پنجاب پٹھار
| پنجاب پٹھار | ||
| ||
| مُلک : | پاکستان 
| |
| صوبا : | پنجاب 
| |
| علاقہ : | اسلام آباد، راولپنڈی ڈویژن | |
پنجاب پٹھار، پنجاب دے اُبھے پاسے اک پٹھار یا سطح مرتفع اے۔ ایہ پہاڑی علاقہ اے۔ پٹھار اسلام آباد تے راولپنڈی ڈویژن اُتے مشتمل اے۔ ایس علاقے وچ پنجابی دے ماجھی، پہاڑی، پوٹھواری، گھیبی، چھاچھی تے دھنی لہجے بولے جاندے نیں۔
جغرافیا
سودھوپنجاب پٹھار اک اُچا نیواں پہاڑی تھاں اے۔ پنجاب پٹھار دے سارے ضلعے پہاڑی خدوخال دے حامل نیں۔ اس علاقے وچ معدنیات دی وافر مقدار موجود اے ۔ اس علاقے نوں وادی سواں وی کہیا جاندا اے۔ ایہدا مشرقی حِصہ آزاد کشمیر تے شمالی حصہ ہزارا نال ملحق اے۔ موجودہ راولپنڈی ڈویژن، ضلع راولپنڈی، ضلع مری، ضلع اٹک، ضلع چکوال، ضلع تلا گنگ تے ضلع جہلم اُتے مُشتمل اے۔ دریائے سواں، سطح مرتفع پنجاب دا اہم دریا اے جو دریائے انڈس وچ شامل ہُندا اے۔ ایہدا معاون، لنگ نالا اے۔ زمین غیر ہموار ہوݨ دی وجہ توں ایتھے صِرف بارانی کاشتکاری ممکن اے۔ لوکاں دا ذریعہ آمدݨ ملکی تے غیر ملکی ملازمت، کھیتی باڑی تے تجارت اے۔ قلعہ روہتاس، قلعہ پھروالا، تے قلعہ روات قدیم قلعے نيں۔ جی ٹی روڈ تے موٹروے ایتھوں لنگھدی نيں۔ راجگڑھ اسلام آباد تے اہم فوجی تنصیبات ایتھے ہوݨ دی وجہ توں اس علاقے دی اہمیت ودھ گئی اے۔ تریخ وچ اِس خطے دی اہمیت دا درست اندازہ چندر گپت موریا دے راج توں لایا جا سکدا اے، 326 ق م وچ سکندر مقدونی نے ایتھے حملہ کیتا۔ فیر چندر گپت دے پوتے مہاراجا اشوک نے ٹیکسلا شہر نوں اپݨا راجگڑھ بݨایا جس توں اس علاقے دی اہمیت تے تاریخی درجہ بندی انتہائی اہم ہو گئی۔ اس دے قابل ذکر علاقے سٹوپا مانکیالا، کٹاس راج، ٹلا جوگیاں ورگے تاریخی کھنڈر نیں جو قومی ورثے دی حیثیت رکھدے نیں۔
تریخ
سودھوقدیم ٹیکسلا، اک یونیسکو عالمی ثقافتی ورثہ اے جو سطح مرتفع اُتے واقع اے۔ ٹیکسلا، ہندومت تے بدھ مت دی تعلیمی جامعہ سی، جو خنجراب دے اس پار توں شاہراہ ریشم نال منسلک سی تے پوری دنیا دے طلباء نوں راغب کردی سی۔
روات قلعہ، لہور وَل جی ٹی روڈ اُتے راولپنڈی توں 17 کلومیٹر دور مشرق وچ واقع اے۔ اک گکھڑ سردار، سلطان سارنگ دی قبر قلعے دے اندر واقع اے۔ اوہ 1546ء وچ شیر شاہ سوری دی افواج دے خلاف لڑدے ہوئے شہید ہوئے۔ بدھ مت دے اس اسٹوپے دی باقیات مانکیالا پنڈ وچ راولپنڈی توں 32 کلومیٹر جنوب مشرق وچ دریافت ہوئیاں نیں۔ بظاہر ایہ گندھارا اسٹوپا کنیشکا (128-151 AD) دے دور وچ بݨایا گیا سی۔ روایات دے مطابق گوتم بدھ نے بھکھے شیراں نوں کھاݨا کھلاؤݨ لئی اپنے جسم دے کچھ حِصے ایتھے قربان کر دتے سن۔ 1930 وچ اس اسٹوپے توں سونے، چاندی تے تانبے دے متعدد سکے (660ء توں 730ء) تے اک کانسی دا تابوت مِلیا سی۔
پھروالا قلعہ لہتراڑ سڑک توں پرے راولپنڈی توں تقریبا 40 کلومیٹر دور اے۔ گکھڑ حکمران، سلطان کائی گوہر نے ایہنوں دسويں صدی دے ہندو شاہی قلعے دے کھنڈرات اُتے تعمیر کيتا سی۔ گکھڑاں نے اس خطے اُتے تقریبن اٹھ سو پنجاہ سال حکومت کيتی۔ مغلیہ سلطنت نے 1519ء وچ قلعے اُتے حملہ کيتا۔
معیشت
سودھواس خِطے دی بہت گھٹ زمین زیر کاشت اے۔ ایہدا بیشتر حصہ زرخیز اے، لیکن آبپاشی دا کوئی مناسب نظام نئیں۔ زراعت دا زیادہ تر انحصار بارشاں اُپر اے۔ ایہ تیل دے ذخائر دا مقام اے، جیہناں وِچوں پہلی دریافت 1915 وچ کھوڑ تے 1935 وچ دھولیاں وچ دریافت ہوئی سی۔ توت فیلڈ 1968 وچ دریافت ہویا، مسا کیسوال 1992 وچ دریافت ہویا تے 1990 دی دہائی وچ اس علاقے وچ تلاش جاری رہی۔ آئل فیلڈز پائپ لائن دے ذریعے اٹک ریفائنری نال منسلک نیں۔ پنجاب وچ راولپنڈی دے کول تیل تے گیس دے ذخائر دریافت ہوئے نیں۔
گھٹ بارشاں، وسیع پیمانے اُتے جنگلات دی کٹائی، کوئلے دی کان کنی، تیل تے گیس کی تلاش دی وجہ توں ایہ علاقہ پودےآں توں خالی ہُندا جارہیا اے۔
مورت نگری
سودھو-
-
-
-
-
-
لوک ورثا -
-
-
-
