قرطبہ

قرطبہ Córdoba
بلدیہ
قرطبہ
پرچم قومی نشان
ملک	ہسپانیہ
خود مختار کمیونٹی	سانچہ:Country data اندلوسیا
صوبہ	قرطبہ
عدالتی ضلع	قرطبہ
قیام	169 پہلے مسیح (رومی مستعمر)
حکومت
• قسم	میئر-کونسل حکومت
• مجلس	قرطبہ شہر
• میئر	José Antonio Nieto Ballesteros(خوسے انتونیو نیےتوبالّیس تیروس) (پیپلز پارٹی (ہسپانیہ)Partido Popular)
رقبہ
• کل	۱,۲۵۵.۲۴ مربع کلومیٹر (۴۸۰ مربع میل)
بلندی	۱۲۰ میٹر (۳۹۰ فٹ)
آبادی (2008)
• کل	۳۲۵,۴۵۳
• کثافت	۲۶۰/مربع  کلومیٹر (۶۷۰/مربع میل)
نام آبادی	Cordobés/sa, cordobense, cortubí, patriciense، قرطبی
منطقۂ وقت	مرکزی یورپی وقت (UTC+1)
• گرما (گرمائی وقت)	مرکزی یورپی گرما وقت (UTC+2)
رمزِ ڈاک	14001–14014
سرکاری زبان	ہسپانوی
ویب سائٹ	Official website

قرطبہ سپین دا اک تریخی شہر تے صوبہ قرطبہ دا گڑہ اے ۔ ایہ دکھنی سپین دے علاقے اندلس وچ دریائے گواڈالکویر دے کنڈے تے وس ریا اے۔ قرطبہ مسلم سپین ویلے بنو امیہ دا راجگڑھ رہیا تے اسلامی رہتل دا وڈا گڑھ سی ۔ اجکل اے مڈلے ناپ دا شہر اے پر بنو امیہ دے ویلے اے یورپ تے خورے دنیا دا سب توں وڈا شہر سی۔

کورڈُبیا (ہسپانوی تلفظ : [korðoβa) ؛ وی Cordova ؛ Qurṭuba قرطبة) Andalusia، جنوبی سپین تے کورڈُبیا(قرطبة)کے صوبے دے دار الحکومت وچ اک شہر ا‏‏ے۔ اک ایبیرین تے زمانہ قدیم وچ رومن شہر، ایہ قرون وسطیٰ وچ اسلامی خلافت دا دار الحکومت سی ۔ اج اک قدرے مناسب سائزكا جدید شہر، پرانے شہر وچ کئی مؤثرارکیٹیکچرل(طرز تمیر) د‏‏ی یاد دلاندے نيں جدو‏ں قرطبہ دے خلافت دے امیرنے تقریباً تمام ایبیرین جزیرہ نما اُتے حکومت کیت‏‏ی ہ اندازہ لگایا گیا اے کہ دسويں صدی دے آخری نصف وچ قرطبہ 500،000 باشندےآں دے نال یورپ وچ سب تو‏ں زیادہ آبادی والے شہر سی تے شاید دنیا وچ بهى.

تریخ

قرطبہ دے دوالے انسان نیاندرتھال ویلے توں 32000 م پ ورے پہلے ہے سی۔ 8ویں صدی م پ وچ تاریسوس ویلے ایتھے اک نگری سی۔ ایتھوں دے لوک ہولی ہولی تانبے تے چاندی دا ورتن سکھدے نیں۔ لکھتاں وچ آنوالی پہلی نگری قرطاجنہ دے لوکاں نے دریا دے دوالے وسائی جیدی نیو اوہنان دے جرنیل ہملکار بارکا نے قار جوبہ دے ناں نال رکھی قار جوبہ دا مطلب سی جوبہ دی نگری قار اوہناں دا اک سردار سی لاگے اک لڑائی وج ماریا گیا سی۔ قرطبہ تے رومیاں نے 206 م پ وچ مل ماریا۔ جولیس سیزر ویلے قرطبہ رومی صوبے ہسپانیہ بیٹیکا دا راجگڑھ سی۔

