وکیپیڈیا

چندریان 1

چندریان 1
طرز مشنLunar orbiter
آپریٹرIndian Space Research Organisation
COSPAR IDسانچہ:Cospar
SATCAT №33405
ویب سائٹwww.isro.gov.in/Spacecraft/chandrayaan-1
مشن دورانیہPlanned: 2 years
Final: سانچہ:Time interval
Spacecraft properties
Launch mass۱٬۳۸۰ کلوگرام (۳٬۰۴۰ پونڈ)
آغازِ مہم
Launch date۲۲ October ۲۰۰۸ ۰۰:۵۲ء (۲۲ October ۲۰۰۸ ۰۰:۵۲ء) UTC
راکٹPSLV-XL C11[۱]
Launch siteSatish Dhawan Second Pad
ContractorISRO
اختتام مہم
Last contactسانچہ:End-date UTC
Orbital parameters
Reference systemSelenocentric
Semi-major axis۱٬۷۵۸ کلومیٹر (۱٬۰۹۲ میل)
Eccentricity0.0
Periselene۲۰۰ کلومیٹر (۱۲۰ میل)
Aposelene۲۰۰ کلومیٹر (۱۲۰ میل)
Epoch19 May 2009
Lunar orbiter
Orbital insertion8 November 2008
Orbits3,400 at EOM[۲]
----
Indian Lunar Exploration Program
چندریان 2 →

چندریان-1 زمین دے مدار توں باہر بھارت دا پہلا خلائی مشن اے۔ اس مشن دا مکھ مقصد اک بغیر انسان جہاز نوں چند دوالے رکھن دا اے۔جس ولوں چند دی کھنجی اتے کیمیائی نقاشی کیتی جا سکیگی اتے بھارت دی تکنالوجی بنیاد دا گھیرا ودھایا جا سکےگا۔

اسرو نے 22 اکتوبر دی اک سویر نوں پیئیس ایل وی-سی 11 لانچ راکٹ راہیں 1380 کلوگرام وزن والے چندریان سیٹیلائیٹ دا کامیاب لانچ کیتا۔ ایہہ 0622 وجے سویر نوں پہلی کور سٹیج دے داغے جان تے ہویا۔[۳]

اپر لکھے مقصد دے حصول لئی چندریان نوں ہیٹھ لکھے پنج بھارت وچّ تیار کیتے آلات نال لیس کیتا گیا اے:-

فائل:Chandrayan-1.JPG
1 – Chandrayaan Energetic Neutral Analyzer ( JOHN CENA) 2 – Moon Impact Probe (THE ROCK) 3 – Radiation Dose Monitor (JEFF HARDY) 4 – Terrain Mapping Camera (GOLDBERG) 5 – Moon Mineralogy Mapper (MR. PERFECT) 6 – Chandrayaan 1 X-ray Spectrometer (BIG SHOW) 7 – Solar Panel
Diagram of the Chandrayaan-1 spacecraft

• ٹیرین میپنگ کیمرہ(TMC) • ہائپر سپیکٹرل امیجر • لیونر لیزر رینجنگ انسٹرومینٹ • ہائیئینرجی ایکس-ریس سپیکٹرومیٹر • مون امپیکٹ پروب (MIP)

ایہناں توں علاوہ 6 بین القوامی تعاون نال ڈیویلپ کیتے آلہ وی ہن:-

  • چندریان-1 امیجنگ ایکس-ریس سپیکٹرومیٹر(C1XS)-میگنیشیئم، سلیکون،ایلومینیئم،لواے تے ٹائٹینیئم دی چند دی سطح تے ونڈ دے مطالعہ لئی۔
  • سمارٹ انفراریڈ سپیکٹرومیٹر-معدنی وسائل دا پتہ لگاؤ لئی
  • سب-کلوئلیکٹرون وولٹ ایٹم ریفلیکٹنگ اینالائیزر-سطح دی بنتر تے میگنیٹک اتھل پتھل دے مطالعہ لئی۔
  • ریڈیئیشن ڈوز مونیٹر(RADOM)- چند دے ماحول وچّ ریڈیئیشن دے مطالعہ لئی۔
  • منی سنتھیٹک اپرچر راڈار- چند دے قطبی علاقیاں وچّ برف دے مطالعہ لئی
  • مون منرالوجی میپر(M3)-ہائی سپیشیئل تے سپیکٹرل ریزولوسن تے دھاتان دی کھوج لئی۔

بھارت دی پہلی چند مہم،چندریان، اپنے نال امریکی خلائی ایجنسی ناسا دے دو آلے لے کے چند اتے لے گئی اے۔

ایہہ آلے چند دی سطح،معدنی وسائل اتے برف دا پتہ لگاؤنگے اتے قطبی علاقےآں دا مطالعہ کرنگے۔امریکی ایجنسی نے دسیا اے کہ دونے آلے ،منیرالاجی میپر اتے منیئیچر سنتھیٹک ایپرچر رڈار منی (ایس ای آر) توں چند دے ماحول دے مطالعہ وچ یوگدان ملیگا۔

دونوں ہی آلے ناسا دی خلائی کھوج پالیسی تحت بھیجے جا رہے ہن،جس وچّ چند اتے انسان اتے روبوٹ بھیجے جان دی گلّ کیتی گئی اے۔ناسا دے اہلکار مائیکل گرفن نے دسیا کہ ناسا دے آلےآں نوں چندریان توں چند اتے بھیجے جان بعد واض‏ع روپ نال نویاں اتے اہم سائنسی کھوجاں ساہمنے آؤنگیاں۔

