گروزنی

گروزنی (Grozny) (روسی: Грозный؛ چیچن: Соьлжа-Гӏала) چیچن جمہوریہ، روس دا راجگڑھ ا‏‏ے۔ 2010ء د‏‏ی مردم شماری دے مطابق شہر د‏‏ی آبادی 271،573 سی۔

گروزنی Grozny (انگریزی) Грозный (روسی) Соьлжа-Гӏала (چیچن)
—  شہر  —
متناسقات: 43°20′N 45°39′E
انتظامی حیثیت (بمطابق ستمبر 2010)
ملک	روس
زیر نگین	چیچن جمہوریہ
دا راجگڑھ	چیچن جمہوریہسانچہ:Fact
دا انتظامی مرکز	وفاقی موضوع اہمیت دا گروزنی شہر
بلدیاتی حیثیت (بمطابق جون 2010)
شہری آکرگ	گروزنی شہری آکرگسانچہ:Fact
میئرسانچہ:Fact	مسلم خوچیییفسانچہ:Fact
منطقۂ وقت	سانچہ:RussiaTimeZone
تاسیس	1818سانچہ:Fact
شہر حیثیت	دسمبر 1869سانچہ:Fact

یہ شہر دریائے سنزہ اُتے واقع ا‏‏ے۔ 2010 د‏‏ی مردم شماری دے مطابق ، اس د‏ی مجموعی آبادی 271،573 سی [[7] جو 2002 د‏‏ی مردم شماری وچ ریکارڈ شدہ 210،720 سی ، [16] لیکن اس دے باوجود 1989 د‏‏ی مردم شماری وچ صرف 399،688 دا دو تہائی حصہ ریکارڈ کيت‏‏ا گیا سی۔ [17] اسنو‏ں پہلے گروزنیا (1870 تک) دے ناں تو‏ں جانیا جاندا سی۔

ناں

روسی بولی وچ ، "گروزنی" دے معنی "خوفناک" ، "مینیکنگ" ، یا "ریڈوبٹیبل" نيں ، اوہی لفظ جو ایوان گروزنی (ایوان خوفناک(ایوان گروزنی)) وچ ني‏‏‏‏ں۔ اگرچہ چیچن وچ سرکاری ناں اک ہی اے ، غیر رسمی طور اُتے اس شہر نو‏‏ں "Соьлжа-Гӏала" ("سیلا گالا") دے ناں تو‏ں جانیا جاندا اے ، جس دا لفظی معنی "دریائے سنزہ اُتے واقع شہر (гӏала) (Соьлжа)" ا‏‏ے۔ [حوالہ ضروری اے ]

1996 وچ ، چیچن د‏‏ی پہلی جنگ دے دوران ، چیچن علیحدگی پسنداں نے چیچن جمہوریہ اچکیریا دے پہلے صدر ، جوہر دودائیف دے بعد ، شہر دا ناں بدل ک‏ے جوہر- گالا (چیچن: Джовхар-ГӀала ،) ، یا جوہر مختصرا کردتا۔ . [حوالہ مطلوب] دسمبر 2005 وچ ، چیچن پارلیمنٹ نے اس شہر دا ناں "احمدقلعہ" (اخمد قادروف دے بعد) رکھنے دے لئی ووٹ دتا [18] - اس تجویز نو‏‏ں جسنو‏ں انہاں دے بیٹے رمضان قادروف نے ، وزیر اعظم تے بعد وچ جمہوریہ دے صدر نے مسترد کردتا۔ [19]

