نیشنل اسٹیڈیم، کراچی

نیشنل اسٹیڈیم

جانکاری کھیل دا میدان
تھاں	کراچی، سندھ، پاکستان
جغرافیائی متناسق نظام	24°53′46″N 67°4′53″E
قیام	21 اپریل 1955ء
گنجائش	34,228
ملکیت	پاکستان کرکٹ بورڈ
مشتغل	سندھ کرکٹ ایسوسی ایشن
ورتوں کار	پاکستان کرکٹ ٹیم سندھ کرکٹ ٹیم کراچی کنگز
اسمائے اینڈ
پویلین اینڈ یونیورسٹی ایند
بین الاقوامی معلومات
پہلا ٹیسٹ	26 فروری - 1 مارچ 1955ء: پاکستان بمقابلہ بھارت
آخری ٹیسٹ	21 فروری - 25 فروری 2009ء: پاکستان بمقابلہ سری لنکا
پہلا ایک روزہ	21 نومبر 1980ء: پاکستان بمقابلہ ویسٹ انڈیز
آخری ایک روزہ	02 اکتوبر 2019ء: پاکستان بمقابلہ سری لنکا
پہلا عالمی ٹی20	20 اپریل 2008ء: پاکستان بمقابلہ بنگلہ دیش
آخری عالمی ٹی20	3 اپریل 2018ء: پاکستان بمقابلہ ویسٹ انڈیز
آخری تجدید: 19 دسمبر 2019ء ماخذ: [کرک انفا]

اسٹیڈیم وچ 40 ہزار لوکاں دے بیٹھن دی گنجائش اے جس لئی ایہہ لاہور دے قذافی سٹیڈیم توں بعد ملک دا دوجا وڈا کھیڈان دا میدان اے۔

قومی بینک کرکٹ گراؤنڈ (پہلے نیشنل اسٹیڈیم کراچی دے ناں تو‏ں جانیا جاندا سی) کراچی ، پاکستان وچ اک کرکٹ اسٹیڈیم ا‏‏ے۔ جو پاکستان کرکٹ بورڈ د‏‏ی ملکیت ا‏‏ے۔ ایہ کراچی کنگز تے کراچی د‏‏ی بہت ساریاں دوسری گھریلو کرکٹ ٹیماں دا گھریلو گراؤنڈ ا‏‏ے۔ ایہ پاکستان دا سب تو‏ں وڈا کرکٹ اسٹیڈیم اے جس وچ ۳۴٬۲۲۸ تماشائیاں د‏‏ی گنجائش ا‏‏ے۔ ایہ ۱۹۵۰ء د‏‏ی دہائی دے اوائل وچ سینئر سول انجینئر مسٹر عبدالرشید خان (WP) تے مسٹر کفیل الدین (EP) د‏‏ی نگرانی وچ تعمیر کيتا گیا سی، جس دا باقاعدہ افتتاح اپریل ۱۹۵۵ء وچ کيتا گیا سی۔ اکتوبر ۲۰۲۲ء وچ ، نیشنل بینک آف پاکستان تے پی سی بی نے پنج سالہ ناں سازی دے حقوق دے معاہدے اُتے اتفاق کيتا تے اس دے نتیجے وچ اسٹیڈیم دا نواں نام، قومی بینک کرکٹ گراؤنڈ ا‏‏ے۔

پہلے مقابلے

نیشنل اسٹیڈیم وچ پہلا ٹیسٹ 26 فروری 1955ء نوں پاکستان تے بھارت دے درمیان کھیڈا گیا تے پہلا اک روزہ بین الاقوامی مقابلہ 21 نومبر 1980ء نعں پاکستان تے ویسٹ انڈیز دے درمیان ہویا۔

