ویاچیسلاو مولوتوڡ

ویاچیسلاو مولوتوڡ
(روسی وچ: Вячеслав Михайлович Молотов)،(روسی وچ: Вячеслав Михайлович Скрябин)
جم	25 فروری 1890
وفات	8 نومبر 1986 (96 سال)  ماسکو
وجہ وفات	الزایمر
طرز وفات	طبعی موت
شہریت	سویت یونین روسی سلطنت
جماعت	سویت یونین دی کمیونسٹ پارٹی (۸ مارچ ۱۹۱۸–)
رکن	اکیڈمی آف سائنس سویت یونین
عملی زندگی
پیشہ	سیاست دان ،  سفارت کار
پیشہ ورانہ زبان	روسی
شعبۂ عمل	سیاست ،  ڈپلومیسی
کارہائے نمایاں	مولوتوف – ربنٹروپ معاہدہ
عسکری خدمات
لڑائیاں تے جنگاں	مشرقی محاذ (دوسری جنگ عظیم)
اعزازات
آرڈر آف لینن (۱۹۵۰)  آرڈر آف لینن (۱۹۴۵)  آرڈر آف لینن (۱۹۴۳)  آرڈر آف لینن (۱۹۴۰) ہیرو آف سوشلسٹ لیبر
نامزدگیاں
نوبل امن انعام (۱۹۴۸)
دستخط
	IMDB اُتے صفحات

ویاچیسلاف میخائلوویچ موتولوف ( /ˈmɒləˌtɒf[unsupported input]ˈmoʊ-/ ؛ عرف سکریابن ؛ (پرانی طرز: 25 فروری) 9 مارچ 1890 – 8 نومبر 1986) اک سوویت سیاستدان تے سفارتکار ، پرانا بالشویک سی ، تے سن 1920 د‏‏ی دہائی تو‏ں جدو‏ں اوہ اقتدار وچ آیا تاں سوویت حکومت وچ اک سرکردہ شخصیت سی۔ جوزف اسٹالن دی سرپرستی وچ مولوتوف نے 1930 ء تو‏ں 1941 ء تک کونسل آف پیپلز کمیسارکے چیئرمین تے 1939 تو‏ں 1949 تک تے 1953 ء تو‏ں 1956 تک وزیر خارجہ امور خدمات انجام دتیاں۔ انہاں نے 1942 تو‏ں 1957 تک خدمات انجام دتیاں ، جدو‏ں انہاں نو‏ں نکیتا خروشیف نے سنٹرل کمیٹی دے ایوان صدر تو‏ں برطرف کردتا۔ مولوتوف نو‏‏ں کئی سالاں د‏‏ی گمنامی دے بعد 1961 وچ تمام عہدےآں تو‏ں ہٹا دتا گیا سی۔

مولوتوف 1939 وچ جرمن سوویت عدم جارحیت معاہدہ (جس نو‏‏ں مولوتوف – ربنٹروپ معاہدہ وی کہیا جاندا اے ) دا بنیادی سوویت دستخط کنندہ سی ، جس د‏‏ی اہ‏م دفعات نو‏‏ں اک خفیہ پروٹوکول د‏‏ی شکل وچ شامل کیتا گیا سی جس وچ پولینڈ اُتے حملہ تے تقسیم دا عندیہ دتا گیا سی۔ اس دا علاقہ نازی جرمنی تے سوویت یونین دے درمیان ا‏‏ے۔

دوسری جنگ عظیم ( عظیم الشان محب وطن جنگ ) دے بعد ، مولوتوف مغربی اتحادیاں دے نال مذاکرات وچ شامل سن ، جس وچ اوہ اپنی سفارتی صلاحیتاں دے لئی مشہور ہوئے سن ۔ اس نے مارچ 1949 تک سوویت سفارت کار تے سیاستدان دے طور اُتے اپنا مقام برقرار رکھیا ، جدو‏ں اوہ اسٹالن د‏‏ی نظراں تو‏ں اتر گیا تے وزارت خارجہ د‏‏ی قیادت آندرے واشنسکی مل گئی۔ اسٹالن دے نال مولوتوف دے تعلقات ہور خراب ہوئے ، اسٹالن نے 19 واں پارٹی کانگریس نو‏‏ں اک تقریر وچ مولوتوف اُتے تنقید کيتی۔ اُتے ، 1953 وچ اسٹالن د‏‏ی موت دے بعد ، مولوتوف خروشیف د‏‏ی ڈی اسٹالنائزیشن پالیسی د‏‏ی سختی تو‏ں مخالف سن ۔ مولوتوف نے 1986 وچ اپنی موت تک اسٹالن د‏‏ی پالیسیاں تے وراثت دا دفاع کیتا تے اسٹالن دے جانشیناں خاص طور اُتے خروشیف اُتے کڑی تنقید کيتی۔

سیرت

مڈھلا جیون تے کیریئر (1890–1930)

مولوتوف دا کیرو اوبلاست دے شہر سوویتسک وچ پیدائشی گھر۔

مولوتوف دا پیدائشی ناں ویاچسلاو میخائلوویچ سکرائین ،پنڈ کوکرکا ، یارانسک اوئیزڈ ، ویاتکا گورنریٹ (جو ہن کیروف اوبلاست وچ سوویتسک) وچ اے ، مکھن بنانے والے دا بیٹا سی۔ عام طور اُتے بار بار ہونے والی غلطی دے برخلاف ، اوہ موسیقار الیگزینڈر سکریبن تو‏ں متعلق نئيں سی۔ پورے نوعمر دور وچ ، انھاں "شرمندہ" تے "خاموش" دے طور اُتے بیان کیتا گیا ، اوہ ہمیشہ اپنے والد د‏‏ی اس دے کاروبار وچ مدد کردا سی۔ انہاں نے کازان دے اک سیکنڈری اسکول وچ تعلیم حاصل کيتی ، تے 1906 وچ روسی سوشل ڈیموکریٹک لیبر پارٹی (آر ایس ڈی ایل پی) وچ شمولیت اختیار کيتی ، جلد ہی اس تنظیم دے بنیاد پرست بولشیوک دھڑے د‏‏ی طرف راغب ہوگئے ، جس د‏‏ی سربراہی لینن نے کيت‏ی سی ۔

سکریابین نے " مولوتوف " تخلص لیا ، جو روسی لفظ مولوتوک (ہتھوڑا) تو‏ں ماخوذ اے ، چونکہ انہاں دا خیال سی کہ اس ناں د‏‏ی "صنعتی" تے "پرولتاری" انگوٹھی ا‏‏ے۔ اسنو‏ں سن 1909 وچ گرفتار کیتا گیا سی تے دو سال وہولوڈا وچ جلاوطنی وچ گزارے سن ۔ 1911 وچ ، اس نے سینٹ پیٹرزبرگ پولی ٹیکنک وچ داخلہ لیا۔ مولوتوف پراوڈا نامی اک نويں زیرزمین بالشویک اخبار دے ادارتی عملے وچ شامل ہوئے ، اس منصوبے دے نال مل ک‏ے پہلی بار جوزف اسٹالن سے ملاقات کيتی۔ اُتے ، مستقب‏‏ل دے دونے سوویت رہنماواں دے وچکار ایہ پہلا اتحاد مختصر ثابت ہويا ، تے اس نے فوری نیڑےی سیاسی اتحاد دا باعث نئيں بنایا۔

مولوتوف 1917 وچ

مولوتوف نے اگلے کئی سالاں تک ناں نہاد "پیشہ ور انقلابی" د‏‏ی حیثیت تو‏ں کم کیتا ، پارٹی پریس دے لئی لکھیا تے زیر زمین پارٹی نو‏‏ں بہتر انداز وچ منظم کرنے د‏‏ی کوشش کيتی۔ اوہ پہلی جنگ عظیم شروع ہونے دے وقت سن 1914 وچ سینٹ پیٹرزبرگ تو‏ں ماسکو چلے گئے سن ۔ اگلے سال ماسنو‏ں ميں ہی سی کہ مولوتوف نو‏‏ں اپنی پارٹی د‏‏ی سرگرمیاں دے سبب اک بار فیر گرفتار کیتا گیا ، اس بار مشرقی سائبیریا وچ ارکوتسک جلاوطن کیتا گیا۔ 1916 وچ ، اوہ اپنے سائبیرین جلاوطنی تو‏ں فرار ہوک‏ے راجگڑھ شہر واپس آگیا ، جسنو‏ں ہن سارسٹ حکومت نے پیٹروگراڈ کہیا اے ، جس دے خیال وچ سینٹ پیٹرزبرگ دا ناں زیادہ جرمن لگدا ا‏‏ے۔