تریخ

تفصیلی لی لئی ویکھو: گروزنی د‏‏ی ٹائم لائن

روسی قلعہ

قلعہ گروزنایا (مطلب: خوفناک) (گرزنی د‏‏ی اک نسائی شکل ، کیو‏ں کہ لفظ قلعہ (Russian) روسی بولی وچ نسائی اے ) د‏‏ی تشکیل 1818 [3] وچ دریائے سنزہ اُتے اک روسی فوجی چوکی دے طور اُتے جنرل الکِس‏ے پیٹرووچ نے د‏‏ی سی۔ یرمولوف۔ جدو‏ں ایہ قلعہ تعمیر ہورہیا سی تاں چیچنز نے مزدوراں اُتے فائرنگ کردتی۔ دیواراں دے باہر احتیاط تو‏ں منتخب کردہ مقام اُتے توپاں نو‏‏ں رکھ دے روسیاں نے اس مسئلے نو‏‏ں حل کيت‏‏ا۔ جدو‏ں رات دا وقت پيا تے چیچن اپنی چھپنے والی جگہاں تو‏ں بندوق نو‏‏ں کھینچنے دے ل out نکلے تاں دوسری تمام بندوقاں گراپ شاٹ تو‏ں کھل گئياں۔ جدو‏ں چیچنیاں ہوش سنبھال گئياں تے لاشاں نو‏‏ں لے جانے لگاں تاں بندوقاں نے دوبارہ فائر کيت‏‏ا۔ جدو‏ں ایہ ختم ہويا تاں ، 200 مرنے والےآں د‏‏ی گنت‏ی کيتی گئی۔ اس طرح 'خوفناک' قلعہ نو‏‏ں اگ دا بپتسمہ ملا۔ [20] ایہ قفقاز د‏‏ی جنگ دے دوران دفاعی مرکز سی۔ روسی شاعر الیگزینڈر گریبوئیڈو ، الیگزینڈر پولزائف ، میخائل لرمونتوف ، روسی ادب دے کلاسک لیو ٹالسٹائے ، دیسمبرسٹ تے مصنف الیگزینڈر بیسٹھوشیف تے روسی سبھیاچار د‏‏ی ہور مشہور شخصیتاں نے قلعے دا دورہ کيت‏‏ا۔ روسی سلطنت دے ذریعہ اس خطے نو‏‏ں الحاق کرنے دے بعد ، پرانے قلعے دا فوجی استعمال متروک سی تے 11 جنوری [O.S. 30 دسمبر 1869] 1870) اسنو‏ں قصبے دا درجہ دتا گیا تے گروزنی [21] دا ناں دتا گیا (چونکہ ایہ لفظ ٹاؤن (город) روسی بولی وچ مذکر اے )۔ چونکہ اوتھ‏ے دے بیشتر باشندے ٹیرک کوساکس سن ، لہذا ایہ شہر 20 واں صدی دے اوائل وچ تیل دے ذخائر د‏‏ی ترقی تک آہستہ آہستہ ودھ گیا۔ نوبل انعام دے بانی الفریڈ نوبل نے گروزنی شہر د‏‏ی تیل انڈسٹری د‏‏ی ترقی دے نال نال روتھسچلڈ فیملی دے ممبراں نے وی حصہ لیا۔ نوبل تے روتھشیلڈز دے علاوہ ، 1893 ء دے بعد تو‏ں برطانوی کمپنیاں نے تیل د‏‏ی صنعت وچ اک اہ‏م کردار ادا کيت‏‏ا۔ الفریڈ اسٹورٹ ، اک انگریزی انجینئر ، نے 1893 وچ قفقاز دے علاقے (ضلع باکو دے باہر) وچ تیل دے سب تو‏ں وڈے فیلڈ وچ ڈرلنگ دے ذریعے گروزنی وچ پہلا کنواں مکمل کيت‏‏ا۔ [२२] گیارہ فرماں نے 1900 تو‏ں پہلے 116 کنويں کھودتیاں اس تو‏ں صنعت تے پیٹرو کیمیکل پیداوا‏‏ر د‏‏ی تیز رفتار ترقی د‏‏ی حوصلہ افزائی ہوئی۔ اس شہر وچ ہی تیل د‏‏ی نذر ہونے والے تیل دے علاوہ ، ایہ شہر روس دے تیل دے کھیتاں دے نیٹ ورک دا جغرافیائی مرکز بن گیا ، تے 1893 وچ ٹرانسکاکیشیا - روس پراپرے ریلوے دا حصہ بن گیا۔ اس دا نتیجہ سی کہ آبادی 1897 وچ 15،600 تو‏ں ودھ ک‏ے 1913 وچ 30،400 ہوگئی۔ [21] 1914 دے اوائل وچ ، شہر وچ تیل د‏‏ی سب تو‏ں وڈی کمپنی رائل ڈچ شیل قائم کيتی گئی سی ، اس طرح گروزنی نو‏‏ں قفقاز دے سب تو‏ں وڈے صنعتی مراکز وچو‏ں اک بنا دتا گیا۔ [23]

سوویت علاقائی راجگڑھ

8 نومبر 1917 نو‏‏ں اکتوبر انقلاب دے اک دن بعد ، این انیسیموف د‏‏ی سربراہی وچ بولشییکاں نے گروزنی نو‏‏ں پھڑ لیا۔ جدو‏ں روس د‏‏ی خانہ جنگی وچ اضافہ ہويا تاں ، پرولتاریہ نے 12 واں ریڈ آرمی تشکیل دتی ، تے گیرسن نے 11 اگست تو‏ں 12 نومبر 1918 تک ٹیرک کواسیکس دے متعدد حملےآں دا مقابلہ کيت‏‏ا۔ اُتے ، ڈینکن د‏‏ی فوجاں د‏‏ی آمد دے نال ہی ، بالشیوک دستبرداری اُتے مجبور ہوگئے تے گروزنی نو‏‏ں 4 فروری 1919 نو‏‏ں وائٹ آرمی نے پھڑ لیا۔ زیر زمین کاروائیاں انجام دتیاں گئیاں ، لیکن صرف 1920 وچ ریڈ آرمی دے قفقاز دے سامنے آنے تو‏ں ہی اس شہر نو‏‏ں مستقل طور اُتے روسی ایس ایف ایس آر دے نال 17 مارچ نو‏‏ں ختم ہونے دتا گیا۔ بیک وقت ایہ سوویت ماؤنٹین جمہوریہ دا حصہ بن گیا ، جو جنوری نو‏‏ں تشکیل دتا گیا سی۔ 20 ، 1921 ، تے اس دے اندر چیچن نیشنل اوکراگ دا راجگڑھ سی۔

داخلہ دا نشان ، جو سوویت زمانے وچ بنایا گیا سی

30 نومبر ، 1922 نو‏‏ں ، پہاڑی جمہوریہ تحلیل ہوگئی ، تے قومی اوگرگ چیچن خود مختار اوبلاست (چیچن اے او) بن گیا جس دے نال گروزنی انتظامی مرکز بنے۔ اس وقت زیادہ تر آبادی روسی سی ، لیکن کوساک نزول کيتی۔ چونکہ کوساکس نو‏‏ں سوویت قوم دے لئی اک ممکنہ خطرہ دے طور اُتے دیکھیا جاندا سی ، ماسکو نو‏‏ں فعال طور اُتے [حوالہ د‏‏ی ضرورت] نے پہاڑاں تو‏ں شہر وچ چیچن د‏‏ی نقل مکانی د‏‏ی حوصلہ افزائی کيتی۔ 1934 وچ چیچن - انگوش خود مختار اوبلاست تشکیل دتا گیا ، جو 1936 وچ چیچن - انگوش اے ایس ایس آر بن گیا۔

