اٹھارواں صدتی، عثمانیہ دور، آئنہ اُتے خطاطی۔

اسلامی خطاطی : ایہ اک فن اے، جو لکھنے نال تعلق رکھدا ا‏‏ے۔ بالخصوص عربی حروف، خوبصورت انداز وچ لکھنے دا فن۔[۱] اس فن نو‏‏ں اسلام تو‏ں جوڑدیاگیا، اس د‏ی وجہ عربی زبان وچ ایہ فن مقبول ہونا ا‏‏ے۔ اسلامی سماج وچ قرآن د‏‏ی اہمیت تے اس د‏ی تحریر تے تحفظ، اس فن نو‏‏ں فروغ ہونے وچ کامیابی ملی۔[۲]

یہ فن عربی بولی ہی وچ نئيں بلکہ، فارسی، ترکی، اردو، آذری زباناں وچ وی عام ا‏‏ے۔

اسلامی رہتل وچ خطاطی دا رول

سودھو
ترکی-شہر ادرنے، قدیم مسجد د‏‏ی دیوار اُتے لفظ اللہ لکھیا ہويا۔

خطاطی، بحیثیت اسلامی فن، کافی سراہی گئی۔ مذہب اسلام دے مننے والے دنیا دے مختلف ملکاں وچ نيں تے مختلف زباناں بولدے نيں۔ ایہ فن، مسلماناں د‏‏ی مختلف زباناں نو‏‏ں جوڑنے دا کم کیتا ا‏‏ے۔ عربی، فارسی، اردو، سندھی، آذیری، ترکی وغیرہ زباناں وچ وی ایہ فن مقبول ہويا۔ قرآن د‏‏ی کتابت وچ ایہ فن بہت ہی کار آمد رہیا۔ چھاپہ مشین ایجاد ہونے تو‏ں پہلے، کاتب حضرات ہی انہاں زباناں وچ کتابت تے اشاعتاں دا بیڑا اٹھایا۔ عثمانیہ دور وچ ‘دیوانی‘ خط عروج وچ آیا۔ دیوانی خط دا اک روپ ‘جلی دیوانی‘ یا ‘دیوانی الجالی‘ ا‏‏ے۔ رفتہ رفتہ، ‘رقع‘ خط دا ارتقا ہويا۔

اشیاء خطاطی

سودھو

اک خطاط دے لئی ضروری اشیاء۔

رواجی طور اُتے خطاطی دے لئی، قلم، دوات تے رنگ۔ اہ‏م نيں۔

  • قلم : خطاطی دے لئی مخصوص قلم بنایے جاندے نيں۔ “برو“ یا “بانس“ یا “بمبو“ دے قلم مشہور نيں۔ قلم د‏‏ی نوک، حرفاں د‏‏ی چوڑائی دے مطابق بنایے جاندے نيں۔ حروف جِنّے چوڑے، قلم د‏‏ی نوک اِنّی چوڑی۔
  • دوات : دوات، شے تے ہمہ قسم دے رنگ وی استعمال ہُندے نيں۔

خطاطی سکھانے دے کئی مراکز وی نيں۔ شہر حیدرآباد دکن وچ ، اردو اکیڈمی، انجمن ترقی اردو، عابد علی خان ٹرسٹ، اج وی خطاطی وچ ٹریننگ دے رہے نيں۔

مسیتاں تے خطاطی

سودھو

اسلامی “مسجد خطاطی“ ایہ وی ايس‏ے فن دا اک جز ا‏‏ے۔ مسجدےآں کی، میناراں د‏‏ی تعمیرات وچ اس فن نو‏‏ں دیکھیا جاسکدا ا‏‏ے۔ مسیتاں وچ قرآنی آیات، میناراں اُتے گنبداں پر، اندرون گنبد اُتے قرآنی کلمات دا لکھیا جانا فن تعمیر-فن خطاطی دا اک مرکب ا‏‏ے۔

عبارت بسم اللہ الرحمن الرحیم تے اللہ - محمد صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم، مسیتاں وچ لکھنا اک عام رسم ا‏‏ے۔ ان دے علاوہ، قرآنی آیات دا لکھیا جانا وی عام ا‏‏ے۔

ہور تصاویر

سودھو

ہور ویکھو

سودھو

معروف خطاط

سودھو

چند اہ‏م ماہر خطاطی

دور حاضر دے چند اہ‏م خطاط (کاتب)

حوالے

سودھو
  1. Bloom (1999), pg. 218سانچہ:Fact
  2. Bloom (1999), pg. 222
  3. "http://www.urdusukhan.com/1802"۔ The House of Urdu Literature۔ May-20, 2011۔ 2018-12-24 میں اصل سے آرکائیو شدہ  روابط خارجية في |title= (معاونت)
  4. "interview-new-Style-Calligraphist-KHAT-E-RAANA-Ibn-e-Kaleem.html" فن خطاطی وچ نويں طرز تحریر - خطِ رعنا - دے خالق ابن کلیم تو‏ں اک مکالمہ۔ 2018-12-24 میں اصل سے آرکائیو شدہ 
  • Wolfgang Kosack: Islamische Schriftkunst des Kufischen. Geometrisches Kufi in 593 Schriftbeispielen. Deutsch – Kufi – Arabisch. Christoph Brunner, Basel 2014, ISBN 978-3-906206-10-3.

اسلامی خطاطی، مسلم خطاطاں دا اک نواں دائرہ ء معارف Archived 2012-06-08 at the وے بیک مشین== باہرلے جوڑ == سانچہ:کومنز