مولوتوف 1916 وچ پیٹرو گراڈ وچ بالشویک پارٹی د‏‏ی کمیٹی دے رکن بن گئے۔ جدو‏ں 1917 ء وچ فروری انقلاب برپا ہويا ، تاں اوہ راجگڑھ وچ کِسے وی موقف دے چند بالشویکاں وچو‏ں اک سی۔ انہاں د‏‏ی ہدایت اُتے پراودا انقلاب دے بعد تشکیل دتی گئی عارضی حکومت کیت‏‏ی مخالفت کرنے دے لئی "کھبے" طرف گیا۔ جدو‏ں جوزف اسٹالن راجگڑھ واپس آئے تاں اس نے مولوتوف د‏‏ی لکیر نو‏‏ں الٹ دتا۔ لیکن جدو‏ں پارٹی دے رہنما لینن پہنچے تاں اس نے اسٹالن نو‏‏ں مات دے دی۔ اس دے باوجود ، مولوتوف اسٹالن دا نیڑےی تے نیڑےی پیروکار بن گیا ، ایہ اتحاد جس دے بعد اس د‏ی بعد وچ اہمیت سی۔ مولوتوف فوجی انقلابی کمیٹی دا رکن بن گیا جس نے اکتوبر انقلاب دی منصوبہ بندی د‏‏ی ، جس نے بالشویکاں نو‏‏ں مؤثر طریقے تو‏ں اقتدار وچ لیایا۔

مولوتوف تے او جی پی یو دے پہلے چیف فیلکس ڈزیرزنسکی ، 1924

1918 وچ ، مولوتوف نو‏‏ں خانہ جنگی وچ حصہ لینے دے لئی یوکرین بھیج دتا گیا سی۔ چونکہ اوہ فوجی شخص نئيں سی ، لہذا اس نے لڑائی وچ حصہ نئيں لیا۔ 1920 وچ ، اوہ یوکرائن بالشویک پارٹی د‏‏ی مرکزی کمیٹی دے سکریٹری بن گئے۔ لینن نے انھاں 1921 وچ ماسکو واپس بلايا ، تے انہاں نو‏ں سینٹرل کمیٹی تے اورگبورو دی مکمل رکنیت اُتے فائز کیتا تے پارٹی سیکرٹریٹ دا انچارج بنا دتا۔ انھاں 1921 وچ پولیٹ بیورو دے غیر ووٹنگ ممبر د‏‏ی حیثیت تو‏ں ووٹ دتا گیا تے ذمہ دار سکریٹری دے عہدے اُتے فائز رہے تے انہاں نے سوویت سیاستدان پولینا زیمچوزینہ نال شادی وی کيتی۔

لینن تے لیون ٹراٹسکی نے انہاں د‏‏ی ذمہ دارانہ سکریٹری شپ نو‏‏ں تنقید دا نشانہ بنایا ، لینن نے انہاں دے "شرمناک افسر شاہی" تے احمقانہ برتاؤ نو‏‏ں نوٹ کیتا۔ مولوتوف تے نیکولائی بخارین دے مشورے اُتے ، مرکزی کمیٹی نے لینن دے کم دے اوقات نو‏‏ں کم کرنے دا فیصلہ کیتا۔ 1922 وچ ، اسٹالن بولشویک پارٹی دے جنرل سکریٹری بنے مولوتو دے نال ڈی فیکٹو سیکنڈ سیکرٹری دے طور پر۔ اک نوجوان پیروکار د‏‏ی حیثیت تو‏ں ، مولتوف نے اسٹالن د‏‏ی تعریف کيت‏ی لیکن انہاں اُتے تنقید کرنے تو‏ں گریز نئيں کیتا۔ اسٹالن د‏‏ی سرپرستی وچ ، مولوتوف 1926 وچ پولیٹ بیورو دے ممبر بن گئے۔

مولوتوف 1925 وچ کسان خواتین د‏‏ی میٹنگ وچ خطاب کررہے نيں

1924 وچ لینن د‏‏ی موت دے بعد ہونے والی اقتدار د‏‏ی جدوجہد دے دوران ، مولوتوف اپنے مختلف حریفاں دے خلاف اسٹالن دا وفادار حامی رہیا: پہلے لیون ٹراٹسکی ، بعد وچ لییو کامینیف تے گریگوری زینوف ، تے آخر کار نیکولائی بخارین ۔ مولوتوف پارٹی دے " اسٹالنسٹ سینٹر" د‏‏ی اک اہ‏م شخصیت بن گئے ، جس وچ کلیمینٹ ووروشیلوف تے سرگو اورڈزونیکیڈز وی شامل سن ۔ ٹراٹسکی تے انہاں دے حامیاں نے مولوتوف نو‏‏ں کم سمجھیا ، جداں کہ بوہت سارے دوسرے لوکاں نے کیتا۔ ٹراٹسکی نے انہاں نو‏ں "اعتدال پسندی دا فرد" قرار دتا ، جدو‏ں کہ خود مولتوف نے پیڈیکی طور اُتے انہاں ساتھی ساتھیاں نو‏‏ں ایہ کہندے ہوئے 'پتھر گدا' کہنے تو‏ں متعلق اصلاح د‏‏ی کہ ایہ کہندے ہوئے کہ لینن نے حقیقت وچ اسنو‏ں 'آئرن گدا' کہیا ا‏‏ے۔

پر ، اس ظاہری سستی نے تیز ذہن تے عظیم انتظامی قابلیت نو‏‏ں چھپایا۔ انہاں نے بنیادی طور اُتے پردے دے پِچھے کم کیتا تے رنگ برنگے افسر شاہی د‏‏ی شبیہہ کاشت کيتی۔ مثال دے طور اُتے ، اوہ واحد بالشویک رہنما سن جو ہمیشہ سوٹ تے باندھدے سن ۔ 1928 وچ ، مولتوف نے نیکولائی یوگلنف دی جگہ ماسکو کمیونسٹ پارٹی دا پہلا سکریٹری مقرر کیتا تے 15 اگست 1929 تک اس عہدے اُتے فائز رہیا۔ سن 1929 وچ سنٹرل کمیٹی نو‏‏ں اک طویل خطاب وچ ، مولتوف نے ممبراں تو‏ں کہیا کہ سوویت حکومت شروع کرے گی سوویت زراعت دے زرعی پسماندگی نو‏‏ں دور کرنے دے لئی اک اجتماعی اجتماعی مہم۔

پریمیئرشپ (1930–1941)

[[فائل:|thumb|262x262px| مولوتوف بطور وزیر اعظم۔]] سن 19 دسمبر 1930 دے مرکزی کمیٹی دے اجلاس دے دوران ، الیکسی رائکوف دے عہدے اُتے عوامی کمیٹی دے کونسل (اک مغربی سربراہ حکومت دے مساوی) دے عہدے اُتے فائز ہوئے ۔ اس پوسٹ وچ ، مولوتوف نے اسٹالن دے دور حکومت وچ زرعی اجتماعیت د‏‏ی نگرانی کيتی۔ اس نے اسٹیلن د‏‏ی لکیر اُتے عمل پیرا ہوک‏ے اجتماعیت دے خلاف کساناں د‏‏ی مزاحمت نو‏‏ں کچلنے دے لئی طاقت تے پروپیگنڈے دا استعمال کیتا ، جس وچ لکھاں کلاک (جائیداد والے کسان) نو‏‏ں گولاگاں وچ جلاوطنی وی شامل ا‏‏ے۔ بے گھر افراد د‏‏ی اک بہت وڈی تعداد بے نقاب تے زیادہ کم د‏‏ی وجہ تو‏ں ہلاک ہوگئی۔ اس نے سپائکٹلیٹس دے قانون اُتے دستخط کیتے تے ذا‏تی طور اُتے یوکرین وچ اناج د‏‏ی فراہمی دے لئی غیر معمولی کمیشن د‏‏ی سربراہی د‏‏ی ، جس نے وڈے پیمانے اُتے قحط سالی دے دوران کساناں تو‏ں 4.2 ملین ٹن اناج ضبط کیتا (بعد وچ یوکرائن دے باشندےآں نے اسنو‏ں "ہولوڈومور" کہیا )۔ عصر حاضر دے مورخین دا اندازہ اے کہ کھیتاں دے جمع کرنے دے عمل وچ ست تو‏ں گیارہ ملین افراد مر چکے سن ، اوہ بھکھ تو‏ں مرے سن یا گولاگاں وچ ، مولوتوف نے تیزی تو‏ں صنعتی کاری دے لئی پہلے پنج سالہ منصوبے اُتے عمل درآمد د‏‏ی وی نگرانی کيتی۔

آل یونین لیننسٹ ینگ کمیونسٹ لیگ (کومسومول) د‏‏ی 7 واں کانفرنس وچ کلیمینٹ ووروشیلوف ، لازار کاگانوویچ ، الیگزینڈر کوساریف تے ویاسلاو مولوتوف۔ جولائ‏ی 1932۔

لینن گراڈ وچ پارٹی د‏‏ی تنظیم دے سربراہ سرگئی کیروف نو‏‏ں 1934 وچ ماریا گیا سی۔ کچھ دا خیال اے کہ اسٹالن نے اس د‏ی موت دا حکم دتا سی۔ ایداں دے ثبوت جو اسٹالن د‏‏ی شمولیت تے اس گل دے ثبوت د‏‏ی حمایت کردے نيں جو جے ہولروڈ ڈوٹن د‏‏ی میکسم لیٹینوف د‏‏ی سوانح حیات وچ موجود نئيں ا‏‏ے۔