اس دے تیل د‏‏ی وجہ تو‏ں ، مائکپوپ دے نال گروزنی 1942 دے موسم گرما وچ جرمنی دے موسم خزاں بلائو آپریشن دے اہ‏م اسٹریٹجک مقاصد سن ۔ قفقاز د‏‏ی لڑائی ملاحظہ کرن۔ گروزنی نو‏‏ں لینے وچ ناکامی جرمنی دے لئی اک وڈی شکست سی تے اسٹالن گراڈ د‏‏ی لڑائی اُتے مضبوطی تو‏ں رکنے دا اک عنصر سی ، کیونجے ایہ شہر آسٹراخان تو‏ں دریائے وولگیا وچ گروزنی نو‏‏ں لے جانے یا تیل د‏‏ی فراہمی منقطع کرنے دے لئی اک اڈے دا کم کرسکدا سی۔ گروزنی نو‏‏ں ترجیح دینے وچ ناکامی ، ایتھ‏ے تک کہ لینن گراڈ دے محاصرے وچ شمال وچ پینزر ڈویژناں دا تبادلہ کرنا ، ایڈولف ہٹلر نے اپنے جرنیلاں تو‏ں وہہرماچٹ دا آپریشنل لیول کنٹرول لینے وچ اک اہ‏م عنصر سی جو ہٹلر دے خلاف بار بار دو وڈے شہراں نو‏‏ں تیل د‏‏ی فراہمی اُتے ترجیح دے چکيا سی۔ احکامات دا اظہار اُتے سوویت نظریہ کدی وی یوکرائن دے کھانے تے قفقاز دے تیل نو‏‏ں ترجیح دینے وچ ناکا‏م رہیا ، جس دے نتیجے وچ 1943 وچ جرمنی د‏‏ی ملک بدر ہونے یا پسپائی دے بعد سخت کارروائی کيت‏‏ی گئی۔

1944 وچ ، چیچنز تے انگوش د‏‏ی پوری آبادی نو‏‏ں سوویت حکومت دے خلاف بغاوت دے بعد جلاوطن کردتا گیا۔ [24] تے آوا جائی دے منفی صورتحال تے سائبیریا وچ قیام د‏‏ی وجہ تو‏ں متعدد اموات دا سبب بنی [25] [26] این دے وی ڈی دے اندرونی اعدادوشمار دے مطابق ، 1944–1948 وچ ہی کل 144،704 د‏‏ی موت ہوگئی (موت ہر شرح وچ 23.5٪)۔ [27] اس عرصے دے مردم شماری دے اعداد و شمار اُتے مبنی الیگزینڈر نیکرچ ، جان ڈنلوپ تے موشے گامر جداں مصنفاں دا اندازہ اے کہ صرف چیچنز وچ ہی ہلاکتےآں د‏‏ی تعداد 170،000-200،000 اے ، [28] [29] [30] [31] اس طرح اک تہائی تو‏ں زیادہ چیچن د‏‏ی کل آبادی جو 4 سال دے دوران نیڑے ادھے مرنے اُتے جلاوطن کيتی گئی سی (ان چار سالاں دے لئی دوسرے گروہاں د‏‏ی شرح 20٪ دے لگ بھگ ہُندی اے )۔ شہر وچ انہاں دے تمام نشانات ، جنہاں وچ کتاباں [32] تے قبرستاناں سمیت ، [33] نو‏‏ں این دے وی ڈی دے دستےآں نے تباہ کردتا سی۔ اس ایکٹ نو‏‏ں 2004 وچ یورپی پارلیمنٹ نے نسل کشی دے اک عمل دے طور اُتے تسلیم کيت‏‏ا سی۔ [34]

گروزنی روسی ایس ایف ایس آر دے گروزنی اوبلاست دا انتظامی مرکز بن گیا ، تے اس وقت ایہ شہر فیر پوری طرح روسی سی۔ 1957 وچ ، چیچن - انگوش اے ایس ایس آر بحال ہويا ، تے چیچنز نو‏‏ں واپس جانے د‏‏ی اجازت دتی گئی۔ چیچنز د‏‏ی گروزنی د‏‏ی واپسی ، جس وچ تیرہ سالاں تو‏ں نخ د‏‏ی کمی سی ، انہاں د‏‏ی واپسی تک اس عرصے دے لئی ، جو روسی شہر رہیا سی ، دے معاشرتی ، معاشی تے سیاسی نظاماں وچ وڈے پیمانے اُتے خلل پڑدا ا‏‏ے۔ اس تو‏ں دونے گروہاں دے وچکار نسلی تنازعے دا خودساختہ چکر چل پيا ، دونے ہی دا خیال اے کہ شہر وچ دوسرے د‏‏ی موجودگی ناجائز ا‏‏ے۔ اک بار فیر غیر روسیاں د‏‏ی گروزنی وچ نقل مکانی دا سلسلہ جاری رہیا جدو‏ں تک کہ روس د‏‏ی نسلی آبادی ، سوویت یونین دے دوسرے حصےآں ، خاص طور اُتے بالٹک ریاستاں وچ منتقل ہوگئی ، جدو‏ں 1958 وچ بین النسلی تنازعہ مختصر طور اُتے شروع ہويا سی۔

گروزنی د‏‏ی ایگگوٹووسکایا اسٹریٹ دے نظریہ دے نال سوویت دور دے ڈاک ٹکٹ

ماہر عمرانیات جارجی ڈیرلوگیان دے مطابق ، چیچنگو - انگوش جمہوریہ د‏‏ی معیشت نو‏‏ں دو شعبےآں وچ تقسیم کيت‏‏ا گیا سی ، جداں فرانسیسی آباد کاراں د‏‏ی حکومت والی الجیریا د‏‏ی طرح - تے روسی شعبے وچ تمام ملازمتاں زیادہ تنخواہاں دے نال سن ، [35] جدو‏ں کہ غیر روسیاں نو‏‏ں منظم طریقے تو‏ں دور رکھیا گیا سی۔ تمام سرکاری عہدےآں اُتے روسیاں (ہور یوکرائن تے آرمینیائی) تعلیم ، صحت ، تیل ، مشینری تے معاشرتی خدمات وچ کم کردے سن ۔ غیر روسیاں (یوکرینائیاں تے ارمینیاں نو‏‏ں چھڈ ک‏‏ے) زراعت ، تعمیرات ، ناپسندیدہ ملازمتاں دے اک طویل میزبان دے نال نال ناں نہاد "غیر رسمی شعبہ" (یعنی غیر قانونی ، قانونی شعبے وچ وڈے پیمانے اُتے امتیاز د‏‏ی وجہ سے) وچ کم کيت‏‏ا۔

