محمد جواد بلاغی نجفی
| فائل:محمد جواد بلاغی.jpg | |
| کوائف | |
|---|---|
| تاریخ ولادت | سنہ 1282 ھ |
| آبائی شہر | نجف |
| تاریخ وفات | سنہ 1352 ھ |
| مدفن | حرم امام علی |
| علمی معلومات | |
| اساتذہ | شیخ محمد طہ نجف • آقا رضا همدانی • آخوند ملا محمد کاظم خراسانی • میرزا محمد تقی شیرازی۔ |
| شاگرد | سید محمد ہادی میلانی |
| اجازہ اجتہاد بہ | تالیفات =آلاء الرحمن فی تفسیر القرآن • الرلۃ المدرسیۃ یا المدرسۃ السیارۃ • الہدی الی دین المصطفی • التوحید والتثلیت • اعاجیب الاکاذیب تے ... |
| خدمات | |
| سیاسی | تحریک آزادی عراق وچ شمولیت۔ |
مُحَمد جَواد بَلاغی نَجَفی (1282۔1352 ھ)، شیعہ علماء وچوں نيں۔ انہاں نے یہودیاں، عیسائیاں، بہائیاں تے وہابیاں توں مقابلہ وچ اسلام و تشیع توں دفاع وچ بہت ساریاں کتاباں تالیف کيتی نيں۔ انہاں نے تفسیر قرآن و فقہ دے موضوعات اُتے وی کتاباں تصنیف کيتی نيں۔ بلاغی میرزا محمد تقی شیرازی و آخوند خراسانی دے شاگرد نيں۔
انہاں نے عیسائی مبلغین توں مقابلہ وچ علمی کاوشاں دے علاوہ، انگریزاں دی استعماری حکومت دے خلاف عراقی عوام دی تحریک آزادی وچ وی حصہ لیا۔
سوانح حیات
سودھومحمد جواد بن حسن بن طالب بلاغی سنہ 1382 ہجری وچ نجف وچ پیدا ہوئے۔[۱] بلاغی خاندان، نجف دے قدیمی ترین شیعہ علمی خانداناں وچ اے تے کتاب تنقیح المقال دے مولف عبد اللہ مامقانی اس خاندان دے مشہور افراد وچوں نيں۔[۲]
بلاغی نے اپنی تعلیم دا آغاز نجف وچ کیہ۔ 24 برس دی عمر وچ سنہ 1306 ہجری وچ اوہ کاظمین چلے گئے تے 6 برس دے بعد اوتھے توں واپس آئے۔ سنہ 1326 ہجری وچ انہاں نے سامرا مہاجرت دی تے 10 سال تک میرزا محمد تقی شیرازی دی شاگردی اختیار کيتی۔ اس دے بعد اوہ کاظمین گئے تے اوتھے دو سال قیام کرنے دے بعد نجف پرت آئے۔[۳]
بلاغی نے سید موسی کاظمی جزایری دی بیٹی نال شادی کيتی۔[۴] پیر دی رات 22 شعبان سنہ 1352 ہجری وچ نجف وچ انہاں دی وفات ہوئی تے انہاں نوں روضہ امیرالمومنینؑ وچ دفن کيتا گیا۔[۵]
تعلیم و کارنامے
سودھوبلاغی نجف وچ حاج آقا رضا ہمدانی مولف کتاب مصباح الفقیہ و سید محمد ہندی مولف کتاب شوارع الاسلام فی شرح شرائع الاسلام دے فقہ دے درس وچ شرکت کيتا کردے سن ۔ ايسے طرح توں اوہ آخوند خراسانی و شیخ محمد طہ نجف مؤلف کتاب اتقان المقال فی احوال الرجال دے شاگرداں وچوں سن ۔[۶] انہاں نے سامرا ہجرت کرنے دے بعد اوتھے میرزائے شیرازی توں مرتبط رہے تے محمد تقی شیرازی دے درس فقہ وچ شریک ہويا کردے سن ۔[۷]
انہاں دا شمار وچ نجف وچ جدید علم کلام دی بناء رکھنے والےآں وچ کیہ گیا اے۔ انہاں نے عیسائیاں دی تبشیری و تبلیغی فعالیتاں تے ايسے طرح توں دین مخالفین دی تبلیغات دے مقابلہ وچ فعالیتاں انجام دتیاں۔ اوہ فارسی، عربی، انگریزی و عبرانی زباناں توں آشنائی رکھدے سن ۔[۸] سید محمد ہادی میلانی تے ايسے طرح توں نجف و قم[۹] دے ہور مراجع تقلید جداں سید ابو القاسم خوئی[۱۰] دا شمار انہاں دے کلامی مکتب دے شاگرداں دے طور اُتے کيتا گیا اے۔