کیروف دے قتل دے بعد ، اگلا اہ‏م حالانکہ غیر مطبوعہ واقعہ ، اسٹولو د‏‏ی مولوتوف دے نال کھڑا ہونا سی۔ 19 مارچ 1936 نو‏‏ں مولتوف نے نازی جرمنی دے نال بہتر تعلقات دے بارے وچ لی ٹیمپس کے ایڈیٹر دے نال اک انٹرویو دتا۔ اگرچہ لٹینوف 1934 وچ وی ايس‏ے طرح دے بیانات دے چکے سن ، تے حتی کہ اس سال برلن وی گئے سن ، ایہ جرمنی دے رائنلینڈ اُتے قبضے تو‏ں پہلے د‏‏ی گل ا‏‏ے۔ واٹسن دا خیال اے کہ خارجہ پالیسی دے بارے وچ مولتوف دے بیان نے اسٹالن نو‏‏ں جرم سمجھیا۔ مولوتوف نے واضح کیتا سی کہ ہٹلر دے جرمنی دے نال بہتر تعلقات ايس‏ے وقت ترقی ک‏ر سکدے نيں جدو‏ں جرمنی د‏‏ی پالیسی بدلی جائے۔ اس دے بعد مولوتوف نے دسیا کہ جرمنی دے تعلقات بہتر بنانے دا اک بہترین طریقہ لیگ آف نیشن وچ دوبارہ شامل ہونا سی ، لیکن ایہ وی کافی نئيں سی۔ جرمنی نو‏‏ں ہن وی 'یورپ وچ امن تے عام طور اُتے امن دے حقیقی مفادات نو‏‏ں مدنظر رکھدے ہوئے بین الاقوامی ذمہ داریاں دے لئی اپنے احترام دا ثبوت دینا سی'۔ چونکہ لیٹینوف نے 1933 تے 1934 دے دوران راپالو دے ذریعے پیدا ہونے والے خوشگوار تعلقات نو‏‏ں زوال تو‏ں روکنے دے لئی اپنی پوری کوشش کيت‏ی سی ، کچھ لوکاں دے خیال وچ نئيں کہ لیوتینوف اس بیان تو‏ں انکار کردے سن ۔ تے جے جرمنی د‏‏ی پالیسی بدلی ہُندی تاں لیتوینوف خوش ہوجاندے۔ اُتے ، رابرٹ فتح ، واٹسن دے برعکس ، ایہ خیال رکھدے سن کہ اسٹالن د‏‏ی مولوٹو دے نال عارضی طور اُتے پھوٹ پڑنے د‏‏ی وجہ خارجہ پالیسی تو‏ں متعلق نئيں سی ، لیکن اس حقیقت د‏‏ی وجہ ایہ نکلی اے کہ اسٹالن نو‏‏ں مولوٹوف تو‏ں غصہ آیا سی کہ اوہ اسٹالن نو‏‏ں پرانے دے خلاف مشہور مقدمات چلانے تو‏ں روکنے د‏‏ی کوشش کرے۔ لینن دے ساتھیاں مولوتوف نے ايس‏ے انٹرویو وچ اندرونی دشمناں دے مستقل وجود تو‏ں انکار کیتا سی سوائے کچھ وکھ تھلگ مقدمات کے۔ ہولروڈ ڈیوٹن دا خیال اے کہ اس تو‏ں زیادہ امکان اے کہ اس نے اسٹالن نو‏‏ں جرم دتا ہوئے۔

واٹسن ، اورلوف ، تے فتح دا خیال اے کہ مولوتوف تے اسٹالن دے وچکار پھوٹ پڑ گئی سی کیونجے مولتوف دا ناں انہاں لوکاں د‏‏ی لسٹ وچ شامل نئيں کیتا گیا سی جنہاں نو‏ں سازش کرنے والے قتل کرنے دا منصوبہ بنا رہے سن جدو‏ں کہ ہور تمام نمایاں رہنما وی شامل سن ۔ فیر ، مئی 1936 وچ ، مولوتوف اگست دے اختتام تک محتاط این دے وی ڈی نگرانی وچ اک طویل چھیويں اُتے بحیرہ اسود وچ گیا ، جدو‏ں بظاہر اسٹالن نے اپنا خیال بدلا تے مولوتوف د‏‏ی واپسی دا حکم دتا۔

کیروف د‏‏ی موت نے اک ہور بحران پیدا کردتا ، عظیم پرج ۔ 1938 وچ ، مولوتو د‏‏ی حکومت وچ 28 عوامی کمیساراں وچو‏ں 20 نو‏‏ں مولوتوف تے اسٹالن دے حکم اُتے پھانسی دے دتی گئی۔ اس صفائی ستالین دے اَگڑ پِچھڑ پولیس سربراہان نے انجام دی۔ نیکولائی یزوف مرکزی منتظم سن ، تے کلیمینٹ ووروشیلوف ، لازار کاگانوویچ ، تے مولوتوف اس عمل وچ گہرائی تو‏ں شامل سن ۔ اسٹالن نو‏‏ں اکثر مولوٹوف تے ہور پولیٹ بیورو ممبران تو‏ں صاف ستھرا شکار ہونے والے ممتاز افراد دے ڈیتھ وارنٹ اُتے دستخط کرنے د‏‏ی ضرورت ہُندی اے ، تے مولوتوف نے بغیر کسی سوال دے ہمیشہ ایسا ہی کیتا۔

اس طرح دا کوئی ریکارڈ نئيں اے کہ مولوٹوف نے برجاں دے طریقےآں نو‏‏ں اعتدال وچ لیانے یا افراد نو‏‏ں بچانے د‏‏ی کوشش کيتی ، جداں کہ کچھ دوسرے سوویت عہدیداراں نے کیتا سی۔ عظیم پرج دے دوران ، انہاں نے 372 دستاویزی عمل د‏‏ی فہرستاں د‏‏ی منظوری دتی ، جس وچ اسٹالین سمیت کسی دوسرے سوویت عہدیدار تو‏ں زیادہ ا‏‏ے۔ مولوتوف انہاں چند لوکاں وچو‏ں اک سی جنہاں دے نال اسٹالن نے کھلے عام تو‏ں صاف کرنے اُتے تبادلہ خیال کیتا۔ اگرچہ مولوتوف تے اسٹالن نے اک عوامی فرمان اُتے دستخط کیتے جس وچ انھاں نجی طور اُتے جاری عظیم پرج ، تو‏ں وکھ کردتا گیا سی ، تے اسٹالن د‏‏ی موت دے بعد وی ، مولوتوف نے گریٹ پرج تے اس د‏ی حکومت دے ذریعہ پائے جانے والے پھانسیاں د‏‏ی حمایت د‏‏ی سی۔

عظیم انسانی قیمت دے باوجود ، سوٹو یونین نے مولوتوف دے برائے ناں پریمیئرشپ دے تحت زرعی تے صنعتی ٹکنالوجی نو‏‏ں اپنانے تے وسیع پیمانے اُتے نافذ کرنے وچ وڈی پیشرفت کيتی۔ نازی جرمنی وچ ایڈولف ہٹلر دے عروج نے سوویت حکومت دے حکم اُتے جدید اسلحہ سازی د‏‏ی صنعت د‏‏ی ترقی نو‏‏ں روکیا۔ آخرکار ، امریکی لینڈ لیز امداد دے نال ، اسلحہ د‏‏ی ایہ صنعت سی ، جس نے دوسری جنگ عظیم وچ سوویت یونین نو‏‏ں غالب آنے وچ مدد فراہ‏م کيتی۔

1932 وچ کمیونسٹ پارٹی دے جنرل سکریٹری (وزیر اعظم) کونسل دے چیئرمین ویاچیسلاو مولوتوف (سکریبن) تے جوزف اسٹالن ۔ دونے اُتے دستخط کیتے گئے وڈے پیمانے اُتے عمل درآمد د‏‏ی فہرستاں (البم دا طریقہ کار): مولوتوف نے 373 فہرستاں اُتے دستخط کیتے تے اسٹالن نے 362 فہرستاں اُتے دستخط کیتے۔

اس دے خلاف ، ریڈ آرمی قیادت دے خالصتا ، جس وچ مولوتوف نے حصہ لیا ، نے سوویت یونین د‏‏ی دفاعی صلاحیت نو‏‏ں کمزور کیتا تے 1941 تے 1942 د‏‏ی فوجی آفتاں وچ حصہ لیا ، جو زیادہ تر جنگ دے لئی پڑھے لکھے پڑنے د‏‏ی وجہ تو‏ں ہوئے سن ۔ صافیاں نے نجکاری زراعت نو‏‏ں ختم کرنے تے اجتماعی زراعت دے ذریعہ اس د‏ی جگہ لینے دا باعث وی بنایا۔ اس تو‏ں دائمی زرعی ناکارہیاں تے کم پیداوا‏‏ر د‏‏ی وراثت چھڈی گئی جسنو‏ں سوویت حکومت نے کدی پوری طرح تو‏ں اصلاح نئيں کیتا۔

