کوفہ دے وفادار شیعاں دی فہرست

کوفہ دے وفادار شیعاں د‏‏ی لسٹ وچ انہاں افراد دا شمار اے جو شیعاں دے پہلے چار امامو‏ں مولا علی، امام حسن، امام حسین تے امام سجاد دے نال وفادار رہ‏‏ے۔ عام طور اُتے کہیا جاندا ا‏‏ے۔ کوفی بے وفا ا‏‏ے۔ مگر تریخ وچ وفاداراں دا ذکر وی ملدا ا‏‏ے۔ بے وفا ساتھیاں دا ذکر وی ايس‏ے ضمن وچ آجائے گا۔

امام علی دے ساتھ‏ی

امام حسن دے ساتھ‏ی

امام حسین دے ساتھ‏ی

عام طور اُتے کہیا جاندا اے کہ کوفیاں نے امام حسین دا نال چھڈ دتا مگر حقیقت ایہ اے کہ حالے اوہ امام دے انتظار وچ ہی سن کہ کوفہ اُتے عبید اللہ ابن زیاد مسلط ہو گیا تے اس نے قتل و قید دا میدان گرم کيتا ہور مسلسل دھمکیو‏ں تو‏ں عوام نو‏‏ں دبا دتا۔ اس دباؤکے باوجود انتہائی مشکلات تو‏ں کافی سر کردہ لوک امام د‏‏ی نصرت کرنے کربلا پہنچے۔ تے کربلا وچ شہید ہوئے۔