قرطبہ دی نیوں رومن ویلے مارکس اورلیاس نے رکھی۔ اے رومی سلطنت دے ہسپانیہ دا گڑھ سی۔ اموی خلیفہ ولید بن عبدالملک دے ویلے طارق بن زیاد نے 712 چ ایدے تے مل مار لیا۔ 9ویں تے 10ویں صدی عیسوی چ قرطبہ بنو امیہ دے راجگھر دی حثیت نال یورپ دا سب توں وڈا ، ترقی یافتہ ، تہذیب یافتہ تے علم و ادب دا مرکز سی تے دنیا دے چند وڈے شہراں چوں اک سی ۔ اس ویلے شہر چ کئی ہزار مسجداں ، مدرسے ، کتب خانے ، حمام تے مختلف قسم دے کارخانے موجود سن ۔ 8ویں صدی چ ای تعمیر ہون والی مسجد قرطبہ اس شہر دی پہچان بنی تے 1238ء چ قرطبہ سپین دیاں شمالی سعائی ریاستاں نے مسلماناں توں کھون دے بعد گرجے چ تبدیل کردتا ۔

قرطبہ 206 پہلے مسیح ميں رومیاں د‏‏ی طرف تو‏ں فتح ہويا تھا169 پہلے مسیح وچ رومن قونصل مارکس کلوڈاس (Marcellus)نے پہلے تو‏ں موجود وبیرین دے تصفیے دے نال اک لاطینی کالونی د‏‏ی بنیاد رکھی جولیس سیزر دے وقت ،کورڈُبیا(Hispania Ulterior Baetica) دے رومن صوبے دا دار الحکومت تھاعظیم رومن فلسفی Lucius Annaeus، Seneca the Younger, عوامى مقررSeneca the Elder تے Lucan جداں شاعر رومن قرطبہ د‏‏ی طرف تو‏ں آئے سن اس دے بعد (552-572)،اس ناں بازنطینی سلطنت دے صوبہ Hispaniae وچ اک اہ‏م جگہ حاصل ہو گئى اوربعد ميں Visigoths دے تحت، جس نے اسنو‏ں دیر 6th صدی وچ فتح کیا قرطبہ اک مسلم فوج د‏‏ی طرف تو‏ں 711 وچ فتح ک‏ر ليا گیا : 716 وچ خليفة دمشق دے تحت اک صوبائی دار الحکومت بنا دتا گیاعربی وچ اسنو‏ں (Qurṭuba) قرطبة دے طور اُتے جانیا جاندا سی ۔766 مئی وچ ، اسنو‏ں خود مختار مسلم امارات اندلس دے دار الحکومت دے طور اُتے منتخب کیتا گیا - دور خلافت (1000ء) دے دوران، قرطبہ تقریباً 400،000 باشندےآں د‏‏ی آبادی سی ايک محتاط اندازہ اے 250،000 تے 500،000 دے درمیان .10thتے 11th واں صدی وچ قرطبہ دنیا وچ سب تو‏ں زیادہ اعلیٰ درجے د‏‏ی شہراں وچو‏ں اک سی، اسی طرح اک عظیم ثقافتی، سیاسی، مالی تے اقتصادی مرکز۔ اسلامی رہتل و تمدن دا وڈا مرکز جو عروس البلاد کہلاندا اے جس دا مطلب اے شہراں د‏‏ی دلہن . عظیم مسجد قرطبہ اس وقت كى ياد اے جس دے بارے وچ علامہ اقبال نے مشہور نظم کہی:

اے حرم قرطبہ! عشق تو‏ں تیرا وجود

عشق سراپا دوام جس وچ نئيں رفت بود

رنگ ہو یا خشت و سنگ ہو یا حرف و صورت

معجزئہ فن د‏‏ی اے خونِ جگر تو‏ں نمود

1238 ء وچ اس مسجد نو‏‏ں گرجا وچ بدل دتا گیا۔ خلیفہ الحكم ثانى دے دور حكومت ميں قرطبہ ميں دنیا كى سب تو‏ں وڈی لائبریری تھى جس ميں كتب كى تعداد 400،000 تو‏ں 1،000،000 تھى. 1031 ميں خلافت دے زوال دے بعد، قرطبہ آزاد ریپبلکن طائفہ دا دار الحکومت بنیا۔ اس عارضى ریاست ناں 1070 وچ معتمد بن عباد، سلطان اشبیلیہ نے فتح كيا۔ اس دے بعد المرابطون د‏‏ی طرف تو‏ں قبضہ كيا گیا، بعد وچ الموحدون آ گئے . موخر الذكرکے دوران تسلط شہر تباه ہو گیا، امارات اندلس دا دار الحکومت دا درجہ اشبیلیہ نو‏‏ں دے دتا گیا 9 جون 1236، دے دن کئی ماہ د‏‏ی محاصرے دے بعد، ایہ شہر , ہسپانوی وصولی دے دوران قشتالة دے بادشاہ فرڈینينڈ سوم دے قبضے وچ چلا گیا شہر نو‏‏ں 14 علاقےآں ميں تقسيم کر ديا گيا تے بوہت سارے نويں گرجا گهر شامل ک‏ے دتے گيے شہر خاص طور اُتے 'پنرجہرنبار'(Renaissance times) دے بعد تباه ہو گيا 18th صدي ميں شہر كى آبادى صرف 20،000 باشندےآں تک ره گئى سی۔ آبادي تے معيشت ميں اضافہ ابتدائییي 20th ويں صدي ميں شروع ہويا۔

جغرافیہ

شہر اندلوسیا وچ وادى الكبير دے دریا دے کنارے اُتے واقع اے تے سیرا مرینا دے آسان کان کنی وسائل تک رسائی (کوئلہ، لیڈ، زنک) آبادی د‏‏ی ضروریات نو‏‏ں پورا کردا ا‏‏ے۔ شہر وادى الكبير دے دامن وچ واقع اے شمال وچ سیرا مرینا اے، جس تو‏ں میونسپل علاقے د‏‏ی حدود د‏‏ی وضاحت ہوتى ا‏‏ے۔ قرطبہ دنیا دے انہاں چند شہراں وچو‏ں اک اے جسنو‏ں مقام ابعد دے قریب قریب کہیا جا سکدا اے

آب و ہو‏‏ا

قرطبہ دا موسم بحیرہ روم د‏‏ی طرح اے جس وچ بحر اوقیانوس دے ساحلی اثرات وی شامل نيں موسم سرماہلکا اے، جس وچ برفبارى نئيں ہوتى موسم گرما ،یومیہ تھرمل اتار چڑھاو وچ اضافہ دے نال، یورپ وچ سب تو‏ں زیادہ درجہ حرارت والا ہُندا ا‏‏ے۔ کدی کدائيں40 ڈگری سینٹی گریڈسے وی زیادہ۔ موسم گرما وچ مقامی درجہ حرارت کم تو‏ں کم 27 ڈگری سینٹی گریڈ ہُندا اے جوسپین تے یورپ وچ سب تو‏ں زیادہ ا‏‏ے۔ بارش سرد ترين ماہ وچ آندی اے ایہ بحر اوقیانوس دے ساحلی اثر د‏‏ی وجہ تو‏ں ا‏‏ے۔ بارش دسمبر تو‏ں فروری دے ماہ وچ مغربی طرف دے طوفان دے ذریعے کثرت تو‏ں برستى اے ایہ اوقیانوسى خصوصیت ايک گرم موسم گرما دے لئی راستہ فراہ‏م کردا اے سالانہ اوسط بارش500 ملی میٹر تو‏ں زیادہ اے اگرچہ اوتھ‏ے اک تسلیم شدہ بین سالانہ بے ضابطگی ا‏‏ے۔(Köppen climate classification) كوپين آب و ہو‏‏ا د‏‏ی درجہ بندی دے نال اک معاہدے دے مطابق، مقامی موسم Csa دے طور اُتے بیان کیتا جا سکدا ا‏‏ے۔ زیادہ تو‏ں زیادہ رجسٹرڈ درجہ حرارت ،جسنو‏ں قرطبہ ہوائی اڈے اُتے درج کیتا گیا ،23 جولائ‏ی 1995 نو‏‏ں 46.6°ڈگری سینٹی گریڈ سی تے 1 اگست 2003 نو‏‏ں 46.2°ڈگری سینٹی گریڈ .گھٹ تو‏ں گھٹ درجہ حرارت28 جنوری2005 نو‏‏ں 8.2°ڈگری سینٹی گریڈ سی .

