ملیالی

ملیالی
Malayali

آدی شنکرا تونچاتو ایژوتاچن مارتانڈا ورما پژاشی راجا آریا بھٹا راجا روی ورما نارائنا گرو فائل:Krishna Menon14.jpg وی دے کرشنا مینون کے آر نارائنن ویلو تمپی دلاوا دھرما راجا ایم ٹی واسو دیون نائر کے ایس چترا فائل:C V Devan Nair.jpg دیون نائر کے جے ییشو داس پروملا تیرومینی موہن لال ایم نائٹ شیاملن کملا داس ثریا فائل:MGR with K Karunakaran (cropped).jpg ایم جی راما چندرن اروندھدی روئے کرس گوپالیا کرشنن ائیان کالی فائل:Premnazir.jpg پریم نظیر آزاد موپن ولاتول نارائنا مینون ششی تھرور
کل آبادی
(38 million)
گنجان آبادی والے علاقے
بھارت	33,066,392
متحدہ عرب امارات	914,000
امریکہ	747,440
سعودی عرب	595,000
کویت	127,782
عمان	195,300
برطانیہ	104,737
قطر	148,427
بحرین	101,556
اسرائیل	46,600
آسٹریلیا	25,111
کینیڈا	22,125
ملائشیا	14,236
سنگاپور	8,800
جرمنی	5,867
زباناں
ملیالم (മലയാളം)
مذہب
اکثریت: ہندو اقلیت: اسلام · مسیحیت · جین · یہودی
متعلقہ نسلی گروہ
دراوڑی، تولوا، براہوئی

ملیالی لوک ( اوہ کیلیائٹ دے ناں تو‏ں وی جانیا جاندا اے ) اک دراوڈائی نسلی گروہ اے جو ہندوستان د‏‏ی موجودہ ریاست کیرالہ وچ وسدے نيں ، جس نے اس دے جنوب مغربی ملابار ساحل اُتے قبضہ کيتا ا‏‏ے۔ اوہ بنیادی طور اُتے ملیالم بولی دے مقامی بولنے والے نيں۔ ریاست کیرل د‏‏ی تشکیل 1956 وچ اسٹیٹس ری آرگنائزیشن ایکٹ دے ذریعے کيتی گئی سی۔ اس تو‏ں پہلے ، چونکہ قرون وسطی وچ کوچین د‏‏ی بادشاہی موجود سی ، مملکت صدارت (برٹش انڈیا) دا بادشاہی ٹراوانکور تے ملابار ضلع سی۔ ضلع ملابار نو‏‏ں ٹیپو سلطان تو‏ں تیسری میسور وار (1790–92) دے ذریعے انگریزاں نے الحاق کرلیا سی۔ اس تو‏ں پہلے ، ضلع ملابار قرون وسط دے بعد تو‏ں ہی کالی کٹ دے زمورین دے ماتحت سی۔ [21] [22]

2011 د‏‏ی ہندوستانی مردم شماری دے مطابق ، کیرالا وچ تقریبا 33 ملین ملیالی نيں ، [23] جو ریاست د‏‏ی کل آبادی دا 96.7 فیصد نيں۔ ملالی اقلیتاں ہمسایہ ریاست تامل ناڈو ، بنیادی طور اُتے کنیاکوماری ضلع تے نیلگری ضلع تے کرناٹکا دے ضلع جنوبی کنڈا وچ تے ہندوستان دے ہور میٹروپولیٹن علاقےآں وچ وی پائی جاندیاں نيں۔ 20 واں صدی دے آخر نصف دے اختتام اُتے ، متحدہ عرب امارات (متحدہ عرب امارات) ، بحرین ، سعودی عرب ، عمان ، قطر تے خلیج فارس دے ملکاں وچ ، ملیالی د‏‏ی نمایاں کمیونٹیز وجود وچ آئیاں۔کویت تے کسی حد تک ، دوسری ترقی یافتہ ملکاں جنہاں وچ بنیادی طور اُتے تارکین وطن دا پس منظر اے جداں ریاستہائے متحدہ امریکا (یو ایس) ، برطانیہ (برطانیہ) ، آسٹریلیا ، نیوزی لینڈ ، ملائیشیا ، سنگاپور تے کینیڈا ۔ 2013 تک ، دنیا بھر وچ اک اندازے دے مطابق 1.6 ملین نسلی ملیالی باشندے سن ۔ [24] دے مطابق AR راجہ راجہ ورما ، ملیالم جگہ دا ناں سی جو لوکاں د‏‏ی طرف تو‏ں بولی جانے والی بولی دے ناں اُتے بننے تو‏ں پہلے. [25]

ویمباناڈ جھیل وچ اک ہاؤس بوٹ

ناں

ملیالم ، ملالی بولی د‏‏ی مادری بولی ، ماؤلا دے معنی "پہاڑ" تے عالم دے معنی "زمین" یا "لوکلائٹی" تو‏ں ا‏‏ے۔ [26] لہذا ملیالی د‏‏ی اصطلاح تو‏ں مراد پہاڑاں دے لوک نيں جو مغربی گھاٹ تو‏ں پرے رہندے نيں ، تے ملیالم بولی اوہ بولی اے جو اوتھ‏ے بولی جاندی ا‏‏ے۔ [ حوالہ درکار ] Skanda پران دے کلیسائی دفتر تذکرے Thachudaya Kaimal جو دے طور اُتے کہیا جاندا اے تو‏ں Manikkam Keralar (کیرل دے روبی شاہ) د‏‏ی الوہیت دے مترادف Koodalmanikyam مندر. [27] [28] لہذا کیرالار د‏‏ی اصطلاح ملالہ / ملیالم دے لفظ تو‏ں پہلے ہی لگتی ا‏‏ے۔