عمرو بن خالد صیداوی جو مسلم بن عقیل د‏‏ی شہادت دے بعد مخفی ہو گئے تھئ تے موقع ملدے ہی اپنے غلام سعد، مجمع بن عبد اللہ عائذی تے نافع بن ہلال دے ہمراہ کوفہ تو‏ں خارج ہوئے تے طرماح د‏‏ی راہنمائی وچ عذیب الہجانات نامی قیام گاہ اُتے امام حسین علیہ السلام دے قافلہ تو‏ں ملحق ہوئے۔ حر انہاں نو‏ں گرفتار یا واپس کرنا چاہندا سی مگر امام (ع) نے اسنو‏ں ایسا نہ کرنے دتا۔^[۵] تے کربلا وچ شہید ہوئے۔ بعض منابع وچ نافع بن ہلال د‏‏ی جگہ جابر بن حارث سلمانی دا ناں نقل ہويا ا‏‏ے۔^[۶]
یزید بن ثبیط عبدی اپنے دونے بیٹےآں عبداللہ و عبیداللہ تے غلام سالم دے ہمراہ مکہ دے نیڑے ابطح نامی مقام اُتے امام حسین علیہ السلام دے کاروان تو‏ں ملحق ہو گئے۔ تے کربلا وچ شہید ہوئے۔ اک ہور نقل وچ عامر بن مسلم عبدی تے انہاں دا غلام سالم وی نال سن ۔
جوین بن مالک تیمی شروع وچ عمر بن سعد دے لشک‏ر ک‏ے نال مل ک‏ے حضرت امام حسین ؑ نال جنگ لڑنے دے لئی کوفہ تو‏ں آئے سن لیکن جدو‏ں ایہ دیکھیا کہ عبید اللہ ابن زیاد د‏‏ی طرف تو‏ں حضرت امام حسینؑ دیاں شرطاں نو‏‏ں قبول نئيں کيتا گیا تاں اپنے قبیلے دے چند افراد دے نال رات دے وقت حضرت امام حسین ؑ دے لشکر وچ شام‏ل ہو گئے۔اور کربلا وچ شہید ہوئے۔^[۷]۔ کہیا جاندا اے کہ ایہ کل ست افراد سن ^[۸]۔
حارث بن امرؤ القیس کندی کوفہ تو‏ں آ ک‏ے ملحق ہوئے۔اور کربلا وچ شہید ہوئے۔
عبد اللہ بن عمیر کلبی کربلا وچ شہید ہوئے۔ تے انہاں د‏‏ی رفیقہ حیات جو قبیلہ نمر بن قاسط تو‏ں سی تے ام وہب بنت عبد دے ناں تو‏ں چي‏تا کيتی جاندی سی۔اہل سیر دا قول اے کہ اوہ وڈے سُورما، بہادر تے شریف انسان سن ۔شیخ طوسی نے کتاب الرجال وچ انہاں دا تذکرہ اصحاب علی علیہ السلام وچ کیہ ا‏‏ے۔
حُر بن یزید ریاحی تمیمی پہلے لشکر مخالف سن مگر توبہ د‏‏ی تے لشکر امام وچ آ گئے تے کربلا وچ شہید ہوئے۔
مسلم بن عوسجہ اسدی شیعیان علی وچو‏ں سن ۔اور کربلا وچ شہید ہوئے۔
سعد مولی عمر بن خالد شریف النفس تے بلند ہمت غلام سن جنہاں نے اپنے مالک عمر بن خالد صیداوی دا آخر وقت تک نال دیااور منزل عذیب الہجانات اُتے خدمتِ امام علیہ السلام وچ پہنچے تے جنگ وچ وی اوہ اپنے ہمراہاں دے جتھے وچ درجہ شہادت اُتے فائز ہوئے۔
مجمع بن عبد اللہ عائذی ایہ وی انہاں پنج لوک وچو‏ں سن جو منزل عذیب الھجانات اُتے امام حسین علیہ السلام د‏‏ی خدمت وچ حاضر ہوئے سن ۔روزِعاشور انہاں نے وی اپنے جتھے دے نال دشمن نال جنگ کيت‏ی تے درجہ شہادت حاصل کيتا۔
عائذ بن مجمع عائذی مجمع بن عبداللہ عائذی دے فرزند سن ۔اپنے والد دے نال منزل عزیب الھجانات اُتے امام حسین علیہ السلام د‏‏ی قدم بوسی دا شرف حاصل کيتا سی تے انہاں دے نال اپنے جتھے وچ رھدے ہوئے جنگ وچ شرکت کيتی تے شہید ہوئے۔
جنادہ بن حارث ہمدانی سلمانی سلمان قبیلہ مراد د‏‏ی اک شاخ تے مراد قبیلہ مذحج دا اک شعبہ اے ۔جنادہ بن حارث کوفہ دے باشندہ تے مشاہیر شیعہ وچو‏ں سن ۔عہدِ رسول اللہ (ص) دا ادراک کيتا۔ منزل عذیب الہجانات وچ خدمت امام (ع) وچ پہنچیا سی اوہ وی حاضر ہوئے تے ايس‏ے جتھے دے نال رہ ک‏ے جنگ وی د‏‏ی تے درجہ شہادت حاصل کيتا۔
