میڈم کاما

میڈم کاما
میڈم کاما
عام جانکاری
پورا نام	میڈم کاما
جنم
موت	12 اگست 1936 (عمر 74)
موت دا کارن	بیماری
قومیت	بھارتی
پیشہ	آزادی کارکن
پچھانے&nbsp؛کم	آزادی تحریک
ہور جانکاری
دھرم	پارسی

میڈم کاما (24 ستمبر 1861 – 12 اگست 1936) جہناں نوں بھارتی انقلاب دی مہاں ماں دے نام نال جانیا جاندا اے دا جم بمبئی دے امیر پارسی گھرانے وچ ہویا۔

جیون

میڈم کاما دا جم 24 ستمبر 1861 نوں بمبئی دے امیر پارسی گھرانے وچ ہویا ۔ 24 سال دی عمر وچ آپ دا ویاہ ممبئی دے امیر وکیل رستم کاما نال ہویا ۔ ایہہ ویاہ جلد ہیو ٹٹ گیا ۔ اسنے سیاسی سکھلائی دادا بھائی ناروجی توں لئی ۔ اگست 1907 وچ سٹٹگارڈ (جرمنی) وچ ہوئی "دوجی شوشلسٹ انٹرنیشنل کانگرس" وچ ڈیلیگیٹ وجوں کاما نے سردار رانا نال حصہ لیا ۔

سکھیا اتے سیوا دی پنج

میڈم کاما نے مڈھلی پڑھائی ممبئی دے الیگزانڈرا پارسی گرلز سکول وچ حاصل کیتی۔ جگیاسو کاما نے جلد ہی کئی بولیاں سکھ لئیاں۔ 24 ورھیاں دی بھیکھا دا ویاہ ممبئی دے امیر وکیل رستم کاما نال ہویا۔ پر ایہہ ویاہ رستم کاما دی پچھاکھڑی سوچ کارن جلد ہی ٹٹ گیا۔

پلیگ دے بیماراں دی سیوا

اس ویلے دوران سال 1896 ممبئی وچ پلیگ پھیل گئی تے میڈم کاما گھر دیاں بندشاں توڑ کے پلیگ دے مارے لوکاں دی سیوا لئی اگے آئی۔ روگیاں دی انتھک سیوا کرن تے اوہ خود وی اس بیماری دی شکار ہو گئی تے 1901 وچ اس نوں علاج لئی برطانیہ بھیجیا گیا۔ تندرست ہون توں بعد جدوں اوہ 1902 وچ بھارت مڑن دی تیاری کر رہی سی تاں اس ویلے اوہناں دی ملاقات لندن دے ہیڈن پارک وچ قوم پرست شیامجی کرشنا ورما نال ہوئی۔

سیاسی سکھلائی

میڈم کاما نے اپنی سیاسی سکھلائی دادا بھائی ناروجی کول شروع کیتی۔ کاما دے علم وچ جویں-جویں وادھا ہندا چلا گیا، تویں-تویں اوہ بھارت دی آزادی وچلیاں رکاوٹاں نوں وی بھلی-بھانت سمجھن لگ پئی۔ اوہ گوپال کرشن گوکھلے وانگ آزادی رس-رس کے منگن دی بجائے ہتھیاربند ہو کے دیس نوں آزاد کرواؤنا چاہندی سی۔ دیس نوں غلامی توں آزاد کرواؤن دی چاہت تے اس لئی کیتی محنت نے کاما نوں عالمیت پسند، انقلابی تے مارکسسٹ وچاراں دی دھارنی بنا دتا۔ 1905 توں 1911 دے ورھے انقلابی سرگرمیاں دے ودھن-پھلن دا سماں سی۔ اس ویلے ہتھیاراں دی گھاٹ نوں نوجوان میڈم کاما نے پورا کرن دی کامیاب کوشش کیتی۔ اوہ ‘ابھنو بھارت’ ناں دی انقلابی جتھیبندی دی سرگرم میمبر وی رہی۔ اوہ ہتھیاربند جدوجہد وچ یقین رکھدی سی تے اس گل نوں درساؤن لئی میڈم کاما نے اک اہم بیان دتا کہ ‘‘میں اس ڈھنگ متعلق واضع کرنا چاہندی ہاں کہ میں ہن چپ نہیں رہ سکدی جدوں کہ ساڈے دیس وچ ظلم-جبر جاری ہون تے روز کئیاں لوکاں دے کئی جلاوطنی دے پھندے کسے جا رہے ہون تے سانوں سارے امن بھرپور ڈھنگ-طریقیاں توں روکیا گیا ہووے۔ میری جیون وچ اکو ہی خواہش اے کہ ساڈا دیس آزاد ہووے، اکمٹھ رہے۔ نوجوانوں! میں تہاڈے کولوں اک ہی منگ منگدی ہاں، آزادی دے حصول تک صحیح معنےآں وچ، اس مقصد دے حصول لئی جدوجہد نوں جاری رکھو۔ ساڈا ایہہ آمورت ہونا چاہیدا اے: بھارت، بھارتیاں دا ‘‘اسیں سارے اس لئی سمرپت۔’’