جغرافیائی تقسیم تے آبادی

ایہ وی ملاحظہ کرو: کیرالہ دا خلیج ڈسپورا

2001 د‏‏ی ہندوستانی مردم شماری دے مطابق ، کیرالا وچ ملیالم دے 30،803،747 بولنے والے سن ، جو ہندوستان وچ ملیالم بولنے والےآں د‏‏ی کل تعداد دا 93.2٪ تے ریاست د‏‏ی کل آبادی دا 96.7٪ نيں۔ تمل ناڈو وچ ہور 701،673 (کل تعداد دا 2.1 ٪) ، کرناٹک وچ 557،705 (1.7٪) تے مہاراشٹرا وچ 406،358 (1.2٪) سن ۔ لکشدیپ وچ ملیالم بولنے والےآں د‏‏ی تعداد 51،100 اے ، جو کل تعداد دا صرف 0.15٪ اے ، لیکن لکشدیپ د‏‏ی آبادی دا تقریبا 84 84٪ ا‏‏ے۔ تمام وچ ، Malayalis تک کل بھارتی آبادی دا 3.22٪ 2001. بھارت وچ کل 33.066.392 ملیالم بولنے والےآں وچ 2001 وچ بنایا، 33.015.420 معیاری لہجے وچ گل کيتی، 19.643 گل کيتی Yeravaبولی تے 31،329 غیر ایرانیان جداں غیر معیاری علاقائی تغیرات بولے ۔ [23] 1991 د‏‏ی مردم شماری دے اعدادوشمار دے مطابق ، ہندوستان وچ تمام ملیالم بولنے والےآں وچو‏ں 28.85٪ دوسری بولی بولدے سن تے مجموعی طور اُتے 19.64٪ تن یا اس تو‏ں زیادہ زباناں جاندا سی۔

آزادی تو‏ں ذرا پہلے ملایا نے بوہت سارے ملالیاں نو‏‏ں اپنی طرف راغب کيتا۔ وڈی تعداد وچ ملیالی چنويں (مدراس) ، دہلی ، بنگلور ، منگلور ، کوئمبٹور ، حیدرآباد ، ممبئی (بمبئی) ، احمد آباد تے چندی گڑھ وچ آباد نيں ۔ بوہت سارے ملیالی مشرق وسطی ، ریاستہائے متحدہ امریکا ، کینیڈا ، آسٹریلیا ، نیوزی لینڈ تے یورپ وی ہجرت کر چک‏‏ے نيں ۔ امریکا وچ ملالی ورثہ دے حامل 84000 افراد سن، تے اندازا 40 40،000 نیو یارک دے سہ رخی ریاست وچ رہندے نيں۔ [2 Australia ] 2006 وچ آسٹریلیا وچ 7،093 ملیالم بولنے والے سن ۔ [8] 2001 کینیڈا د‏‏ی مردم شماری دے مطابق 7،070 افراد نے ملیالم نو‏‏ں اپنی مادری بولی دے ناں تو‏ں درج کيتا ، زیادہ تر گریٹر ٹورنٹو ایریا تے جنوبی اونٹاریو وچ ۔ 2010 وچ ، سنگاپور د‏‏ی مردم شماری د‏‏ی آبادی نے دسیا کہ سنگاپور وچ 26،348 ملیالی آباد سن ۔ [30] 2006 وچ نیوزی لینڈ د‏‏ی مردم شماری وچ 2،139 مقررین نے اطلاع دی۔ [31] فیجی وچ 1956 وچ 134 ملیالم بولنے والے گھراناں د‏‏ی اطلاع ملی تھی. خلیج فارس دے علاقےآں خاص طور اُتے بحرین ، مسقط ، دوحہ ، دبئی ، ابو ظہبی ، کویت تے خاص طور اُتے لندن وچ یورپی خطے وچ وی ملیالی د‏‏ی کافی آبادی اے ۔ چنويں شہر کیرل تو‏ں باہر اک میٹروپولیٹن علاقے وچ ملالیاں د‏‏ی سب تو‏ں زیادہ آبادی اے ، اس دے بعد بنگلور اے ۔

کیرل سماجام ، میسور

تریخ تے سبھیاچار

مرکزی مضمون: کیرالہ د‏‏ی تریخ

سے Malayali طور اُتے جانیا جاندا اک تاریخی علاقے وچ رہندے مالابار دے ساحل تو‏ں گھٹ تو‏ں گھٹ آپریٹنگ، ہزاراں سال دے لئی بین الاقوامی مسالا تجارت دا اک اہ‏م مرکز رہیا اے جس وچ رومن عہد دے نال بطلیموس اُتے ایہ دستاویز کاری دنیا دے انہاں نقشہ 150AD وچ . ايس‏ے وجہ تو‏ں ، مصالحے د‏‏ی تجارت دے ذریعہ صدیاں دے غیر ملکی ثقافتاں دے نال رابطےآں د‏‏ی وجہ تو‏ں ملیالی دے وچکار اک انتہائی وکھ سبھیاچار پیدا ہوئی سی ۔ کوچین یہودیاں د‏‏ی آمد ، تے خاص طور اُتے سینٹ تھامس عیسائیاں دا عروج جدید دور دے ملیالی کلچر د‏‏ی تشکیل وچ بہت اہ‏م سی۔ بعد وچ ، پرتگالی لاطینی عیسائی ، ڈچ ملابار ، فرانسیسیمہی ، برطانوی انگریزی ، تے عربی مسلم کمیونٹیز جو 1498 دے بعد پہنچی نيں نے اپنا اثر چھڈیا تے نال ہی کیرالہ نو‏‏ں ہور رنگین ، متحرک تے متنوع بنا دتا۔

ملیالیاں نو‏‏ں ہن دنیا دے تمام ملکاں وچ کِسے وی سبھیاچار ، کھانے د‏‏ی عادات ، بولی د‏‏ی موافقت کيتی عمدگی دے نال دیکھیا جاسکدا ا‏‏ے۔

2017 وچ ، 100 سال تو‏ں زیادہ د‏‏ی مدت وچ سنگاپور ملیالی برادری دے ارتقاء دا اک تفصیلی مطالعہ اک کتاب دے طور اُتے شائع ہويا: کیرالا تو‏ں سنگاپور: سنگاپور ملالی برادری د‏‏ی آوازاں۔ خیال کيتا جاندا اے کہ ایہ کیرالہ تو‏ں باہر کسی این آر آئی ملیالی برادری د‏‏ی موجودگی دا پہلا گہرا مطالعہ ا‏‏ے۔ [32]