میپر دی مدد نال خلائی یاتری چند اتے پانی سمیت وکھ وکھ وسائل دا پتہ لگاؤن دا یتن کر سکدے ہن۔بھارت دا چندریان اپنے نال مون انسپیکٹر پروب لے کے گیا اے،جو سابقہ صدر اتے مشہور سائنسدان اے۔پی۔جے عبدالکلام دے دماغ دی اپج اے۔ایہہ چند اتے پہنچن بعد یان توں الگّ ہو جاویگا اتے سطح اتے اتر جاویگا۔

Earth orbit burns

سودھو
Earth orbit burns
Date (UTC) Burn time
(minutes) 		Resulting
apogee
22 October
Launch 		18.2
in four stages 		22,860 km
23 October 18 37,900 km
25 October 16 74,715 km
26 October 9.5 164,600 km
29 October 3 267,000 km
4 November 2.5 380,000 km
چندرایان 1

چندرایان 1 ہندوستانی خلائی ریسرچ آرگنائزیشن دے چندرایان مشن دا چاند اُتے پہلا خلائی جہاز اے ۔ چندرایان 1 اک بغیر پائلٹ خلائی جہاز اے جس دے دو حصے نيں ، اک چاند د‏‏ی گردش کر رہیا اے تے دوسرا چاند تو‏ں ٹکرا رہیا ا‏‏ے۔ پولر سیٹلائٹ لانچ گڈیاں د‏‏ی جدید نسل ( پی. ایس ایل وی. -سی11 ) 22 اکتوبر ، وغیرہ کو اس لانچر دے ذریعہ چندرائن دا آغاز ۔ سی 2008 ستیش دھون ہفتہ دے روز سریہاریکوٹا تو‏ں آئے ۔ 8 نومبر نو‏‏ں ، خلائی جہاز نو‏‏ں قمری مدار وچ کامیابی دے نال لانچ کيتا گیا۔ [۴] خلائی جہاز تو‏ں منسلک مون امپیکٹ پروب نو‏‏ں 14 نومبر 2008 نو‏‏ں شام 8 بج کر 6 منٹ اُتے کامیابی دے نال علیحدہ کيتا گیا ۔ تقریبا 25 منٹ دے سفر دے بعد ، چاند دے جنوبی قطب دے نیڑے تحقیقات شیکلٹن کرٹر تو‏ں ٹکرا گئی۔ یا مکعب کیونجے ہندوستان دا پرچم چار وکھ علامت د‏‏ی تحقیقات نو‏‏ں علامتی طور اُتے ہندوستان دا جھنڈا چاند تک پہنچیا اے ، تے اس طرح ہندوستان چاند تک پہنچنے والا دنیا دا چوتھا ملک بنیا۔ [۵]

ریموٹ سینسنگ انٹارالانیس وڈے پیمانے اُتے لانچ دے وقت 1130 کلو گرام سی تے چاند دا چکر لگائے گا جو 675 کلوگرام تک پہنچ جاندا ا‏‏ے۔ [۶] خلائی جہاز وچ ہائی ریزولیوشن ویوز تے اورکت روشنی دے نال نال ایکس رے سینسنگ دا سامان ا‏‏ے۔ خلائی جہاز د‏‏ی عمر دو سال اے ، اس وقت دے دوران اس تو‏ں قمری سطح د‏‏ی جائزہ لینے تے مکمل کیمیائی نقشہ بنانے دے نال نال قمری ڈھانچے دا سہ رخی نقشہ تیار کرنے د‏‏ی توقع کيتی جاندی ا‏‏ے۔ چاند دے قطبی خطےآں نو‏‏ں زیادہ اہمیت دتی جاندی اے ، کیونجے برف دے امکانات موجود ني‏‏‏‏ں۔ [۷]

اس مہم د‏‏ی کل لاگت دا تخمینہ 386 کروڑ ا‏‏ے۔ [۸]اس مشن وچ اسرو تو‏ں پنج تے دوسرے خلائی ادارےآں دے چھ بجھ ني‏‏‏‏ں۔ انہاں وچ ناسا ، آئی ایس اے تے بلغاریہ د‏‏ی خلائی ایجنسی شامل ني‏‏‏‏ں۔ انہاں خلائی ایجنسیاں دا سامان بغیر کسی شکل دے لے جا رہیا ا‏‏ے۔ [۹]

مقاصد

سودھو

مہم دے بیان کردہ مقاصد حسب ذیل نيں: [۱۰]

  • خلائی جہاز د‏‏ی ڈیزائننگ ، نشوونما ، لانچنگ تے نال ہی ہندوستانی ساختہ لانچ گڈی د‏‏ی مدد تو‏ں چاند دے گرد مدار وچ قمری خلائی جہاز رکھنا۔
  • اس اُتے سامان دے نال سائنسی تجربات کرکے مندرجہ ذیل مقاصد نو‏‏ں حاصل کرنے د‏‏ی کوشش:
    • 5-10 میٹر د‏‏ی مقامی تے بلندی د‏‏ی قرارداد دے نال ، چاند د‏‏ی زمین تے اس تو‏ں اگے دا اک جہ‏تی نقشہ بنانا۔ ہوئے جائے گا)
    • چاند د‏‏ی سطح اُتے کیمیائی عناصر تے معدنیات نو‏‏ں ظاہر کرنے والا نقشہ بنانا۔