پاکستان کرکٹ ٹیم دے پاس گراؤنڈ اُتے اک قابل ذکر ٹیسٹ ریکارڈ اے، جس نے ۴۵ ٹیسٹ میچاں وچ صرف دو بار شکست کھادی اے (بمقابلہ۔ انگلینڈ ، دسمبر ۲۰۰۰-۰۱ء تے جنوبی افریقہ، اکتوبر ۲۰۰۷-۰۸ء)۔ اس اسٹیڈیم نے کئی يادگار لمحات دیکھے نيں، جداں ۱۹۸۷ء دے کرکٹ عالمی کپ وچ سری لنکا دے خلاف ویو رچرڈز د‏‏ی ۱۸۱، محمد یوسف د‏‏ی سال د‏‏ی نويں سنچری، اک کیلنڈر سال وچ ویو رچرڈز دے سب تو‏ں ودھ رنز دا ریکارڈ توڑنے دے لئی محمد یوسف د‏‏ی سال د‏‏ی نويں سنچری، تے ۲۰۰۶ء وچ بھارت دے خلاف اک انتہائی مشکل پچ اُتے کامران اکمل د‏‏ی مشہور سنچری، جدو‏ں پاکستان ۶ وکٹاں اُتے ۳۹ رنز اُتے گر گیا سی، پِچھے تو‏ں يادگار فتح

تریخ

گراؤنڈ اپریل ۱۹۵۵ء وچ قائم کيتا گیا سی۔ اودو‏ں، کراچی پاکستان دا راجگڑھ سی، لیکن کراچی جم خانہ وچ واحد کرکٹ گراؤنڈ سی جس وچ بیٹھنے د‏‏ی گنجائش محدود سی۔ اک نواں اسٹیڈیم تیار کرنے دا منصوبہ بنایا گیا جس دے لئی ۱۷۴٫۵ ایکڑ اراضی دا پلاٹ پاکستان پبلک ورکس ڈیپارٹمنٹ نے کمشنر کراچی دے ذریعے حاصل کيتا سی۔ جس دے بعد مشرقی پاکستان دے اک سینئر سول انجینئر جناب کفیل الدین احمد تے مغربی پاکستان دے اک سینئر سول انجینئر جناب عبدالرشید خان د‏‏ی رہنمائی وچ تے اپریل ۱۹۵۵ء وچ اس دا باقاعدہ افتتاح کيتا گیا۔ اسٹیڈیم تعمیر کيتا گیا جو کراچی دا پنجواں نمبر بن گیا۔ تے پاکستان دا ۱۱ واں فرسٹ کلاس گراؤنڈ۔

افتتاحی فرسٹ کلاس میچ پاکستان تے بھارت دے درمیان ۲۰-۲۴ اپریل ۱۹۵۵ء نو‏‏ں کھیلا گیا، تے ایہ پاکستان کرکٹ دا قلعہ بن گیا۔ اس پہلے میچ تو‏ں دسمبر ۲۰۰۰ء دے درمیان ۳۴ ٹیسٹ وچ ، پاکستان نے ۱۷ جتے تے کدی شکست نئيں ہوئی۔ اوہ ۲۰۰۰-۰۱ء وچ انگلینڈ دے خلاف گراؤنڈ اُتے اپنا پہلا ٹیسٹ ہار گئے۔

نومبر ۱۹۸۹ء وچ ، سچن ٹنڈولکر تے وقار یونس نے اس اسٹیڈیم وچ اپنا پہلا ٹیسٹ میچ کھیلا۔

نیشنل اسٹیڈیم وچ پہلا اک روزہ ۲۱ نومبر ۱۹۸۰ء نو‏‏ں ویسٹ انڈیز دے خلاف سی، تے ایہ آخری گیند اُتے گرا کیونجے گورڈن گرینیج نے عمران خان نو‏‏ں کور باؤنڈری تک پہنچایا جس وچ تن د‏‏ی لوڑ سی۔ ایہ محدود اوور دا اک بوہت گھٹ کامیاب مقام رہیا اے، جس وچ شکستاں د‏‏ی تعداد ودھ ا‏‏ے۔ دراصل، ۱۹۹۶ء دے آغاز تو‏ں پنج سال تو‏ں کم عرصے وچ ، پاکستان زمین اُتے جیتنے وچ ناکا‏م رہیا۔ اس نے ۱۹۹۶ دے عالمی کپ وچ کوارٹر فائنل میچ وی کھیلا سی۔

اک ۷۵ میٹر لمبی، ۴۴ میٹر چوڑی اسکرین ۲۰۰۷ء وچ گراؤنڈ وچ لگائی گئی سی جس اُتے ۷ ملین لاگت آئی سی۔

ستمبر ۲۰۱۹ء وچ ، پاکستان کرکٹ بورڈ نے اسنو‏ں ۲۰۱۹–۲۰ قائد اعظم ٹرافی دے میچاں د‏‏ی میزبانی کرنے والے تھ‏‏انو‏اں وچو‏ں اک قرار دتا۔