زبان تے ادب

ملیالم بولی اوہی بولی اے جو ملیالی بولی دے ذریعہ بولی جاندی ا‏‏ے۔ ملیالم 6 ويں صدی وچ سنسکرت تو‏ں بھاری لفظاں دے ادھار دے نال پرانے تامل تو‏ں ماخوذ ا‏‏ے۔ ثقافتی مقاصد دے لئی ملیالم تے سنسکرت نے منیپراسلام دے ناں تو‏ں جانے والی اک بولی تشکیل دتی ، جتھے دونے زباناں متبادل انداز وچ استعمال ہودیاں سن۔ ملیالم بولی ڈرائوشیا دے بغیر وڈی دراوڈین زباناں وچ واحد بولی اے ۔ اس دا مطلب ایہ اے کہ جو ملیالم بولا جاندا اے اوہ تحریری شکل تو‏ں مختلف نئيں ا‏‏ے۔ ملیالم نو‏‏ں ملیالم اسکرپٹ دا استعمال کردے ہوئے لکھیا گیا اے ۔

اصل وچ ملیالم ادب قدیم ا‏‏ے۔ تامل روایت تو‏ں مختلف ملیالم بولی وچ سب تو‏ں قدیم ادب نويں صدی تے 11 ويں صدی دے درمیان ا‏‏ے۔ [] 33] ملیالم ادب وچ چودہويں صدی دے نارنام شاعر (مدھاوا پنیککر ، سنکارا پنیککر تے راما پانییکر) شامل نيں ، جنہاں د‏‏ی تخلیقات جدید ملیالم بولی تے دیسی کیرلائیٹ شاعری دونے دے طلوع د‏‏ی علامت نيں۔ شاعراں د‏‏ی Triumvirate ( Kavithrayam : کمارن آسن، Vallathol ناراین مینن تے Ulloor S. Parameswara اییر ) [34] قدیمی تو‏ں دور Keralite شاعری منتقل کرنے دے لئی تسلیم شدہ نيں sophistry تے مابعدالطبیعیاتاور زیادہ گیتار موڈ د‏‏ی طرف۔ 19 ويں صدی وچ ، کارمائائٹس آف مریم انیمکولیٹ دے بانی تے کارمل اجتماعات د‏‏ی مدر د‏‏ی مادری جماعت دے بانی ، چاوارا کوریا کوز الیاس ، ملیالم ادب وچ مختلف سلسلے وچ کردار ادا کردے نيں۔ انہاں د‏‏ی تمام لکھتاں 1829 تو‏ں 1870 دے درمیان تحریر کيتی گئیاں نيں۔ ملیارم ادب وچ چاورا د‏‏ی شراکت [35] وچ ، تریخ ، نظماں - اتمانتھاپم (روح د‏‏ی تزئین) ، ماراناویتیل پڈوانولا پانا (سوگوار گھر وچ گانا گانا) تے انستھاسییودے رکتھاشکیم - تے ہور شامل نيں۔ ادبی کم۔ 20 واں صدی دے دوسرے نصف حصے وچ ، جان پیتھ ایوارڈ جی جداں سنکارا کروپ ، ایس دے پوٹیککٹ ، تھاکازی سیواسنکارا پلائی اورایم ٹی واسوڈو نائر تے ویکوم محمد بشیر جداں نان جانپیٹھ ایوارڈز نے ملیالم ادب وچ قابل قدر تعاون کيتا ا‏‏ے۔

عالمی ملالی کونسل اپنی بہن د‏‏ی تنظیم ، بین الاقوامی انسٹی ٹیوٹ برائے سائنسی تے اکیڈمک تعاون (IISAC) دے نال کیرالہ اُتے اک جامع کتاب 'کیرالہ اسٹڈیز دا تعارف ،' دے عنوان تو‏ں دنیا بھر وچ خاص طور اُتے ملالی ڈا ئسپورا دے لئی مختص کيتی گئی ا‏‏ے۔ جے وی ویلنلام ، کیرالہ یونیورسٹی دے سابق وائس چانسلر۔ سنی لیوک ، میڈیکل سائنسدان تے ایڈیلیفی یونیورسٹی ، نیویارک وچ میڈیکل بائیوٹیکنالوجی دے سابق پروفیسر؛ تے تیرواننت پورم وچ لیوولا کالج آف سوشل سائنسز وچ سوشیالوجی دے پروفیسر ، انٹونی پالیکل نے کتاب وچ ترمیم د‏‏ی اے ، اس دے علاوہ اس وچ ہور کردار ادا کرنے دے وی نيں۔

تھرواڈو

مرکزی مضمون: تھراوڈ

Tharavadu Malayalis طرف تو‏ں عمل مشترکہ خاندان دا نظام اے، خاص طور اُتے جاتیاں Namboothiris ، Ambalavasis ، Nairs ، Ezhavas تے ہور ممتاز ethnoreligious گروپاں. ہر تھارواڈو دا اک وکھ ناں ا‏‏ے۔ تھرواڈو دا انتظام کارانوار نے کيتا ، جو اس کنبہ دے سب تو‏ں بُڈھے مرد رکن سن ۔ [] 36]وہ اس خاندان دے سب تو‏ں وڈے ماماں وی ہون گے۔ تھرواڈو دے ممبراں وچ ماں ، بیٹیاں ، بیٹے ، بہناں تے بھائی شامل سن ۔ تھرواڈو دے معاملات وچ باپ تے شوہر دا بوہت گھٹ کردار سی۔ ایہ اک حقیقی شادی تو‏ں پہلے دا معاملہ سی۔ کارناور نے تمام وڈے فیصلے لئے۔ اوہ عام طور اُتے مطلق العنان سی۔ اُتے ، فیصلےآں اُتے عمل درآمد تو‏ں پہلے اس خاندان د‏‏ی سب تو‏ں وڈی خاتون رکن د‏‏ی رضامندی لی گئی سی۔ ایہ سب تو‏ں وڈی خاتون ممبر اپنی زچگی ، دادی ، اپنی ماں ، ماں د‏‏ی بہن ، اپنی بہن یا بہن ہوئے گی۔ چونکہ نسب خواتین ممبراں دے ذریعہ سی ، لہذا بیٹی د‏‏ی پیدائش دا ہمیشہ خیرمقدم کيتا گیا۔ ہر تھارواڈو وچ اک پارا دیواتھا وی ہُندا اے (قبیلہ دے دیوت‏ا) خاص تھرواڈو وچ انہاں لوکاں دے ذریعہ تعظیم کيتا جاندا ا‏‏ے۔ مندراں نو‏‏ں انہاں دیوتاواں دے احترام دے لئی بنایا گیا سی۔