      ان وچ میگنیشیم ، ایلومینیم ، سلیکن ، کیلشیئم ، آئرن ، ٹائٹینیم تے رادن ، یورینیم ، تھوریم شامل ني‏‏‏‏ں۔
    • " مون امپیکٹ پروب " چاند اُتے مستقب‏‏ل دے خلائی جہاز دے پیش کش تے پیش کش دے طور اُتے چاند اُتے اک مخصوص جگہ اُتے ٹکرا گئی ا‏‏ے۔

تفصیلات

سودھو
وڈے پیمانے پر
لانچ دے وقت 1380 کلوگرام تے قمری مدار وچ 675 کلوگرام۔ [۶] تے 523 کلوگرام جدو‏ں "مون امپیکٹ پروب" تو‏ں وکھ ہوجاندا ا‏‏ے۔
طول و عرض
1۔ 5 میٹر د‏‏ی طرف دے نال کیوبائڈ
ٹیلی مواصلات دا نظام
بجھ دے سامان د‏‏ی معلومات لوڈ کرنے دے لئی ایکس بینڈ وچ کم کرنا ، 0۔ 7 میٹر اخترن بیضوی اینٹینا ٹیلی بینڈری ، ٹریکنگ اینڈ کمانڈ (ٹی ٹی سی) مواصلت ایس بینڈ وچ کيتی جاندی اے ۔
توانائی
ایہ بنیادی طور اُتے 2.15 * 1.8 میٹر ا‏‏ے۔ شمسی پینل دے ذریعہ لگ بھگ 700 واٹ بجلی دا رقبہ تیار کيتا جاندا ا‏‏ے۔ ایہ شمسی توانائی 36 ایمپیئر گھینٹے د‏‏ی صلاحیت دے لتیم آئن بیٹریاں وچ محفوظ ا‏‏ے۔ [۱۱]
یانا نے بائی پروپیلینٹا ( بائیپروپیلنٹ ) اُتے شامل کيتا لانچ سسٹم دا استعمال خلائی جہاز نو‏‏ں چاند اُتے لے جانے دے نال نال اسنو‏ں چاند دے گرد مدار وچ رکھنے دے لئی وی کيتا جائے گا۔

پے لوڈ

سودھو

خلائی سفر

سودھو
فائل:PSLV-C11 Liftoff ch6.jpg
پی۔ ایس ایل وی. سی 11 ، جو قمری خلائی جہاز دے آغاز دے لئی استعمال کيتا گیا سی۔

چندریان 22 ستمبر ( سیاست ڈاٹ کم) سریشیکوٹا دے ستیش دھون خلائی مرکز تو‏ں 22 اکتوبر ، 2008 نو‏‏ں صبح 6.22 بجے ہندوستانی معیاری وقت تو‏ں لانچ کيتا گیا سی۔ ایہ لانچ اسرو دا 44 ا‏‏ے۔ 4 اُچی تے چار اسٹیج پی۔ ایس ایل وی. لانچر دا استعمال کردے ہوئے انجام دتا گیا سی۔ چاند دے مدار وچ پہنچنے وچ انہاں نو‏ں تقریبا پندرہ دن لگاں گے۔ آئسرو ٹیلی میٹری ، ٹریکنگ تے کمانڈ نیٹ ورک ، پنیا ، بنگلور وچ آئندہ دو سالاں تک خلائی جہاز دے کنٹرول وچ رہے گا۔ [۱۲]

پی۔ ایس ایل وی. لانچر نے چندر خلائی جہاز کو 22 اکتوبر نو‏‏ں زمین دے گرد اپنے پہلے بیضوی مدار وچ روانہ کيتا۔ اس مدار وچ بیضوی منتقلی دا مدار ہُندا اے (ای۔ ٹی ۔ او) دا کہنا اے کہ. یا اپنحالے پوائنٹ ( پیریجی ) دے تھلے زمین د‏‏ی سطح تو‏ں 250 کلومیٹر دور ا‏‏ے۔ وچ آپجی تقریبا 22،000 کلومیٹر ا‏‏ے۔ وچ ایہی اے . اس دے بعد ، چاند دے مدار نو‏‏ں پنج مرحلےآں وچ ودھایا گیا سی تے اسنو‏ں چاند دے گرد مدار وچ رکھیا گیا سی۔ ایہ پنج مراحل مندرجہ ذیل ني‏‏‏‏ں۔

مداری توسیع دے مراحل

سودھو
پہلا مرحلہ

مدار دا پہلا مرحلہ 23 اکتوبر نو‏‏ں ہندوستانی معیاری وقت دے مطابق صبح 9 بجے مکمل ہويا سی۔ اس مرحلے دے دوران ، 440 واٹ انجن (جو مائع ایندھن اُتے چلدا اے ) نو‏‏ں تقریبا 18 منٹ تک کم کيتا گیا۔ ایہ ہدایات "اسرو ٹیلی میٹری ، ٹریکنگ تے کمانڈ نیٹ ورک" خلائی جہاز کنٹرول سنٹر (خلائی جہاز کنٹرول سینٹر - ایس) کيت‏یاں نيں۔ ایس سی ) تو‏ں دتے گئے سن ۔ اس دے نتیجے وچ ، قمری خلائی جہاز دا مدار اٹھا لیا گیا تے اس دا نواں مدار نقطہ تقریبا 37 37،900 کلومیٹر سی۔ وچ نواں سبونٹ پوائنٹ تقریبا 305 کلومیٹر ا‏‏ے۔ وچ ایہ ہوئے گا۔ اس مدار وچ چندریان دا مدار تقریبا 11 گھینٹے سی۔ [۱۳]

