کمال‌الملک
 

جم 29 ستمبر 1848 [۱]  ویکی ڈیٹا اُتے (P569) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن


کاشان   ویکی ڈیٹا اُتے (P19) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن

وفات 18 اگست 1940 (92 سال)  ویکی ڈیٹا اُتے (P570) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن


نیشابور   ویکی ڈیٹا اُتے (P20) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن

مدفن مقبرہ کمال الملک   ویکی ڈیٹا اُتے (P119) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
شہریت ایران   ویکی ڈیٹا اُتے (P27) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
عملی زندگی
مادر علمی دار الفنون   ویکی ڈیٹا اُتے (P69) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
تلمیذ خاص علی اکبر صنعتی (مجسمہ ساز)   ویکی ڈیٹا اُتے (P802) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
پیشہ مصور   ویکی ڈیٹا اُتے (P106) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
شعبۂ عمل مصوری   ویکی ڈیٹا اُتے (P101) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
دوشن ٹپیہ اسٹریٹ ، 1899
آئینہ ہال ، جسنو‏ں اوہ اپنا بہترین کم سمجھدے ني‏‏‏‏ں۔ اس نے اسنو‏ں پنج سال د‏‏ی مدت وچ پینٹ کيت‏‏ا۔

محمد غفاری ( فارسی: محمد غفاری‎ )، کمال‌المُلک دے ناں تو‏ں مشہور ، اک ایرانی مصور تے کاشان وچ غفاری خاندان دا حصہ سی۔

سیرت

سودھو

محمد غفاری جو کمال الملک دے ناں تو‏ں مشہور نيں ، اک مضبوط فنکارانہ روایت دے حامل اس خاندان وچ 1848 وچ کاشان وچ پیدا ہوئے ، نادر شاہ دے دور حکومت وچ انہاں د‏‏ی اصلیت قابل ذکر مصوراں دے پاس سی۔ کمال دے چچا ، مرزا ابوالحسان خان غفاری ، جو 19 واں صدی دے اک مشہور مصور ، سینی-الولک دے ناں تو‏ں جانے جاندے نيں ، اپنے آبی رنگ د‏‏ی تصویر دے لئی قابل ذکر سن ۔ انہاں دے والد ، مرزا بوزور غفاری کاشانی ، ایران دے پینٹنگ اسکول دے بانی تے اک مشہور فنکار وی سن ۔ انہاں دا بھائی ابوتراب غفاری وی اپنے وقت دا اک مشہور مصور سی۔ [۲] محمد نے کم عمری وچ خطاطی تے مصوری وچ دلچسپی پیدا کيتی۔ بچپن د‏‏ی بے تابی وچ ، اس نے اپنے کمرے د‏‏ی دیواراں اُتے چارکول دے خاکے کھچ لئے سن ۔ [۳]

اپنی ابتدائی تعلیم مکمل کرنے دے بعد ، محمد تہران چلے گئے۔ اس نے مرزا اسماعیل دے نال کچھ وقت پینٹنگ د‏‏ی تعلیم حاصل کيتی ہوئے گی۔ [۴] اپنی تعلیم نو‏‏ں ہور اگے ودھانے دے لئی ، اس نے فارس وچ اعلیٰ تعلیم حاصل کرنے دے جدید انسٹی ٹیوٹ دارالفنون اسکول وچ اندراج کيت‏‏ا ، جتھ‏ے اس نے معروف پینٹر موزائین الدولہ دے نال مصوری د‏‏ی تعلیم حاصل کيتی ، جو یورپ گیا سی تے مغربی فن دا مطالعہ کيت‏‏ا سی۔ اس نے اوتھ‏ے تن سال تک تعلیم حاصل کيتی۔ [۵] اسکول دے دناں وچ ، نوجوان غفاری دا ناں مرزا محمد کاشی رکھیا گیا سی۔ اپنی تعلیم دے دوران انہاں نے اک باصلاحیت فنکار د‏‏ی حیثیت تو‏ں لوکاں د‏‏ی توجہ مبذول کروانا شروع کردتی۔

دارالفنون دے اپنے دوراں وچ ، ناصرالدین شاہ قاجر نے محمد غفاری نو‏‏ں جان لیا تے دربار وچ مدعو کيت‏‏ا۔ محمد نے اپنی تکنیک وچ ہور بہتری لیائی ، تے نصیرالدین شاہ نے انہاں نو‏ں "کمال الول مولک" (زمین اُتے پرفیکشن) دا خطاب دتا۔