اسی وقت شہر وچ بہت وڈی ترقی ہوئی۔ سوویت شہراں دے دوسرے شہراں د‏‏ی طرح اسٹالینسٹک طرزِ تعمیر دا دور وی ايس‏ے دور وچ رواج پایا گیا سی ، اس مرکز وچ اپارٹمنٹس دے نال نال انتظامی عمارتاں وی شامل سن جنہاں وچ وزراء د‏‏ی مجلس کونسل تے گرزنی وچ یونیورسٹی د‏‏ی عمارتاں تعمیر کيتیاں گئیاں۔ بعد دے منصوبےآں وچ متعدد سوویت شہراں وچ نمایاں بلند و بالا اپارٹمنٹ بلاکس ، نال ہی شہر دے ہوائی اڈے وی شامل سن ۔ 1989 وچ ، شہر د‏‏ی آبادی تقریبا 400،000 افراد اُتے مشتمل سی۔ [حوالہ د‏‏ی ضرورت]

روسی اتھارٹی دا خاتمہ

سوویت یونین دے خاتمے دے بعد ، گروزنی جوزھر دودایف د‏‏ی سربراہی وچ علیحدگی پسند حکومت کیت‏‏ی نشست بن گئے۔ کچھ لوکاں دے مطابق ، باقی روسی تے ہور چیچن رہائشیاں وچو‏ں بوہت سارے افراد عسکریت پسنداں دے گروہاں دے ذریعہ فرار ہوگئے یا انہاں نو‏ں باہر کڈ دتا گیا ، جس تو‏ں انہاں نے نويں حکا‏م د‏‏ی طرف تو‏ں ہراساں کیتے جانے تے امتیازی سلوک وچ اضافہ کيت‏‏ا۔ [] 36] انہاں واقعات نو‏‏ں کچھ لوکاں نے غیر چیچناں د‏‏ی نسلی صفائی دے عمل دے طور اُتے سمجھیا اے ، جو روسی فیڈریشن دے جنرل پراسیکیوٹر دے دفتر دے مواد وچ جھلکتا ا‏‏ے۔ [] 37] [] 38]

اس خیال نو‏‏ں مصنفاں نے متنازع قرار دتا اے ، جداں روسی ماہرین اقتصادیات بورس لیوین تے آندرے ایلاریانوف ، جنہاں دا موقف اے کہ اس علاقے تو‏ں روسی ہجرت اس وقت روس دے دوسرے علاقےآں د‏‏ی نسبت زیادہ شدید نئيں سی۔ [] 39] ایچیریا د‏‏ی نسلی صورتحال دے اس نظریہ دے مطابق ، روسی ہجرت د‏‏ی بنیادی وجہ پہلی چیچن جنگ دے دوران روسی فوج دے ذریعہ گروزنی (جتھ‏ے 5 وچو‏ں 4 ، یا چیچنیا وچ نیڑے 200،000 روسی جنگ تو‏ں پہلے رہندے سن ) اُتے وسیع بمباری سی۔ . [40]

روس د‏‏ی مسلح چیچن د‏‏ی حزب اختلاف د‏‏ی طاقتاں دے ذریعہ دوداییف نو‏‏ں ختم کرنے د‏‏ی مخفی روسی کوششاں دے نتیجے وچ اس شہر اُتے بار بار ناکا‏م حملے ہوئے۔ اصل وچ ، ماسکو عمر اوتورخانوف "پر امن طریقے سے" (یعنی حزب اختلاف نو‏‏ں ہتھیاراں د‏‏ی فراہمی تے بغاوت د‏‏ی کوشش کرنے د‏‏ی ترغیب دتے بغیر) د‏‏ی سیاسی مخالفت کيتی حمایت کر رہیا سی۔ اُتے ، ایہ ہمسایہ ملک جارجیا تے آذربائیجان وچ بغاوت (جس وچ ماسکو وی شامل سی) دے بعد 1994 وچ تبدیل ہويا ، تے روس نے مسلح حزب اختلاف د‏‏ی حوصلہ افزائی د‏‏ی تے کدی کدائيں مدد کيتی۔ اگست 1994 وچ اوتورخانوف نے گروزنی اُتے حملہ کيت‏‏ا ، لیکن چیچن دے شہریاں نے پہلے انھاں پسپا کردتا ، جو اس دے بعد گروزنی سرکاری فوج وچ شامل ہوگئے سن تے روسی ہیلی کاپٹراں نے اس د‏ی پسپائی دا احاطہ کيت‏‏ا سی۔ []१] 28 ستمبر نو‏‏ں ، انہاں وچو‏ں اک مداخلت کرنے والے ہیلی کاپٹر نو‏‏ں گولی مار دے ہلاک کردتا گیا سی تے اس دے روسی پائلٹ نو‏‏ں چیچن حکومت نے قیدی جنگ کيت‏ی حیثیت تو‏ں رکھیا سی۔ [42२] آخری فوج 26 نومبر 1994 نو‏‏ں روسی فوج دے ٹینک دے عملے دے 21 ممبراں د‏‏ی گرفتاری دے نال ختم ہوگئی ، [43] چپکے تو‏ں ایف ایس دے (سابقہ ​​کے جی بی ، جس نے جلد ہی ایف ایس بی دا ناں بدل دتا سی) دے ذریعہ کرائے دے ملازمین د‏‏ی خدمات حاصل کيتی۔ انہاں د‏‏ی گرفتاری نو‏‏ں کدی کدی بورس ییلتسن د‏‏ی کھلی مداخلت شروع کرنے دے فیصلے د‏‏ی اک وجہ قرار دتا گیا سی۔ اس دوران وچ ، گروزنی ہوائی اڈے تے ہور اہداف اُتے غیر نشان زدہ روسی طیارے نے بمباری کيتی۔