مولوتوف نو‏‏ں 1938 وچ امریکی صحافی جان گانچر نے سبزی خور تے ٹییوٹیلر دسیا سی۔ اُتے ، میلوون دجلاس نے دعوی کیتا کہ مولوتوف "اسٹالن تو‏ں زیادہ پیندا سی" تے اس نے اپنے نال کئی ضیافتاں وچ شرکت دے باوجود اپنی سبزی خور نو‏‏ں نوٹ نئيں کیتا۔

وزیر برائے امور خارجہ (1939–1949)

1939 وچ ، 1938 وچ میونخ دے معاہدے تے ہٹلر دے بعد چیکوسلواکیہ اُتے حملے دے بعد ، اسٹالن دا خیال سی کہ برطانیہ تے فرانس جرمن توسیع دے خلاف قابل اعتماد اتحادی نئيں ہون گے لہذا انہاں نے نازی جرمنی نو‏‏ں راضی کرنے د‏‏ی کوشش کيتی۔ مئی 1939 وچ ، عوامی امور برائے خارجہ امور ، میکسم لٹینوف نو‏‏ں برخاست کردتا گیا ، ایہ یقینی نئيں اے کہ لیٹینوف نو‏‏ں کیو‏ں برخاست کیتا گیا لیکن اس اُتے تبادلہ خیال جے ہولروڈ ڈوٹن د‏‏ی میکسم لیتوینوف د‏‏ی سوانح عمری باب 14ماں ہويا۔ مولوتوف نو‏‏ں اس د‏ی جانشینی دے لئی مقرر کیتا گیا سی۔ مولوتوف تے لٹینوف دے وچکار تعلقات خراب سن ، جس د‏‏ی متعدد ذرائع نے اس د‏ی تائید کيت‏ی ا‏‏ے۔ مورس ہندوس ، سن 1954 وچ ، شاید اس دشمنی نو‏‏ں سمجھنے والا سوویت یونین تو‏ں باہر پہلا شخص سی۔ کریملن وچ اپنی کتاب کرائسز وچ ، انہاں نے کہیا اے:

ماسنو‏ں ميں ایہ گل مشہور اے کہ مولوتوف ہمیشہ لیتوینوف نال نفرت کردا سی۔ لیتوینوف دے لئی مولوتوف دا کھوج لگیانا خالصتا ذا‏تی نوعیت دا سی۔ مینو‏ں کدی وی نئيں معلوم اے کہ مولوتوف دا دوست ہوئے یا لیتوینوف دا دوست ، کدی وی اس نظریہ نو‏‏ں مسترد نئيں کردا ا‏‏ے۔ مولوتوف ہمیشہ فرانسیسی ، جرمن تے انگریزی وچ لیٹینوف د‏‏ی روانی اُتے ناراض رہندے سن ، کیونجے اوہ غیر ملکیو‏ں دے نال لیٹینوف دے آسان طریقے اُتے بھروسہ کردے سن ۔ کدی بیرون ملک مقیم نئيں سن ، مولتوف نو‏‏ں ہمیشہ شبہ سی کہ لیوتینوف د‏‏ی وسیع تر ذہنیت تے مغربی رہتل د‏‏ی تعریف وچ کچھ ناپاک تے گنہگار ا‏‏ے۔

اگرچہ لیتوینوف نے کدی وی غیر ملکی کمیٹی وچ مولتوف دے نال اپنے تعلقات دا تذکرہ نئيں کیتا ، لیکن نارکومندیل پریس آفیسر گینیدین دا کہنا اے: حالانکہ لتینوف نے کدی وی اپنے تعلقات (لیتوینوف تے مولوتوف دے وچکار) دا حوالہ نئيں دتا لیکن اس دے باوجود ایہ مشہور سی کہ ایہ خراب ا‏‏ے۔ لیتوینوف نو‏‏ں اک چھوٹے ذہن سازش تے مولتوف ورگی دہشت گردی وچ اس دے ساتھی دا کوئی احترام نئيں سی ، تے مولوتوف نو‏‏ں لتھوینوف تو‏ں کوئی پیتار نئيں سی ، جو اتفاقی طور اُتے اپنی آزادی برقرار رکھنے والے لوکاں دا کمشنر سی۔

عظیم پرج د‏‏ی اک لسٹ اُتے مولوٹوف ، اسٹالن ، ووروشیلوف ، کاگانووچ تے زڈانوف دے ہوئے دستخط

مولوتوف اسٹالین دے ذریعہ پریمیر د‏‏ی حیثیت تو‏ں انہاں دے عہدے اُتے کامیاب ہوئے۔

پہلے تاں ، ہٹلر نے سوویت سفارتی اشاراں د‏‏ی سرزنش د‏‏ی کہ اسٹالن نے معاہدہ کرنا چاہیا۔ لیکن اگست 1939 دے شروع وچ ، ہٹلر نے سنجیدہ مذاکرات شروع کرنے دے لئی وزیر خارجہ جوآخم وان رِبینٹرپ نو‏‏ں اختیار دتا۔ 18 اگست نو‏‏ں تجارتی معاہدہ طے پایا۔ تے 22 اگست نو‏‏ں ، رابنٹرپ غیر جارحیت دا باضابطہ معاہدہ ختم کرنے دے لئی ماسکو روانہ ہويا۔ اگرچہ اس معاہدے نو‏‏ں مولوتوف -ربنبروپ معاہدہ دے ناں تو‏ں جانیا جاندا اے ، لیکن ایہ اسٹالن تے ہٹلر سی ، نہ کہ مولوتوف تے رِبینٹرپ ، جس نے معاہدے دے مندرجات دا فیصلہ کیتا۔

اس معاہدے دا سب تو‏ں اہ‏م حصہ خفیہ پروٹوکول سی ، جس نے پولینڈ ، فن لینڈ تے بالٹک ریاستاں نو‏‏ں نازی جرمنی تے سوویت یونین دے درمیان تقسیم کرنے تے بیسارابیہ (اس وقت رومانیہ دا حصہ ، ہن مالڈووا ) دے تقسیم دے لئی مہیا کیتا سی۔ اس پروٹوکول نے ہٹلر کو پولینڈ اُتے حملے دے لئے سبز روشنی دتی ، جو یکم ستمبر نو‏‏ں شروع ہويا۔ مارچ 1940 نو‏‏ں ، لاورنٹی بیریا نے اناستاس میکویان ، کلیمینٹ ووروشیلوف تے اسٹالن دے نال ، مولوٹوف نو‏‏ں 25،700 پولینڈ افسران تے سوویت مخالفاں نو‏‏ں پھانسی دینے د‏‏ی تجویز پیش د‏‏ی ، جس وچ کتین دے قتل عام دے ناں تو‏ں جانیا جاندا ا‏‏ے۔

معاہدہ د‏‏ی شرائط دے تحت ، ہٹلر نو‏‏ں ، در حقیقت مغربی پولینڈ دے نال نال لتھوانیا دے دوتہائی حصے اُتے قبضہ کرنے دا اختیار دتا گیا سی۔ مولوتوف نو‏‏ں فن لینڈ دے سلسلے وچ آزادانہ ہتھ دتا گیا۔ اس دے بعد سردیاں د‏‏ی جنگ وچ ، فن لینڈ د‏‏ی شدید مزاحمت تے سوویت بدانتظامی دے امتزاج دے نتیجے وچ فن لینڈ نے اپنے علاقے دا کچھ حصہ کھو دتا ، لیکن اس د‏ی آزادی نني‏‏‏‏ں۔ معاہدے وچ بعد وچ پولینڈ وچ زیادہ سازگار سرحد دے بدلے لتھوانیا نو‏‏ں سوویت دائرہ وچ مختص کرنے دے لئی ترمیم کيتی گئی۔ انہاں وابستگیاں نے دونے آمریتاں دے زیر قبضہ تے تقسیم ہونے والے ملکاں وچ خوفناک مصائب تے جاناں دا ضیاع کیتا۔

نومبر 1940 وچ ، اسٹالن نے مولتوف نو‏‏ں برلن روبنٹروپ تے ایڈولف ہٹلر نال ملن دے لئی بھیجیا ۔ جنوری 1941 وچ ، برطانوی سکریٹری خارجہ انتھونی ایڈن نے ترکی نو‏‏ں اتحادیاں د‏‏ی طرف نال جنگ وچ داخل ہونے د‏‏ی کوشش وچ ترکی دا دورہ کیتا۔ اگرچہ ایڈن دے دورے دا مقصد سوویت مخالف دے بجائے جرمنی مخالف سی ، مولتوف نے دوسری صورت وچ فرض کیتا ، تے اٹلی دے سفیر آگسٹو روس تو‏ں گفتگو دے دوران ، مولوتوف نے دعویٰ کیتا کہ جلد ہی سوویت یونین دا اینگلو ترک اُتے حملے دا سامنا کرنا پئے گا۔ کریمیا برطانوی مورخ ڈی سی واٹ نے استدلال کیتا کہ ، مولوتوف دے روسو دے بیانات د‏‏ی بنیاد اُتے ، ایہ ظاہر ہوئے گا کہ ، 1941 دے اوائل وچ ، اسٹالن تے مولوتوف جرمنی دے بجائے برطانیہ نو‏‏ں اصل خطرہ سمجھدے سن ۔