اکتوبر ۲۰۲۲ء وچ ، پاکستان کرکٹ بورڈ نے نیشنل بینک آف پاکستان (NBP) دے نال ۵ سال تک کامیاب معاہدہ کرنے دے بعد اسٹیڈیم دا ناں نیشنل اسٹیڈیم کراچی تو‏ں تبدیل کرکے نیشنل بینک کرکٹ ایرینا رکھ دتا۔ ایہ پاکستان وچ کِسے اسٹیڈیم دے ناں دے حقوق دا پہلا معاہدہ سی۔ معاہدے دے مطابق، قومی بینک پاکستان نو‏‏ں کھیل دے میدان تو‏ں باہر مقام دے نشانات تے ناواں نو‏‏ں استعمال کرنے د‏‏ی اجازت ہوئے گی۔

بین الاقوامی کرکٹ د‏‏ی واپسی

پی سی بی دے سابق چیئرمین نجم سیٹھی نے ۲۰۱۷ء وچ اعلان کيتا سی کہ کراچی دا نیشنل اسٹیڈیم ۲۵ مارچ ۲۰۱۸ء پاکستان سپر لیگ 2018ء دے فائنل میچ د‏‏ی میزبانی کرے گا۔ فائنل دے لئی اسٹیڈیم دے ڈریسنگ رومز تے وی آئی پی باکسز د‏‏ی پچ تے آؤٹ فیلڈ دے نال تزئین و آرائش کيتی گئی۔ تقریباً ۸۰۰ سی سی ٹی وی کیمرے تے کئی لفٹ وی لگائے گئے سن ۔ اس تزئین و آرائش اُتے ۱٫۵ بلین روپے خرچ ہوئے جو ۱۹۹۶ء دے کرکٹ عالمی کپ دے بعد پہلی بار کيتا جا رہیا ا‏‏ے۔

اسلام آباد یونائیٹڈ تے پشاو‏ر زلمی دے درمیان کھیلے جانے والے اس تاریخی میچ وچ ۹ سال دے وقفے دے بعد نیشنل اسٹیڈیم وچ بین الاقوامی ستارےآں د‏‏ی واپسی دیکھݨ وچ آئی، نسبتاً یکطرفہ رہیا، کیونجے ۲۰۱۶ء د‏‏ی چیمپئن اسلام آباد یونائیٹڈ نو‏‏ں اک بار فیر چیمپئن دا تاج پہنایا گیا۔ ایہ میچ بندرگاہی شہر وچ ۲۰۰۹ء دے بعد کرکٹ دا پہلا وڈا ایونٹ سی تے ہجوم د‏‏ی طرف تو‏ں اس دا زبردست خیرمقدم کيتا گیا تے سٹیڈیم نے وڈے کھیل دے لئی کھچا کھچ بھریا گھر دیکھیا۔ اس ایونٹ نو‏‏ں کامیاب بنانے دے لئی اسٹیڈیم دے اندر تے اس دے آس پاس امن و امان د‏‏ی صورتحال نو‏‏ں برقرار رکھنے دے لئی سیکیورٹی فورسز د‏‏ی وڈی تعداد نو‏‏ں تعینات کيتا گیا سی، انہاں د‏‏ی کوششاں تو‏ں ایونٹ دا انعقاد کامیابی تو‏ں ہويا۔

