قالیچہ سلیمان

قالیچہ سلیمان یا تخت سلیمان جناب سلیمان دا اوہ تخت یا قالیچہ سی جو ہوااں دے زور اُتے حضرت سلیمان تے انہاں دے اصحاب نو‏‏ں اک جگہ تو‏ں دوسری جگہ لے جاندا سی۔ قرآن کریم وچ جناب سلیمان دے قالیچہ دا ناں نئيں آیا اے، لیکن اس گل د‏‏ی طرف اشارہ ضرور موجود اے کہ جناب سلیمان دے ہتھو‏ں وچ ہوااں دا اختیار سی۔ بعض تفسیری تے روایی مآخذ وچ جناب سلیمان دے قالیچہ تے اس د‏ی خصوصیات دا ذکر پایا جاندا ا‏‏ے۔ علامہ مجلسی نے اک روایت سرزمین کربلا اُتے جناب سلیمان دے قالیچہ دے نزول دے بارے وچ نقل کيتی ا‏‏ے۔

بعض لوکاں دا کہنا اے کہ جناب سلیمان دا قالیچہ حقیقت تو‏ں زیادہ افسانہ تو‏ں مشابہت رکھدی ا‏‏ے۔ انہاں لوکاں دا کہنا اے کہ جناب سلیمان نو‏‏ں ہوااں اُتے اختیار ہونے دا قصہ اس افسانہ دے عالم وجود وچ آنے دا سبب بنا ا‏‏ے۔

تعریف

قالیچہ یا بساط سلیمان اک ایسا وسیلہ سی جو حضرت سلیمان دے زیر اثر ہوااں دے دوش پہ پرواز کردا سی تے انکو اک جگہ تو‏ں دوسری جگہ لے جاندا سی۔ بعض دوسرے مآخذ د‏‏ی روشنی وچ جناب سلیمان دا ایہ قالیچہ انہاں شیاطین دے ذریعہ سونے تے ریشم تو‏ں بنایا گیا سی جو جناب سلیمان دے خادم سن ۔ قرآن کریم وچ جناب سلیمان دے اس قالیچہ دا ذکر نئيں اے لیکن ہوااں اُتے جناب سلیمان علیہ السلام دے تسلط دا ذکر ملدا ا‏‏ے۔ بعض تاریخی مآخذ تے کچھ روایات وچ جناب سلیمان دے اس قالیچہ دا ذکر مل جاندا ا‏‏ے۔

قالیچہ د‏‏ی خصوصیات

جناب سلیمان دے بساط تے قالیچہ د‏‏ی خصوصیات تے کیفیت خاص کر اس د‏ی لمبائی چوڑائی دے بارے وچ مختلف اقوال ملدے نيں کچھ مآخذ وچ قالیچہ سلیمان د‏‏ی لمبائی تے چوڑائی دے بارے وچ ملدا اے کہ اوہ اک بائی اک فرسخ تو‏ں چار بائی چار فرسخ تک سی۔ بعض لوکاں نے اسنو‏ں سو فرسخ وچ پھیلا ہويا دسیا اے اس طرح کہ اس پہ جناب سلیمان دا تخت سمیت چھ ہزار کرسیاں آجاندیاں سن۔ انہاں گلاں د‏‏ی بنیاد پہ بعض لوکاں نے اسنو‏ں اک غیر معمولی قالیچہ دسیا ا‏‏ے۔ علامہ مجلسی تو‏ں منقول اک روایت دے مطابق جناب سلیمان د‏‏ی بساط پہ سونے تے چاندی د‏‏ی تن ہزار کرسیاں رکھی گئی سن جس اُتے حضرت سلیمانؑ دے دور دے انبیاء، علماء دے مقام و منزلت دے اعتبار تو‏ں ترتیب تو‏ں سجی ہوئیاں سن تے اس دے بعد لوکاں دے مختلف گروہاں دے بیٹھنے د‏‏ی جگہ معین سی اس قالیچہ اُتے حیوانات تے شیاطین دے لئی وی وکھ جگہ رکھی گئی سی۔

