مسجد اجابہ
مسجد اجابہ | |
---|---|
بنیادی معلومات | |
مقام | مدینہ منورہ، سعودی عرب |
متناسقات | 24°28′19″N 39°37′6″E / 24.47194°N 39.61833°Eمتناسقات: 24°28′19″N 39°37′6″E / 24.47194°N 39.61833°E |
مذہبی انتساب | اسلام |
صوبہ | مدینہ منورہ صوبہ |
ملک | سعودی عرب |
سن تقدیس | 1ھ/ 622ء |
مذہبی جاں تنظیمی حالت | مسجد |
تعمیراتی تفصیلات | |
نوعیتِ تعمیر | مسجد |
طرز تعمیر | اسلامی |
تفصیلات | |
گنبد | 1 |
مینار | 1 |
محل وقوع
سودھویہ مسجد مدینہ منورہ وچ قبرستان بقیع دے شمال وچ 385 میٹر (1263.12 فٹ) دے فاصلہ اُتے شارع الملک الفیصل اُتے جانب مشرق واقع اے۔ اِسنوں شارع ستین وی کہندے نيں۔ مسجد نبوی توں ایہ فاصلہ 850 میٹر (یعنی 2788.71 فٹ ) اے۔[۱]
تریخ
سودھواِس مسجد دی تعمیر دا اندازہ سنہ 1ھ مطابق 622ء/ 623ء توں ہُندا اے۔مؤرخ مدینہ ابن نجار اِس مسجد نوں بنو نجار دی مسجد خیال کردے سن، استوں علاوہ لکھیا اے کہ اِس مسجد دی حالت خراب اے تے ایہ قبرستان بقیع دے نیڑے سی۔ اِس وچ ستون موجود نيں تے خوبصورت محراب وی اے لیکن باقی حصہ خراب اے۔علامہ سمہودی کہندے نيں کہ ابن نجار نوں اِس معاملے وچ وہم ہويا کہ ایہ مسجد بنو نجار دی نئيں بلکہ بنو معاویہ ورگی۔ جدوں علامہ سمہودی نے اِس مسجد نوں دیکھیا تاں اِس وچ کوئی ستون موجود نہ سی، بلکہ متعدد حصے خراب ہوچکے سن ۔ لکھدے نيں کہ ایہ عریض دی طرف جانے والے راستے وچ کبھے طرف واقع اے تے قبرستان بقیع دے شمال وچ اے تے ٹیلاں دے درمیان واقع اے، جو بنو معاویہ دی بستی دے آثار نيں۔ جدوں ميں نے (یعنی علامہ سمہودی) اِس مسجد دی پیمائش دی تاں مشرق توں مغرب دی طرف 25 ہتھ توں قدرے کم سی جدوں کہ سمت قبلہ توں شامی جانب (یعنی مغربی جانب) 20 ہتھ توں کچھ کم سی۔[۲]
ناں وجہ
سودھومسجد اجابہ
سودھواِس مسجد وچ رسول اللہ صلی اللہ علیہ وآلہ وسلم نے تن دعاواں کيتیاں سن جنہاں وچوں دو قبول کرلئی گئياں جدوں کہ اک توں روک دتا گیا (یعنی قبول نہ کيتی گئی)۔ مؤرخ آثار مدینہ منورہ احمد عباسی (متوفی: 1036ھ/ 1627ء) نے اِس حدیث دا ذِکر کردے ہوئے لکھیا اے کہ اِسی قبولیت یا اِجابت دی وجہ توں اِس مسجد دا ناں مسجد اِجابہ اے۔[۳]
صحیح مسلم دی اک روایت وچ مذکور اے کہ حضرت سعد رضی اللہ عنہ بیان کردے نيں کہ: رسول اللہ صلی اللہ علیہ وآلہ وسلم اک دِن مدینہ دے بالائی حصے توں تشریف لیائے تے جدوں مسجد بنو معاویہ دے نیڑے توں گزرے تاں اُس وچ داخل ہوئے کے دو رکعت نفل پڑھے۔ اساں وی آپ دے ہمراہ پڑھے۔ آپ نے بارگاہِ الٰہی وچ طویل دعا کيتی تے فیر ساڈی طرف متوجہ ہوئے۔ فرمایا: ميں نے اپنے پروردگار توں تن دعاواں کيتیاں سن، جنہاں وچوں دو قبول کرلئی گئياں تے اک روک لی گئی۔ ميں نے ایہ دعا کيتی سی کہ: میری اُمت نوں قحط توں ہلاک نہ فرمائے، تاں ایہ قبول کرلئی گئی۔ فیر ایہ دعا کيتی کہ: اِسنوں (یعنی اُمت کو) غرق نہ کیتا جائے، ایہ وی منظور کرلئی گئی۔ تے فیر ایہ دعا کيتی کہ: اِنہاں وچ باہم جھگڑا نہ ہوئے تاں ایہ روک لی گئی۔ چنانچہ ایہ اوہ وجہ اے کہ جس دی بنا اُتے اِسنوں مسجد اِجابہ کہیا گیا۔[۴]