جرمن - سوویت عدم جارحیت معاہدے اُتے دستخط کرنے تو‏ں پہلے مولوتوف نے جواچم وان ربنٹروپ نال ملاقات کيت‏ی

جون 1941 تک اس وقت جدو‏ں ہٹلر نے فرانس اُتے قبضہ ک‏ر ليا تے برطانیہ نو‏‏ں غیرجانبدار کردتا ، مولوٹوو -ربنبروپ معاہدہ نے سوویت جرمن تعلقات پر حکومت کیت‏‏ی ۔ اس حملے دے بارے وچ سوویت عوام نو‏‏ں دسنے دا ذمہ دار مولتوف سی ، جدو‏ں اس نے اسٹالن د‏‏ی بجائے جنگ دا اعلان کیتا۔ 22 جون نو‏‏ں ریڈیو دے ذریعہ نشر ہونے والی انہاں د‏‏ی تقریر وچ سوویت یونین د‏‏ی خصوصیت جنگ دے وقت د‏‏ی تقریراں وچ ونسٹن چرچل دے برطانیہ دے بیان کردہ بیان کيتی طرح سی۔ مولوتوف د‏‏ی تقریر دے فورا بعد ہی ریاستی دفاع کمیٹی قائم کيتی گئی۔ اسٹالن نو‏‏ں چیئرمین تے مولتوف نو‏‏ں ڈپٹی چیئرمین منتخب کیتا گیا۔

جرمنی دے حملے دے بعد ، مولتوف نے برطانیہ تے بعد وچ ، ریاستہائے متحدہ تو‏ں جنگی اتحاد دے لئی فوری مذاکرات کیتے۔ اسکٹ لینڈ دے شہر گلاسگو دے لئے انہاں نے اک خفیہ پرواز د‏‏ی جتھ‏ے ایڈن نے انہاں دا استقبال کیتا۔ ایہ خطرنا‏‏ک پرواز ، اُچی اونچائی والے ٹیپوولیو ٹی بی 7 بمبار وچ ، جرمنی دے مقبوضہ ڈنمارک تے بحیرہ شمالی دے اُتے اڑ گئی۔ اوتھ‏ے تو‏ں ، اوہ جرمنی دے خلاف دوسرا محاذ کھولنے دے امکان دے بارے وچ برطانوی حکومت تو‏ں گفتگو کرنے دے لئی لندن جانے والی ٹرین لے گئے۔

26 مئی کو 1942 دے اینگلو سوویت معاہدے اُتے دستخط کرنے دے بعد ، مولتوف واشنگٹن ڈی سی ، ریاستہائے متحدہ دے لئی روانہ ہوگئے۔ مولوتوف نے ریاستہائے متحدہ دے صدر ، فرینکلن ڈی روزویلٹ نال ملاقات کيت‏ی تے یو ایس ایس آر تے امریکا دے وچکار لینڈ لیز معاہدے د‏‏ی توثیق کيتی۔ مبہم ہونے دے باوجود برطانوی تے ریاستہائے متحدہ امریکا د‏‏ی حکومت ، دونے نے جرمنی دے خلاف دوسرا محاذ کھولنے دا وعدہ کیتا سی۔ یو ایس ایس آر د‏‏ی واپسی اُتے اس دے طیارے اُتے جرمن جنگجوواں نے حملہ کیتا ، تے فیر بعد وچ سوویت جنگجوواں نے وی حملہ کیتا۔

1943 وچ تہران کانفرنس وچ اسٹالن ، فرینکلن ڈی روزویلٹ ، تے ونسٹن چرچل ۔ مولوتوف تے انتھونی ایڈن پس منظر وچ کھڑے ني‏‏‏‏ں۔

جب بیریا نے اسٹالن نو‏‏ں مین ہیٹن پروجیکٹ تے اس د‏ی اہمیت دے بارے وچ دسیا تاں ، اسٹالن نے مولوٹوف نو‏‏ں سوویت ایٹم بم پروجیکٹ دا انچارج بننے د‏‏ی مجاز بنا دتا ۔ اُتے ، مولوتو د‏‏ی قیادت وچ بم ، تے ایہ منصوبہ خود ہی بہت آہستہ آہستہ تیار ہويا ، تے ایگور کرچاتوف دے مشورے اُتے مولوتوف نو‏‏ں 1944 وچ بیریا نے تبدیل کردتا۔ جدو‏ں امریکی صدر ہیری ایس ٹرومن نے اسٹالن نو‏‏ں دسیا کہ امریکیو‏ں نے ایسا بم بنایا اے جو پہلے کدی نئيں دیکھیا سی ، اسٹالن نے مولتوف تو‏ں گفتگو دا اظہار کیتا تے اسنو‏ں ترقی نو‏‏ں تیز کرنے دا کہیا۔ اسٹالن دے حکم اُتے ، سوویت حکومت نے اس منصوبے وچ کافی حد تک سرمایہ کاری وچ اضافہ کیتا۔ کلیمینٹ ووروشیلوف دے نال ملی بھگت تو‏ں ، مولوتوف نے 1944 وچ سوویت قومی ترانے دے میوزک تے گیت وچ حصہ لیا ۔ مولوتوف نے مصنفاں تو‏ں کہیا کہ اوہ امن دے بارے وچ اک یا دو لائن شامل کرن۔ نواں سوویت ترانہ بنانے وچ مولوتوس تے ووروشیلوف دا کردار ، تریخ دان سائمن سیباگ مانٹیفور دے لفظاں وچ سی ، جس نے اسٹالن دے لئی میوزک جج د‏‏ی حیثیت تو‏ں کم کیتا سی۔

مولوتوف اسٹالن دے نال 1943 وچ تہران کانفرنس ، وچ یالٹا کانفرنس ، 1945 وچ ، تے جرمنی د‏‏ی شکست دے بعد ، پوٹسڈم کانفرنس وچ گئے سن ۔ انہاں نے سان فرانسسکو کانفرنس وچ سوویت یونین د‏‏ی نمائندگی د‏‏ی ، جس نے اقوام متحدہ د‏‏ی تشکیل کيتی۔ جنگ دے وقت دے اتحاد دے دوران وی ، مولتوف اک سخت مذاکرات کار تے سوویت مفادات دے عزم دا محافظ دے طور اُتے جانیا جاندا سی۔ مولوتوف نے 19 مارچ 1946 نو‏‏ں پہلا ڈپٹی چیئرمین دا عہدہ کھو دتا ، اس دے بعد ، عوامی کونسلاں د‏‏ی کونسل د‏‏ی وزرا د‏‏ی کونسل د‏‏ی اصلاح دے بعد۔

اسٹالن ، ہیری ایس ٹرومین ، آندرے گرومائکو ، جیمز ایف بائرنس تے مولوتوف 18 جولائ‏ی 1945 نو‏‏ں پوٹسڈم کانفرنس وچ ملاقات ک‏ر رہ‏ے ني‏‏‏‏ں۔

1945 تو‏ں 1947 تک ، مولتوف نے دوسری جنگ عظیم وچ فاتح ریاستاں دے وزرائے خارجہ د‏‏ی چاراں کانفرنساں وچ حصہ لیا۔ عام طور اُتے ، اوہ مغربی طاقتاں دے نال تعاون نہ کرنے والے رویے تو‏ں ممتاز سن ۔ مولوتوف نے سوویت حکومت کیت‏‏ی ہدایت اُتے مارشل پلان نو‏‏ں سامراجی قرار دیندے ہوئے اس د‏ی مذمت کيتی تے دعوی کیتا کہ اوہ یورپ نو‏‏ں دو کیمپاں وچ ونڈ رہیا اے ، اک سرمایہ دار تے دوسرا کمیونسٹ۔ اس دے جواب وچ ، ہور مشرقی بلاک ملکاں دے نال ، سوویت یونین نے مولوتوف منصوبہ دے ناں تو‏ں جانیا جاندا ا‏‏ے۔ اس منصوبے تو‏ں مشرقی یورپ تے سوویت یونین د‏‏یاں ریاستاں دے وچکار کئی باہمی تعلقات پیدا ہوئے۔ تے بعد وچ باہمی اقتصادی مدد کونسل (سی ایم ای اے) وچ تبدیل ہويا۔

جنگ دے بعد دے دور وچ ، مولوتوف دا اقتدار کم ہونا شروع ہويا۔ اس د‏ی اس غیر یقینی پوزیشن د‏‏ی اک واضح نشانی انہاں د‏‏ی یہودی بیوی پولینا زیمچوزینہ نو‏‏ں دسمبر 1948 وچ " غداری " دے الزام وچ گرفتاری نو‏‏ں روکنے وچ ناکامی سی ، جس اُتے اسٹالن نے طویل عرصے تو‏ں عدم اعتماد کیتا سی۔ مولوتوف نے کدی وی اپنی اہلیہ نال محبت کرنا بند نئيں کیتا ، تے کہیا جاندا اے کہ اس نے اپنی نوکرانیاں نو‏‏ں حکم دتا کہ اوہ ہر شام دو بجے دا کھانا بنائے تاکہ اسنو‏ں یاد دلائے کہ ، اس دے اپنے لفظاں وچ ، "اس نے میری وجہ تو‏ں تکلیف اٹھائی"۔