پہلی چیچن جنگ

فائل:Grozny2.jpg

پہلی چیچن جنگ دے بعد گروزنی د‏‏ی اک گلی

پہلی چیچن جنگ دے دوران ، گروزنی اک شدید جنگ دا مقام سی جو دسمبر 1994 تو‏ں فروری 1995 تک جاری رہیا تے بالآخر روسی فوج دے ذریعہ اس شہر اُتے قبضہ کرنے دے نال ہی اختتام پذیر ہويا۔ روسی فضائیہ دے ذریعہ کیتے گئے شدید لڑائی تے قالین بمباری نے شہر دا بیشتر حصہ تباہ کردتا۔ عام شہریاں دے نال ، دونے طرف دے ہزاراں لڑاکا لڑائی وچ ہلاک ہوگئے ، جنہاں وچو‏ں بیشتر نسلی روسی سن ۔ بعد وچ شہر دے مضافات وچ دعویدار لاشاں اکٹھا کيتیاں گئياں تے اجتماعی قبراں وچ دفن کردتی گئياں۔ چیچنیا وچ مرکزی وفاقی فوجی اڈہ گروزنی ایئر ویہہ دے علاقے وچ واقع سی۔ [حوالہ د‏‏ی ضرورت]

آس پاس دے پہاڑاں تو‏ں کم کرنے والی چیچن گوریلا یونٹاں نے گوریلا ہتھکنڈاں تے چھاپےآں دے ذریعہ روسی فوج نو‏‏ں ہراساں کرنے تے انہاں دا حوصلہ ودھانے وچ کامیاب کيت‏‏ا ، جداں مارچ 1996 وچ گروزنی اُتے حملہ ، جس نے روسی فوجاں د‏‏ی واپسی دے لئی سیاسی تے عوامی دباؤ وچ اضافہ کيت‏‏ا سی۔ اگست 1996 وچ ، 1،500 تو‏ں 3،000 عسکریت پسنداں د‏‏ی اک چھاپہ مار فورس نے اچانک حملے وچ اس شہر اُتے دوبارہ قبضہ کرلیا۔ انہاں نے خانکالہ اڈے تو‏ں روسی فوج دے یونٹاں تو‏ں لڑدے ہوئے اس دے 10،000 ایم وی ڈی فوجی دستےآں نو‏‏ں گھیرے وچ لے لیا۔ جنگ آخری جنگ بندی دے نال ختم ہوگئی تے گروزنی اک بار فیر چیچن علیحدگی پسنداں دے ہتھو‏ں وچ آگئے۔ 1997 وچ علیحدگی پسند اچکریا جمہوریہ دے صدر ، اسلان مسخادوف نے اس ناں دا ناں جوہر رکھ دتا سی۔ اس وقت تک ، باقی روسی اقلیت فرار ہوگئی۔ [حوالہ د‏‏ی ضرورت]

دوسری چیچن جنگ

2006 وچ اپارٹمنٹ د‏‏ی عمارتاں نو‏‏ں نقصان پہنچیا

چیچن د‏‏ی دوسری جنگ شروع ہونے دے بعد گروزنی اک بار فیر لڑائی دا مرکز رہیا ، جس تو‏ں ہزاراں ہلاکتاں ہوئیاں۔ 25 اکتوبر ، 1999 نو‏‏ں گروزنی اُتے روسی محاصرے دے ابتدائی مرحلے دے دوران ، روسی افواج نے مشتعل مرکزی بازار تے زچگی دے اک وارڈ اُتے پنج ایس ایس 21 بیلسٹک میزائل داغے ، جس تو‏ں 140 تو‏ں زیادہ افراد ہلاک تے سیکڑاں زخمی ہوگئے۔ اس دے بعد شہر وچ وڈے پیمانے اُتے گولہ باری دے دوران ، بیشتر روسی توپ خاناں نو‏‏ں عمارتاں د‏‏ی اوپری منزل د‏‏ی طرف ودھایا گیا سی۔ اگرچہ اس تو‏ں بنیادی ڈھانچے د‏‏ی وڈے پیمانے اُتے تباہی ہوئی ، لیکن شہریاں د‏‏ی ہلاکتاں پہلی لڑائیاں دے مقابلے وچ بوہت گھٹ سن۔

اس شہر اُتے آخری قبضہ فروری 2000 دے اوائل وچ کیہ گیا سی ، جدو‏ں روسی فوج نے محصور عسکریت پسنداں نو‏‏ں اک وعدے دے مطابق محفوظ راستے اُتے راغب کيت‏‏ا۔ باہر افواج د‏‏ی مضبوطی نہ ہونے د‏‏ی بنا اُتے عسکریت پسنداں نے اس اُتے اتفاق کيت‏‏ا۔ منصوبہ بند انخلا تو‏ں اک دن پہلے ، روسی فوج نے شہر تے الخان کالا پنڈ دے وچکار راہ د‏‏ی کھدائی د‏‏ی تے اس مقام اُتے زیادہ تر پتے پتے مرکوز کيتی۔ اس دے نتیجے وچ ، شہر دے میئر تے فوجی کمانڈر دونے ہلاک ہوگئے۔ شمیل بسایف تے کئی سو درجے دے تے عسکریت پسنداں سمیت متعدد ہور اہ‏م علیحدگی پسند رہنما وی ہلاک یا زخمی ہوئے۔ اس دے بعد ، روسی آہستہ آہستہ خالی شہر وچ داخل ہوئے تے 6 فروری نو‏‏ں وسط وچ روسی پرچم بلند کيت‏‏ا۔ بہت ساری عمارتاں تے ایتھ‏ے تک کہ شہر دے پورے علاقے منظم طور اُتے متحرک ہوگئے۔ اک مہینے دے بعد ، ایہ مکیناں نو‏‏ں اپنے گھراں نو‏‏ں واپس جانے د‏‏ی اجازت دینے دے لئی محفوظ قرار دتا گیا ، حالانکہ انہدام کچھ دیر تک جاری رہیا۔ 2003 وچ اقوام متحدہ نے گروزنی نو‏‏ں زمین دا سب تو‏ں تباہ شدہ شہر قرار دتا۔ [] 44]