دوسرا مرحلہ

مدار دا پہلا مرحلہ 25 اکتوبر نو‏‏ں صبح 5:48 بجے ہندوستانی معیاری وقت دے مطابق مکمل ہويا۔ اس بار انجن تقریبا 16 منٹ تک چل رہیا سی۔ اس مرحلے اُتے ، خلائی جہاز دا مدار 74،715 کلومیٹر ا‏‏ے۔ وچ جے ایہ کیہ جاندا اے تاں ، ذیلی نقطہ 336 کلومیٹر ا‏‏ے۔ وچ ہوئے گیا سی. اس مرحلے دے بعد ، خلائی جہاز نے اپنے سفر دا پنجواں حصہ مکمل کيتا۔ ایہ پہلا موقع سی جدو‏ں کوئی ہندوستانی خلائی جہاز جغرافیائی مدار تو‏ں اگے ودھ گیا سی۔ اس خلائی جہاز دا مدار تقریبا 25 گھینٹے سی۔ [۱۴]

تیسرا مرحلہ

تیسرا مرحلہ 26 اکتوبر نو‏‏ں ہندوستانی معیاری وقت دے مطابق صبح 7:08 بجے مکمل ہويا ۔ اس دوران انجن تقریبا ساڈھے نو منٹ تک چلدا رہیا۔ اس تو‏ں خلائی جہاز دا مدار زیادہ بیضوی ہوگیا۔ اس نويں مدار وچ خلائی جہاز د‏‏ی سب میرین 348 کلومیٹر ا‏‏ے۔ وچ جے ایسا ہُندا تاں ، نقطہ 164،000 کلومیٹر دا ہُندا۔ وچ اوہ تقریبا 73 73 گھینٹے سی۔ [۱۵]

چوتھا مرحلہ

چوتھے مرحلے وچ ، 29 اکتوبر ، صبح 7:38 بجے ، ہندوستانی معیاری وقت دے مطابق ، خلائی جہاز دا مدار تن منٹ تک انجنہاں نو‏ں چلاندے ہوئے ہور بیضوی شکل اختیار کر گیا سی۔ اس نويں مدار وچ ، خلائی جہاز دا ذیلی نقطہ 465 کلومیٹر ا‏‏ے۔ وچ جے ایسا ہُندا تاں ، نقطہ 267،000 کلومیٹر دا ہُندا۔ وچ ایہ تقریبا 6 دن سی۔ اس مرحلے دے بعد ، خلائی جہاز نے اپنا نصف سفر مکمل کرلیا۔ [۱۶]

ٹرین میپنگ کیمرا (ٹی۔ ایم سی ) 29 اکتوبر نو‏‏ں کامیابی دے نال لانچ کيتا گیا سی۔ اسرو ٹیلی میٹری ، ٹریکنگ تے کمانڈ نیٹ ورک دے ذریعہ ضروری ہدایات دتیاں گئیاں۔ [۱۷]

کھبے
پنجواں مرحلہ

مدار دا پنجواں تے آخری مرحلہ 4 نومبر نو‏‏ں صبح 4:56 بجے ہندوستانی معیاری وقت دے مطابق مکمل ہويا۔ اس دوران جہاز دا انجن ڈھائی منٹ تک چلایا گیا۔ اس د‏ی وجہ تو‏ں چندرایان "قمری منتقلی مدار" تک پہنچ گیا۔ اس مدار دا مداری نقطہ تقریبا 380،000 کلومیٹر ا‏‏ے۔ بس ایہی سی۔ [۱۸]

قمری مدار وچ داخل ہونا

سودھو

چاند دے مدار وچ داخل کرنے دا اہ‏م مرحلہ (قمری مدار اندراج) 8 نومبر ، 2008 نو‏‏ں ہندوستانی معیاری وقت دے مطابق شام 4:50 بجے مکمل ہويا۔ اس دے نتیجے وچ ، قمری خلائی جہاز زمین د‏‏ی کشش ثقل تو‏ں مکمل طور اُتے فرار ہوگیا تے اس نے اپنے پہلے بیضوی مدار وچ چاند دا چکر لگانا شروع کردتا۔ اس مدار دا مداری چاند تو‏ں 500 کلومیٹر دور ا‏‏ے۔ وچ 7500 کلومیٹر دے فاصلے پر۔ وچ تے مداری دا دورانیہ تقریبا 11 گھینٹے سی۔ اس مرحلے اُتے ، چندرائن چاند تو‏ں تقریبا 500 کلومیٹر دور ا‏‏ے۔ وچ جدو‏ں کہ سب تو‏ں اُتے ، خلائی جہاز اُتے انجن چلاندے ہوئے خلائی جہاز نو‏‏ں سست کردتا گیا ، جس د‏‏ی وجہ تو‏ں چندرائن چاند د‏‏ی کشش ثقل وچ پھنس گئے۔ انجن تقریبا 817 سیکنڈ تک چل رہیا سی۔ اس کامیاب مراحل دے بعد ، چندر مدار شروع کرنے والا ہندوستان دنیا دا پنجواں ملک بن گیا۔ اس تو‏ں پہلے صرف امریکا ، سابق سوویت یونین ، چین تے جاپان تے یورپی خلائی ایجنسی نے اپنے خلائی جہاز نو‏‏ں قمری مدار وچ کامیابی دے نال لانچ کيتا سی۔ [۱۹][۴][۲۰][۲۱][۲۲]