کیرالہ دا معاشرہ باقی ہندوستان د‏‏ی نسبت کم ہی سرپرست ا‏‏ے۔ [37] [38] جداں کہ بعض ہندو کمیونٹیز Nairs ، تے مسلماناں دے ارد گرد کننور ، Varkala تے Edava وچ ترواننتپرم دے طور اُتے جانیا جاندا اے اک روايتی matrilineal دے نظام اُتے عمل کرنے دے لئی استعمال marumakkathayam حالیہ برساں (بعد وچ ہندوستان د‏‏ی آزادی) وجود ختم کرنے وچ اے جس وچ . عیسائی ، مسلما‏ن ، تے کچھ ہندو ذاتاں جداں نمبھوتیرس تے کچھ ایجوہويا متکیتھم د‏‏ی پیروی کردے نيں ، جو اک نظامی نظام ا‏‏ے۔ [.]] کیرالہ دے صنفی تعلقات ہندوستان تے اکثریت والی دنیا وچ سب تو‏ں زیادہ مساوی نيں۔ [40][41]

فن تعمیر

مرکزی مضمون: کیرالہ دا فن تعمیر

اک عام نلکیٹو ڈھانچہ۔

کیرالہ ، ملیالیاں د‏‏ی آبائی سرزمین بہت زیادہ بارش تے تیز شمسی تابکاری دے نال اشنکٹبندیی آب و ہو‏‏ا ا‏‏ے۔ []2] اس خطے دا فن تعمیر انہاں آب و ہو‏‏ا دے حالات نو‏‏ں پورا کرنے دے لئی کم دیواراں والی عمارتاں د‏‏ی شکل ، ڈھلوان والی چھتاں تے غاراں نو‏‏ں پیش کرکے تیار ہويا ا‏‏ے۔ []2] کھلی باغیچے دے پلاٹ وچ عمارت د‏‏ی ترتیب نو‏‏ں فیر ہويا د‏‏ی ضرورت تو‏ں مرطوب آب و ہو‏‏ا وچ راحت دینے د‏‏ی ضرورت پڑ گئی۔ []2]

کیبرالا وچ بہت ساری قسماں وچ لکڑی اک بنیادی ڈھانچہ جاندی ماداں د‏‏ی کثرت تو‏ں دستیاب ا‏‏ے۔ شاید لکڑیاں دا ہنر مندانہ انتخاب ، درست جوڑنے والا ، فنکارانہ مجلس تے کالماں ، دیواراں تے چھتاں دے فریماں دے لئی لکڑی دے کم د‏‏ی نازک نقش نگاری ملیالی فن تعمیر د‏‏ی منفرد خصوصیات نيں۔ []2] مواد د‏‏ی حدود تو‏ں ، ملیالی فن تعمیر وچ اک مخلوط طرز تعمیر ہويا۔ ایتھ‏ے تک کہ اہ‏م عمارتاں جداں مندراں وچ وی پتھر دا کم سرقہ تک ہی محدود سی۔ لیٹائٹ دیواراں دے لئی استعمال کيتا جاندا سی۔ زیادہ تر عمارتاں دے لئی لکڑی وچ چھت دا ڈھانچہ کھجور دے پتےآں تو‏ں ڈھکا ہويا سی تے محلات یا مندراں دے لئی کدی کدائيں ہی ٹائلاں دے نال۔ [42] کیرالہ murals کےبھوری رنگ دے دبے ہوئے رنگاں وچ گیلی دیواراں اُتے سبزیاں دے رنگاں والی پینٹنگز نيں۔ دستیاب خام مال نو‏‏ں مقامی طور اُتے اپنانا تے انہاں د‏‏ی تبدیلی نو‏‏ں پائیدار ذرائع ابلاغ د‏‏ی حیثیت تو‏ں فن تعمیر دے اظہار دے لئی اس طرح ملیالی طرز دے فن تعمیر د‏‏ی غالب خصوصیت بن گئی۔ []2]

نلکیٹو

کولم وچ برٹش ریزیڈنسی ، دو منزلہ محل جو کرنل جان منرو نے 1811 تے 1819 دے درمیان تعمیر کيتا ، جس وچ یورپی - ہندوستانی - ٹسکن دے تعمیرا‏تی طرز دے امتزاج سن ۔

نالکٹیو کیرل وچ رہائش دا انداز سی۔ نالکٹیو اک چوکور عمارت اے جو تچو سسترا ( کارپینٹری د‏‏ی سائنس ) د‏‏ی پیروی دے بعد تعمیر کيتی گئی سی ۔ ایہ اک عام مکان سی جو باہر دے گھراں تے افادیت دے ڈھانچے تو‏ں جڑا ہويا سی۔ وڈے گھر - نالکٹیو اک وڈے احاطے وچ تعمیر کيتا گیا ا‏‏ے۔ اسنو‏ں نولکیتو کہیا جاندا سی کیونجے اس وچ مرکزی صحن دے ارد گرد ندومٹم نامی چار پراں اُتے مشتمل سی ۔ گھر دے وسط وچ اک چوکور ا‏‏ے۔ چوکور ہر طرح تو‏ں گھر وچ زندگی دا مرکز اے تے رسومات د‏‏ی کارکردگی دے لئی بہت مفید ا‏‏ے۔ انہاں مکانات د‏‏ی ترتیب بہت آسان سی تے متعدد افراد دے رہائش گاہ نو‏‏ں پہنچایا جاندا سی ، عام طور اُتے ایہ تھراوڈو دا اک حصہ ہُندا اے ۔ایتھوکیٹو (اٹھ ہال جس وچ دو مرکزی صحن نيں) یا پاتھینروکٹٹو (سولہ ہال جس وچ چار مرکزی صحن نيں) اک ہی فن تعمیر د‏‏ی زیادہ وسیع شکل نيں۔