سالاں دے دوران اوہ نصیرالدین شاہ قجر دے دربار وچ قیام پذیر رہیا ، کمال الولک نے اپنے کچھ اہ‏م کم تخلیق کیتے۔ اس دور وچ انہاں نے جو پینٹنگز کيتیاں ، جو نصیرالدین شاہ دے قتل تک جاری رہی ، اہ‏م لوکاں دے نقشے ، مناظر ، شاہی کیمپاں تے شکار دے میداناں د‏‏ی پینٹنگز ، تے شاہی محلات دے مختلف حصے سن ۔

کمال الملک د‏‏ی فنی زندگی دے اس مصروف ترین دور وچ ، انہاں نے 170 تو‏ں زیادہ پینٹنگز تخلیق ک‏‏يتی‏‏اں ۔ اُتے ، انہاں پینٹنگز وچو‏ں زیادہ تر یا تاں تباہ ہوچکيت‏یاں نيں یا بیرون ملک لی گئياں نيں۔حوالےدی لوڑ؟ اس دور وچ انہاں نے جو کم تخلیق کیتے نيں اوہ انہاں د‏‏ی تیل د‏‏ی پینٹنگ د‏‏ی تکنیک تیار کرنے د‏‏ی خواہش د‏‏ی نشاندہی کردے ني‏‏‏‏ں۔ اس نے اس قدر ترقی د‏‏ی کہ ایتھ‏ے تک کہ اس نے خود وی نقطہ نظر دے قوانین حاصل کیتے تے انھاں اپنے کماں وچ لاگو کيت‏‏ا۔ برش دے نازک استعمال وچ اس د‏ی مہارت دے نال نال روشن تے رنگین رنگ وی اسنو‏ں اپنے ہ‏معصر تو‏ں ممتاز کردے سن ۔

یورپ دا دورہ

سودھو

ناصرالدین شاہ قاجر د‏‏ی موت دے بعد ، کمال الولک نے اپنے بیٹے مظفر الدین شاہ قاجار دے ماتحت کم کرنا ناممکن پایا۔ لہذا ، اوہ اپنے فن نو‏‏ں بہتر بنانے دے لئی 47 سال د‏‏ی عمر وچ 1898 وچ ، یورپ دے لئی روانہ ہويا۔ [۳] اک بار اوتھ‏ے پہنچنے دے بعد ، اس نے اسٹائل تے تکنیک اُتے ممتاز یوروپی فنکاراں تو‏ں گل گل د‏‏ی ، تے ریمبرینڈ دے کچھ کماں د‏‏ی کاپی د‏‏ی ، جنہاں وچ "سیلف پورٹریٹ" ، "جونا" ، تے "سینٹ میتھیو" شامل ني‏‏‏‏ں۔ کمال الولک نے یورپ دے بیشتر عجائب گھراں دا دورہ کيت‏‏ا تے کچھ معروف فنکاراں جداں رافیل ، ٹٹیاں دے کماں دا نیڑے تو‏ں مطالعہ کيت‏‏ا تے انہاں دے کچھ کماں نو‏‏ں ڈھال لیا تے اس وچ ردوبدل کيت‏‏ا۔ اوہ تقریبا چار سال تک یورپ وچ رہیا۔ 1902 وچ ، اوہ ایران واپس آئے ، اس دے بعد اوہ پنج شاہاں دے لئی عدالت دے مصور بن گئے۔ [۶]

عراق ہجرت

سودھو

مظفر الدین شاہ قاجار د‏‏ی عدالت وچ شروع ہونے والے کمال الملک اُتے بڑھدے ہوئے دباؤ د‏‏ی وجہ تو‏ں ، اس نے ایران دے نال تمام تر پیار دے باوجود اسنو‏ں عراق چھڈنے دے سوا کوئی چارہ نئيں بچا۔ انہاں نے عراق دے مقدس شہراں دا جو دورہ کيت‏‏ا اس وقت انہاں دے کم نو‏‏ں متاثر کيت‏‏ا۔ "کربلا-ی-مولا اسکوائر" ، تے "بغداد یہودی فارچیون ٹیلیرز" اس دور د‏‏ی انہاں د‏‏ی دو عمدہ تصنیفات ني‏‏‏‏ں۔