چاند دے گرد مدار کم کرنے دے مراحل

سودھو
پہلا مرحلہ

چاند دے گرد خلائی جہاز دے مدار دا پہلا مرحلہ 9 نومبر نو‏‏ں ہندوستانی معیاری وقت دے مطابق رات 10:03 بجے مکمل ہويا سی۔ اس مرحلے اُتے ، انجن تقریبا 57 سیکنڈ تک چل رہیا سی۔ نتیجے دے طور اُتے ، خلائی جہاز دا سب میرین پوائنٹ 504 کلومیٹر ا‏‏ے۔ وچ 200 کلومیٹر تو‏ں ميں جے آپ اپنابی (7،502 کلومیٹر) دے مقام اُتے آجاندے ني‏‏‏‏ں۔ وچ ) نئيں بدلا ا‏‏ے۔ اس خلائی جہاز دا مدار تقریبا ساڈھے دس گھینٹے دا سی۔ [۲۳]

دوسرا مرحلہ

چاند دے مدار دا دوسرا مرحلہ 10 نومبر نو‏‏ں ہندوستانی معیاری وقت دے مطابق رات 9:58 بجے مکمل ہويا۔ اس مرحلے اُتے ، خلائی جہاز دے اپنابی نقطہ وچ اک وڈی تبدیلی کيتی گئی۔ اس مرحلے دے بعد ، آپنابی نقطہ 7،502 کلومیٹر ا‏‏ے۔ وچ اُتے تو‏ں 255 کلومیٹر۔ وچ 187 کلومیٹر تک وچ اُتے آئے۔ اس خلائی جہاز دا مدار 2 گھینٹے 16 منٹ سی۔ [۲۴]

تیسرا مرحلہ

سیریز دا تیسرا مرحلہ 11 نومبر نو‏‏ں شام ساڈھے 6 بجے مکمل ہويا۔ اس مرحلے اُتے ، انجن تقریبا 31 سیکنڈ تک چلدا رہیا سی۔ اس دے نتیجے وچ ، خلائی جہاز دا ذیلی نقطہ 187 کلومیٹر ا‏‏ے۔ جے آپ اُتے تو‏ں 101 کلومیٹر دور آندے نيں تاں آپ دا نقطہ 255 کلومیٹر ا‏‏ے۔ مستحکم رہیا۔ خلائی جہاز دا مداری وقت 2 گھینٹے 9 منٹ سی۔ [۲۵]

آخری مرحلہ

سودھو

12 نومبر نو‏‏ں ، خلائی جہاز نو‏‏ں مدار وچ ہور کم کردتا گیا تے اسنو‏ں چاند دے آس پاس اپنے آخری مدار وچ رکھیا گیا۔ گڈی دا نقطہ 255 کلومیٹر ا‏‏ے۔ وچو‏ں 100 کلومیٹر وچ جے پیش کيتا جائے تاں ، ذیلی نقطہ 101 کلومیٹر ا‏‏ے۔ وچو‏ں 100 کلومیٹر وچ پرورش پایا سی۔ [۲۶][۲۷] اس آخری مدار وچ ، خلائی جہاز چاند دا چکر لگانے وچ تقریبا دو گھینٹے دا وقت لیندا ا‏‏ے۔ ہن تک ، یناوریلا ٹیرن میپنگ کیمرا (ٹیرن میپنگ کیمرا (ٹی ایم سی)) ، ریڈیزانا ڈوز مانیٹر (ریڈی ایشن ڈوز مانیٹر) تے لیزر رنگنگ آلے (قمری لیزر رنگین سازو سامان) نو‏‏ں کامیابی دے نال آن کيتا گیا ا‏‏ے۔ ٹی ایم سی تے مون امپیکٹ تحقیقات نے چاند د‏‏ی بہت ساریاں تصاویر کھینچی ني‏‏‏‏ں۔

چاند اُتے اثر پڑنے والی تحقیقات دا چاند تو‏ں ٹکراؤ

سودھو

مون امپیکٹ تحقیقات (ایم، آئی۔ پی۔ 14 نومبر ، 2008 نو‏‏ں ، صبح 8 بجکر 8 منٹ اُتے ، ہندوستانی معیاری وقت دے مطابق ، چاند قطب جنوبی دے نیڑے شیکلٹن کرٹر دے نیڑے ٹکرا گیا۔ [۲۶] ایم آمدنی۔ پی۔ ایہ جہاز وچ سب تو‏ں زیادہ بجھ سی۔ [۲۸] کیوبک تحقیقات دے چاراں اطراف اُتے ہندوستانی پرچم روشن ہونے دے نال ، ہندوستانی پرچم علامتی طور اُتے چاند اُتے اُتریا اے ، جس تو‏ں ہندوستان اس مقصد نو‏‏ں حاصل کرنے والا دنیا دا چوتھا ملک بنا ا‏‏ے۔ [۵]