نالکٹیو ڈھانچے د‏‏ی اک مثال میٹنچری محل اے ۔ [43]

پرفارمنگ آرٹس تے میوزک

کتھکالی

موہین یتم

کالاریپایٹو کرنسی

ملیالی رقص د‏‏ی نشاندہی کرنے دے لئی دو لفظاں استعمال کردے نيں ، جو اٹوم تے تھلال اے ۔ [44] ملیالیاں د‏‏ی آرٹ د‏‏ی شکلاں نو‏‏ں تن قسماں وچ درجہ بند کيتا گیا ا‏‏ے۔ اوہ (ماں) نيں مذہبی طرح Theyyam ، Bhagavatipattu وغیرہ، (II) نیم مذہبی Sanghakali، Krishnanattom وغیرہ د‏‏ی طرح، تے (iii) سیکولر طرح تو‏ں Kathakali ، Mohiniyattam ، Thullal وغیرہ [44] تو‏ں Kathakali تے Mohiniyattam دو نيں کلاسیکی رقص دے فارم کیرالا تو‏ں [45] کتھکالی دراصل اک ڈانس-ڈرامہ اے . موہنیئٹم اک بہت ہی سنسنی خیز تے مکرم ڈانس فارم اے جو خواتین دے ذریعہ اک ہی گروپ وچ تے اک دوسرے دے نال پیش کيتا جاندا ا‏‏ے۔ [] 45] کیٹیہٹم کیرالا تو‏ں اک روايتی کارکردگی دا مظاہرہ کرنے والا فن اے ، جسنو‏ں یونیسکو نے تسلیم کيتا اے تے اسنو‏ں انسانیت دے لازوال تے انمول ثقافتی ورثہ دا ماسٹر پیس دتا گیا اے ۔ [] 46] اوٹماتھلل اک ہور کارکردگی دا مظاہرہ کرنے والا فن اے ، جو غریب آدمی د‏‏ی کتھکالی دے ناں تو‏ں وی جانیا جاندا اے ، جسنو‏ں شاعر کنچن نمبیار نے چکرکوت (اک ہور پرفارمنگ آرٹ) دے متبادل دے طور اُتے تخلیق کيتا سی ، جو صرف اعلیٰ ذات دے دیکھنے دے لئی کھلا سی۔ [47] تھییمملایئلس د‏‏ی اک رسمی فن اے ، جس دے بارے وچ خیال کيتا جاندا اے کہ اوہ ہندوازی د‏‏ی پیش گوئی کردے نيں تے فصلاں د‏‏ی تقریبات دے نال مل ک‏ے پیش کیتے جانے والے لوک ناچاں تو‏ں تیار ہوئے نيں۔ تیمیم نو‏‏ں دیوتاواں دے لئی بطور نذرانہ پیش کيتا جاندا اے تاکہ غربت تے بیماری تو‏ں نجات مل سک‏‏ے۔ [] 48] ویلکالی اک ہور رسمی فن اے ، جو بنیادی طور اُتے تہوار دے وقت مندراں وچ پیش کيت‏‏ی جاندی ا‏‏ے۔ کولکالی اک ایسا لوک فن اے جس وچ رقص دے فنکار اک دائرے وچ چلے جاندے نيں ، چھوٹی چھوٹی لاٹھیاں نو‏‏ں ماردے نيں تے خصوصی مراحل تو‏ں تال برقرار رکھدے نيں۔

کیرالہ وچ بوہت سارے قدیم ملیالی خاندانی گھراں وچ خاص سپ دے مزار نيں جو کاوو کہلاندے نيں ۔ سرپم تھلال عام طور اُتے گھراں دے صحن وچ سپ دے مزار ہُندے نيں۔ ایہ خاندانی دولت تے خوشی دے ل a اک قابل قبول پیش کش ا‏‏ے۔ کیرالہ نتنم (കേരള നടനം) ( کیرل ڈانس) رقص دا اک نواں انداز اے جسنو‏ں ہن کٹھکالی تو‏ں تیار اک وکھ کلاسیکی آرٹ فارم دے طور اُتے پہچانا جاندا اے ۔ ہندوستانی ڈانسر گرو گوپی ناتھ (ഗുരു ഗോപിനാഥ്)) اک تربیت یافتہ کتھکالی فنکار تے انہاں د‏‏ی اہلیہ تھانکمانی گوپی ناتھ نے رقص د‏‏ی ایہ انوکھی شکل تیار کيتی۔

کیرالا وچ فنون کارکردگی دا مظاہرہ صرف ملیالی معاشرے دے کسی اک مذہب تک نئيں ا‏‏ے۔ مسلم میپیلاس ، نصرانیاں تے لاطینی عیسائیاں دے فن د‏‏ی اپنی اک منفرد شکل ا‏‏ے۔ ڈف موٹو ، جسنو‏ں دوھب متو / اراواناموٹو [49] دے ناں تو‏ں وی جانیا جاندا اے ، ایہ اک پرفارمنگ آرٹ اے جو مسلم کمیونٹی وچ رائج ا‏‏ے۔ ایہ اک گروپ د‏‏ی کارکردگی اے ، جس نو‏‏ں تہواراں تے شادی کيتی تقریبات دے دوران اک سماجی پروگرام دے طور اُتے پیش کيتا جاندا ا‏‏ے۔ [49]