اپنیاں جوشیلیاں تقریراں تے کاروائیاں کرکے نوجوان کاما اک مقرر، جرنلسٹ تے جتھیبندی وجوں یورپ، امریکہ تے بھارت وچ جامباز انقلابی وجوں مشہور ہو گئی۔

‘‘بھارت دے مردو تے عورتو’’! اس دھکیشاہی دی زبردست مخالفت کرو۔ اپنا ارادہ دھار کے، اٹھ کھڑے ہووو۔ سانوں اس غلامی دے جیون نالوں کی مر جانا چنگا نہیں سمجھنا چاہیدا…؟

پابندی لگی

اپروکت اپیل ‘دا انڈین سسائلوجسٹ’ انک ’چ چھپی جس تے برطانوی سرکار بھڑک گئی تے نوجوان مٹیار کاما تے کئی طرحاں دیاں پابندیاں لا دتیاں۔ اس نوں لنڈن چھڈّ کے پیرس جانا پیا تے کافی سماں اسے طرحاں لک-چھپ کے رہنا پیا۔ اگست 1907 وچ سٹٹگارڈ (جرمنی) وچ ہوئی ‘دوجی سوشلسٹ انٹرنیشنل کانگرس’ وچ ڈیلیگیٹ وجوں کاما نے سردار رانا نال حصہ لیا۔ اس کانفرنس وچ کاما نے بھارت دی حالت نوں بیان کیتا تے آزادی دے پروانیاں کولوں مدد منگی تے بھارت دا قومی جھنڈا لہرا کے بھارت دی پورن آزادی دی منگ اٹھائی تے بھارت دی آزادی لئی یورپ تے امریکہ دے ڈیلیگیٹاں دا اس ویلے سمرتھن حاصل کر لیا۔ اوہ سبھ توں پہلی آگوُ سی جس نے بھارت دی پورن آزادی دا نعرہ دتا سی۔ اوہ پہلی آگوُ سی جس نے قومانتری منچ اپر بھارت دے جھنڈے نوں لہرایا سی۔

روسی سوشلسٹاں دے نیڑے

پیرس وچ میڈم کاما روسی سوشلسٹاں دے نیڑے دی ساتھی بن گئی تے مارکسزم توں بہت متاثر ہوئی۔ مخائیل پابلووچ نے لکھیا کہ ‘‘میڈم کاما روسی واقعے خاص کرکے 1905 دے انقلاب متعلق بڑی ہی دلچسپی رکھدی سی۔ اوہ انقلابی لہر وچ مزدور جماعت دے کردار بارے جاننا چاہندی سی۔ ایہناں دناں وچ اس نے مارکسی نظریات بارے ساہت دا مطالعہ وی کیتا۔

روسی انقلاب

پیرس وچ رہندیاں کاما جویں-جویں روسی انقلاب دی سفلتا بارے جاندی گئی اوہ اصولی طور تے ہور وی پرپک ہندی چلی گئی تاں اوہ بھارت دی آزادی لئی ہور سخت محنت کرن ول جٹ گئی۔ روزا لکسمبرگ، اگست بیبل، کارل لبکینچت تے ہائیڈمین وغیرہ نال ہندی وچار-چرچار نے نوجوان کاما دے آزادی دے سپنے نوں حقیقت ’چ تبدیل کرن دا راہ دکھایا۔

غدریاں نال

پہلی عالمی لڑائی وچ جتھے غلام بھارت دے غدریاں لئی دیس نوں آزاد کرواؤن دا موقع سی، اتھے ہی برطانوی راج لئی لڑائی وچ شامل بھارتی سپاہیاں نوں ججھارو کاما نے اپنے اخبار وچ ہندستانی فوجیاں نوں برطانیہ لئی دوجے دیساں دے خلاف لڑن توں ورجیا۔ برطانوی سرکار اس گل توں کھجھ گئی تے فرانس دی سرکار نوں میڈم کاما اس نوں سونپن لئی کیہا، پر فرانس دی سرکار نے صاف منع کر دتا۔

موت

لگاتار نظربندی تے بیماری دی حالت نے میڈم کاما نوں جسمانی پکھ توں کافی کمزور کر دتا۔ جس کارن اوہ واپس بھارت مڑنا چاہندی سی پر برطانیہ نے اس نوں منظوری نہ دتی۔ 1935 وچ 74 سالا میڈم کاما نوں سپیشل کیس (بیمار تے بزرگ) مندے ہوئے واپس پرتن دی اجازت مل گئی۔ دس مہینے دی لمبی بیماری توں بعد اوہ مہان سنگرامن 12 اگست 1936 نوں اس دنیاں توں وداع ہو گئی سی۔ اج ساڈے سماج دیاں کرتی عورتاں نوں اس مہان سنگرامن دے جذبے، قربانی تے وچاراں توں پریرنا لیندیاں نویاں حالتاں ’چ نویاں چنوتیاں دا ٹاکرا کرن دی جرات کرنی چاہیدی اے۔ سانچہ:آزادی کارکن

حوالے