بلاغی دا شمار سامرا وچ قیام دے دوران انہاں علماء وچوں ہُندا سی جنہاں نے انگریزی استعمار دے خلاف عراقی عوام دی تحریک آزادی دی جد و جہد وچ فعال کردار ادا کيتا۔ [۱۱] تحریک آزادی دی انہاں فعالیتاں دا آغاز میرزا محمد تقی شیرازی دے فتوی دے بعد ہويا۔[۱۲] محمد جواد بلاغی نوں مجاہد دا لقب وی دتا گیا اے۔[۱۳]
آثار و تالیفات
سودھو
بلاغی نے مختلف موضوعات اُتے بہت ساریاں کتاباں تالیف کيتی نيں، جنہاں وچوں زیادہ تر علم کلام، اسلام و قرآن توں دفاع تے یہودیت، عیسائیت، بہائیت و وہابیت دے عقائد دے رد جداں موضوعات اُتے مشتمل نيں۔ کتاب آلاء الرحمن فی تفسیر القرآن انہاں دی مشہور ترین تالیف اے۔[۱۴] انہاں دی تالیفات و آثار دا مجموعہ موسوعۃ العلامۃ البلاغی دے ناں توں مرکز احیائے تراث اسلامی دے بعض محققاں دی سعی و کوشش توں ۹ جلداں وچ شائع ہوئے چکيا اے۔[۱۵] رضا استادی نے انہاں دی تالیفات وچ ٦۰ کتاباں دی لسٹ ذکر کيتی اے جنہاں وچوں فقط ۲۲ کتاباں شائع ہوئیاں نيں۔[۱۶] بعض مطبوعہ کتاباں دا ذکر ذیل وچ کیہ جا رہیا اے:
- آلاء الرحمن فی تفسیر القرآن: اس کتاب دا شمار شیعاں دی قیمتی ترین تفسیر دے طور اُتے کيتا گیا اے۔ بلاغی نے اس دے مقدمہ وچ اعجاز قرآن و عدم تحریف قرآن کریم دا تذکرہ کيتا اے۔ انہاں نے اس کتاب نوں اپنی عمر دے آخری ایام وچ تالیف کيتا اے۔ ایہی وجہ اے کہ اس دی تفسیر سورہ نساء دی ۵٧ واں آیت تک ہوسکی اے۔[۱۷]
- التوحید و التثلیث: ایہ رسالہ شامی عیسائی دے اک رسالہ دے جواب وچ تحریر کيتا گیا اے جو ۵٦ صفحات اُتے مشتمل اے۔[۱۸]
- اعاجیب الاکاذیب: ایہ رسالہ حقانیت دین اسلام دے اثبات و مسیحی مبلغین دے شبہات دے جواب وچ تحریر کيتا گیا اے۔[۱۹]
- انوار الہدی: ایہ کتاب اثبات وجود خدا و مادیت گرائی دے رد وچ تحریر کيتی گئی اے۔ کتاب البلاغ المبین وی ايسے موضوع اُتے لکھی گئی اے۔[۲۰]
- نصائح الہدی و الدین الی من کان مسلما و صار بابیا: ایہ رسالہ فرقہ بہائیت دے رد وچ تحریر کيتا گیا اے۔[۲۱]
- دیوان اشعار، مجموعہ اشعار و قصائد: منجملہ قصائد وچ اک قصیدہ اوہ اے جو ابو علی سینا دے قصیدہ عینیہ دے جواب وچ نظم کيتا گیا اے۔ ايسے طرح توں اک قصیدہ اوہ اے جو اک اہل سنت عالم دی طرف توں وجود امام زمانہؑ[۲۲] دے انکار دے رد وچ نظم کيتا گیا اے۔ انہاں نے مدح اہل بیتؑ[۲۳] وچ وی اشعار کہے نيں تے اک مرثیہ امام حسینؑ[۲۴] دے حال دا وی نظم کيتا اے جو مندرجہ ذیل شعر توں شروع ہُندا اے:
|
<span lang="لیتنی دونک نهبا للسیوف [۲۵]" xml:lang="لیتنی دونک نهبا للسیوف [۲۵]" title="Tahoma" style="font-size:105%; font-family:Segoe UI; font-color:Green;" > ؎ یا تریب الخدّ فی رمض الطفوف ؎ اے جس دا چہرہ کربلا دی گرم ریت اُتے خاکی ہوگیا! |
حوالے
سودھو- ↑ آقا بزرگ، طبقات اعلام الشیعہ، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۳۲۳.
- ↑ آقا بزرگ، طبقات اعلام الشیعہ، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۳۲۳.
- ↑ آقا بزرگ، طبقات اعلام الشیعہ، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۳۲۳.
- ↑ آقا بزرگ، طبقات اعلام الشیعہ، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۳۲۳.
