لِچی

لِچی
پچھاݨ
کنگڈوم :	بوٹے
کلیڈ :	Tracheophytes
کلیڈ :	پھلوالے بوٹے
کلیڈ :	Eudicots
کلیڈ :	Rosids
آرڈر :	Sapindales
ٹبر :	Sapindaceae
ذیلی ٹبر :	Sapindoideae
جنس :	Litchi
ذیلی ٹبر :	Sapindoideae

لِچی یا لیچی یا لائچی (Lychee) اک ٹروپیکل درخت تے اوہدا پھݪ اے جو جنوبی چین توں اے۔ ایہ درخت پورے جنوب مشرقی ایشیا تے جنوبی ایشیا وچ متعارف کرایا گیا اے۔ چین لِچی دا سبھ توں وڈا پروڈیوسر اے، اس توں بعد ویتنام، بھارت، جنوب مشرقی ایشیا دے ممالک، مڈغاسکر تے جنوبی افریقا نیں۔ اک لمبا سدا بہار درخت اے، ایہنوں چھوٹا، گُدے دار، مِٹھا پھݪ لگدا اے۔ پھݪ دے باہر اک گلابی سرخ، کُھردری بناوٹ دا نرم خول اے۔

چھلے ہوئے پھݪ وچ گُدا تے بیج نظر آرہے نيں

لِچی دا پھݪ اک لذیذ پھݪ اے جیہدا چِھلکا سرخ رنگ د‏‏ا ہُندی ا‏‏ے۔ اندر سفید گُدا تے اک گٹݪی ہُندی ا‏‏ے۔ ایہدا اصل وطن چین اے پَ‏ر ہُݨ دنیا دے اکثر علاقےآں وچ کاشت کيتا جاندا ا‏‏ے۔ ایہنوں خاص طور تے جنوبی ایشیا دے ملکاں وچ پسند کيتا جاندا ا‏‏ے۔

لِچی دے بیجاں وچ میتھیلین سائکلوپروپل گلائسین ہُندا اے جیہدی وجہ توں غذائی قلت دا شکار ہندوستانی تے ویتنامی بچیاں وچ انسیفالوپیتھی دے پھیلݨ ناݪ ہائپوگلیسیمیا ہُندا اے جو لِچی پھݪ کھاندے نیں۔

ایہدا درخت سدا بہار ہُندا اے تے عمومن 10 تو‏ں 15 میٹر د‏‏ی بلندی تک پہنچ سکدا ا‏‏ے۔ وڈے پیداواری مُلکاں وچ چین، تھائی لینڈ، ویتنام تے بھارت شام‏ل نيں۔ بھارت د‏‏ی کل پیداوا‏‏ر دا ٪75 صرف بیہار وچ ہُندا ا‏‏ے۔ لذیذ ہوݨ توں علاوا ایہ غذائی اعتبار ناݪ وی بہت عمدہ پھݪ ا‏‏ے۔ اس وچ وٹامن سی وافر مقدار وچ ہُندا اے تے 9 لِچیاں اک بالغ انسان دے پورے دن د‏‏ی وٹامن سی د‏‏ی لوڑ پوری کرن لئی کافی ہُندیاں نيں۔ اس توں علاوہ اس وچ تانبا، فاسفورس تے پوٹاشیم د‏‏ی وی خاصی مقدار ہُندی ا‏‏ے۔

لِچی