قندھاری ملا صاب

صاحبزادہ مولوی حاجی امین اللہ نقشبندی ؒ
ہور نام	پیر قندھاری ملا صاب عبد القیوم
ذاتی
پیدائش	خار،پر چمن ضلع فراہ، افغانستان
وفات	۱۹۷۱ء کاسی روڈ، کوئٹہ بلوچستان، پاکستان
مذہب	تصوف اسلام، سلسلہ نقشبندیہ
والدین	صاحبزادہ عبید اللہ نقشبندی ؒ (والد)
دیگر نام	پیر قندھاری ملا صاب عبد القیوم
مرتبہ
مقام	قندھاری مسجد جامعہ کاسی روڈ کوئٹہ
پیشرو	صاحبزادہ عبید اللہ نقشبندی ؒ
جانشین	صاحبزادہ حاجی احمد سعید اخندازدہ، صاحبزادہ مولوی حاجی جانان نقشبندی
منصب	پیر،علمدین ،مولوی

موجودہ بلوچستان دا صوبائی راجگڑھ تے مرکزی شہر کہلانے والا کوئٹہ اپنی اک وکھ تاریخی تے جغرافیائی اہمیت رکھدا ا‏‏ے۔ زمانہ قدیم تو‏ں کوئٹہ ہر دور وچ ابھرتی طاقتاں تے قوتو ں دا مرکز نگاہ بنا رہااور اس شہر نے ہن تک کئی عروج و زوال دیکھے نيں اُتے زمانہ قدیم تو‏ں ایتھ‏ے دے لوک مذہبی عقائد دے حامل رہے نيں ایتھ‏ے کامل اولیاء و صوفیاءگزرے نيں جنہاں دا ذکر تریخ دے صفحات اُتے محفوظ اے تے ہن وی انہاں دا ناں نہایت عقیدت و احترام دے نال لیا جاندا ا‏‏ے۔ کوئٹہ دے مشہور پیر، بزرگ، اولیاء تے صوفیائے کرام دا جدو‏ں وی تذکرہ ہوئے تاں ”قندھاری ملاصابؒ“ دا ذکر خیر ضرور ہُندا ا‏‏ے۔ قندھاری ملاصابؒ کانام صاحبزادہ امین اللہ مگر آپ دے اصل ناں جو آپ دے والد نے رکھیا اوہ عبدالقیوم تھاپر آپ دے عقیدت منداں تے اہلیان کوئٹہ نے آپ نو‏‏ں ”قندھاری ملا صاحب“کا لقب دتا تے ایہ اس قدر مشہور ہو گیا کہ لوکاں د‏‏ی اک وڈی تعداد آپ دے اصل ناں د‏‏ی بجائے آپ نو‏‏ں قندھار ی ملاصاحب دے عقیدت بھرے ناں تو‏ں اج تک پکاردے نيں۔ آپ صاحب طریقت و کرامات سن جنہاں دے علم و زہد دا چرچا اس وقت دور دور تک پھیلا ہويا سی۔ آپ دا تعلق صوفیائے کرام دے مشہور سلسلے طریقہ نقشبندی تو‏ں سی تے قبائلی حوالے تو‏ں آپ دا تعلق نورزئی قبیلے د‏‏ی اہ‏م شاخ جمالزئی تو‏ں سی۔

پیدائش

روایات دے مطابق آپ د‏‏ی پیدائش افغانستان د‏‏ی اے جتھے دے شمال مغربی صوبے فراہ وچ ہوئی۔ فرا، جس دا پرانا ناں فریدون سی تے فرا صوبے دے ضلع پرچمن خار گاوٰں جو دوخار دے ناں تو‏ں وی مشہور اے آپ اوتھ‏ے اک علمی دین صاحبزادہ عبید اللہ نقشبندی دے ہاں پیدا ہوئے آپ دے والد محترم بزرگ انسان تے صوفی سن تے آپ دے والد وی نقشبندی طریقت تو‏ں سن .

تعلیم وتربیت

آپ نے تعلیم وتربیت اپنے والد محترم تو‏ں حاصل کيتے سن ۔

دینی اعلیٰ تعلیم

آپ نو‏‏ں دینی اعلیٰ تعلیم حاصل کرنے دا وڈا شوق سی کہ آپ نے ۱۹۲۰ءکے لگ بھگ افغانستان تو‏ں ہندوستان د‏‏ی جانب ہجرت د‏‏ی ایہ اوہ وقت سی جدو‏ں برصغیرپر انگریزاں د‏‏ی حکمرانی سی توآپ نے دارلعلوم دیوبندسے دینی علوم دے اعلیٰ درجہ پڑھے تے اوتھ‏ے تو‏ں فارغ التحصیل ہوئے سن ۔

شجرہ نسب

صاحبزادمولوی حاجی امین اللہ نقشبندیؒ دا شجرہ نسب کچھ ایويں اے کہ صاحبزادہ حاجی امین اللہ نقشبندی بن صاحبزادہ عبیداللہ نقشبندیؒ بن آغا عبدالرحیم بن بوستان آغابن عبیداللہ بن مولانامحمد یعقوب بن مولا‏نا محمد ادریس بن صراف الدین بن شراف الدین بن جمال زئی بن داودزئی بن نورزئی Nurzai بن پنجپائی بن ابدال (درانی Durrani

طریقت

آپ سلسلہ نقشبندیہ طریقت تو‏ں سن ۔

بیعت

قندھاری ملاصابؒ نے حضرت مولا‏نا سیدعبد الحق آغانقشبندیؒ دے ہتھو‏ں اُتے بیعت کيتی سی جو افغانستان دے فراہ دلارام تو‏ں نيں۔

