مارشل منصوبہ

مارشل منصوبہ (انگریزی: Marshall Plan) مغربی یورپ دے ملکاں د‏‏ی تعمیر نو تے انہاں د‏‏ی معاشی بنیاداں نو‏‏ں مضبوط تر خطوط اُتے از سر نو استوار کرنے دا امریکی منصوبہ سی، جس دا اصل مقصد دوسری جنگ عظیم دے بعد یورپ وچ اشتراکیت دے پھیلنے د‏‏ی راہ روکنا سی۔ اس منصوبے دا باضابطہ ناں یورپی بحالی منصوبہ (انگریزی: European Recovery Program) سی۔ ایہ منصوبہ امریکی وزیر خارجہ جارج مارشل تو‏ں موسوم سی تے دفتر خارجہ دے عہدیداران د‏‏ی تخلیق سی جنہاں وچ ولیم کلیٹن تے جارج ایف کینن دا کردار اہ‏م سی۔ جارج مارشل نے جون 1947ء وچ ہارورڈ یونیورسٹی تو‏ں اک خطاب دے دوران انتظامیہ د‏‏ی جانب تو‏ں یورپ د‏‏ی بحالی د‏‏ی خواہش دا اظہار کيت‏‏ا سی۔

امریکی وزیر خارجہ جارج مارشل

امدادی سامان اُتے لگایا جانے والا نشان

تعمیر نو دا ایہ منصوبہ 5 جون 1947ء نو‏‏ں یورپی ریاستاں دے نال اک اجلاس وچ تشکیل دتا گیا۔ سوویت اتحاد تے اس دے اتحادیاں دے لئی وی یکساں امداد پیش کيتی گئی لیکن انہاں تو‏ں ایہ امداد قبول کرنے تو‏ں انکار کر دتا۔ ایہ منصوبہ اپریل 1948ء وچ آغاز دے بعد 4 سال تک نافذ العمل رہیا۔ اس عرصے دے دوران یورپی اقتصادی تعاون د‏‏ی انجمن (انگریزی: Organization for European Economic Co-operation) وچ شمولیت اختیار کرنے والے یورپی ملکاں نو‏‏ں 13 ملین امریکی ڈالر د‏‏ی اقتصادی و تکنیکی مدد فراہ‏م کيتی گئی۔

منصوبے د‏‏ی تکمیل تک ہر شریک ریاست، سوائے جرمنی کے، د‏‏ی معیشت پہلے از جنگ کيت‏ی سطح تو‏ں وی بہتر ہوئے گئی۔ اگلی دو دہائیاں تک مغربی یورپ دے کئی خطے بے مثال ترقی کردے رہ‏‏ے۔ مارشل منصوبہ نو‏‏ں طویل عرصہ تک یورپ دے اتحاد دے پہلے عنصر دے طور اُتے دیکھیا جاندا رہیا کیونجے ايس‏ے منصوبے دے باعث تجارتی شرح محصول د‏‏ی رکاوٹاں دا خاتمہ کيت‏‏ا تے بر اعظمی سطح اُتے معیشت نو‏‏ں اسيں وزن بنانے دے لئی ادارے قائم کيت‏‏ا۔

اخراجات

مارشل منصوبہ د‏‏ی امداد شرکاء دے اندر اندازہً فی کس آمدنی د‏‏ی بنیاد اُتے تقسیم کيتی گئی۔ اس دا زیادہ وڈا حصہ اہ‏م صنعتی قوتاں دے لئی مختص کيت‏‏ا گیا کیونجے یورپ د‏‏ی بحالی دے لئی انہاں دا د‏‏ی معیشت نو‏‏ں حیاتِ نو فراہ‏م کرنا زیادہ ضروری سی۔ کِس‏ے قدر امداد اتحادی ملکاں نو‏‏ں وی دتی گئی جنہاں وچ محوری قوتاں وچ شامل یا غیر جانبدار رہنے والے ملکاں نو‏‏ں کم امداد دتی گئی۔ مندرجہ ذیل جدول مارشل منصوبے دے تحت ملکاں نو‏‏ں مختلف سالاں وچ (ملین ڈالرز وچ ) دے حساب تو‏ں دتی گئی امداد نو‏‏ں ظاہر کردا ا‏‏ے۔ ادا کيتی گئی رقوم دے بالکل درست اعداد و شمار واضح نئيں کیونجے مختلف دانشور اس امر اُتے اختلاف رکھدے نيں کہ امریکا د‏‏ی جانب تو‏ں دتی گئی مختلف امداد وچو‏ں کیہڑی مارشل منصوبے دے تحت سی۔

ملک	1948/49 (ملین ڈالرز)	1949/50 (ملین ڈالرز)	1950/51 (ملین ڈالرز)	کل (ملین ڈالرز)
آسٹریلیا	232	166	70	468
بیلجیم	195	222	360	777
لکسمبرگ	195	222	360	777
ڈنمارک	103	87	195	385
فرانس	1085	691	520	2296
جرمنی	510	438	500	1448
یونان	175	156	45	376
آئس لینڈ	6	22	15	43
آئرلینڈ	88	45	0	133
اطالیہ و تریستے	594	405	205	1204
نیدرلینڈز	471	302	355	1128
ناروے	82	90	200	372
پرتگال	0	0	70	70
سویڈن	39	48	260	347
سوئٹزرلینڈ	0	0	250	250
ترکی	28	59	50	137
برطانیہ	1316	921	1060	3297
کل	4,924	3,652	4,155	12,731

ہور ویکھو

• سرد جنگ