میرعلی تبریزی
میرعلی تبریزی | |
---|---|
تاریخ پیدائش | سنہ 1340 [۱]
|
وفات | سنہ 1420 (79–80 سال)[۱] |
شہریت | جلائر |
عملی زندگی | |
پیشہ | خطاط ، شاعر |
پیشہ ورانہ زبان | فارسی |
ترمیم |
میرعلی تبریزی ( وفات: 856ھ/ 1452ء) خط نستعلیق دے بانی نيں جو فارسی، پشتو، کھوار تے اردو لکھنے دے لئی عام طور اُتے استعمال ہُندا اے۔ میر علی تبریزی نے دو رسمہائے خط نسخ تے تعلیق دی خصوصیات نوں ملا کے اک نواں خط بنایا جسنوں نستعلیق کہیا جاندا اے۔[۲] انہاں دی زندگی دا زیادہ عرصہ تبریز وچ گزریا اوہ ماہر خطاط ہونے دے علاوہ اک شاعر وی سن ۔
میرعلی تبریزی دے بارے وچ ایہ وی کہیا جاندا اے کہ اک رات انہاں نے خواب وچ ہنساں نوں اڑدے ہوئے دیکھیا تے دورانِ پرواز انہاں دے لچکدار جسم تے انہاں دے پراں دی خوبصورت حرکت توں متاثر ہوکے بیدار ہونے اُتے عبارت دے الفاظ نوں تعلیق دی خمداری تے نسخ دی ہندساندی خصوصیات آپس وچ امتزاج کے کہ نستعلیق خط نوں ایجاد کیتا۔[۳] جس طرح ہنس دے پراں دی طوالت تے خوبصورتی دیکھنے والے تے ہنس دی محو پرواز حرکات اُتے مختلف ہويا کردیاں نیں اسی طرح نستعلیق وچ وی اک ہی حرف نوں متعدد سیاق و سباق دے لحاظ توں مختلف انداز دتا جاندا اے۔
ابتدائی زندگی
سودھومیرعلی تبریزی ہرات (موجودہ افغانستان) وچ چودہويں صدی وچ پیدا ہوئے۔ انہاں نوں کئی مرتبہ میر علی ہروی جو سولہويں صدی دے نستعلیق کاتب شاہی سن، وی سمجھیا جاندا اے لیکن دراصل ایہ دو وکھ شخصیتاں نيں۔ انہاں دے بارے وچ زیادہ معلومات تاریخی طور اُتے دستیاب نئيں۔ انہاں دی وفات 856ھبمطابق 1452ءماں ہوئی۔ انہاں دی ولادت دے بارے وچ ابہام پایا جاندا اے جو 1320ء یا 1340ء ہو سکدی اے۔ انہاں نوں قدوة الکتاب دے لقب توں جانیا جاندا اے۔
میر علی تبریز (فارسی: میرعلی تبریزی) 14 واں صدی دا اک نامور ایرانی خطاط سی ، جس دی طرف نستعلیق خطاطی اسلوب دی ایجاد منسوب اے۔ [1] [2]
وہ 14 واں صدی وچ رہندا سی۔ [2] مورخین حالے تک میر علی دی زندگی دی تفصیلات توں پردہ نئيں اٹھا سکے نيں۔ ایہ مشہور اے کہ اوہ تبریز وچ رہندا سی تے اک شاعر ہونے دے نال نال اک ماہر خطاط سی ۔
نستعلیق خطاطی
سودھواوہ فارسی خطاطی دا سب توں مشہور اسلوب ، نستعلیق دے والد دے طور اُتے جانیا جاندا اے۔ اس طرح اس دا ناں "قدوت الکاتب" (لفظی طور اُتے 'کاتب دا سردار') سی۔ اس نے خطاطی دا ایہ خوبصورت انداز ایجاد کيتا جس دے ذریعہ دو پرانے اسٹائل (نسخ تے تالق) نوں ملایا گیا۔ [3]
دوسری قسم دی اسلامی خطاطی دی طرح نستعلیق اک ہلکا پھلکا تے خوبصورت لعنت والا اسکرپٹ اے۔ ہور اسلامی اسکرپٹ دے برخلاف ، نصر-طالق دے ایداں دے کردار نيں جو ہر لفظ دے اوپری سجے توں تھلے کبھے طرف گھمدے دکھادی دیندے نيں گویا کِسے خیالی لکیر دے ذریعہ معطل اے۔ اس وچ لمبی لمبی افقی اسٹروک تے مبالغہ آمیز گول شکلاں شامل نيں جنہاں وچ سیرف نئيں نيں۔ جدلیاندی نشانات اتفاق توں رکھے گئے سن ، تے لکیراں سِدھے ہونے دی بجائے بہہ رہیاں نيں۔ اک مشہور افسانہ اے کہ اک ہور مشہور فارسی خطاط میر علی مرزا جعفر تبریز میر علی دا شاگرد سی۔ بعدازاں ، میرزا جعفر دے طلباء نے ہرات وچ میر علی دے انداز دی پیروی دی ، جتھے اس دے اسکرپٹ نوں کثرت توں نقل کيتا جاندا سی تے انہاں دی خوب تعریف کيتی جاندی سی۔
حوالے
سودھو- ↑ ۱.۰ ۱.۱ https://doi-org.wikipedialibrary.idm.oclc.org/10.1093/gao/9781884446054.article.T058555
- ↑ S. Brent Plate, "Religion, art, and visual culture: a cross-cultural reader",Palgrave Macmillan, 2002. pg 93:"precision of tradition still allows for creativity, and there is a telling story of a famous Persian calligrapher, Mir Ali Tabrizi (died c. 1420 CE),"
- ↑ Religion, art, and visual culture. by S. brent