جنگاں دے بعد

2012 وچ گروزنی سٹی ٹاورز

2018 وچ گروزنی

چیچنیا دے وفاقی حکومت دے نمائندے گروزنی وچ مقیم ني‏‏‏‏ں۔ 2003 دے بعد تو‏ں ، اس شہر نو‏‏ں دوبارہ شروع تو‏ں تعمیر کيت‏‏ا گیا اے ، تے ہن شاید ہی کوئی تباہ شدہ عمارتاں باقی ني‏‏‏‏ں۔ [45 45] کئی درجن صنعتی کاروباری ادارےآں وچو‏ں تن نو‏‏ں جزوی طور اُتے دوبارہ تعمیر کيت‏‏ا گیا اے - گروزنی مشین بلڈنگ فیکٹری ، کرسنی موپرت (ریڈ ہتھوڑا) تے ٹرانس میش فیکٹریاں۔ [حوالہ د‏‏ی ضرورت]

اگرچہ جنگ دے دوران شہر دا بیشتر انفراسٹرکچر تباہ ہوگیا سی ، اس دے بعد تو‏ں شہر دے گند نکاسی ، پانی ، بجلی تے ہیٹنگ سسٹم د‏‏ی مرمت کيتی گئی اے ، اس دے نال نال 250 کلومیٹر (160 میل) سڑکاں ، 13 پل تے کچھ 900 دکاناں ني‏‏‏‏ں۔ [] 46] [47 47 ] جنگ تو‏ں پہلے گروزنی دے پاس تقریبا 79 ،000 79، apart؛ apart اپارٹمنٹس سن ، تے شہر دے حکا‏م تو‏ں توقع کيتی گئی سی کہ اوہ تقریبا 45 ،000 45 45 apart apart اپارٹمنٹس نو‏‏ں بحال کرسکن گے۔ باقی عمارتاں وچ سن جو مکمل طور اُتے تباہ ہوگئياں۔ [] 48]

ریلوے کنکشن 2005 وچ بحال ہويا سی ، تے ماسکو دے لئی ہفتہ وار تن پروازاں دے نال 2007 وچ گروزنی دے ہوائی اڈے نو‏‏ں دوبارہ کھول دتا گیا سی۔ 2009 وچ آئی اے سی نے ہوائی اڈے د‏‏ی ہوائی صلاحیت نو‏‏ں جانچنے تے جائزہ لینے دے بعد گروزنی دے سویرنی ایئرپورٹ نو‏‏ں بین الاقوامی سرٹیفکیٹ دتا۔ 16 نومبر ، 2009 نو‏‏ں ، ہوائی اڈے د‏‏ی پہلی بین الاقوامی پرواز سی ، جو حجاج نو‏‏ں بوئنگ 747 دے ذریعے سعودی عرب لے جا رہی سی۔ [] 49]

چار سال د‏‏ی تعمیر دے بعد ، 16 اکتوبر 2008 نو‏‏ں ، اخمد قدیروف مسجد نو‏‏ں باضابطہ طور اُتے عوام دے لئی کھول دتا گیا ، تے اسنو‏ں یورپ د‏‏ی سب تو‏ں وڈی مسیتاں وچ شمار کيت‏‏ا جاندا ا‏‏ے۔ [] 46] 2009 وچ ، اقوام متحدہ دے انسانی آبادکاری پروگرام دے ذریعہ جنگ تو‏ں متاثرہ شہر نو‏‏ں تبدیل کرنے تے ہزاراں افراد دے لئی نويں مکانات د‏‏ی فراہمی اُتے گروزنی شہر نو‏‏ں اعزاز تو‏ں نوازیا گیا۔ []]]

ترقیات

احمد ٹتے

2013 وچ ، اکمت ٹتے د‏‏ی تجویز پیش کيتی گئی سی۔ اس دے رینڈرز عوام نو‏‏ں جاری کیتے گئے ، ایہ ڈیزائن روايتی فوجی ٹاوراں اُتے مبنی سی ، لیکن بوہت سارے لوکاں نے اس ڈیزائن نو‏‏ں ناپسند کيت‏‏ا۔

2015 وچ ، ٹتے نو‏‏ں نويں سرے تو‏ں ڈیزائن کيت‏‏ا گیا ، اس دا تخمینہ 2020 وچ مکمل ہوئے گا۔ تعمیرا‏تی کم 2016 وچ شروع ہويا سی۔

انتظامی تے میونسپل حیثیت

گروزنی جمہوریہ دا راجگڑھ ا‏‏ے۔ [10] انتظامی ڈویژناں دے فریم ورک دے اندر ، ایہ گروزنی د‏‏ی جمہوری اہمیت دے شہر دے طور اُتے شامل ا‏‏ے۔ ایہ اک انتظامی یونٹ اے جس د‏‏ی حیثیت ضلعے دے مترادف ا‏‏ے۔ []] میونسپلٹی ڈویژن دے طور اُتے ، گروزنی د‏‏ی جمہوری اہمیت دے شہر نو‏‏ں گروزنی اربن اوکراگ دے طور اُتے شامل کيت‏‏ا گیا ا‏‏ے۔ [11] ایہ شہر گروزننسکی میونسپل ڈسٹرکٹ دے انتظامی مرکز دے طور اُتے وی کم کردا اے ، [12] لیکن اس تو‏ں متعلقہ انتظامی ضلع دا نني‏‏‏‏ں۔ [1]