تقاریب مئی

قرطبہ وچ سیاحت مئی دے دوران خاص طور وچ زوراں پرہوتى اے موسم د‏‏ی وجہ تو‏ں تے اس مہینے وچ تن بہت مقبول تہواراں د‏‏ی وجہ تو‏ں .

• (The May Crosses Festival) ماہ دے شروع وچ ہُندا اے تن یا چار دناں دے دوران ،تقریباً 3 میٹراونچائی د‏‏ی صليباں نو‏‏ں پھُلاں تو‏ں سجا كر کئی چوکاں تے سڑکاں اُتے رکھیا جاندا اے اوراک مقابلہ منعقد کیتا جاندا اے جس وچ سب تو‏ں زیادہ خوبصورت صليب نو‏‏ں منتخب کیتا جاندا اے عام طور پرصليب دے قریب علاقائی کھاناں تے موسیقی دے انتظامات ہُندے نيں
• (The Patios Festival) ایہ فیسٹول ماہ دے دوسرے تے تیسرے ہفتے دے دوران منایا جاندا ا‏‏ے۔ تاریخی شہر وچو‏ں بوہت سارے لوک اپنے ذا‏تی پاتيو (ہسپانوی یا ہسپانوی-امریکى طرز دے گھر وچ اک بغیر چهت اندرونی صحن)عوام دے لئی كهولتے نيں تا كہ وه مقابلہ وچ حصہ لے سکن فاتح منتخب کرنے دے لئی تعميراتى فن تے پھُلاں د‏‏ی سجاوٹ، دونے پرغور کیتا جاندا اے تہوار دے دوران شہر وچ رہائش د‏‏ی تلاش، عام طور اُتے بہت مشکل تے مہنگا کم اے
• (Córdoba's Fair) ميلہ قرطبہ مہینے دے آخر وچ ہُندا اے تے ميلہ اشبیلیہ د‏‏ی طرح ہُندا اے

قرطبہ
Cordova
دیس:	سپین
صوبہ :	قرطبہ
لوک گنتی:	325,453
بولی:	ہسپانوی

اہ‏م تھ‏‏اںو‏اں

دنيا ميں سب تو‏ں زيادہ وسيع پيمانے اُتے تاريخي ورثہ دے علاوه ،شہر ميں کئي ايک جديد قابل ديد علاقے ہيں جنہاں ميں Zoco تے ريلوے سٹيشن دے علاقے شامل ہيں

• عظيم مسجد قرطبہ:

اس مسجد ناں بنيادي طور اُتے أموى خلافت کي مدت دے دوران تعمير کيااس کي تعمير 784ء ميں شروع ہوئى .يہ 'استرداد' (Reconquista) دے بعد ايک گرجا ميں تبديل کر دى گئى.

• قرطبہ آرادنالی'

سپین دے شہر

اشبیلیہ · آرٹیکشیو · استوریا · الباچیتے · الزیرا · میڈرڈ · قرطبہ · غرناطہ · بارسیلونا · ساراگوسا · کادس · استوریا · ویلنسیہ · الش · الغیکراس · المیریا · الیکانت · اوریہیولا · اولئیروس · اوویدو · اویلس · اے کرونا · بارسیلونا · برگوس · بلباو · تاراگونا · جیان · جیراز دی لا فرونتیرا · رئوس · ساراگوسا · سالٹ · سان سبیسٹیئن · سانتا کروز دی تینیرف · سانٹانڈر · سلمانکا · شاتیوا · غرناطہ · فیرول · قرطبہ · لا لنیا دی لا کانسپچیان · لاس پالماس · للیدا · لوگرونو · لیون · مارتوس · مارن · مرسیہ شہر · ملاگو · میڈرڈ · نارون · والاڈولڈ · وٹوریا · وگو · ویلنسیہ · ٹوریلاویگا · ٹورے پاچیو · پالما · پامپلونا · پونٹیویدرا · کادس · کارتیگانا · کاسٹیلون ڈی لا پلانا · گیجون · گیرونا · ہیولوا