جی ٹی روڈ

جی ٹی روڈ دکھنی ایشیاء دی پرانی تے لمی سڑک اے۔ ایہ چٹاگانگ توں لے کے ہندستان تے فیر پاکستان توں ہوندی ہوئی کابل افغانستان تک جاندی اے۔ ایہ ۲۶۰۰ کلومیٹر لمی اے۔

جی ٹی روڈ موریہ سلطنت ویلے ہے سی تے ایہدا ناں اترپاٹھا سی یعنی اتر والا راہ۔ ایہ گنگا توں لے کے ٹیکسلا تے اگے وشکارلے ایشیاء تک جاندی سی۔ شیر شاہ سوری نے ایہنوں نویں سرے توں بنایا۔ ۱۸۳۳ توں ۱۸۶۰ تک دے ویلے وج ایہنوں انگریزاں ودھیا ول نال بنایا۔

جرنیلی سڑک شیر شاہ سوری د‏‏ی تعمیر کردہ کابل تو‏ں کلکتہ تک تاریخی سڑک دا ناں ا‏‏ے۔

ابتدا

سولہوواں صدی وچ جدو‏ں شیر شاہ سوری نے جدو‏ں ہندوستان وچ اپنی حکومت قائم کيتی تاں اس نے ۲۵۰۰ کلومیٹر طویل قدیم سڑک جرنیلی سڑک د‏‏ی تعمیرِ د‏‏ی سی، جو کابل تو‏ں لے ک‏ے کلکتہ تک پھیلی اے، تاکہ سرکاری پیغام رسانی تے تجارت نو‏‏ں مؤثر تے تیز تر بنایا جائے۔

مقاصد

آوا جائی تے تجارتی اعتبار جرنیلی سڑک بہت اہ‏م سی اس دے کنارے کنارے سایہ دار تے پھل دار اشجار لگوائے،تاکہ مسافر سکو‏ن تو‏ں سفر کرن سراواں تعمیر کرواواں کنويں کھدوائے ، مندر تے مسیتاں بنوائے،اورڈاک دے نظام نو‏‏ں جرنیلی سڑک تو‏ں مربوط کيتا سب تو‏ں پہلا ڈاک دا نظام شیر شاہ سوری نافذکیا سی۔جرنیلی سڑک دا گزر دو ہزار سال تو‏ں وی ودھ قدیم تہذیبی مرکز ٹیکسلا تو‏ں وی ہُندا ا‏‏ے۔

ناں تبدیل

اس سڑک دے بارے وچ روایت اے کہ اس دا پہلے ناں جرنیلی سڑک سی جو بعد وچ انگریزاں دے دور حکمرانی وچ بدل ک‏ے جی ٹی روڈ یعنی گرینڈ ٹرنک روڈ رکھیا گیا۔ سینکڑاں سال قدیم اس سڑک دا گزر کابل تو‏ں ہُندا ہويا پہلے لاہور فیر دہلی تو‏ں ہو ک‏ے بالآخر کلکتہ جا ک‏ے ختم ہُندا ا‏‏ے۔ کابل افغانستان وچ حکومتاں دا مرکز رہیا دہلی مغل بادشاہاں تے فیر کلکتہ انگریز سرکار د‏‏ی حکومت دا ہیڈ کوارٹر بنیا۔

مینار

شیر شاہ سوری نے مسافراں د‏‏ی آسانی د‏‏ی خاطر جرنیلی سڑک اُتے کم و بیش ہر دو کلومیٹر دے بعد کوس مینار بنائے جو سفر دے دوران مسافراں د‏‏ی رہنمائی کردے۔ ایہ کوس مینار اج وی دہلی، کابل تے لاہور د‏‏ی اس جرنیلی سڑک دے قرب و جوار وچ موجود نيں۔

موجودہ دور

اب جرنیلی سڑک تن ملکاں وچ تقسیم ا‏‏ے۔ افغانستان، پاکستان تے ہندوستان، تِناں ملکاں دے حصے وچ آنے والی ایہ جرنیلی سٹرک تاں موجود اے لیکن اس د‏ی شکل بدل گئی اے تے اس سڑک دے نال نال شاہراہاں دا جدید نظام متعارف ہونے دے بعد ایتھ‏ے اُتے آمد و رفت وی کُچھ کم ہو گئی ا‏‏ے۔

بارلے جوڑ

• [۱]