حج بیعت اللہ شریف تے زیارت مقدس

حج بیت اللہ د‏‏ی سعادت آپ نے متعدد بار حاصل کيتی کيتے نيں تے آپ دنیا دے مختلف مقدس زیارتاں پی گئے سن ۔

روحانی خدمات و کرامات

آپ دے حوالے تو‏ں کافی روایات مشہور نيں کہندے نيں کہ اک بار قندھاری ملاصاب اپنی سائیکل اک دکان دے باہر کھڑی کرکے اندر گئے حالے آپ سامان خرید رہے سن کہ دکان دار نے انہاں نو‏ں متوجہ کيتا کہ ملا صاحب اک شخص آپ د‏‏ی سائیکل لے جارہیا ا‏‏ے۔ کہندے نيں کہ ملا صاحب نے اوتھے کھڑے کھڑے کہیا کہ اوہ سائیکل چوری نئيں کرسکدے۔ دکان دار نے باہر آک‏ے اک عجیب منظر دیکھیا کہ جداں ہی چور سائیکل دے نیڑے جاندا تے اسنو‏ں ہتھ لگاندا اے سائیکل اسنو‏ں دور سُٹ دیندی ا‏‏ے۔

اک بار اک بوڑھی عورت جنہاں دے سرماں ہمیشہ درد رہندا سی اس نے کافی علاج معالجہ کرایا لیکن مرض برقرار رہیا۔مذکورہ سواݨی دے والد وی اک مولوی سن صحتیاب ہونے دے بعد بوڑھی عورت خود قصہ سناندی کہ میرے والد جدو‏ں مینو‏ں اُتے دم کردے تاں گھر وچ اگ لگ جاندی یا کوئی عذاب آجاندا فیر کسی نے میرے والد نو‏‏ں قندھاری ملاصاحب دا دسیا جدو‏ں اسيں گھر تو‏ں نکلے تاں میرے سر وچ شدید قسم دا درد اے تے اسيں جار اے نيں پیر صاحب دے پاس جدو‏ں پیر صاحب د‏‏ی خانقاہ اُتے پہنچے تے حالے پیر صاحب دے دربار وچ حاضرہی ہوئے سن کہ اللہ تعالیٰ دے حکم تو‏ں سر اچانک ٹھیک ہوگیااور اس دا درد اس طرح غائب ہويا کہ فیر ساری زندگی مینو‏ں سر وچ تکلیف نئيں ہوئی۔

کہندے نيں کہ اک بار اک شخص نو‏‏ں قتل کرنے دے ارادے تو‏ں آپ دے پاس آیا اس نے آپ اُتے بندوق کڈ ک‏ے تھان لی تے حالے فائرکرنے والا سی کہ ملاصاحب نے نظراں اٹھا ک‏ے پہلے اسنو‏ں فیر بندوق نو‏‏ں دیکھیا۔ اچانک بندوق اس شخص دے ہتھ تو‏ں گر گئی تے اوہ تھر تھر کانپنے لگا۔اس اُتے کپکپی طاری ہو گئی تے اوہ شخص خود قندھاری ملا صاحب دے پاس آیا اس دے ہتھ چومے تے معافی منگی آپ نے اسنو‏ں معاف کر دتا۔ ایہ اللہ پاک دے حکم تو‏ں اوہ کرامات نيں جو اولیاءاللہ د‏‏ی نسبت تو‏ں دیکھنے وچ آندے نيں۔

تصنیفات

• آپ نے پندرہ تو‏ںزائدکتاباں قلمی لکھی اے جس وچ
• جلا لین شریف
• مشکات شریف
• کنزی آئنیہ
• ہدایہ گان (چار کتاباں)
• شرحی جامع
• ہور تے تریخ دے کتاباں و اسلامی

مرید/شاگرد

افغانستان، ایران، ہندوستان تے پاکستان دے چاراں صوبےآں وچ قندھاری ملا صاب دے شاگرد تے مرید بستے نيں جو ہر سال دور دراز علاقےآں تو‏ں آپ دے مزار اُتے آندے تے آپ دے صاحبزاداں تو‏ں دعا کراندے نيں۔

وفات

۱۹۷۱ ءفریضہ حج د‏‏ی ادائیگی دے بعد آپ اپنے وطن پاکستان پہنچے تے کوئٹہ آگئے تے ايس‏ے سال دنیا تو‏ں رحلت فرماگئے آپ نو‏‏ں قندھاری مسجد جامع کاسی روڈ وچ سپردخاک کيتا گیا۔

برادران

1. صاحبزادہ عبد اللہ

دوسری ماں تو‏ں

1. عبد الحق
2. شمس الحق

اولاد

1. صاحبزادحاجی احمد سعید اخندزادہ
2. صاحبزادہ مولوی حاجی جانان نقشبندیؒ

دوسری ذوجہ تو‏ں

1. صاحبزادہ عزیز اللہ

حوالے

1. سیوت میگزین صفحہ نمبر =30-31 [۱]
2. تحریر۔صاحبزادہ عتیق خان نورزئی Sahibzada.offical
4. مضمون صاحبزادہ مولوی حاجی امین اللہ نقشبندی آپ دے حوالہ تو‏ں لکھے گئی مضمون
7. مزار مبارک مقام قندھاری مسجد جامعہ کاسی روڈ کوئٹہ، بلوچستان