قران السعدین (اخبار)
| قسم | علمی اخبار |
|---|---|
| ہیئت | ہفت روزہ |
| بانی | ڈاکٹر الوئس اشپرنگر |
| ناشر | مطبع العلوم دہلی کالج |
| مدیر | ہنڈت دھرم نارائن بھاسکر |
| آغاز | 1845ء |
| زبان | اردو |
| صدر دفتر | دہلی، برطانوی ہندوستان |
قران السعدین برطانوی راج وچ دہلی توں جاری ہونے والا اردو بولی دا اک ہفت روزہ علمی اخبار سی۔ ایہ اخبار پنڈت دھرم نارائن بھاسکر دی ادارت وچ 1845ء نوں مطبع العلوم دہلی نکلدا سی۔[۱][۲]یہ اخبار دہلی کالج دے پرنسپل ڈاکٹر الواس اشپرنگر دی زیرِ نگرانی شائع ہُندا سی۔ ایہ بارہ صفحات دا علمی اخبار سی تے اخبار دی قیمت ماہانہ دو روپے، ششماہی 10 تے سالانہ 20 روپے مقرر سی۔[۳] پنڈت دھرم نارائن دہلی کالج دے سینئر اسکالر سن ۔ انہاں نے جان اسٹیورٹ مل دی پولیٹیکل اکانومی تے انگلستان دی تریخ دے ترجمے دے علاوہ تے کئی کتاباں دا ترجمہ وی کيتا۔ اوہ شعر و شاعری دا وی ذوق رکھدے سن ۔ 1848ء وچ اوہ مالوہ کالج توں منسلک ہوئے گئے۔ پنڈت دھرم نارائن دے بعد 1848ء توں اس دی ادارت دے فرائض دی ذمہ داری محمد حسین دے حصہ وچ آئی۔ 1849ء وچ اخبار دی ادارت دی خدمات موندی لال دے سپرد کيتی گئی جو دہلی کالج دے شعبہ انگریزی دے ممتاز طالب علم سن ۔ 1850ء وچ اس اخبار دی ادارت سید اشرف علی دے حوالے کيتی گئی۔ سید اشرف علی دو سال تک اس خدمت اُتے فائز رہے۔ اس دے بعد اس اخبار دے ایڈیٹر کریم بخش نامی بزرگ بنائے گئے۔ اس اخبار نے مغربی علوم و فنون نوں عام کرنے، صحیح علمی ذوق پیدا کرنے، حاکم و محکوم دے رشتے نوں استوار کرنے تے معلومات عامہ دے دائرے نوں وسیع کرنے دے لئی غیر معمولی خدمات انجام دتیاں۔[۴] قران السعدین اپنی علمی افادیت، مضامین دے تنوع تے حسن ترتیب دے اعتبار توں ہندوستان دے ممتاز اخبارات وچ شمار کيتا جاندا سی۔[۵]
گارساں دتاسی دے مطابق:
| ” | قران السعدین اک باتصویر اخبار اے، جس وچ سائنس، ادب تے سیاست توں بحث ہُندی اے۔ اس دا مقصد اپنے ہم وطناں وچ مغربی خیالات دی اشاعت اے۔[۶] | “ |
حوالے
سودھو- ↑ محمد یوسف، دلی وچ اردو صحافت دے ابتدائی نقوش: دہلی اردو اخبار، ایجوکیشنل بک ہاؤس، دہلی، 2008ء، ص 131
- ↑ ڈاکٹر طاہر مسعود، اردو صحافت انیہويں صدی وچ ، مجلس ترقی ادب لاہور، 2016ء، ص 214
- ↑ نادر علی خاں، اردو صحافت دی تریخ، ایجوکیشنل بک ہاؤس، علی گڑھ، 1987ء، ص 160
- ↑ محمد یوسف، دلی وچ اردو صحافت دے ابتدائی نقوش: دہلی اردو اخبار، ایجوکیشنل بک ہاؤس، دہلی، 2008ء، ص 132
- ↑ نادر علی خاں، اردو صحافت دی تریخ، ایجوکیشنل بک ہاؤس، علی گڑھ، 1987ء، ص 163
- ↑ ڈاکٹر عبد السلام خورشید، صحافت: پاکستان و ہند وچ ، مجلس ترقی ادب لاہور، نومبر 2016ء، ص 134