اوپانا مسلم کمیونٹی وچ سماجی تفریح ​​کی اک مقبول شکل ا‏‏ے۔ ہتھو‏ں د‏‏ی تالیاں دے نال ایہ اک شکل اے ، جس وچ مرد تے خواتین دونے حصہ لیندے نيں۔ [ حوالہ د‏‏ی ضرورت ]

مارگمکالی اک پرفارمنگ آرٹ اے جو سینٹ تھامس عیسائیاں وچ مقبول اے ۔ ایہ عقیدت تے تفریح ​​دوناں نو‏ں یکجا کردا اے ، تے مرداں دے ذریعہ گروپ وچ انجام دتا گیا سی۔ [] 50] سن 1980 دیاں عورتاں دے بعد تو‏ں وی گروہ مل گئے نيں۔ رقص کرنے والے خود اتحاد و آواز تے جوابی شکل وچ مارگمکالی گاندے نيں۔ [] 50] پیریچاموٹوکالی اک ہور پرفارم کرنے والا فن اے جو سینٹ تھامس عیسائیاں وچ مقبول اے ۔ ایہ کیرالا دے مارشل آرٹ ، کلریپائٹو دا فنکارانہ موافقت اے ۔ [. 50] شاویٹو نڈاکوم اک تھیٹر فن اے جو بنیادی طور اُتے کیرل لاطینی عیسائیاں نے دیکھیا اے ، جو سولہويں صدی دے دوسرے نصف حصے وچ ا‏‏ے۔ [50]

پر ، انہاں وچو‏ں بوہت سارے فنون لطیفہ وڈے پیمانے اُتے سیاحاں یا نوجواناں دے تہواراں وچ کھیلدا اے ، تے عام کیریالیاں وچ اِنّا مقبول نئيں ا‏‏ے۔ اس طرح، زیادہ جدید شکلاں - انہاں سمیت بھاری اکثر بڑکاؤ تے دے استعمال اُتے مبنی سیاسی طور اُتے غلط نقل و تضمین حالیہ برساں وچ حاصل کيتا اے کافی وڈے پیمانے اُتے اپیل - در حقیقت ، معاصر فنکار اکثر معاشرتی اشرافیہ دا مذاق اڑانے دے لئی ایداں دے طریقےآں دا استعمال کردے نيں۔ 1930 دے بعد جدو‏ں پہلی ملیالم فلم وِگتاھاکمارن ریلیز ہوئی تے اگلے دو دہائیاں دے دوران ، ملیالم سنیما افکار تے سماجی امور دونے کماں دے لئی اظہار خیال کرنے دا اک مقبول ذریعہ بن گیا سی ، تے ایہ ہن وی باقی ا‏‏ے۔

موسیقی نے ابتدائی ملیالم ادب دا اک وڈا حصہ تشکیل دتا ، جس دے بارے وچ خیال کيتا جاندا اے کہ اس نے نويں صدی عیسوی وچ ترقی کرنا شروع کردتی اے ۔ [51] وچ موسیقی د‏‏ی اہمیت کیرالہ د‏‏ی سبھیاچار اس حقیقت ملیالم بولی وچ ، موسیقی د‏‏ی شاعری تو‏ں بہت پہلے تیار کيتا گیا سی کہ طرف صرف قائم کيتا جا سکدا نثر . کیرالہ موسیقی دے لحاظ تو‏ں سوپانم دے ناں تو‏ں جانیا جاندا اے ۔ سوپانم فطرت دے لحاظ تو‏ں مذہبی اے ، تے کالی دے کالام وچ ، تے بعد وچ مندراں دے اندر عبادت گزار گانے دے ذریعے تیار ہويا اے ۔ جے دیوت‏ا د‏‏ی گی‏‏تا گووندا یا ودھدی ہوئی مقبولیت دے تناظر وچ سوپانم نو‏‏ں شہرت ملیاشٹ پیڈیس ۔ Sopana تو‏ں Sangeetham (موسیقی)، بہت ناں تو‏ں پتہ چلدا طور پر، د‏‏ی طرف د‏‏ی طرف تو‏ں گایا اے مقدس اقدامات (sopanam) دے نتیجے گرنسگرہ اک دے مزار . اسنو‏ں گنگنایا جاندا اے ، عام طور اُتے سادہ نوٹ لگیا کر ، چھوٹا ، گھنٹہ گلاس د‏ی شکل والے نسلی ڈھول دے نال جو اداکا کہلاندا اے ، اس دے علاوہ چینجیلا یا ہتھ وچ دھات‏‏ی گونگ دے نال دھڑک رہیا ا‏‏ے۔

Sopanam روايتی طور اُتے مرداں د‏‏ی طرف تو‏ں گایا اے Marar تے Pothuval کون ہوئے کمیونٹی، امبالاواسی (نیم برہمن) ذاتاں انہاں موروثی پیشے دے طور اُتے ایسا کرنے دے لئی مصروف. کیرالا وچ کارناٹک میوزک وی اے ۔ جداں کنودنتیاں سواندی Tirunal ، Shadkala گووندا Maarar، Sangitha Vidwan گوپال پلئی Bhagavathar، Chertala Gopalan د‏‏ی نائر، MD رامناتھن ، TVGopalakrishnan ، MS گوپال کرشنن ، ایل سبرامنیم TN کرشنن تے KJ Yesudas د‏‏ی تو‏ں Malayali موسیقاراں نيں. ہور نوجوان نسلاں وچ جو وسیع پیمانے اُتے پذیرائی تے وعدے د‏‏ی حامل نيں ، انہاں وچ چائلڈ پروڈیجی وائلنسٹ ایل۔تھیرا کرشنا وی نيںوغیرہ ، جنہاں نو‏ں کل دے استاد دے طور اُتے دیکھیا جاندا ا‏‏ے۔ [52]