- ↑ آقا بزرگ، طبقات اعلام الشیعہ، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۳۲۴.
- ↑ عقیقی بخشایشی، «شیخ محمد جواد بلاغی»، ص۲۵-۲٦.
- ↑ عقیقی بخشایشی، «شیخ محمد جواد بلاغی»، ص۲٦.
- ↑ عقیقی بخشایشی، «شیخ محمد جواد بلاغی»، ص۲٦.
- ↑ عقیقی بخشایشی، «شیخ محمد جواد بلاغی»، ص۲٧.
- ↑ یادنامہ حضرت آیت الله العظمی آقای حاج سید ابوالقاسم خویی، ۱۳٧۲ش، ص۵۸ و ۵۹.
- ↑ بلاغی، اسلام آیین برگزیده، [۱۳٦۰ش]، ص۱۴.
- ↑ بلاغی، اسلام آیین برگزیده، [۱۳٦۰ش]، ص۱۴.
- ↑ بلاغی، اسلام آیین برگزیده، [۱۳٦۰ش]، ص۱۴.
- ↑ انصاری قمی، نجوم امت (آیت الله العظمی علامہ حاج شیخ محمد جواد بلاغی)، ۱۳٧۰ش، ص۵۱.
- ↑ جمعی از محققان، موسوعة العلامة البلاغی، زیر نظر علی اوسط نطقی و مرکز احیاء آثار اسلامی، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ۱۳۸۸ش.
- ↑ استادی، «گوشہ ہایی از زندگانی مرحوم شیخ محمد جواد بلاغی»، ص۱۱۱-۱۱۸.
- ↑ استادی، «گوشہ ہایی از زندگانی مرحوم شیخ محمد جواد بلاغی»، ص۱۱۱.
- ↑ استادی، «گوشہ ہایی از زندگانی مرحوم شیخ محمد جواد بلاغی»، ص۱۱۲.
- ↑ استادی، «گوشہ ہایی از زندگانی مرحوم شیخ محمد جواد بلاغی»، ص۱۱۲.
- ↑ استادی، «گوشہ ہایی از زندگانی مرحوم شیخ محمد جواد بلاغی»، ص۱۱۲.
- ↑ استادی، «گوشہ ہایی از زندگانی مرحوم شیخ محمد جواد بلاغی»، ص۱۱۲.
- ↑ استادی، «گوشہ ہایی از زندگانی مرحوم شیخ محمد جواد بلاغی»، ص۱۱۸.
- ↑ آقا بزرگ، طبقات اعلام الشیعہ، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۳۲۴.
- ↑ گلشن ابرار، ۱۳۸۵ش، ج۲، ص۵۵۴.
- ↑ بعض محققاں، موسوعۃ العلامۃ البلاغی، ۱۳۸۸ش، ج۸، ص۱۰۲.
مآخذ
سودھو- آقا بزرگ طہرانی، طبقات اعلام الشیعہ؛ القسم الاول من الجز الاول (نقباء البشر فی القرن الرابع عشر)، تعلیق عبد العزیز طباطبایی، مشہد، دار المرتضی، الطبعہ الثانیہ، ۱۴۰۴ھ۔
- استادی، رضا، «گوشہ ہایی از زندگانی مرحوم شیخ محمد جواد بلاغی»، در مجلہ مشکوۃ، ش۲٦۱، پاییز ۱۳٦۱شمسی ہجری۔
- انصاری قمی، ناصر الدین، نجوم امت: آیت اللہ العظمی علامہ حاج شیخ محمد جواد بلاغی، نور علم، شمارہ ۴۱، ۱۳٧۰شمسی ہجری۔
- بلاغی نجفی، محمد جواد، اسلام آیین برگزیدہ، ترجمہ سید احمد صفائی، تہران، انتشارات آفاق، ۱۳٦۰شمسی ہجری۔
- بعض محققاں، موسوعۃ علامہ بلاغی، زیر نظر: علی اوسط ناطقی، مرکز احیاء آثار اسلامی، ۱۳۸۸شمسی ہجری۔
- عقیقی بخشایشی، عبد الرحیم، «شیخ محمد جواد بلاغی: پایہ گذار علم کلام نوین در حوزہ علمیہ نجف»، در ماہنامہ مکتب اسلام، ش٧، مہر ۱۳٦۲شمسی ہجری۔
- جمعی از پژوہشگران حوزہ علمیہ قم، گلشن ابرار، ج۲، قم، نشر معروف، چاپ دوم، ۱۳۸۵شمسی ہجری۔
- یادنامہ حضرت آیت اللہ العظمی آقای حاج سید ابو القاسم خویی، ۱۳٧۲ش (بر اساس نسخہ الکترونیک در سایت موسسۃ الخوئی الاسلامیہ).