مؤرخ مدینہ عمر ابن شبہ النمیری (متوفی: 262ھ/ 876ء) نے جید سند دے نال موطأ امام مالک دی اک حدیث صحابی رسول حضرت عبداللہ بن عبداللہ بن جابر بن عتیک توں بیان کيتی اے کہ اُنہاں نے کہیا: ساڈے پاس حضرت عبداللہ بن عمر رضی اللہ عنہ بنومعاویہ (مدینہ دے علاقہ) وچ آئے، ایہ انصار دی بستی دے نیڑے سن ۔ پُچھیا: جاندے ہوئے رسول اللہ صلی اللہ علیہ وآلہ وسلم نے تواڈی اِس مسجد وچ کتھے نفل پڑھے سن ؟۔ ميں نے کہیا: ہاں تے اُنئيں مسجد دی اک جگہ دی طرف اِشارہ کرکے دسیا۔ فیر پُچھیا: جاندے ہوئے کہ آپ نے تن دعاواں کیہڑی کيتیاں سن؟۔ ميں نے کہیا: ہاں، جاندا ہون۔ اُنہاں نے کہیا: مینوں دسو تاں سہی۔ ميں نے کہیا: ایہ دعا فرمائی سی کہ اُنہاں اُتے کوئی غیر غالب نہ آسکے تے اُنئيں قحط توں ہلاک نہ کیتا جائے۔ چنانچہ دونے قبول کرلئی گئياں۔ فیر تیسری دعا ایہ دی کہ آپس وچ اِنہاں دی دشمنی نہ ہوئے تاں اِس توں روک دتے گئے۔ اُنہاں نے کہیا: سچ کہندے ہوئے قیامت تک فتنہ و فساد جاری رہے گا۔[۵]
مسجد بنومعاویہ
سودھویہ مسجد بنو اوس دے علاقہ وچ بنو معاویہ دے اک انصاری صحابی معاویہ بن مالک بن عوف دی اراضی اُتے تعمیر کيتی گئی سی۔ اِسی لئی اِسنوں مسجد بنومعاویہ وی کہندے نيں۔علامہ سمہودی (متوفی: 911ھ /1505ء) دے زمانہ تک اِس مسجد دا ناں مسجد بنومعاویہ وی مشہور سی ۔[۶]
مسجد مباہلہ
سودھورسول اللہ صلی اللہ علیہ وآلہ وسلم نے کتھے نفل پڑھے؟
سودھومؤرخ مدینہ عمر ابن شبہ النمیری (متوفی: 262ھ/ 876ء) نے صحابی حضرت محمد بن طلحہ رضی اللہ عنہ توں روایت بیان کيتی اے کہ: اوہ کہندے نيں کہ مینوں پتہ چلا اے کہ رسول اللہ صلی اللہ علیہ وآلہ وسلم نے مسجد بنو معاویہ وچ محراب دی سجے جانب تقریباً دو ہتھ دے فاصلے اُتے نفل پڑھے۔[۷]
تعمیر جدید
سودھوخادم الحرمین الشریفین شاہ فہد بن عبدالعزیز آل سعود نے اِس مسجد دی تعمیر جدید دا فرمان 1418ھ/ 1997ء وچ جاری کیتا۔ اِس دے مطابق مسجد دی تعمیر جدید دا کم شروع ہويا۔ مسجد دا مسقف دا حصہ 1000 مربع میٹر کر دتا گیا۔ خواتین دے لئی ایہ مسقف دا حصہ 100 مربع میٹر کیتا گیا جو شمال مشرقی جانب وچ واقع اے۔ مسجد دا گنبد 11.70 میٹر بلند اے جس دا قطر 9.5 میٹر اے۔ مسجد دا اک مینار اے جس دی بلندی 33.75 میٹر اے۔ ایہ مینار جنوب مشرقی سمت وچ واقع اے تے اِس اُتے ہلال نصب اے۔ ہلال توں مینار دی بلندی 36 میٹر تک ہوجاندی اے۔ مسجد دے شمالی حصے وچ مرداں دے لئی 60 مربع میٹر رقبہ اُتے وضو دی 15 ٹونٹیاں تے 12 بیت الخلاء موجود نيں۔ خواتاں دے لئی 60 مربع میٹر رقبہ وچ 6 وضو دی ٹونٹیاں تے 5 بیت الخلاء نيں۔ مسجد دے شمال مغربی سمت وچ مسجد دی ضروریات دے لئی اک کمرہ اے۔ شاہ فہد بن عبدالعزیز آل سعود دی اِس تعمیر وچ مسجد اُتے اڑھائی ملین ریال صرف ہوئے۔[۸]
ہور ویکھو
سودھوحوالے
سودھووکیمیڈیا کامنز چ مورتاں: Al-Ijabah Mosque |
- ↑ محمد الیاس عبدالغنی: مدینہ منورہ دی تاریخی مسیتاں، صفحہ 48۔ مطبوعہ مدینہ منورہ، 2002ء
- ↑ علی بن احمد سمہودی: وفاء الوفا باخبار دار المصطفٰی، جلد 3، صفحہ 71/72۔ مطبوعہ لاہور۔
- ↑ احمد عباسی: عمدۃ الاخبار، صفحہ 176۔
- ↑ علی بن احمد سمہودی: وفاء الوفا باخبار دار المصطفٰی، جلد 3، صفحہ 71۔ مطبوعہ لاہور۔
- ↑ علی بن احمد سمہودی: وفاء الوفا باخبار دار المصطفٰی، جلد 3، صفحہ 71۔ مطبوعہ لاہور۔
- ↑ علی بن احمد سمہودی: وفاء الوفا باخبار دار المصطفٰی، جلد 3، صفحہ 70۔ مطبوعہ لاہور۔
- ↑ علی بن احمد سمہودی: وفاء الوفا باخبار دار المصطفٰی، جلد 3، صفحہ 71۔ مطبوعہ لاہور۔
- ↑ محمد الیاس عبدالغنی: مدینہ منورہ دی تاریخی مسیتاں، صفحہ 49۔ مطبوعہ مدینہ منورہ، 2002ء