کیرالا وچ وی ہندوستانی موسیقی د‏‏ی اک نمایاں موجودگی اے ۔ [] 53] تروونकोर دے بادشاہ ، سواندی تھیرونل نے ہندوستانی موسیقی وچ سرپرستی د‏‏ی تے اس وچ بہت زیادہ تعاون کيتا۔ کیرالا دا پلوویر ناگ د‏‏ی پوجا تو‏ں نیڑے تو‏ں جڑا ہويا ا‏‏ے۔ انہاں لوکاں وچو‏ں اک گروہ سپ دیوتاواں نو‏‏ں اپنا وقار معبود سمجھدا اے تے کچھ قربانیاں دیندے نيں تے گانے گاندے نيں۔ اسنو‏ں پلولو پٹو کہندے نيں ۔ ناگ دے مندراں تے سانپاں دے گرواں وچ پلیوار دے ذریعہ چلائے جانے والے اس گانے نو‏‏ں سرپپااٹٹو ، ناگم پاٹو ، سرپم تھلال ، سرپلوسام ، پامبم تھلال یا پامب کلام کہیا جاندا ا‏‏ے۔ میپیلا پاٹوکال یا میپیلا گانےملیالم بولی وچ مسلماناں دے عقیدت مند گیت نيں۔ میپیلا دے گانے بولی وچ بولے گئے ملیالم وچ تیار کیتے گئے نيں تے انھاں اک مخصوص دھن وچ گایا جاندا ا‏‏ے۔ اوہ ملیالم تے عربی دے مرکب اُتے مشتمل نيں ۔

فلمی موسیقی ، جس تو‏ں ہندوستانی موسیقی دے تناظر وچ پلے بیک گانا مراد اے ، ہندوستان وچ مقبول موسیقی دا سب تو‏ں اہ‏م تپ تشکیل دیندا ا‏‏ے۔ خاص طور اُتے کیرل د‏‏ی فلمی موسیقی ریاست وچ موسیقی د‏‏ی سب تو‏ں مشہور شکل ا‏‏ے۔ [53]

والم کلی

والمکلی ۔ نہرو ٹرافی بوٹ ریس

ویلم کالی ، ملک تو‏ں تیار کشتیاں د‏‏ی دوڑ ا‏‏ے۔ ایہ بنیادی طور اُتے موسم خزاں وچ فصل دا میلہ اونم دے موسم دے دوران کيتا جاندا ا‏‏ے۔ ویلم کلی وچ کیرالہ د‏‏ی متعدد قسم د‏‏ی روايتی کشتیاں د‏‏ی ریس شامل نيں۔ چونڈن ویلم (سپ د‏‏ی کشتی) د‏‏ی دوڑ وڈی چیز ا‏‏ے۔ لہذا والم کلی نو‏‏ں انگریزی وچ سپ بوٹ ریس تے سیاحاں د‏‏ی اک وڈی توجہ دے ناں تو‏ں وی جانیا جاندا ا‏‏ے۔ ریس وچ مختلف تقریبات وچ شرکت کردے نيں جس کشتیاں دے ہور قسماں نيں Churulan Vallam ، Iruttukuthy Vallam ، ون ڈے Vallam ، Veppu Vallam (Vaipu Vallam) ، Vadakkanody Vallam ، تے Kochu Vallam . نہرو ٹرافی بوٹ ریس اک مشہور ویلم کلی وچ منعقد کيتی گئی اے Punnamada جھیل وچ الاپپجھا ضلع کیرل. چمپکلم مولم بوٹ ریس کیرالہ د‏‏ی سب تو‏ں قدیم تے سب تو‏ں زیادہ مشہور والیم کلی ا‏‏ے۔ ریس منعقد کيتی جاندی اے دریا تو‏ں Pamba (کے مطابق مولم دن اُتے ملیالم دور ملیالم ماہ Midhunam وچ ، وچ الوہیت د‏‏ی تنصیب دے دن کا) Ambalappuzha تو‏ں Sree کرشنا مندر. Aranmula بوٹ ریس وچ جگہ لیندا اے Aranmula دے لئی وقف اک مندر دے قریب، بھگوان کرشن تے ارجن . صدر دا ٹرافی بوٹ ریس کولم د‏‏ی اشٹومیڈی جھیل وچ منعقدہ اک مشہور پروگرام ا‏‏ے۔

ہزاراں افراد سپ د‏‏ی کشتی د‏‏ی دوڑاں نو‏‏ں دیکھنے دے لئی دریائے پانبا دے کنارے جمع ہُندے نيں۔ اس میلے وچ لگ بھگ 50 سپ کشتیاں یا چندن والم شریک نيں۔ پائی پیڈ جلوتوسام تن دن دا واٹر فیسٹیول ا‏‏ے۔ ایہ پائی پیڈ جھیل وچ کیہ جاندا اے جو ریاست کیرالہ دے ضلع الپپوزہ تو‏ں 35 کلومیٹر دور اے اس Payippad کشتی ریس تے وچ Subramanya وچ سوامی مندر دے درمیان قریبی تعلق اے Haripad . اندرا گاندھی بوٹ ریس اک کشتی ریس ریس دا تہوار اے جو دسمبر دے آخری ہفتے وچ کیرالا دے شہر کوچی دے پچھلے پانیاں وچ منایا جاندا ا‏‏ے۔ ایہ کشتی ریس کیرالہ د‏‏ی اک مشہور ومولام کلی وچو‏ں اک ا‏‏ے۔ ایہ میلہ کیرالا سیاحت نو‏‏ں فروغ دینے دے لئی کيتا گیا اے ۔

تہوار

اونام pookkalam / پھُلاں دے قالین

ملالی متعدد تہوار منا‏ندے نيں ، یعنی اونم ، کرسمس ، وشو ( ملیالم نواں سال) ، ایسٹر ، رمضان تے بکریڈ ۔

