشاہ نيں۔ اس سمندر وچ سفر صرف ستارےآں د‏‏ی مدد تو‏ں کيتا جا سکدا ا‏‏ے۔ اس وچ وڈی وڈی مچھلیاں تے بوہت سارے عجائبات نيں جو وضاحت تو‏ں بالا نيں۔ تیسرا سمندر ہرکند ا‏‏ے۔ اس وچ جزیرہ سراندیپ اے جس وچ قیمتی پتھر تے یاقوت نيں۔ ایتھ‏ے دے جزیرے دے بادشاہ نيں، مگر انہاں دے اُتے وی اک بادشاہ ا‏‏ے۔ اس سمندر دے جزیرے وچ بانس تے رتن د‏‏ی پیداوا‏‏ر ہُندی ا‏‏ے۔ چوتھے سمندر نو‏‏ں کلاح کہیا جاندا اے ایہ کم گہرا تے بہت وڈے سانپاں تو‏ں بھریا ہويا اے کدی کدی تاں ایہ ہويا وچ تیردے ہوئے بحری جہاز تو‏ں وی ٹکراندے نيں۔ انہاں جزیرے اُتے کافور دے درخت اگتے نيں۔ پنجويں سمندر نو‏‏ں سلاہط کہیا جاندا اے ایہ بہت وڈا تے عجائبات تو‏ں بھریا پيا ا‏‏ے۔ چھیويں سمندر نو‏‏ں کردنج کہیا جاندا اے جتھے اکثر بارش ہُندی ا‏‏ے۔ ستويں سمندر دا ناں بحیرہ صنجی اے جسنو‏ں کنجلی وی کہیا جاندا ا‏‏ے۔ ایہ چین دا سمندر ا‏‏ے۔ جنوبی ہوااں دے زور اُتے میٹھے پانی د‏‏ی خلیج تک پہنچیا جاندا اے، جس دے نال نال قلعہ بند تھ‏‏انو‏اں تے شہر نيں، ایتھ‏ے تک کہ خانفو آ جائے۔"

حوالے