ایم ۔آئی۔ پی۔ 8:06 بجے کامیابی دے نال چندرائن تو‏ں علیحدہ ہوگئے۔ تقریبا 25 منٹ دے اس سفر وچ ، ایم۔ آمدنی۔ پی۔ چاند د‏‏ی متعدد تصاویر کيتیاں تے انھاں خلائی جہاز وچ بھیجیا ، جس نے فیر انہاں نو‏ں زمین دے مدار وچ بھیج دتا۔ اس تحقیقات دے بارے وچ الٹیمٹر ، فلم کیمرا تے ماس اسپیکٹومیٹر دے ذریعہ بھیجی گئی معلومات دا منصوبہ بنایا ہويا چندرائن -2 مشن دے دوران خلائی جہاز نو‏‏ں وکھ وکھ چاند اُتے اتارنے دے لئی استعمال کيتا جائے گا۔ چاند تک پہنچنے دے بعد ، م. آمدنی۔ پی۔ مذکورہ راکٹ دا استعمال چاند تو‏ں اپنے تصادم نو‏‏ں سست کرنے دے لئی کيتا گیا سی۔ [۲۹][۳۰][۳۱]

متعلقہ لوک

سودھو

چندرایان تو‏ں وابستہ سائنسدان مندرجہ ذیل ني‏‏‏‏ں۔ [۳۲][۳۳][۳۴]

  • جی مادھو نائر – چیئرمین ، اسرو
  • ٹی دے الیکس – ڈائریکٹر ، اسحاق ( اسرو سیٹلائٹ سینٹر )
  • ایم ایناڈورائی – پروجیکٹ ڈائریکٹر
  • ایس دے شیوکمار – ڈائریکٹر ، اسرو ٹیلی میٹری ٹریکنگ اینڈ کمانڈ نیٹ ورک
  • جارج کوشی – مہمات دے ڈائریکٹر
  • شرینیواس ہیج – مہمات دے ڈائریکٹر
  • ایم وائے ایس پرشاد – جوائنٹ ڈائریکٹر تے کوٹا کمپلیکس د‏‏ی رینج آپریشنز ڈائریکٹر
  • جے این. گوسوامی – ڈائریکٹر ، فزیکل ریسرچ لیبارٹری ، احمد آباد تے معروف سائنسی محقق ، چندرائن 1۔
  • نریندر بھنڈاری – اسرو دے سیارے سائنس تے ریسرچ دے سربراہ

آراء

سودھو

بھارت وچ رد عمل

سودھو
  • ہندوستانی صدر پرتابھا پاٹل [۳۵] تے نائب صدر محمد حمید انصاری [۳۶]نے خلائی تلاش کرنے والےآں نو‏‏ں انہاں د‏‏ی کامیاب پرواز اُتے مبارکباد پیش کيتی۔
  • وزیر اعظم ڈاکٹر منموہن سنگھ [۳۷]نے کامیاب پرواز وچ خلائی محققاں نو‏‏ں مبارکباد پیش د‏‏ی ، تے ایل دے اڈوانی [۳۸] نے اسرو نو‏‏ں مبارکباد دی۔
  • گجرات دے وزیر اعلیٰ نریندر مودی نے احمد آباد وچ اسرو دے دفتر دا دورہ کيتا تے اوتھ‏ے دے ہندوستانی محققاں نو‏‏ں مبارکباد دی۔ [۳۹]
  • کرناٹک دے وزیر اعلیٰ بی۔ ایس یدیورپا انہاں نے بیالو وچ اسرو دے ڈیپ اسپیس نیٹ ورک دا دورہ کيتا تے محققاں نو‏‏ں مبارکباد دی۔ [۴۰]

بین الاقوامی ردعمل

سودھو
  • ناسا دے منیجر مائیکل ڈی۔ گریفن نے ہندوستانی محققاں نو‏‏ں مبارکباد پیش کيتی۔ انہاں نے اس خیال دا اظہار کيتا کہ چندرائن چاند دے بارے وچ اہ‏م معلومات اکٹھا کرن گے۔ [۴۱]
  • امریکی وائٹ ہاؤس نے ہندوستان دے قمری مشن نو‏‏ں "دلچسپ تے سنسنی خیز" قرار دتا۔ [۴۲]
  • نومنتخب امریکی صدر باراک اوباما دے مطابق ، بھارت دا قمری مشن امریکا دے لئی اک چیلنج اے تے جے امریکا خلائی بحث وچ سب تو‏ں اگے رہنا چاہندا اے تاں اسنو‏ں اپنے خلائی پروگرام د‏‏ی تجدید لازمی کرنی ہوئے گی۔ [۴۳]
  • بی سی دے سائنس این ڈی اے روبوٹک ایکسپلوریسانس ڈائریکٹر نے ہندوستانی محققاں نو‏‏ں مبارکباد پیش کردے ہوئے کہیا کہ پروفیسر ڈیوڈ سوتھاوڈا ، "چاند یوروپا نويں مواقع د‏‏ی تحقیق کرنا اے تے وقت د‏‏ی ضرورت اے کہ مل ک‏ے کم کرن۔" [۴۴]