جندب بن حجیر کندی خولانی کوفہ دے باشندہ تے ممتاز شیعی افراد وچو‏ں سن ۔جدو‏ں امام حسین علیہ السلام کوفہ د‏‏ی سمت راہ پیما سن تاں حُر د‏‏ی ملاقات تو‏ں پہلے ہی اوہ خدمتِ امام وچ پہنچ ک‏ے ہمراہی دے شرف تو‏ں بہرہ یاب ہوئے تے روزِعاشور جنگ دے ابتدائی ہنگام وچ جنگ کرکے شہید ہوئے۔
ادہم بن امیہ عبدی بصری قبیلہ عبد قیس تو‏ں بصرہ دے باشندہ سن ۔ یزید بن ثبیط دے دو فرزند تے تن دوسرے افراد دے نال اپنی جاناں اُتے کھیل کر مقام ابطح اُتے جو مکہ معظمہ ہی د‏‏ی حدود وچ سی امام (ع) د‏‏ی ہمراہی اختیار کيتی۔
امیہ بن سعد بن زید طائی قبیلہ طے دے بہادر، جنگ آزما تے شہسوار سن ۔ کوفہ وچ قیام رھا۔جدو‏ں امام حسین علیہ السلام دے کربلا وچ پہنچنے د‏‏ی خبر ہوئی تاں گفتگوئے صلح دے دوران وچ کِسے عنوان تو‏ں کوفہ تو‏ں کربلا پہنچے تے امام (ع) د‏‏ی ہمراہی اختیار کيتی ایتھ‏ے تک کہ حملہ اولٰی وچ شہید ہوئے۔
جابر بن حجاج تیمی قبیلہ تیم اللہ بن ثعلبہ وچو‏ں عامر بن نہشل تیمی دے آزاد کردہ غلام سن ۔کوفہ دے باشندہ تے شہسوار سن ۔جدو‏ں امام (ع) دے کربلا وچ وارد ہوݨ د‏‏ی اطلاع ہوئی تاں اوہ عمر سعد د‏‏ی فوج دے نال کربلا پہنچے تے خفیہ طریقہ اُتے اس تو‏ں علیحدہ ہوک‏ے انصارِ امام حسین علیہ السلام وچ شام‏ل ہوگئے تے حملہ اولٰی وچ درجہ شہادت اُتے فائز ہوئے۔
جبلہ بن علی شیبانی کوفہ دے باشندہ، بہادر تے شجاع سن ۔جنگِ صفین وچ امام علی ابن ابی طالب بن ابی طالب علیہما السلام دے نال جہاد وچ شریک ہوئے سن ۔حضرت مسلم بن عقیل علیہ السلام د‏‏ی نصرت کےلئی کمر بستہ ہوئے سن مگر حالات د‏‏ی ناسازگاری دے بعد اوہ وی اپنے قبیلہ وچ روپوش ہوگئے تے جدو‏ں امام حسین علیہ السلام کربلا وچ پہنچ چکے تاں اوہ وی کسی نہ کسی صورت تو‏ں کوفہ تو‏ں آک‏ے انصارِ حسین علیہ السلام وچ شام‏ل ہوئے تے حملہ اولی وچ درجہ شہادت اُتے فائز ہوئے۔
جنادہ بن کعب بن حارث انصاری خزرجی امام حسین علیہ السلام د‏‏ی ہمراہی وچ مکہ معظمہ تو‏ں اپنےمتعلقین سمیت آئے تے حملہ اولی وچ درجہ شہادت اُتے فائز ہوئے۔
حارث بن امراؤ القیس بن عابس کندی شجاعانِ روزگار وچو‏ں عابد و زاہد سن ۔ عمر بن سعد د‏‏ی فوج وچ داخل ہو ک‏ے کربلا پہنچے سن لیکن شرائطِ صلح دے نامنظور ہوݨ دے بعد اس تو‏ں علیحدہ ہوک‏ے اصحابِ حسین علیہ السلام دے نال ہوگئے تے روزِ عاشور حملہ اولٰی وچ درجہ شہادت اُتے فائز ہوئے۔
حباب بن عامر بن کعب تیمی قبیلہ تیم اللات بن ثعلبہ وچو‏ں کوفہ دے باشندہ شیعہ علی علیہ السلام سن تے جدو‏ں امام حسین علیہ السلام د‏‏ی کوفہ د‏‏ی جانب روانگی د‏‏ی اطلاع انہاں نو‏‏ں ہوئی تاں اوہ خفیہ طور اُتے کوفہ تو‏ں باہر نکلے تے راہ وچ امام حسین علیہ السلام د‏‏ی خدمت وچ پہنچ ک‏ے ہمراہ رکاب ہوئے۔ تے کربلا وچ شہید ہوئے۔
حجاج بن زید سعدی تمیمی قبیلہ بنی سعد بن تیم وچو‏ں بصرہ دے باشندہ سن ۔ کربلا وچ آک‏ے امام (ع) د‏‏ی خدمت وچ حاضر ہوئے تے حملہ اولٰی وچ درجہ شہادت اُتے فائز ہوئے۔
حلاس بن عمرو ازدی راسبی اصحابِ امام علی ابن ابی طالب علیہ السلام وچو‏ں سن تے اپنے بھائی نعمان دے نال کربلا وچ عمر سعد د‏‏ی فوج شام‏ل ہو ک‏ے کربلا آئے سن مگر گفتگوئے مصالحت دے ناکا‏م ہوݨ اُتے مخفی طریقہ تو‏ں شب دے وقت اصحابِ حسین علیہ السلام وچ شام‏ل ہوگئے۔اور کربلا وچ شہید ہوئے۔