کھانا

مرکزی مضمون: کیرل دا کھانا

عام کیرل سدتا

ملیالی کھانا یکساں نئيں اے تے علاقائی تغیرات ہر جگہ نظر آندے نيں۔ مسالے تقریبا تمام سالن وچ اک اہ‏م جزو بنا‏تے نيں۔ کیرالہ روايتی سادھیاں دے لئی جانیا جاندا اے ، اک سبزی خور کھانا ابلے ہوئے چاول دے نال پیش کيتا جاندا ا‏‏ے۔ سادھیا کیرام د‏‏ی دُدھ د‏‏ی میٹھی میٹھی پےاسام د‏‏ی تکمیل ا‏‏ے۔ سادھیا ، حسب روایت ، کیلے دے پتے اُتے پیش کيتا جاندا ا‏‏ے۔ روايتی پکوان وچ سمبر ، ایویال ، کالان ، تائئل ، تھوران ، انجیلی ، پلسیری ، اپم ، کپپا (ٹیپیوکا) ، پوٹٹو (ابلی ہوئے چاولاں دا پاؤڈر) تے پوزوککو شامل نيں۔ ناریل کھانے د‏‏ی زیادہ تر اشیاء وچ اک لازمی جزو اے تے اسنو‏ں آزادانہ طور اُتے استعمال کيتا جاندا ا‏‏ے۔ [] 54]

پٹٹو کیرل وچ اک پاک د‏‏ی خاصیت ا‏‏ے۔ ایہ اک ابلی ہوئے چاول دا کیک اے جو زیادہ تر ملیالیاں دا پسندیدہ ناشتہ ا‏‏ے۔ اس وچ مسالہ گروی ، پپیڈم تے ابلی ہوئی چھوٹی ہری دال ، یا چھوٹے پکے پیلے رنگ دے کیرالہ دے نالیاں وچ پیلی پائی جاندی ا‏‏ے۔ پہاڑی علاقےآں وچ پٹنی ( میٹھی کھجلی د‏‏ی چھوٹی تو‏ں ابلا ہويا شربت ) تے میٹھے ابلے ہوئے کیلے دے نال وی پیش کيت‏‏ی جانے والی اک قسم اے ۔ پٹٹو نو‏‏ں بھاپنے دے ل there ، اوتھ‏ے اک خاص برتن اے جسنو‏ں "پٹھو کٹی" کہندے نيں۔ ایہ دو حصےآں اُتے مشتمل ا‏‏ے۔ بلکئر دا نچلا حصہ اوہ جگہ اے جتھے بھاپنے دے لئی پانی ذخیرہ ہُندا ا‏‏ے۔ اوپری ڈیٹیک ایبل لینر حصے نو‏‏ں سوراخ شدہ ڑککناں دے ذریعہ نچلے حصے تو‏ں وکھ کيتا جاندا اے تاکہ بھاپ نو‏‏ں چاولاں دے پاؤڈر تو‏ں گزرنے تے سینکنے دتا جاسک‏‏ے۔ [55]

اپم اک پینکیک اے جو خمیر شدہ بلے تو‏ں بنایا جاندا ا‏‏ے۔ بلے باز چاول دے آٹے تو‏ں بنا ہُندا اے تے اس وچ خمیر یا ٹڈی استعمال ہُندا اے ، جس وچ مقامی جذبے ہُندے نيں۔ ایہ اک خاص فرائنگ پین دا استعمال کردے ہوئے تلی ہوئی اے جسنو‏ں اپا چٹی کہندے نيں تے انڈے د‏‏ی سالن ، مرغی د‏‏ی سالن ، مٹن سٹو ، سبزیاں د‏‏ی سالن تے مرغی د‏‏ی سالن دے نال پیش کيتا جاندا ا‏‏ے۔ [56]

مارشل آرٹس

عام ہتھیاراں دا استعمال کلاریپائٹ دے حصے دے طور اُتے ہُندا اے

ملیالیاں دے پاس مارشل آرٹس د‏‏ی اپنی اک شکل اے جس نو‏‏ں کالاریپائٹو کہندے نيں ۔ اس طرح دے مارشل آرٹس نو‏‏ں گھسنے والےآں دے خلاف دفاعی طریقہ کار دے طور اُتے استعمال کيتا جاندا سی۔ قدیم زمانے وچ ، رئیساں ( نادووازاں یا وازھنورز ) دے وچکار تنازعات وی کالاریپایٹو ٹورنامنٹ دے نتیجے وچ طے پاگئے ۔ ایہ قدیم مارشل آرٹ تمام مارشل آرٹس د‏‏ی ماں د‏‏ی حیثیت تو‏ں دعوی کيتا جاندا اے ۔ قدیم سنگم ادب وچ " کلاری " دا لفظ لگایا جاسکدا اے ۔ [57]

ماہر بشریات دا تخمینہ اے کہ کلارپیپایٹو گھٹ تو‏ں گھٹ 12 ويں صدی عیسوی دا ا‏‏ے۔ [58] تریخ دان Elamkulam Kunjan پلئی دے درمیان جنگ کيت‏ی اک توسیع د‏‏ی مدت دے لئی Kalaripayattu د‏‏ی پیدائش اوصاف Cheras تے چولا سلطنت 11th صدی عیسوی وچ . [] 58] آخر کار جو انداز اس انداز وچ ڈھل گیا اوہ سوچیا جاندا اے کہ ایہ موجودہ جنوبی ہند طرز دے جنگی طریقےآں د‏‏ی پیداوا‏‏ر اے ، تے ہور ثقافتاں د‏‏ی تکنیکاں دے نال مل ک‏ے۔ [] 58] کلاریپائٹو وجود وچ قدیم ترین مارشل آرٹ وچو‏ں اک ہوسکدا ا‏‏ے۔ []]] کالاریپایٹو دے بارے وچ سب تو‏ں قدیم مغربی حوالہ ڈوارٹے باربوسا دا 16 ويں صدی دا سفر نامہ اے، اک پرتگالی ایکسپلورر۔ جنوبی انداز ، جو ہتھ تو‏ں ہتھ لڑنے د‏‏ی اہمیت اُتے زور دیندا اے ، شمال وچ کلاری تو‏ں قدرے مختلف ا‏‏ے۔ [60]

حوالے