ہور ویکھو

سودھو

حوالے

سودھو
  1. ↑ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا <ref> ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتے ISRO-Mission لئی۔
  2. ↑ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا <ref> ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتے mission_end_1 لئی۔
  3. ↑ "پیئیس ایل وی-سی 11 دے ولوں چندریان-1 دا کامیاب لانچ (انگریزی وچّ)". Indian Express. 2008-10-22. http://isro.org/pressrelease/Oct22_2008.htm. Retrieved on
    ۲۲ اکتوبر ۲۰۰۸. 
  4. ↑ ۴.۰ ۴.۱ http://www.ptinews.com/pti\ptisite.nsf/0/EFE07ED2F1ABF6FC652574FB0047BD44?OpenDocument
  5. ↑ ۵.۰ ۵.۱ "Chandrayaan team over the moon". 
  6. ↑ ۶.۰ ۶.۱ "Specifications of Chandrayaan 1". 
  7. ↑ Bhandari N. (2005). "Title: Chandrayaan-1: Science goals" (PDF). Journal of Earth System Science 114: 699. doi:10.1007/BF02715953. 
  8. ↑ «How India flew to the moon economy class». ۲۰۰۸-۱۰-۲۶. نامعلوم پیرامیٹر دا |अ‍ॅक्सेसदिनांक= نظر انداز کردا (کمک); نامعلوم پیرامیٹر دا |प्रकाशक= نظر انداز کردا (کمک); نامعلوم پیرامیٹر دا |दुवा= نظر انداز کردا (کمک) زمرہ:MTH
  9. ↑ «India sets its sights on the Moon». ۲۰۰۸-۱۰-۲۱. نامعلوم پیرامیٹر دا |अ‍ॅक्सेसदिनांक= نظر انداز کردا (کمک); نامعلوم پیرامیٹر دا |प्रकाशक= نظر انداز کردا (کمک); نامعلوم پیرامیٹر دا |दुवा= نظر انداز کردا (کمک) زمرہ:MTH
  10. ↑ "Objectives". 
  11. ↑ "FAQ on Chandrayaan 1". 
  12. ↑ «Chandrayaan-I successfully put into earth's orbit». ۲۰۰۸-۱۰-۲۲. نامعلوم پیرامیٹر دا |अ‍ॅक्सेसदिनांक= نظر انداز کردا (کمک); نامعلوم پیرامیٹر دا |प्रकाशक= نظر انداز کردا (کمک); نامعلوم پیرامیٹر دا |दुवा= نظر انداز کردا (کمک) زمرہ:MTH
  13. ↑ "Objectives". 
  14. ↑ "Chandrayaan-1 Spacecraft's Orbit Raised Further". 
  15. ↑ "Chandrayaan-1 enters Deep Space". 
  16. ↑ "Chandrayaan-1's orbit closer to Moon". 
  17. ↑ "Terrain Mapping Camera (TMC) Tested Successfully.". 
  18. ↑ "Chandrayaan-1 enters Lunar Transfer Trajectory". 
  19. ↑ سانچہ:Webarchiv
  20. ↑ "Chandrayaan-1 Successfully Enters Lunar Orbit". 
  21. ↑ http://en.rian.ru/science/20081108/118203403.html
  22. ↑ http://www.hindu.com/thehindu/holnus/000200811081931.htm
  23. ↑ "First Lunar Orbit Reduction Manoeuvre of Chandrayaan-1 Successfully Carried Out". 
  24. ↑ "Now, one step closer to Moon". 
  25. ↑ "Chandrayaan’s orbit further reduced". 
  26. ↑ ۲۶.۰ ۲۶.۱ "Jonathan's Space Report No. 603". 
  27. ↑ "Chandrayaan-1 Successfully Reaches its Operational Lunar Orbit". 
  28. ↑ "Chandrayaan-I Impact Probe lands on moon". 
  29. ↑ «India kisses the moon, Chandrayaan MIP lands». ۲۰۰۸-۱۱-۱۴. نامعلوم پیرامیٹر دا |अ‍ॅक्सेसदिनांक= نظر انداز کردا (کمک); نامعلوم پیرامیٹر دا |प्रकाशक= نظر انداز کردا (کمک); نامعلوم پیرامیٹر دا |दुवा= نظر انداز کردا (کمک) زمرہ:MTH
  30. ↑ «Tricolour's 4th national flag on moon». ۲۰۰۸-۱۱-۱۵. نامعلوم پیرامیٹر دا |अ‍ॅक्सेसदिनांक= نظر انداز کردا (کمک); نامعلوم پیرامیٹر دا |प्रकाशक= نظر انداز کردا (کمک); نامعلوم پیرامیٹر دا |दुवा= نظر انداز کردا (کمک) زمرہ:MTH
  31. ↑ «Chandrayaan-1 lands probe on Moon». ۲۰۰۸-۱۱-۱۵. نامعلوم پیرامیٹر دا |अ‍ॅक्सेसदिनांक= نظر انداز کردا (کمک); نامعلوم پیرامیٹر دا |प्रकाशक= نظر انداز کردا (کمک); نامعلوم پیرامیٹر دا |दुवा= نظر انداز کردا (کمک) زمرہ:MTH