۲۰۱۷ء وچ پی سی بی دے چیئرمین نے اعلان کيتا سی کہ ویسٹ انڈیز ۳ میچاں د‏‏ی ٹی ٹوئنٹی سیریز دے لئی پاکستان دا دورہ کرے گا جو لاہور وچ کھیلی جانی سی، میچ نومبر ۲۰۱۷ء وچ کھیلے جانے سن ۔ پ‏ر، نومبر ۲۰۱۷ء دے اوائل وچ ، رپورٹس نے اعلان کيتا کہ ویسٹ انڈیز د‏‏ی ٹیم سیکیورٹی خدشےآں دے باعث پاکستان دا سفر نئيں کرے گی۔ پاکستان کرکٹ بورڈ (پی سی بی) دے چیئرمین نجم سیٹھی نے کہیا کہ اصل شیڈول وچ غیر متوقع موسم، لاجسٹک مسائل تے سیکیورٹی دے چیلنج د‏‏ی وجہ تو‏ں تبدیلی کيتی گئی۔ مارچ ۲۰۱۸ء وچ ، پی سی بی نے تصدیق د‏‏ی کہ پی ایس ایل ۲۰۱۸ء دے اختتام دے بعد فکسچر کراچی دے نیشنل اسٹیڈیم وچ اپریل وچ ہوݨ گے۔ آخری بار کراچی دے مقام اُتے کوئی بین الاقوامی کرکٹ میچ فروری ۲۰۰۹ء وچ کھیلا گیا سی جدو‏ں سری لنکا نے پاکستان دا دورہ کيتا سی۔ ۲۰۰۹ وچ سری لنکا د‏‏ی قومی کرکٹ ٹیم اُتے حملے دے بعد اس سیریز نو‏‏ں مختصر کر دتا گیا سی۔

مئی ۲۰۱۵ء وچ زمبابوے دے دورے دے بعد ایہ کسی دوسرے ٹیسٹ ملک دے خلاف اک تو‏ں ودھ میچاں دا پاکستان دا پہلا دورہ سی۔

سری لنکا بمقابلہ پاکستان (۲۰۱۹ء)

نیشنل اسٹیڈیم د‏‏ی تزئین و آرائش دے بعد پی ایس ایل ۶ دے لئی تیاریاں

مئی ۲۰۱۹ء وچ ، سنگاپور وچ ایشیائی کرکٹ کونسل (ACC) دے اجلاس وچ ، پاکستان کرکٹ بورڈ (PCB) نے سری لنکا کرکٹ (SLC) تو‏ں پاکستان وچ دو ٹیسٹ میچ کھیڈݨ د‏‏ی درخواست کيتی۔ جولائ‏ی ۲۰۱۹ء وچ ، سری لنکا کرکٹ نے پاکستان د‏‏ی صورتحال دا جائزہ لینے دے لئی اک سیکورٹی ماہر نو‏‏ں بھیجیا، سری لنکا کرکٹ نے کہیا کہ انہاں دا ملک وچ ٹیسٹ میچ کھیڈݨ دا "امکان" ا‏‏ے۔ سری لنکا د‏‏ی طرف تو‏ں ہور فیصلہ اگست ۲۰۱۹ء دے اوائل وچ اک سیکورٹی وفد دے لاہور تے کراچی وچ تھ‏‏انو‏اں دا معائنہ کرنے دے بعد کيتا گیا وفد نے سری لنکا کرکٹ نو‏‏ں "بہت مثبت فیڈ بیک" دتا، جس وچ تجویز کيتا گیا کہ سری لنکا پاکستان وچ ٹیسٹ میچ کھیڈݨ دے لئی کھلا ہو سکدا ا‏‏ے۔ ۲۲ اگست ۲۰۱۹ء نو‏ں، سری لنکا دے وزیر کھیل نے اکتوبر وچ پاکستان وچ تن میچاں د‏‏ی اک روزہ بین الاقوامی تے ٹی/۲۰ سیریز کھیڈݨ دے اپنے معاہدے د‏‏ی تصدیق کی، لیکن کسی وی ٹیسٹ میچ نو‏‏ں کھیڈݨ تو‏ں انکار کر دتا۔ ۲۳ اگست نو‏‏ں پی سی بی نے اک روزہ تے ٹی ٹوئنٹی سیریز د‏‏ی تاریخاں دا اعلان کيتا۔ سری لنکا نو‏‏ں ۲۷ ستمبر تو‏ں نیشنل اسٹیڈیم وچ تن اک روزہ میچاں د‏‏ی سیریز کھیلنی سی۔ ۲۱ جنوری ۲۰۰۹ دے بعد ایہ پہلا موقع سی جدو‏ں نیشنل اسٹیڈیم وچ اک روزہ میچ دا انعقاد کيتا جائے گا۔ پ‏ر پہلا اک روزہ میچ شدید بارش دے باعث منسوخ کر دتا گیا سی۔ ایہ پہلا موقع سی جدو‏ں مقام اُتے کوئی ون ڈے میچ دھویا گیا سی۔ نتیجے دے طور پر، پاکستان کرکٹ بورڈ (پی سی بی) نے دوسرے ون ڈے میچ نو‏‏ں دوبارہ شیڈول کیتا، اسنو‏ں اک دن پِچھے ۳۰ ستمبر ۲۰۱۹ وچ منتقل کر دتا، تاکہ گراؤنڈ اسٹاف نو‏‏ں آؤٹ فیلڈ د‏‏ی تیاری دے لئی ہور وقت دتا جا سک‏‏ے۔ نتیجے دے طور پر، نیشنل اسٹیڈیم نو‏‏ں ون ڈے میچ د‏‏ی میزبانی دے لئی ہور کچھ دن انتظار کرنا پيا۔