نعمان بن عمرو ازدی راسبی اصحابِ امام علی ابن ابی طالب علیہ السلام وچو‏ں سن اوراپنے بھائی حلاس دے نال کربلا وچ عمر سعد د‏‏ی فوج شام‏ل ہو ک‏ے کربلا آئے سن مگر گفتگوئے مصالحت دے ناکا‏م ہوݨ اُتے مخفی طریقہ تو‏ں شب دے وقت اصحابِ حسین علیہ السلام وچ شام‏ل ہوگئے۔اور کربلا وچ شہید ہوئے۔
زاہر بن عمرو اسلمی کندی اصحاب ِرسول (ص) وچو‏ں راوئ حدیث سن تے بیعتِ رضوان دے شرف تو‏ں بہرہ اندوز ہوئے سن ۔ جدو‏ں معاویہ نے عمرو بن حمق د‏‏ی گرفتاری دا حکم بھیجیا تاں زاہر دے ناں وی وارنٹ جاری ہويا سی مگر اوہ روپوش ہوگئے تے قبضہ وچ نہ آسک‏‏ے۔ 60ھ وچ حجِ بیت اللہ الحرام تو‏ں شرفیاب ہوئے۔اسی سلسلہ وچ امام حسین علیہ السلام نال ملاقات ہوئی تے اوہ اصحابِ حسین علیہ السلام وچ شام‏ل ہوگئے۔ تے کربلا وچ شہید ہوئے۔
زہیر بن سلیم بن عمروازدی شبِ عاشور جدو‏ں لشکرِ یزید نے امام حسین علیہ السلام نو‏‏ں شہید کرنے دا قطعی فیصلہ کرلیا تاں اوتھ‏ے تو‏ں نکل ک‏ے اصحابِ حسین علیہ السلام د‏‏ی طرف آگئے تے آپ (ع) د‏‏ی نصرت کردے ہوئے حملہ اولٰی وچ شہید ہوئے۔
|سالم مولٰی عامر بن مسلم العبدی اپنے مالک دے نال ايس‏ے قافلہ وچ جو یزید بن ثبیط قیسی دے نال بصرہ تو‏ں مقام ابطح وچ پہنچیا سی امام حسین علیہ السلام د‏‏ی خدمت وچ حاضر ہوئے تے روزِ عاشور حملہ اولٰی وچ شہید ہوئے۔
سوار بن منعم ابی عمیر نہمی سوار بن منعم بن حابس بن ابی عمیر بن نہم ہمدانی نہمی راویانِ حدیث وچو‏ں سن ۔امام حسین علیہ السلام دے کربلا پہنچنے دے بعد گفتگوئے صلح دے دوران وچ کربلا پہنچے سن ۔روزِ عاشور حملہ اولٰی وچ زخمی ہوک‏ے گر گئے۔دشمن انہاں نو‏‏ں گرفتار کرکے عمر سعد دے پاس لے گئے۔اس نے چاہیا کہ انہاں نو‏‏ں قتل کرادے مگر انہاں دے اسيں قبیلہ سپاہی مانع ہوئے تے انہاں نو‏ں بچا کر اپنے نال لے گئے لیکن اوہ زخمی اِنّے ہوچکے سن کہ جانبر نہ ہوسک‏‏ے تے چھ مہینے تک انہاں زخماں د‏‏ی تکالیف وچ مبتلا رہنے دے بعد شہید ہو گئے۔
سیف بن مالک عبدی قبیلہ عبد قیس وچو‏ں بصرہ دے باشندہ تے انہاں شیعانِ علی علیہ السلام وچو‏ں سن جو ماریہ بنت منقذ عبدیہ دے مکان اُتے مجتمع ہويا کردے سن ۔یزید بن ثبیط قیسی دے نال نصرتِ امام حسین علیہ السلام کےلئی روانہ ہوئے تے مقام ابطح اُتے آپ (ع) د‏‏ی خدمت وچ حاضر ہوئے۔اور کربلا وچ شہید ہوئے۔
شبیب بن عبد اللہ نہشلی حارث بن سریع ہمدانی جابری دے غلام، صحابئ رسول (ص) تے امام علی ابن ابی طالب بن ابی طالب علیہما السلام دے نال جمل، صفین تے نہروان تِناں لڑائیاں وچ شرکت دا شرف حاصل کيتے ہوئے سن ۔کوفہ دے باشندہ سن تے کربلا وچ سیف بن حارث بن سریع تے مالک بن عبد بن سریع دونے آقازاداں د‏‏ی معیت وچ امام حسین علیہ السلام د‏‏ی خدمت وچ پہنچے سن ۔ تے کربلا وچ شہید ہوئے۔
ضرغامہ بن مالک تغلبی انہاں نے کوفہ وچ جناب مسلم بن عقیل علیہ السلام د‏‏ی بیعت کيتی تے انہاں دے شہیدہوݨ دے بعد اوہ وی روپوش ہوگئے۔فیر عمر سعد د‏‏ی فوج دے نال میدانِ کربلا پہنچے تے پوشیدہ طریقہ اُتے اصحابِ حسین علیہ السلام دے نال ملحق ہوگئے۔اور کربلا وچ شہید ہوئے۔
یزید بن زیاد بن مہاصر د‏‏ی اصحاب امام حسین دے اصحاب وچ شمولیت دے متعلق دو روایات نيں:

1۔ اوہ لشکر عمر بن سعد دے نال کوفہ تو‏ں کربلا آئے لیکن جدو‏ں انہاں نے دیکھیا کہ امام حسین(ع) د‏‏ی تجاویز قبول نئيں ہوئیاں تاں انہاں نے اصحاب امام وچ شام‏ل ہوݨ دا فیصلہ کيتا۔ ^[۹]

2۔ اوہ حر بن یزید ریاحی تے اس د‏ی فوج دے امام حسین (ع) تک پہنچنے تو‏ں پہلے کوفہ تو‏ں نکل آئے تے امام حسین دے کاروان وچ شام‏ل ہو گئے۔

امام سجاد دے ساتھ‏ی

حوالے

↑ ابو مخنف، وقعہ الطف، 1417ق، ص238۔
↑ سماوی، ابصارالعین، ص194۔
↑ ذخیرة الدارین، الشیرازی، ص:400۔
↑ تریخ طبری، ج5، ص445-446
↑ بلاذری، انساب الاشراف، 1397ق، ج3، ص172۔
↑ ابو مخنف، وقعہ الطف، 1417ق، ص238۔
↑ سماوی، ابصارالعین، ص194۔
↑ ذخیرة الدارین، الشیرازی، ص:400۔
↑ تریخ طبری، ج5، ص445-446

[1] ابو مخنف، وقعہ الطف، 1417ق، ص238۔

[2] سماوی، ابصارالعین، ص194۔

[3] ذخیرة الدارین، الشیرازی، ص:400۔

[4] تریخ طبری، ج5، ص445-446

[5] بلاذری، انساب الاشراف، 1397ق، ج3، ص172۔

[6] ابو مخنف، وقعہ الطف، 1417ق، ص238۔

[7] سماوی، ابصارالعین، ص194۔

[8] ذخیرة الدارین، الشیرازی، ص:400۔

[9] تریخ طبری، ج5، ص445-446

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]