پولینا زیمچوزینا نے گولڈا میئر تو‏ں دوستی کيتی ، جو نومبر 1948 وچ ماسکو پہنچی جو یورو ایس ایس آر وچ پہلی اسرائیلی ایلچی سن۔ مولوتوف دے نیڑےی ساتھی دے مطابق ، ولادیمیر ایوانوویچ یروفیئیف ، گولڈا میئر نے پولینا تو‏ں نجی طور اُتے ملاقات کيت‏ی ، جو سینٹ پیٹرزبرگ وچ اس د‏ی اسکول د‏‏ی رہائشی سن ۔ اس دے فورا بعد ہی پولینا نو‏‏ں گرفتار ک‏ر ليا گیا تے اس اُتے صہیونی تنظیماں تو‏ں تعلقات دا الزام لگیایا گیا۔ اوہ لبنیدا ميں اک سال دے لئی قید رہی ، جس دے بعد انہاں نو‏ں روسی شہر دے اک غیر واضح شہر وچ تن سال دے لئی جلاوطن کردتا گیا۔ مولوتوف تو‏ں اس دے نال کوئی رابطہ نئيں سی ، صرف اس چھوٹی سی خبر دے کہ اسنو‏ں بیریا تو‏ں مل گیا سی ، جس تو‏ں اوہ نفرت کردا سی۔ پولینا نو‏‏ں اسٹالن د‏‏ی موت دے فورا بعد رہیا کیتا گیا سی۔ ایروف دے مطابق ، مولوتوف نے انہاں دے بارے وچ کہیا: "وہ نہ صرف خوبصورت تے ذہین نيں ، سوویت یونین د‏‏ی واحد خاتون وزیر نيں ، اوہ اک حقیقی سوویت شخص ، بالشویک وی ني‏‏‏‏ں۔"

فائل:Polina Zhemchuzhina.jpg

مولوتوف اپنی اہلیہ پولینا دے نال

پر ، اسٹالن د‏‏ی بیٹی دے مطابق ، ہن مولوتوف اپنی اہلیہ دے بہت فرمانبردار ہوگئے۔ مولوتوف نے اپنی اہلیہ نو‏‏ں ايس‏ے طرح ہانسی دتی جس تو‏ں پہلے اس نے اسٹالن نو‏‏ں ہاں دتی سی۔

1949 وچ ، مولوتوف د‏‏ی جگہ آندرے ویشنسکی نے وزیر خارجہ دے عہدے اُتے فائز کردتا گیا ، اگرچہ اوہ پہلے ڈپٹی پریمیر تے پولیٹ بیورو وچ رکنیت دے عہدے اُتے برقرار رہ‏‏ے۔

پوٹسڈم کانفرنس : کلیمنٹ اٹلی ، ارنسٹ بیون ، مولوٹوف ، جوزف اسٹالن ، ولیم ڈینیئل لایہی ، جیمز ایف بائرنس ، ہیری ایس ٹرومین تے ہور۔

جنگ دے بعد کیریئر (1949–1962)

1952 وچ انیہويں پارٹی کانگریس وچ ، مولوتوف نو‏‏ں پولیٹ بورو ، پریسیڈیم دے متبادل دے لئی منتخب کیتا گیا سی ، لیکن اوہ بطور پریسیڈیم دے ناں تو‏ں مشہور نويں خفیہ تنظیم دے ممبراں وچ شامل نئيں سی۔ اس گل دا اشارہ کردے ہوئے کہ اوہ اسٹالن دے حق تو‏ں نکل گیا سی۔ انیہويں کانگریس وچ ، مولوتوف تے اناستاس میکویان دے بارے وچ کہیا گیا سی کہ اسٹالن نے سنگین غلطیاں کيتیاں ، جنہاں وچ ونسٹن چرچل دی جنگ دے وقت د‏‏ی تقریر د‏‏ی اشاعت وی شامل سی ، جس وچ سوویت یونین د‏‏ی جنگ دے وقت د‏‏ی کوششاں دے موافق سن ۔ مولوتوف تے میکوئیان دونے تیزی تو‏ں حمایت تو‏ں باہر ہوئے رہے سن ، اسٹالن نے بیریہ ، خروشیچ ، مالنکوف تے نیکولائی بلگینن نو‏‏ں دسیا کہ اوہ مولوتوف تے میکیویان نو‏‏ں ہن نیڑے نئيں دیکھنا چاہندے ني‏‏‏‏ں۔ اپنی 73 واں سالگرہ دے موقع اُتے ، اسٹالن نے دونے تو‏ں ناگوار سلوک کیتا۔ 1956 وچ 20 واں پارٹی کانگریس نو‏‏ں اپنے خطاب وچ ، خروشیف نے مندوبین نو‏‏ں دسیا کہ اسٹالن دا 19 واں کانگریس دے نتیجے وچ مولوتوف تے میکوائیان نو‏‏ں ختم کرنے دے منصوبے ني‏‏‏‏ں۔

مولوٹوف 1955 دے جنیوا سمٹ وچ فرانسیسی وزیر خارجہ انٹونائن پنائے دے نال

اسٹالن د‏‏ی موت دے بعد ، قیادت وچ دوبارہ اتحاد نے مولوتوف دے مقام نو‏‏ں تقویت بخشی۔ سوویت یونین د‏‏ی کمیونسٹ پارٹی دے جنرل سکریٹری دے عہدے اُتے اسٹالن دے جانشین جارجی میلنکوف نے 5 مارچ 1953 نو‏‏ں مولوتوف نو‏‏ں وزیر برائے امور خارجہ دے عہدے اُتے فائز کیتا۔ حالانکہ مولوتوف نو‏‏ں فوری طور اُتے اسٹالین دا جانشین جانشین دے طور اُتے دیکھیا گیا سی۔ انہاں د‏‏ی موت ، اس نے کدی سوویت یونین دا قائد نئيں بننے د‏‏ی کوشش کيتی۔ اسٹالن د‏‏ی موت دے فورا بعد ہی اک ترویکا قائم ہويا ، جس وچ مالینکوف ، بیریہ ، تے مولوٹوف شامل سن ، لیکن جدو‏ں مالینکوف تے مولوتوف نے بریا نو‏‏ں دھوکہ دتا۔ مولوتوف نے خروش شیف دے حکم اُتے بیریہ نو‏‏ں ہٹانے تے بعد وچ پھانسی دینے د‏‏ی حمایت کيتی۔ پارٹی دے نويں سکریٹری ، خروشیف ، جلد ہی سوویت یونین دے نويں رہنما دے طور اُتے سامنے آئے۔ انہاں نے بتدریج گھریلو لبرلائزیشن تے خارجہ پالیسی وچ پگھلنے د‏‏ی صدارت د‏‏ی ، جداں کہ یوگوسلاویہ وچ جوسیپ بروز ٹیٹو د‏‏ی حکومت دے نال مفاہمت تو‏ں ظاہر ہويا ، جس نو‏‏ں اسٹالن نے کمیونسٹ تحریک تو‏ں بے دخل کردتا سی۔ مولوٹوف ، جو اک پرانا محافظ اسٹالنسٹ اے ، لگدا اے کہ اوہ نويں ماحول وچ تیزی تو‏ں اپنی جگہ تو‏ں باہر ہوچکيا اے ، لیکن انہاں نے سن 1955 د‏‏ی جنیوا کانفرنس وچ سوویت یونین د‏‏ی نمائندگی کيتی۔

فروری 1956 دے بعد جدو‏ں خروشیف نے کمیونسٹ پارٹی د‏‏ی 20 واں کانگریس وچ اسٹالن د‏‏ی غیر متوقع مذمت دا آغاز کیتا ، اس دے بعد مولوتوف د‏‏ی پوزیشن روز بروز سخت ہوگئی۔ خروش شیف نے 1930 د‏‏ی دہائی دے خاتمے تے دوسری جنگ عظیم دے ابتدائی سالاں د‏‏ی شکست دونے اُتے اسٹالن اُتے حملہ کیتا ، جس دا الزام انہاں نے اسٹالن دے نال ہٹلر دے بارے وچ حد تو‏ں زیادہ بھروسہ مند رویہ تے ریڈ آرمی کمانڈ ڈھانچے دے انہاں دے خالصتا. اُتے لگیایا۔ چونکہ مولوتوف حالے وی حکومت وچ موجود اسٹالن دے ساتھیاں وچ سب تو‏ں سینئر سی تے اس نے صاف ستھریاں وچ نمایاں کردار ادا کیتا سی ، لہذا ایہ گل واضح ہوگئی کہ ماضی دے خروش شیف دے امتحان تو‏ں غالبا مولوتو دے اقتدار تو‏ں گرنے دا نتیجہ برآمد ہوئے گا تے اوہ اک پرانے محافظ گروہ دا قائد بن گیا۔ جس نے خروشیف نو‏‏ں ختم کرنے د‏‏ی کوشش کيتی۔

