کابل دا محاصرہ (1504)
1504 وچ ، بابر نے کابل دا محاصرہ کيتا تے مقیم بیگ ارغون دے ماتحت ارغوناں توں شہر کھو کر کابل تے غزنی دے علاقےآں دا نواں بادشاہ بنیا۔ اس علاقے نے اسنوں وسطی ایشیا وچ اس دی ازبک پریشانیاں توں مہلت دتی تے اسنوں بعد دے سالاں وچ اپنی نوزائیدہ سلطنت نوں اک مضبوط تے مضبوط طاقت دے طور اُتے بنانے دی اجازت دی، جو کہ شمالی ہندوستان نوں فتح کرنے دے قابل سی۔ جدوں ابو سعید مرزا دا انتقال ہو گیا تاں اس دی بوہت گھٹ ہوئی تیموری سلطنت اس دے چار بیٹےآں وچ تقسیم ہو گئی۔
پس منظر
سودھومرزا الغ بیگ، بابر دے چچا، کابل تے غزنی دے تیموری حکمران، سنہ 1501 عیسوی وچ انتقال کر گئے سن، جس توں اس دا پُتر عبدالرزاق مرزا ، جو حالے جوان سی، ملک دا انچارج سی۔ لیکن اقتدار انہاں دے اک وزیر شیرم ذکر نے ہسی لیا۔ محمد قاسم بیگ تے یونس علی دی سربراہی وچ وزیر دے خلاف اک سازش تیار کيتی گئی جو اسنوں قتل کرنے تے حکومت اُتے قبضہ کرنے وچ کامیاب ہو گئی۔ پر، خطے وچ انتشار دا راج رہیا تے اقتدار دے خلا نوں اک مقیم بیگ ارغون نے پُر کيتا۔ اوہ ذوالنون بیگ ارغون دا پُتر تے شاہ بیگ ارغون دا بھائی سی۔ مقیم نے اس صورتحال توں فائدہ اٹھاندے ہوئے گرمسیر دے حکم دے بغیر مارچ کیتا، جو اس نے اپنے والد دے لئی رکھیا سی، جس نے بدلے وچ سلطان حسین مرزا باقرہ دی خدمت کيتی تے اچانک کابل دے سامنے حاضر ہويا، جس نے اس دے دروازے کھول دیے۔ ذوالنون بیگ ارغون نے مقیم دی کارروائی کيتی منظوری دے دعوے دے بغیر، اپنی فتح اُتے اپنے قبضے نوں برقرار رکھنے دی منظوری دتی۔ ابدالرزاق مرزا پہاڑیاں دے درمیان ریٹائر ہو چکيا سی، تے حالے تک اپنے راجگڑھ دی بازیابی دے لئی بے اثر کوششاں کر رہیا سی، جدوں بابر خود ازبک، شیبانی خان توں بچ کر خسرو شاہ دے علاقےآں وچ داخل ہويا۔ شیبانی خان نے سمرقند تے بخارا ، فرغانہ تے اورتیپا ، تاشقند تے شاہ رخیہ نوں فتح کيتا سی۔ سلطان حسین مرزا باقرہ نے خراسان اُتے حکومت کيتی۔ خسرو شاہ ہن وی حصار ، خوتلان ، قندوز تے بدخشاں اُتے قابض سن ۔ تے ذوالنون بیگ ارغون ، بھانويں اس نے سلطان حسین مرزا باقرہ نوں تسلیم کیتا، لیکن قندھار تے زمیندار ، فراہ ، نمروز ، ہلمند ، گرمسیر، تے سیستان دے وڈے حصے تے قندھار دے جنوب وچ واقع ملک وچ تقریباً آزاد اقتدار سی۔ خسرو شاہ دے علاقےآں وچ بابر دے سفر دے دوران، خسرو دی خدمت وچ اس دے بھائی سمیت مغلاں نے اسنوں چھڈ دتا تے بابر دے نال شامل ہو گئے۔ اس فوج دے نال اس نے کابل اُتے چڑھائی دی تے شہر دا محاصرہ کے لیا۔
محاصرہ
سودھوجہانگیر مرزا دوم نے سجے بازو دی کمان دی تے اسنوں مستقبل دے چہار باغ دی جگہ اُتے رکھیا گیا۔ ناصر مرزا کھبے بازو دا کمانڈر سی تے قتال قدم خان دے مقبرے دے گھاہ دے نیڑے کھڑا سی۔ بابر اہم فوج دے نال حیدر تکی دے باغ تے کل بایزید دے مقبرے دے درمیان رک گیا۔ مقیم بیگ دے نال ہتھیار سُٹن دے لئی گل گل شروع ہوئی لیکن اس نے اپنے والد تے بھائی توں مدد کيتی توقع رکھدے ہوئے تاخیری حرباں دا سہارا لیا۔ بابر اگے ودھیا تے چند مصروفیات دے نال محاصرہ ہور شدید ہو گیا۔ بالآخر مقیم بیگ نے ہتھیار سُٹن اُتے گل گل دی تے اسنوں اپنے خاندان دے نال جانے دی اجازت دے دتی گئی۔ اس طرح کابل تے غزنی دا علاقہ بغیر کسی شدید مزاحمت دے فتح کر ليا گیا۔
حوالے
سودھو- بابرنامہ - مغل شہنشاہ بابر دی سوانح عمری۔
- تریخ راشدی - وسطی ایشیا دے مغلاں دی تریخ