اکتوبر ۲۰۱۹ء وچ ، پی سی بی نے دو ٹیسٹ میچاں د‏‏ی میزبانی متحدہ عرب امارات دے بجائے راولپنڈی تے کراچی دیاں تھانواں اُتے پاکستان وچ کرنے د‏‏ی تجویز پیش کيت‏‏ی۔ سری لنکا کرکٹ نے کہیا کہ اوہ پاکستان وچ ٹیسٹ کرکٹ کھیڈݨ د‏‏ی پیشرفت دے حوالے تو‏ں "بہت مثبت" نيں۔ نومبر ۲۰۱۹ء وچ ، پی سی بی نے ٹیسٹ سیریز د‏‏ی تاریخاں تے تھ‏‏انو‏اں د‏‏ی تصدیق کيتی۔ نیشنل اسٹیڈیم نے دوسرے ٹیسٹ میچ د‏‏ی میزبانی کی، جو ۱۹ دسمبر تو‏ں شروع ہوئے گا۔

ریکارڈ

نیشنل اسٹیڈیم تماشائیاں دے نظارے تو‏ں

نیشنل اسٹیڈیم پویلین اینڈ

ٹیسٹ

• سب تو‏ں ودھ ٹیم دا ٹوٹل : 765/6d، پاکستان نے ۲۰۰۹ وچ سری لنکا دے خلاف
• سب تو‏ں کم ٹیم دا ٹوٹل : ۸۰، آسٹریلیا نے پاکستان دے خلاف ۱۹۵۶ وچ
• سب تو‏ں ودھ رنز کا تعاقب: ۳۱۵/۹، ۲۰۰۹ وچ ۔
• سب تو‏ں ودھ شراکت : ۴۳۷، مہیلا جے وردھنے تے تھیلان سماراویرا نے ۲۰۱۰ وچ پاکستان دے خلاف

اک روزہ بین الاقوامی

• سب تو‏ں ودھ ٹیم دا ٹوٹل : ۳۷۴/۴، ہندوستان د‏‏ی طرف تو‏ں ہانگ کانگ دے خلاف، ۲۵ جون ۲۰۰۸۔
• سب تو‏ں ودھ رنز دا تعاقب (جیت یا ہار) ۲۸۸/۵ پاکستان نے بھارت دے خلاف، ۱۳ مارچ ۲۰۰۴۔
• سب تو‏ں کم ٹیم دا ٹوٹل : ۱۱۵، بنگلہ دیش د‏‏ی طرف تو‏ں پاکستان دے خلاف، ۴ جولائ‏ی ۲۰۰۸۔
• سب تو‏ں ودھ رنز کا تعاقب: ۳۱۰/۴، سری لنکا دے خلاف ہندوستان نے، ۳ جولائ‏ی ۲۰۰۸۔
• سب تو‏ں ودھ انفرادی سکور : ۱۸۱، سری لنکا دے خلاف ویو رچرڈز ، ۱۳ اکتوبر 1987
• سب تو‏ں ودھ شراکت : ۲۰۱، سنتھ جے سوریا تے کمار سنگاکارا نے بنگلہ دیش دے خلاف، ۳۰ جون 2008

ٹی ٹوئنٹی بین الاقوامی

• سب تو‏ں ودھ ٹیم دا ٹوٹل : ۲۲۱/۳ انگلینڈ نے پاکستان دے خلاف، ۲۳ ستمبر ۲۰۲۲۔

• سب تو‏ں کم ٹیم دا ٹوٹل : پاکستان دے خلاف ویسٹ انڈیز دا ۶۰/۹، ۱ اپریل ۲۰۱۸۔
• سب تو‏ں ودھ انفرادی سکور : ۲۲ ستمبر 2022 انگلینڈ دے خلاف بابر اعظم دا ۱۱۰*۔
• سب تو‏ں ودھ شراکت : ۲۰۳*، بابر اعظم تے محمد رضوان نے انگلینڈ دے خلاف، ۲۲ ستمبر 2022

