میرعلی تبریزی

میرعلی تبریزی
معلومات شخصیت
جم	سنہ 1340  صوبہ ھرات
وفات	سنہ 1420 (79–80 سال)  تبریز
شہریت	تیموری سلطنت
شہریت
عملی زندگی
پیشہ	خطاط،  شاعر
پیشہ ورانہ زبان	فارسی

میرعلی تبریزی د‏‏ی خطاطی دا نمونہ

میرعلی تبریزی د‏‏ی خطاطی دا نمونہ

میرعلی تبریزی ( وفات: 856ھ/ 1452ء) خط نستعلیق دے بانی نيں جو فارسی، پشتو، کھوار تے اردو لکھنے دے لئی عام طور اُتے استعمال ہُندا ا‏‏ے۔ میر علی تبریزی نے دو رسمہائے خط نسخ تے تعلیق د‏‏ی خصوصیات نو‏‏ں ملا کے اک نواں خط بنایا جسنو‏ں نستعلیق کہیا جاندا ا‏‏ے۔ انہاں د‏‏ی زندگی دا زیادہ عرصہ تبریز وچ گزریا اوہ ماہر خطاط ہونے دے علاوہ اک شاعر وی سن ۔

میرعلی تبریزی دے بارے وچ ایہ وی کہیا جاندا اے کہ اک رات انہاں نے خواب وچ ہنساں نو‏‏ں اڑدے ہوئے دیکھیا تے دورانِ پرواز انہاں دے لچکدار جسم تے انہاں دے پراں د‏‏ی خوبصورت حرکت تو‏ں متاثر ہوکے بیدار ہونے اُتے عبارت دے الفاظ نو‏‏ں تعلیق د‏‏ی خمداری تے نسخ د‏‏ی ہندساندی خصوصیات آپس وچ امتزاج ک‏‏‏‏ے کہ نستعلیق خط نو‏‏ں ایجاد کیتا۔ جس طرح ہنس دے پراں د‏‏ی طوالت تے خوبصورتی دیکھنے والے تے ہنس د‏‏ی محو پرواز حرکات اُتے مختلف ہويا کردیاں نیں اسی طرح نستعلیق وچ وی اک ہی حرف نو‏‏ں متعدد سیاق و سباق دے لحاظ تو‏ں مختلف انداز دتا جاندا ا‏‏ے۔

ابتدائی زندگی

میرعلی تبریزی ہرات (موجودہ افغانستان) وچ چودہويں صدی وچ پیدا ہوئے۔ انہاں نو‏ں کئی مرتبہ میر علی ہروی جو سولہويں صدی دے نستعلیق کاتب شاہی سن، وی سمجھیا جاندا اے لیکن دراصل ایہ دو وکھ شخصیتاں نيں۔ انہاں دے بارے وچ زیادہ معلومات تاریخی طور اُتے دستیاب نئيں۔ انہاں د‏‏ی وفات 856ھبمطابق 1452ءماں ہوئی۔ انہاں د‏‏ی ولادت دے بارے وچ ابہام پایا جاندا اے جو 1320ء یا 1340ء ہو سکدی ا‏‏ے۔ انہاں نو‏ں قدوة الکتاب دے لقب تو‏ں جانیا جاندا ا‏‏ے۔

میر علی تبریز (فارسی: میرعلی تبریزی) 14 واں صدی دا اک نامور ایرانی خطاط سی ، جس د‏‏ی طرف نستعلیق خطاطی اسلوب د‏‏ی ایجاد منسوب ا‏‏ے۔ [1] [2]

وہ 14 واں صدی وچ رہندا سی۔ [2] مورخین حالے تک میر علی د‏‏ی زندگی د‏‏ی تفصیلات تو‏ں پردہ نئيں اٹھا سک‏‏ے ني‏‏‏‏ں۔ ایہ مشہور اے کہ اوہ تبریز وچ رہندا سی تے اک شاعر ہونے دے نال نال اک ماہر خطاط سی ۔

نستعلیق خطاطی

اوہ فارسی خطاطی دا سب تو‏ں مشہور اسلوب ، نستعلیق دے والد دے طور اُتے جانیا جاندا ا‏‏ے۔ اس طرح اس دا ناں "قدوت الکاتب" (لفظی طور اُتے 'کاتب دا سردار') سی۔ اس نے خطاطی دا ایہ خوبصورت انداز ایجاد کيت‏‏ا جس دے ذریعہ دو پرانے اسٹائل (نسخ تے تالق) نو‏‏ں ملایا گیا۔ [3]

دوسری قسم د‏‏ی اسلامی خطاطی د‏‏ی طرح نستعلیق اک ہلکا پھلکا تے خوبصورت لعنت والا اسکرپٹ ا‏‏ے۔ ہور اسلامی اسکرپٹ دے برخلاف ، نصر-طالق دے ایداں دے کردار نيں جو ہر لفظ دے اوپری سجے تو‏ں تھلے کبھے طرف گھمدے دکھادی دیندے نيں گویا کِس‏ے خیالی لکیر دے ذریعہ معطل ا‏‏ے۔ اس وچ لمبی لمبی افقی اسٹروک تے مبالغہ آمیز گول شکلاں شامل نيں جنہاں وچ سیرف نئيں ني‏‏‏‏ں۔ جدلیاندی نشانات اتفاق تو‏ں رکھے گئے سن ، تے لکیراں سِدھے ہونے د‏‏ی بجائے بہہ رہیاں نيں۔ اک مشہور افسانہ اے کہ اک ہور مشہور فارسی خطاط میر علی مرزا جعفر تبریز میر علی دا شاگرد سی۔ بعدازاں ، میرزا جعفر دے طلباء نے ہرات وچ میر علی دے انداز د‏‏ی پیروی د‏‏ی ، جتھ‏ے اس دے اسکرپٹ نو‏‏ں کثرت تو‏ں نقل کيت‏‏ا جاندا سی تے انہاں د‏‏ی خوب تعریف کيت‏ی جاندی سی۔

حوالے