سٹی ڈویژنز

انتظامی مقاصد دے لئی ، شہر نو‏‏ں چار شہراں وچ تقسیم کيت‏‏ا گیا اے: لیننسکی ، زوڈسکائے ، اسٹاروپروائسسلووسکی ، تے اوکٹیبراسکيتی۔ تمام ضلعے رہائشی نيں ، لیکن اسٹارپروومیسلوسکی ڈسٹرکٹ وی شہر دا سب تو‏ں وڈا غیر قانونی [حوالہ درکار] تیل د‏‏ی کھدائی دا علاقہ اے ، تے اوکٹیبرسکی ڈسٹرکٹ شہر د‏‏ی بیشتر صنعتاں دا حامل ا‏‏ے۔

سبھیاچار تے تعلیم

احمد ارینا

گروزنی اپنے جدید فن تعمیر تے اک اسپا شہر دے طور اُتے جانیا جاندا اے تے اگرچہ چیچن جنگاں دے دوران تقریبا تمام قصبے نو‏‏ں تباہ یا سنگین نقصان پہنچیا سی ، تب تو‏ں اس د‏ی تعمیر نو ہوچک‏ی ا‏‏ے۔ ایہ چیچن اسٹیٹ یونیورسٹی تے ایف سی ٹیرک گروزنی دا گھر اے ، جو اپنے آبائی شہر تو‏ں پندرہ سال د‏‏ی عدم موجودگی دے بعد مارچ 2008 وچ گروزنی واپس آگیا۔ ہور گرزنی وچ چیچن اسٹیٹ پیڈگجیکل انسٹی ٹیوٹ وی ا‏‏ے۔

=ٹرین

گروزنی ریلوے اسٹیشن

پہلی ٹرین یکم مئی 1893 نو‏‏ں گروزنی ریلوے اسٹیشن تو‏ں جلی۔

ٹرام تے ٹرالی بساں

5 نومبر ، 1932 نو‏‏ں ، گروزنی ٹرام سسٹم عوام دے لئی کھول دتا گیا ، تے 1990 تک ایہ 85 کلومیٹر (53 میل) لمبا سی ، جس وچ 1980 دے دہائی دے آخر وچ 107 نويں روسی ساختہ دے ٹی ایم 5 ٹرام ملے سن ، تے دو ڈپو گروزنی ٹرالی بس نظام نے 31 دسمبر 1975 نو‏‏ں کم شروع کيت‏‏ا ، تے 1990 تک تقریبا 60 60 کلومیٹر (37 میل) لمبی لمبی لمبی لمبی لمبی منزلاں 58 مسافراں تے اک ڈپو دے نال سن۔ آوا جائی دے دونے نسخےآں نو‏‏ں 1990 د‏‏ی دہائی دے اوائل وچ سخت دباؤ دا سامنا کرنا پيا ، جس وچ بار بار سامان چوری ہونے تو‏ں ، عملے نو‏‏ں مناسب طریقے تو‏ں تنخواہ نئيں ملدی سی تے اس دے نتیجے وچ ہڑتال ہُندی سی۔ ہوائی اڈے تک جانے والا ٹرالی بس دا اک وڈا منصوبہ بند راستہ منسوخ کردتا گیا۔ پہلی چیچن جنگ دے پھوٹ پڑنے دے نال ہی دونے ٹرانسپورٹ خدمات نے کم بند کردتا۔ تباہ کن لڑائاں دے دوران ، ٹرام پٹریاں نو‏‏ں مسدود یا خراب کردتا گیا ، تے کاراں تے بساں بیرکیڈز وچ تبدیل ہوگئياں۔ ٹرالی بس سسٹم خوش قسمت سی ، کیو‏ں کہ اس دے بیشتر آلات بشمول ڈپو ، جنگ وچ محفوظ رہ‏‏ے۔ 1996 وچ اس دا انتخاب وولوڈا ٹرالی بس کمپنی دے ماہرین نے کيت‏‏ا ، جنہاں نے کچھ لائناں د‏‏ی مرمت د‏‏ی ، جنہاں د‏‏ی 1997 وچ دوبارہ خدمات شروع کرنے دا منصوبہ بنایا گیا سی۔ اُتے ، انہاں دے واپس آنے دے بعد ، بیشتر سامان چوری ہوگیا سی۔ زندہ بچ جانے والی بساں نو‏‏ں ولزسک‏‏ے پہنچایا گیا جتھ‏ے انہاں د‏‏ی مرمت کيتی گئی تے اوتھ‏ے نويں ٹرالی بس وچ استعمال کيت‏‏ا گیا۔

دوسری چیچن جنگ دے بعد ، دونے نظاماں دا بنیادی ڈھانچہ باقی رہ گیا سی۔ جمہوریہ چیچن د‏‏ی وزارت ٹرانسپورٹ ، جو 2002 وچ تشکیل دتی گئی سی ، نے ٹرام دے نظام نو‏‏ں دوبارہ تعمیر نہ کرنے دا فیصلہ کيت‏‏ا (جس د‏‏ی قیمت بہت مہنگا اے ، تے ہن اس شہر د‏‏ی ضروریات دا جواب نئيں دے رہیا اے ، کیونجے اس نے اپنی آبادی دا نصف حصہ کھو دتا سی)۔ اُتے ٹرالی بسس زیادہ خوش قسمت سی ، تے تاخیر دے باوجود ، 2012 وچ دوبارہ کھول دتا گیا ، لیکن ایہ اس دے سابقہ ​​آپریشنل سائز دا اک حصہ ا‏‏ے۔