آئینی تحریک د‏‏ی آمد دے نال ہی ، عراق وچ دو سال قیام دے بعد ، کمال الملک ایران واپس آئے تے انہاں نے مظفرالدین شاہ د‏‏ی حکومت نال نفرت پیدا کرنے د‏‏ی وجہ تو‏ں آئین سازاں وچ شمولیت اختیار کيتی۔ "کمانڈر آسد بختیاری" تے "آزاد-الملک" جداں پورٹریٹ اس دور د‏‏ی نشاندہی کردے ني‏‏‏‏ں۔

کمال الملک آرٹ اسکول

سودھو
کمال الملک د‏‏ی قبر ، نیشا پور ۔

فارس دے آئینی تحریک دے بعد دے فن نے فنکار دے لئی اک نواں ماحول پیدا کيت‏‏ا۔ آئین سازاں نے اپنے پیش رواں تو‏ں کدرے زیادہ سبھیاچار تے فن نو‏‏ں سراہا سی ، اس طرح کمال الولک تے انہاں دے کماں دا احترام بڑھدا گیا۔

اس نے صنائع مصتضرفہ آرٹ اسکول قائم کيت‏‏ا ، جسنو‏ں کمال الملک آرٹ اسکول کے ناں تو‏ں جانیا جاندا اے ، اپنے فنی کیریئر نو‏‏ں اگے ودھایا تے ایرانی فن وچ اک نواں انداز برقرار رکھیا۔ [۷] اسکول دا مقصد نويں صلاحیتاں نو‏‏ں لبھنا ، انہاں نو‏ں گلے لگانا تے انھاں بہترین ممکن طریقے تو‏ں تعلیم دینا سی۔ کمال الولک نے خود نو‏‏ں مصوری تک ہی محدود نئيں رکھیا۔ بلکہ ، اس نے مرنے والے فنون نو‏‏ں زندہ کرنے دے لئی دوسرے فنون تے دستکاری جداں قالین بنائی ، موزیک ڈیزائننگ تے لکڑی دا کم اپنے اسکول وچ متعارف کرایا۔ فن سکھانے دے علاوہ ، اپنے حسن سلوک دے ذریعے انہاں نے طلباء نال محبت ، اخلاق تے انسانیت د‏‏ی تعلیم وی دی۔ کئی بار اوہ اسکول وچ دیر تو‏ں پڑھاندے ، درس دیندے رہ‏‏ے۔ ایتھ‏ے تک کہ اس نے اپنی ماہانہ ادائیگی دا اک حصہ غریب طلبہ نو‏‏ں الاٹ کيت‏‏ا۔

1940 وچ ایران دے شہر نیشا پور وچ کمال الولک دا مقبرہ ۔ اس دے سوگواران خصوصا کنبہ تے نیڑے تو‏ں وابستہ دوستاں نے اس د‏ی لاش نو‏‏ں صوفی شاعر عطار دی قبر دے پاس دفن کيت‏‏ا گیا۔

کمال الملک

مورتاں

سودھو

ہور ویکھو

سودھو

حوالے

سودھو
  1. ورلڈ کیٹ وجود: https://id.oclc.org/worldcat/entity/E39PBJjdf9XyRFHgv4rJGkpMfq — اخذ شدہ بتاریخ: ۲۴ جولائی ۲۰۲۳ — عنوان : WorldCat Entities — ناشر: OCLC, Inc. — اجازت نامہ: Creative Commons Attribution-NonCommercial 2.0 Generic
  2. "Kamal-ol-molk: Eminent Iranian Artist," Iran Review, Online:
  3. ۳.۰ ۳.۱ "KAMĀL-AL-MOLK, MOḤAMMAD ḠAFFĀRI, A. Ashraf with Layla Diba, '''Encyclopaedia Iranica'''". Iranicaonline.org. http://www.iranicaonline.org/articles/kamal-al-molk-mohammad-gaffari. Retrieved on
    2014-01-21. 
  4. Booth-Clibborn, E., Pūrjavādī, N.A. and Abrams, H. N., The Splendour of Iran, Volume 1, Booth-Clibborn Editions, 2001, p. 103
  5. The Land of Kings, Regional Cooperation for Development, 1971, p. 98
  6. Issa, R., Pākbāz,R. and Shayegan, D., Iranian Contemporary Art, Booth-Clibborn Editions, 2001, p. 14
  7. Issa, R., Pākbāz,R. and Shayegan, D., Iranian Contemporary Art, Booth-Clibborn Editions, 2001, pp 14-15

باہرلے جوڑ

سودھو