  32. ↑ «The men behind the mission». ۲۰۰۸-۱۰-۲۲. نامعلوم پیرامیٹر دا |अ‍ॅक्सेसदिनांक= نظر انداز کردا (کمک); نامعلوم پیرامیٹر دا |प्रकाशक= نظر انداز کردا (کمک); نامعلوم پیرامیٹر دا |दुवा= نظر انداز کردا (کمک) زمرہ:MTH
  33. ↑ «Looking beyond Chandrayaan-I». ۲۰۰۸-۱۰-۱۵. نامعلوم پیرامیٹر دا |अ‍ॅक्सेसदिनांक= نظر انداز کردا (کمک); نامعلوم پیرامیٹر دا |प्रकाशक= نظر انداز کردا (کمک); نامعلوم پیرامیٹر دا |दुवा= نظر انداز کردا (کمک) زمرہ:MTH
  34. ↑ «The Chandrayaan Team». نامعلوم پیرامیٹر دا |अ‍ॅक्सेसदिनांक= نظر انداز کردا (کمک); نامعلوم پیرامیٹر دا |प्रकाशक= نظر انداز کردا (کمک); نامعلوم پیرامیٹر دا |दुवा= نظر انداز کردا (کمک) زمرہ:MTH
  35. ↑ «President congratulates ISRO on Chandrayaan-1 launch». ۲۲ اکتوبر ۲۰۰۸. نامعلوم پیرامیٹر دا |अ‍ॅक्सेसदिनांक= نظر انداز کردا (کمک); نامعلوم پیرامیٹر دا |प्रकाशक= نظر انداز کردا (کمک); نامعلوم پیرامیٹر دا |दुवा= نظر انداز کردا (کمک) زمرہ:MTH
  36. ↑ «Vice President congratulates space scientists for successful launch of Chandrayaan». ۲۲ اکتوبر ۲۰۰۸. نامعلوم پیرامیٹر دا |अ‍ॅक्सेसदिनांक= نظر انداز کردا (کمک); نامعلوم پیرامیٹر دا |प्रकाशक= نظر انداز کردا (کمک); نامعلوم پیرامیٹر دا |दुवा= نظر انداز کردا (کمک) زمرہ:MTH
  37. ↑ «PM's message to the Scientists on successful launch of Chandrayan-1». ۲۲ اکتوبر ۲۰۰۸. نامعلوم پیرامیٹر دا |अ‍ॅक्सेसदिनांक= نظر انداز کردا (کمک); نامعلوم پیرامیٹر دا |प्रकाशक= نظر انداز کردا (کمک); نامعلوم پیرامیٹر دا |दुवा= نظر انداز کردا (کمک) زمرہ:MTH
  38. ↑ «Chandrayaan-1 successfully put into earth's orbit». ۲۲ اکتوبر ۲۰۰۸. نامعلوم پیرامیٹر دا |अ‍ॅक्सेसदिनांक= نظر انداز کردا (کمک); نامعلوم پیرامیٹر دا |प्रकाशक= نظر انداز کردا (کمک); نامعلوم پیرامیٹر دا |दुवा= نظر انداز کردا (کمک) زمرہ:MTH
  39. ↑ «Chandrayaan-1: Modi congratulates SAC scientists». ۲۲ اکتوبر ۲۰۰۸. نامعلوم پیرامیٹر دا |अ‍ॅक्सेसदिनांक= نظر انداز کردا (کمک); نامعلوم پیرامیٹر دا |प्रकाशक= نظر انداز کردا (کمک); نامعلوم پیرامیٹر دا |दुवा= نظر انداز کردا (کمک) زمرہ:MTH
  40. ↑ «ISRO scientists get a pat from Yeddyurappa». ۲۶ اکتوبر ۲۰۰۸. نامعلوم پیرامیٹر دا |अ‍ॅक्सेसदिनांक= نظر انداز کردا (کمک); نامعلوم پیرامیٹر دا |प्रकाशक= نظر انداز کردا (کمک); نامعلوم پیرامیٹر دا |दुवा= نظر انداز کردا (کمک) زمرہ:MTH
  41. ↑ «Chandrayaan-1: NASA chief greets Indian scientists». ۲۰۰۸-۱۰-۲۲. نامعلوم پیرامیٹر دا |अ‍ॅक्सेसदिनांक= نظر انداز کردا (کمک); نامعلوم پیرامیٹر دا |प्रकाशक= نظر انداز کردا (کمک); نامعلوم پیرامیٹر دا |दुवा= نظر انداز کردا (کمک) زمرہ:MTH
  42. ↑ «Deccan Herald – Obama views Chandrayaan as a challenge سانچہ:مردہ ربط». ۲۰۰۸-۱۰-۲۳. نامعلوم پیرامیٹر دا |अ‍ॅक्सेसदिनांक= نظر انداز کردا (کمک); نامعلوم پیرامیٹر دا |प्रकाशक= نظر انداز کردا (کمک); نامعلوم پیرامیٹر دا |दुवा= نظر انداز کردا (کمک) زمرہ:MTH
  43. ↑ «Deccan Herald – Obama views Chandrayaan as a challenge سانچہ:مردہ ربط». ۲۰۰۸-۱۰-۲۳. نامعلوم پیرامیٹر دا |अ‍ॅक्सेसदिनांक= نظر انداز کردا (کمک); نامعلوم پیرامیٹر دا |प्रकाशक= نظر انداز کردا (کمک); نامعلوم پیرامیٹر دا |दुवा= نظر انداز کردا (کمک) زمرہ:MTH
  44. ↑ «ESA Portal – Chandrayaan-1 successfully launched – next stop: the Moon». ۲۰۰۸-۱۰-۲۲. نامعلوم پیرامیٹر دا |अ‍ॅक्सेसदिनांक= نظر انداز کردا (کمک); نامعلوم پیرامیٹر دا |प्रकाशक= نظر انداز کردا (کمک); نامعلوم پیرامیٹر دا |दुवा= نظر انداز کردا (کمک) زمرہ:MTH

سانچہ:حوالا جات

حوالے

سودھو
"https://pnb.wikipedia.org/w/index.php?title=چندریان_1&oldid=559949" توں لیا