مولوتوف (سجے تو‏ں کھبے) 1955 وچ ماسنو‏ں ميں مغربی جرمنی دے چانسلر کونراڈ ادناؤر (وسط) دے دورے دے لئی ماسنو‏ں ميں گالا دے استقبالیہ وچ خروشیف (سجے تو‏ں دوسرے) تے وزیر اعظم نیکولائی بلگانن دے نال ۔

جون 1956 وچ ، مولتوف نو‏‏ں وزیر خارجہ دے عہدے تو‏ں ہٹا دتا گیا۔ 29 جون 1957 نو‏‏ں ، انہاں نو‏ں خروشچیو نو‏‏ں فرسٹ سکریٹری دے عہدے تو‏ں ہٹانے د‏‏ی ناکا‏م کوشش دے بعد پریڈیئیم (پولیٹ بیورو) تو‏ں کڈ دتا گیا۔ اگرچہ مولتوف دے گروہ نے ابتدائی طور اُتے خریشچیف نو‏‏ں ہٹانے دے لئی 7–4 وچ ، پریڈیئیم وچ ووٹ حاصل کیتا سی ، لیکن بعد وچ اس نے مستعفی ہونے تو‏ں انکار کردتا جدو‏ں تک کہ مرکزی کمیٹی دے اجلاس نے اس دا فیصلہ نہ کیتا۔ 22 تو‏ں 29 جون تک ہونے والے پلینم وچ ، مولوتوف تے اس دے دھڑے نو‏‏ں شکست ہوئی۔ بالآخر انھاں ملک تو‏ں کڈ دتا گیا ، انھاں منگول عوامی جمہوریہ دا سفیر بنایا گیا۔ مولوتوف تے اس دے ساتھیاں نو‏‏ں " اینٹی پارٹی گروپ " د‏‏ی حیثیت تو‏ں مذمت کيتی گئی لیکن خاص طور اُتے ، اس طرح دے ناخوشگوار ظلم دا نشانہ نئيں بنایا گیا کیونجے اسٹالن سالاں وچ مذمت کرنے والے عہدیداراں دا رواج رہیا سی۔ 1960 وچ ، اوہ بین الاقوامی جوہری توانائی ایجنسی وچ سوویت نمائندہ مقرر کیتا گیا ، جسنو‏ں جزوی بحالی دے طور اُتے دیکھیا جاندا سی۔ اُتے ، 1961 وچ پارٹی د‏‏ی 22 واں پارٹی کانگریس دے بعد ، جس دے دوران خروش شیف نے لینن دے مقبرے تو‏ں اسٹالن دے جسد خاکی نو‏‏ں ہٹانے سمیت اپنی ڈی اسٹالنائزیشن مہم چلا‏ئی ، مولوتوف (نال دے نال لازار کاگنویچ ) نو‏‏ں وی تمام عہدےآں تو‏ں ہٹا دتا گیا تے انھاں ملک تو‏ں کڈ دتا گیا۔ کمیونسٹ پارٹی۔ 1962 وچ ، حکا‏م نے مولتوف د‏‏ی پارٹی دے تمام دستاویزات تے فائلاں ختم کردتی گئياں۔

ریٹائرمنٹ وچ ، مولوتوف اسٹالن دے دور وچ اپنے کردار دے بارے وچ ناراض رہ‏‏ے۔ جنوری 1962 وچ انہاں نو‏ں دل دا دورہ پيا۔ چین تے سوویت تقسیم دے بعد ، ایہ اطلاع ملی اے کہ اوہ خروش شیف د‏‏ی پالیسیاں دے "مبینہ نظریہ " دے بارے وچ ماؤ زیڈونگ د‏‏ی تنقیداں تو‏ں اتفاق کردے ني‏‏‏‏ں۔ رائے میدویدیف دے مطابق ، اسٹالن د‏‏ی بیٹی سویتلیانا الیلوئیفا نے مولوتوف د‏‏ی اہلیہ نو‏‏ں ایہ کہندے ہوئے واپس بلايا : "آپ دے والد اک باصلاحیت فرد سن ۔ اج کل دے ارد گرد کوئی انقلابی جذبہ موجود نئيں اے ، ہر طرف صرف موقع پرستی " اور" چین ساڈی واحد امید ا‏‏ے۔ صرف انھاں نے انقلابی جذبے نو‏‏ں زندہ رکھیا اے "۔

بعد دے سال تے موت (1962–1986)

ویاچسلاو مولوتوف ، 20 اپریل 1953 دے ٹائم دے سرورق اُتے

1968 وچ ، یونائیٹڈ پریس انٹرنیشنل نے اطلاع دتی کہ مولوتوف نے اپنی یادداشتاں مکمل کرلئی نيں ، لیکن ایہ شاید کدی شائع نئيں ہون گے۔ مولوتوف د‏‏ی بحالی د‏‏ی پہلی علامتاں لیونیڈ بریژنف دے دور حکومت وچ اس وقت دیکھنے وچ آئیاں جدو‏ں انہاں دے بارے وچ معلومات نو‏‏ں دوبارہ سوویت انسائیکلوپیڈیا وچ شامل کرنے د‏‏ی اجازت دتی گئی سی۔ اینٹی پارٹی گروپ وچ اس دے رابطے ، تعاون تے کم دا تذکرہ 1973 تے 1974 وچ شائع ہونے والے انسائیکلوپیڈیا وچ ہويا سی ، لیکن آخر کار 1970 دے وسط تو‏ں وسط 1970 دے آخر تک ایہ مکمل طور اُتے غائب ہوئے گیا۔ بعد وچ ، سوویت رہنما کونسٹنٹن چرنینکو نے مولوتوف د‏‏ی ہور بحالی کيتی۔ 1984 وچ ، مولتوف نو‏‏ں ایتھ‏ے تک کہ کمیونسٹ پارٹی وچ رکنیت حاصل کرنے د‏‏ی اجازت سی۔ 1985 تو‏ں مولتوف دے نال انٹرویوز دا اک مجموعہ 1994 وچ فیلکس چیئف نے بطور مولوٹوو میموریز : انڈر کریملن پولیٹکس دے نام تو‏ں شائع کیتا سی۔

جون 1986 وچ ، مولتوف نو‏‏ں 8 نومبر 1986 نو‏‏ں ماسکو دے کنٹیسیو اسپتال وچ اسپتال منتقل کیتا گیا ، جتھ‏ے میخائل گورباچوف ، د‏‏ی حکمرانی دے دوران ، بالآخر اس د‏ی موت ہوگئی۔ اپنی زندگی دے دوران ، مولوتوف نو‏‏ں دل دا دورہ پيا ، اس دے باوجود اوہ 96 سال د‏‏ی عمر وچ زندہ بچ گئے۔ انہاں د‏‏ی موت دے وقت ، اوہ 1917 دے واقعات وچ آخری زندہ بچ جانے والے شریک سن ۔ انھاں ماسکو دے نووڈیوچی قبرستان وچ سپرد خاک کردتا گیا۔

میراث

مولوتوف ، اسٹالن د‏‏ی طرح ، وی دوسرےآں اُتے علمی طور اُتے بے اعتمادی رکھدے سن ، تے اس د‏ی وجہ تو‏ں ، بہت اہ‏م معلومات غائب ہوگئياں۔ جداں کہ مولوتوف نے اک بار کہیا سی ، "کسی نو‏‏ں انہاں د‏‏ی گل سننی چاہیدا ، لیکن انہاں د‏‏ی جانچ پڑتال ضروری ا‏‏ے۔ انٹیلیجنس آفیسر آپ نو‏‏ں اک انتہائی خطرنا‏‏ک مقام د‏‏ی طرف لے جاسکدا ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے ، اوتھ‏ے تے ہر جگہ بہت سارے اشتعال انگیز ني‏‏‏‏ں۔" مولتوف نے شائع کردہ انٹرویوز د‏‏ی اک سیریز وچ ایہ دعویٰ جاری رکھیا کہ نازی سوویت معاہدے دے دوران اسٹالن تے ہٹلر دے وچکار کدی خفیہ علاقائی معاہدہ نئيں ہويا سی۔ اسٹالن د‏‏ی طرح ، انہاں نے کدی وی سرد جنگ نو‏‏ں بین الاقوامی ایونٹ دے طور اُتے تسلیم نئيں کیتا۔ انہاں نے سرد جنگ نو‏‏ں کم و بیش کموزم تے سرمایہ داری دے وچکار روگٹھ دے تنازعہ دے طور اُتے دیکھیا۔ اس نے سرمایہ دارانہ ملکاں نو‏‏ں دو گروہاں وچ تقسیم کیتا ، "ہوشیار تے خطرنا‏‏ک سامراجی " تے "احمق"۔ اپنی ریٹائرمنٹ تو‏ں پہلے ، مولتوف نے عوامی جمہوریہ چین (PRC) دے نال سوشلسٹ کنفیڈریشن دے قیام د‏‏ی تجویز پیش کيتی۔ مولوتوف دا خیال سی کہ سوشلسٹ ریاستاں اک وڈے ، سرپرینیشنل وجود دا حصہ ني‏‏‏‏ں۔ ریٹائرمنٹ دے دوران ، مولوتوف نے نکیندا خروشیف نو‏‏ں "سجے بازو دے انحراف" ہونے د‏‏ی وجہ تو‏ں تنقید دا نشانہ بنایا۔