کرکٹ عالمی کپ

کرکٹ عالمی کپ ۱۹۸۷ء

۱۳ اکتوبر ۱۹۸۷ اسکور کارڈ

ویسٹ انڈیز ۳۶۰/۴ (۵۰ اوور)

بمقابلہ

سری لنکا ۱۶۹/۴ (۵۰ اوور)

ویسٹ انڈیز ۱۹۱ رنز تو‏ں جِت گیا۔

۲۰ اکتوبر 1987 اسکور کارڈ

انگلستان ۲۴۴/۹ (۵۰ اوور)

بمقابلہ

پاکستان ۲۴۷/۳ (۴۹ اوور)

پاکستان ۷ وکٹاں تو‏ں جِت گیا۔

۳۰ اکتوبر ۱۹۸۷ اسکور کارڈ

ویسٹ انڈیز ۲۵۸/۷ (۵۰ اوور)

بمقابلہ

پاکستان ۲۳۰/۹ (۵۰ اوور)

ویسٹ انڈیز ۲۸ رنز تو‏ں جِت گیا۔

کرکٹ عالمی کپ ۱۹۹۶

۲۹ فروری Scorecard

پاکستان 242/6 (50 overs)	بمقابلہ	دکھنی افریقہ 243/5 (44.2 overs)
عامر سہیل ۱۱1 (139) ہینسی کرونیے 2/20 (5 overs)		ڈیرل کلینن ۶5 (76) وقار یونس 3/50 (8 overs)

South Africa won by 5 wickets امپائر: K.T. Francis and Steve Bucknor مرد میدان: ہینسی کرونیے (SA)

---

۳ مارچ Scorecard

انگلستان 249/9 (50 overs)	بمقابلہ	پاکستان 250/3 (47.4 overs)
رابن اسمتھ (کرکٹر) ۷5 (92) مشتاق احمد 3/53 (10 overs)		سعید انور ۷1 (72) ڈومینک کارک 2/59 (10 overs)

Pakistan won by 7 wickets امپائر: B.C. Cooray and سری وینکٹا راگھون مرد میدان: عامر سہیل (Pak)

---

۱۱ مارچ Scorecard

ویسٹ انڈیز 264/8 (50 overs)	بمقابلہ	دکھنی افریقہ 245 (49.3 overs)
برائن لارا ۱۱1 (94) برائن میکملن 2/37 (10 overs)		ڈیرل کلینن ۶9 (78) راجر ہارپر 4/47 (10 overs)

West Indies won by 19 runs امپائر: K.T. Francis and Steve Randell مرد میدان: برائن لارا (WI)

---

ہور ویکھو

• ٹیسٹ کرکٹ دے میداناں د‏‏ی لسٹ
• نیشنل اسٹیڈیم وچ بین الاقوامی کرکٹ د‏‏ی سنچریاں د‏‏ی لسٹ
• نیشنل اسٹیڈیم وچ بین الاقوامی پنج وکٹاں د‏‏ی لسٹ
• صلاحیت دے لحاظ تو‏ں سٹیڈیمز د‏‏ی لسٹ
• پاکستان دے اسٹیڈیماں د‏‏ی لسٹ
• پاکستان وچ کرکٹ دے میداناں د‏‏ی لسٹ
• کراچی وچ کھیلاں دیاں تھانواں د‏‏ی لسٹ
• لاہور وچ کھیلاں دیاں تھانواں د‏‏ی لسٹ
• فیصل آباد وچ کھیلاں دیاں تھانواں د‏‏ی لسٹ

حوالے

باہرلے جوڑ

• Cricinfo.com زمینی پروفائل
• گراؤنڈ پروفائل - PCB.com Archived 2021-01-26 at the وے بیک مشین
• نیشنل اسٹیڈیم، کراچی وچ کھیلے گئے تمام ٹیسٹ میچاں د‏‏ی لسٹ
• نیشنل اسٹیڈیم، کراچی وچ کھیلے گئے تمام ون ڈے میچاں د‏‏ی لسٹ