واہی بیجی دی تریخ

واہی بیجی دی تریخ
منسوب	تاریخ کا پہلو
نقشہ
تریخ
ذیلی حصہ	تریخ
دا پہلو	کھیتی باڑی

پرانے مصر وچ سنگاں والے پشواں دا جولا کڈھنا سندیجیم دے دفنائے کمرے وچوں مصوری، اندازا ۱۲۰۰ ق م

کھیتی باڑی دا اتہاس پودیاں اتے جانوراں دے پالن پوسن اتے اوہناں دا پیداوار ودھاؤن لئی تکنیکاں دی ترقی دے اتہاس تے چاننا پاؤندا اے، کھیتی باڑی دنیا دے وکھ-وکھ حصیاں وچ آزاد طور اُتے شروع ہندی اے اتے اس وچ ٹیکساں دی اک وکھری رینج شامل ہندی اے۔ پرانے اتے نیو ورلڈ دے گھٹو گھٹ گیاراں وکھرے کھیتراں نوں آزاد پیداوار مرکزاں وجوں شامل کیتا گیا سی۔

جنگلی اناج گھٹو گھٹ ۲۰٬۰۰۰ ق م توں اکٹھا کیتا تے کھادا جانا شروع ہویا۔ میسوپوٹامیا وچ گھٹو-گھٹو ۱۱٬۰۵۰ ق م وچ چاول پیدا کیتے گئے۔ قریب ۹٬۵۰۰ ق م توں کنک، اینیچر گمّ، ہولیڈ، جوں، مٹر، دالاں، چول، مٹر اتے سناں نوں پیدا کیتا جانا شروع ہویا۔ چین وچ ۶٬۲۰۰ ق م وچ چاول دا پالن کیتا گیا سی۔ اس توں مگروں مونگی، سویا دی کھیتی شروع ہوئی، ۱٬۰۰۰ ق م دے آلے دوآلے میسوپوٹامیا وچ سور رکھے گئے سن، اس توں بعد ۱۱٬۰۰۰ توں ۹٬۰۰۰ ق م پشواں نوں ترکی اتے پاکستان دے علاقیاں وچ ۸٬۵۰۰ ق م توں پالنا شروع کیتا گیا سی، گنا اتے کجھ روٹ سبزیاں نوں نیو گنی وچ لگبھگ ۷٬۰۰۰ ق م دے لگبھگ پیدا کیتا گیا سی، دکھنی امریکہ دے اینڈیز وچ ۸۰۰۰ توں ۵٬۰۰۰ ق م وچکار آلو، بینز، کوکا، لالاما،الپاک دی کھیتی شروع ہوئی۔ پاپوآ نیو گنی وچ اسے عرصے وچ کیلے دی کاشت کیتی گئی اتے میسومیرکا وچ ہائیبرڈ کھیتی شروع ہو گئی۔ ۴۰۰۰ ق م ولوں مکی دے لئی کھیتی دا کم شروع کیتا گیا سی۔ پیرو وچ ۳٬۶۰۰ ق م وچ کپاہ دا پالن کیتا گیا سی۔ شاید لگبھگ ۳٬۰۰۰ ق م توں اوٹھ دا پالن شروع ہویا۔

کانسی دے یگ ۳۳۰۰ ق م توں میسوپوٹامئن سمیر، پرانے مصر، سندھ گھاٹی رہتل، پرانے چین، اتے پرانے یونان ورگے سبھیاچاراں وچ کھیتی دی عمل تیز ہوئی۔ آئرن یگ اتے پرانے ویلے دوران، پرانے روم، پرانے بحیرہ روم اتے مغربی یورپ وچ، کھیتی باڑی دے موجودہ نظاماں نوں ترقی یافتہ کیتا گیا سی اتے سادھک نظام دا قیام وی کیتا گئیا سی، قرون وسطی کھیتی باڑی، مدھ یگ وچ، اسلامی دنیا اتے یورپ وچ، کھیتی باڑی وچ سدھاریاں تکنیکاں اتے فصل دے پراناں دا پرچلت کیتا گیا سی، جس وچ کھنڈ، چول، کپاہ اتے پھل دے رکھاں دی شروعات وی شامل سی جویں کہ اندلس ۱۴۹۲ وچ کرسٹوفر کولمبس دے سمندری سفر توں بعد، کولمبیئن بازار نے مکی، آلو، مٹھے آلو اتے مینیؤک ورگے نویں دنیا دیاں فصلاں لیادیا اتے پرانیاں عالمی فصلاں جویں ،کنک، جوں، چول اتے ٹرنپس اتے گھوڑیاں سمیت پسوں پالن پشو، بھیڈ، اتے بکری امریکہ نوں دتے۔

بریٹیش کھیتی باڑی انقلاب دی شروعات توں بعد پچھلے ۲۰۰ سالاں وچ، نیلاتھیک انقلاب دے بعد جلد ہی سنچائی، فصل روٹیشن دی تکنیک نوں پیش کیتا گیا سی۔ ۱۹۰۰ توں لے کے، ترقی یافتہ دیساں وچ زیادہ، اتے وکاسشیل دیساں وچ گھٹ حد تک، کھیتی باڑی دی اتپادکتا وچ وادھا ہویا اے کیونکہ انسانی کرت نوں مشینیکرن ولوں بدل دتا گیا اے، اتے سنتھیٹک کھاداں، کیڑے مار دوائیاں اتے چونویں نسل کشی ولوں مدد کیتی گئی اے، ہیبیر-بوسیر عمل نے اک صنعتی پدھر تے امونیئم نائیٹریٹ کھاد دا سنشلیشن دتا، جس نال فصل دی پیداوار وچ بہت وادھا ہویا۔ جدید کھیتی نے سماجی، سیاسی اتے ماحولیاتی مدعیاں نوں ابھاریا اے جویں کہ پانی دے آلودگی، بائیوپھیولاں، جینیٹک طور تے سودھیا جیوناں، ٹیرپھ اتے فارم سبسڈی۔ اسدے جواب وچ، جیوک کھیتی سنتھیٹک کیڑے مار دوائیاں دی ورتوں دے وکلپ دے روپ وچ ویہویں صدی وچ ترقی یافتہ ہوئی۔

شروع

مول اندازا

سکنر پرتاپ ولوں آدیسی آسٹریلیائی کیمپ، ۱۸۷۶

ودواناں نے کھیتی باڑی دے تریخی مول نوں سمجھاؤن لئی کئی اندازا پیش کیتے ہن۔ شکاری-سنگتاں توں لے کے کھیتی باڑی سماج تک تبدیلی دا مطالعہ اشارہ اک پوروَ-اشارہ دسدا اے؛ اداہرن لوینٹ وچ نیتوئن سبھیاچار اتے چین وچ ارلی چئینیز نیؤلیتھک دیاں مثالاں ہن۔ موجودہ ماڈل درساؤندے ہن کہ جنگل بہت سماں پہلاں ہوند وچ آ گئے سن، پر اوہناں نوں ترنت پالن نہیں کیتا گیا سی

ہورویکھو

• واہی بیجی

حوالے

باہرلےجوڑ