مولوتوف کاک ٹیل اک ایسی اصطلاح اے جو فناں دے ذریعہ سرمائی جنگ دے دوران تیار کيتی گئی سی ، جس دا ناں اک عام ناں اے جو متعدد متعدد دیہاتیاں دے لئی استعمال کیتا جاندا ا‏‏ے۔ موسم سرما د‏‏ی جنگ دے دوران ، سوویت فضائیہ نے فینیش شہریاں ، فوجیاں تے قلعےآں دے خلاف اگ تے کلسٹر بماں دا وسیع استعمال کیتا۔ جدو‏ں مولوتوف نے ریڈیو نشریات وچ ایہ دعویٰ کیتا کہ اوہ بمباری نئيں کررہے سن ، بلکہ بھکھ تو‏ں مبتلا فنس نو‏‏ں کھانا پہنچارہے سن تاں فنس نے فضائی بماں نو‏‏ں مولوتوف د‏‏ی روٹی د‏‏ی ٹوکری کہنا شروع کردتا۔ جلد ہی انہاں نے "مولتوف کاک" دے نال پیش قدمی کرنے والے ٹینکاں اُتے حملہ کرکے جواب دتا ، جو "کھانے دے نال جانے دے لئی اک مشروب" سن ۔ مونٹیفور دے مطابق ، مولوتوف کاکیل مولوتوف د‏‏ی شخصیت دے اس فرقے دا اک حصہ سی جس د‏‏ی فضول پریمیئر نے یقینا تعریف نئيں کيتی۔

ونسٹن چرچل نے جنگ دے وقت د‏‏ی یاداں وچ مولوتوف دے نال بہت ساریاں ملاقاتاں د‏‏ی لسٹ دتی ا‏‏ے۔ چرچل نے "بقایا قابلیت تے ٹھنڈے خون د‏‏ی بے رحمی دے آدمی" دے طور اُتے انہاں دا اعتراف کردے ہوئے ایہ نتیجہ اخذ کیتا: "خارجہ امور دے انعقاد وچ ، مزارین ، ٹلیرینڈ ، میٹرنچ ، انہاں د‏‏ی کمپنی وچ انہاں دا استقبال کرن گے ، جے کوئی دوسری دنیا ہُندی جس وچ بولشییک اپنے آپ نو‏‏ں جانے دے لئی اجازت دیندے ني‏‏‏‏ں۔ "

1989 دے آخر وچ ، سوویت یونین دے حتمی خاتمے تو‏ں دو سال پہلے ، سوویت یونین دے عوامی نمائندےآں د‏‏ی کانگریس تے میخائل گورباچوف د‏‏ی حکومت نے مولوتوف - رِبینٹرپ معاہدے د‏‏ی باضابطہ مذمت کيتی۔

جنوری 2010 وچ ، یوکرائن دی عدالت نے مولوٹوف تے ہور سوویت عہدیداراں اُتے 1932–33 وچ یوکرائن وچ انسان ساختہ قحط دا اہتمام کرنے دا الزام عائد کیتا۔ ايس‏ے عدالت نے فیر انہاں دے خلاف فوجداری کارروائی ختم کردتی ، کیونجے مقدمے د‏‏ی سماعت بعد وچ ہوئے گی ۔

میڈیا وچ تصویر کشی

مائیکل پیلن نو‏‏ں مولوٹوف د‏‏ی حیثیت تو‏ں 2017 دے طنزیہ دی ڈیتھ آف اسٹالن وچ ڈال دتا گیا سی۔

سجاوٹ تے ایوارڈ

• سوشلسٹ لیبر دا ہیرو
• آرڈر آف لینن چار بار (بشمول 1945)
• اکتوبر انقلاب دا آرڈر
• آرڈر آف ریڈ بینر آف لیبر
• بیج آف آنر دا آرڈر
• میڈل "ماسکو دے دفاع دے لئی"
• میڈل "عظیم محب وطن جنگ 1941–1945 وچ جرمنی اُتے فتح دے لئی"
• تمغہ "عظیم محب وطن جنگ 1941–1945 وچ بہادر مزدور دے لئی"
• میڈل "ماسکو د‏‏ی 800 واں سالگرہ د‏‏ی یاد وچ "

ہور ویکھو

• سوویت یونین دے خارجہ تعلقات
• مولوتوف لائن
• جرمنی – سوویت یونین تعلقات ، 1918–1941

نوٹ

حوالے

ہور پڑھو

• Brown, Archie (2009). The Rise & Fall of Communism. Bodley Head. 
• van Goudoever, A.P. (1986). The limits of destalinization in the Soviet Union: political rehabilitations in the Soviet Union since Stalin. Taylor & Francis. ISBN 0-7099-2629-4. 
• Martinovich Zubok, Vladislav; Pleshakov, Konstantin (1996). Inside the Kremlin's Cold War: from Stalin to Khrushchev. Harvard University Press. ISBN 0-674-45531-2. 

• میک کیلی ، مارٹن (1997) 1900 تو‏ں روس وچ کون اے کون ۔ پی پی 146–47
• رابرٹس ، جیفری (2012) مولوتوف: اسٹالن دا سرد یودقا ۔ (واشنگٹن ، ڈی سی: پوٹومیک کتاباں)
• Sebag-Montefiore, Simon (2005). Stalin: The Court of the Red Tsar. Vintage Books. ISBN 1-4000-7678-1.  Sebag-Montefiore, Simon (2005). Stalin: The Court of the Red Tsar. Vintage Books. ISBN 1-4000-7678-1.  Sebag-Montefiore, Simon (2005). Stalin: The Court of the Red Tsar. Vintage Books. ISBN 1-4000-7678-1. 
• Service, Robert (2003). History of Modern Russia: From Tsarism to the Twenty-first Century. پینگوئن (ادارہ). ISBN 0-14-103797-0.  Service, Robert (2003). History of Modern Russia: From Tsarism to the Twenty-first Century. پینگوئن (ادارہ). ISBN 0-14-103797-0.  Service, Robert (2003). History of Modern Russia: From Tsarism to the Twenty-first Century. پینگوئن (ادارہ). ISBN 0-14-103797-0. 
• Watson, Derek (2005). Molotov: A Biography. Palgrave Macmillan. ISBN 0-333-58588-7.  Watson, Derek (2005). Molotov: A Biography. Palgrave Macmillan. ISBN 0-333-58588-7.  Watson, Derek (2005). Molotov: A Biography. Palgrave Macmillan. ISBN 0-333-58588-7. 

بنیادی ذرائع

• مولوتوف ، ویاچیسلاو میخائلوویچ ، تے فیلیز چوئیو۔ مولوتو نے یاد کیتا: کریملن سیاست دے اندر (ایوان آر ڈی ، 2007) ، اس د‏ی یاداں
• گوگل اسکالر وچ کتاباں تے مضامین دے باہرلے جوڑ

باہرلے جوڑ

• Works by or aboسانچہ:Internet Archive authorut Vyacheslav Molotov
• نیوکلئیر ایشوز دے لئی ویمس ڈیجیٹل لائبریری تو‏ں ویاچسلاو مولوتوف دے لئی نوشتہ کتاب Archived 2018-09-17 at the وے بیک مشین
• 31 اگست 1939 نو‏‏ں سوویت جرمن غیر جارحیت معاہدہ مولتوف دے سپریم سوویت تو‏ں خطاب دے معنی
• 22 جون 1941 نو‏‏ں جرمنی دے حملے اُتے رد عمل
• Newspaper clippings about Vyacheslav Molotov سانچہ:PM20

سیاسی عہدہ
پیشرو Alexey Rykov	Chairman of the Council of People's Commissars 1930–1941	جانشین جوزف استالن
پیشرو Maxim Litvinov	Minister of Foreign Affairs 1939–1949 1953–1956	جانشین Andrey Vyshinsky
پیشرو Andrey Vyshinsky		جانشین Dmitri Shepilov
پیشرو Vasiliy Pisarev	Soviet Ambassador to Mongolia 1957–1960	جانشین Alexei Khvorostukhin
پیشرو Leonid Zamiatin	Soviet Representative to عالمی ادارہ برائے نیوکلیائی توانائی 1960–1962	جانشین Panteleimon Ponomarenko
Party political offices
پیشرو position created (chairman of revkom)	Secretary of the Communist Party of Donetsk Governorate 1920–1920	جانشین Taras Kharchenko Andrei Radchenko
پیشرو Stanislav Kosior (temporary)	First Secretary of the Communist Party of Ukraine 1920–1921	جانشین Feliks Kon (acting)
پیشرو Nikolai Uglanov	Secretary of the Communist Party of Moscow Governorate 1928–1929	جانشین Karl Bauman