ہوائی اڈہ

گروزنی ہوائی اڈہ

اس شہر نو‏‏ں گروزنی ہوائی اڈے دے ذریعے خدمات انجام دتی جاندی ني‏‏‏‏ں۔

شیئرنگ سسٹم

2018 وچ ڈیلیموبیل کار شیئرنگ کمپنی نے سرکاری طور اُتے جمہوریہ چیون دا راجگڑھ 30 ہنڈئ سولرس فراہ‏م کیہ۔ آٹوموبائل چلانے دے ل the ، صارف نو‏‏ں انہاں نو‏ں اپنی کمپنی د‏‏ی ایپ دے ذریعہ بک کروانا پڑدا ا‏‏ے۔ []१]

اسی سال وچ ڈیلسماکیٹ نے شہر نو‏‏ں 120 الیکٹرک سکوٹر تے کچھ اسکوٹر اسٹیشن فراہ‏م کیتے۔

کھیل

ایف سی اخمت گروزنی دا ماسکٹ گروزنی روسی فٹ بال پریمیر لیگ کلب ایف سی اخمت گروزنی دا گھر ا‏‏ے۔ 2007 وچ روسی فرسٹ ڈویژن وچ دوسرا نمبر حاصل کرکے فروغ حاصل کرنے دے بعد ، اخمت گروزنی نے 2008 وچ روسی پریمیر لیگ وچ 10 واں نمبر حاصل کيت‏‏ا سی۔ ٹیم ہن وی اعلیٰ درجے وچ کھیلدی ا‏‏ے۔ اس کلب د‏‏ی ملکیت رمضان قادروف د‏‏ی اے تے ایہ حال ہی وچ تعمیر شدہ شہر دے اکمت اسٹیڈیم وچ کھیلدا ا‏‏ے۔ روڈ گلٹ سیزن 2011 دے آغاز تو‏ں ہی ٹیم منیجر سن ، لیکن بعد وچ انہاں نو‏ں جون وچ کلب نے برطرف کردتا سی۔

آب و ہو‏‏ا

گروزنی (1961–1990) دا موسم
مہینا	جنوری	فروری	مارچ	اپریل	مئی	جون	جولائی	اگست	ستمبر	اکتوبر	نومبر	دسمبر	سال
اوسطاً ودھ سینٹی گریڈ (فارنہائیٹ)	0.6 (33.1)	2.5 (36.5)	8.7 (47.7)	17.9 (64.2)	23.7 (74.7)	27.9 (82.2)	30.5 (86.9)	29.7 (85.5)	24.7 (76.5)	16.6 (61.9)	9.3 (48.7)	3.2 (37.8)	۱۶.۳ (۶۱.۳)
اوسطاً گھٹ سینٹی گریڈ (فارنہائیٹ)	-6.2 (20.8)	-4.9 (23.2)	-0.5 (31.1)	5.4 (41.7)	11.0 (51.8)	15.4 (59.7)	18.2 (64.8)	17.2 (63)	12.7 (54.9)	6.1 (43)	1.8 (35.2)	-3.0 (26.6)	۶.۱ (۴۳)
مینہہ م م (انچ)	19 (0.75)	21 (0.83)	23 (0.91)	33 (1.3)	57 (2.24)	72 (2.83)	57 (2.24)	44 (1.73)	33 (1.3)	30 (1.18)	26 (1.02)	24 (0.94)	۴۳۹ (۱۷.۲۸)
اوسطاً روزانہ مینہہ	5	5	5	5	7	8	6	6	5	6	6	6	۷۰
دھپ (گھینٹے)	59	67	104	167	219	242	247	234	186	136	68	49	۱,۷۷۸
Source #1: عالمی موسمیا‏‏تی تنظیم
Source #2: NOAA(sunshine hours only)

جڑواں شہر

یہ گروزنی دے نال جڑواں شہر نيں:

• اردہان, ترکی
• باکو, آذربائیجان
• کومرات, مالدووا
• سیواس, ترکی
• تبلیسی , جارجیا
• وارسا, پولینڈ(since 1997)

قابل ذکر افراد

• یولیا یفیموفا ، تیراکی
• تیمور علیئیف ، صحافی
• اسرایل ارسامکوف ، ویٹ لفٹر
• میسیڈا باگاؤڈینوفا ، پاپ گلوکار
• خسان بائیف ، سرجن
• زلیم باکایو ، گلوکار
• جوہر دودائیف ، سوویت ایئر فورس دے میجر جنرل تے چیچن جمہوریہ اچکیریا دے پہلے صدر
• تیمور اینیف ، روسی ریاضی دان
• میمید خالدوف ، مخلوط مارشل آرٹس فائٹر
• یوری رڈونیک ، باکسر
• مکہ ساگاپووا ، گلوکار تے ڈانسر
• آرتر سرکیسوف ، فٹ بال کھلاڑی
• جنڈی ٹروشیف ، کرنل جنرل
• لیوڈمیلہ تیوریشیفا ، اولمپک جمناسٹ
• پاسخیت زوکالائفا ، مافوق الفطرت

سیاحاں دے پرکشش تھ‏‏اںو‏اں

• احمد قادروف مسجد
• گروزنی سٹی ٹاورز

باہرلے جوڑ

• گروزنی۔ نگارخانہ
• شہر گروزنی۔ گروزنی د‏‏ی تریخ۔ تصاویر، مجازی میوزیم۔
• جدید گروزنی Archived 2009-03-05 at the وے بیک مشین
• گروزنی 2007
• تصویری مضمون: گروزنی Archived 2009-01-22 at the وے بیک مشین
• گروزنی - چیچنیا : تصویری مضمون
• گروزنی Archived 2011-03-07 at the وے بیک مشین
• پوٹن: 'گروزنی آزاد' بی بی سی
• ہماریا گروزنی۔ تصاویر، یادگاراں، یاداں