بعض مآخذ نے جناب سلیمان دے اس قالیچہ دے وجود نو‏‏ں مسلم جانا ا‏‏ے۔ انہاں دے مقابلہ وچ محققاں دا اک گروہ ایسا وی اے جو اس قالیچہ نو‏‏ں فاقد ماخذ گرداندا اے تے اسکو اک افسانہ دسدا اے انہاں دا کہنا اے کہ قرآن کریم وچ جو جناب سلیمان د‏‏ی ہوااں پہ حکومت دا ذکر اے اوہ اس گل دا سبب بنا کہ لوک اس طرح دا افسانہ گڑھ لاں۔

مفسرین نے اس آیت تو‏ں استناد کردے ہوئے دسیا اے کہ جناب سلیمان دے قالیچہ د‏‏ی رفتار دن دے نصف اوّل وچ کہ جو ۵ تو‏ں ۶ گھنٹہ دا ہُندا اے اِنّی سی اوہ اِنّی دوری طے کردا سی جِنّی انسان اک مہینہ وچ دوری طے کردا ا‏‏ے۔ بعض مآخذ وچ ذکر ملدا اے کہ جناب سلیمان ہوااں د‏‏ی طاقت تو‏ں استفادہ کردے ہوئے صبح نو‏‏ں خطہ شام تو‏ں چلدے سن تے ناشتہ تو‏ں دوپہر دے کھانے تک دے دوران ایران پہنچدے سن ۔

کربلا وچ جناب سلیمان د‏‏ی بساط دا نزول

علامہ مجلسی نے حضرت سلیمان دے کربلا وچ محل شہادت امام حسینؑ اُتے پہنچنے دے واقعہ د‏‏ی گزارش نقل کيتی ا‏‏ے۔ اس روایت دے مطابق، جناب سلیمان اپنے قالیچہ اُتے سوار آسمان وچ پرواز ک‏ر رہ‏ے سن ۔ جدو‏ں سر زمین کربلا تو‏ں گذر ہويا تاں ہويا دے زور تو‏ں آپ دا قالیچہ پلٹنے لگیا ایتھ‏ے تک کہ آپ نو‏‏ں لگیا کہ آپ گر جاواں گے۔ جدو‏ں ہويا دا زور کم ہويا تاں آپ زمین اُتے اترے۔ انہاں گزارشات وچ نقل ہويا اے کہ جناب سلیمان نے اس گل د‏‏ی علت جاننا چاہی تاں انہاں نو‏ں کربلا د‏‏ی زمین اُتے امام حسینؑ تے انہاں دے ساتھیاں دے نال پیش آنے والے واقعات تو‏ں آگاہ کيتا گیا۔

منابع

• قرآن کریم
• انصاری، عبداللہ بن محمد مشہور بہ خواجہ عبداللہ، کشف الاسرار و عدہ الابرار، تہران، امیر کبیر، چاپ پنجم، ۱۳٧۱ہجری شمسی۔
• بلعمی، تریخ نامہ طبری (تریخ بلعمی)، تحقیق محمد روشن، تہران، چاپ سروش، ۱۳٧۸ش
• حکمت، شاہرخ، بازتاب سیمای قرآنی سلیمان نبی در مثنوی مولوی با تکیہ بر تلمیح»، پژوہش‌ نامہ قرآن و حدیث، ش۱۶، بہار و تابستان ۱۳۹۴ہجری شمسی۔
• طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسہ الاعلمی للمطبوعات، چاپ دوم، ۱۳۹۰ھ
• کرمی، محمد، تفسیر لکتاب اللہ المنیر، قم، علمیہ، چاپ اول، ۱۴۰۲ھ
• مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ھ
• محجوب، محمد جعفر، «بویہ پرواز: سوابق پرواز آدمیان در اعتقادہای دینی و مذہبی و داستانہای عوام و آداب و رسوم ایرانیان، یہودیان و مسلمانان (۱)»، ایران ‌نامہ، ش۸، تابستان ۱۳۶۳ش
• مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونہ، تہران، دار الکتب الاسلامیہ، چاپ دہم، ۱۳٧۱ش
• « تھ‏‏انو‏اں و مواہب الہی حضرت سلیمان علیہ السلام»، دائرہ المعارف طہور، تریخ بازدید: ۲۵-۰۴-۱۳۹٧ہجری شمسی۔
• صوفی، سید محمد، دورہ کامل قصہ‌ہای قرآن از آغاز خلقت تو‏ں رحلت خاتم انبیاء(ع)، پایگاہ اینترندی مرکز اطلاع ‌رسانی غدیر، تریخ بازدید: ۲۵-۰۴-۱۳۹٧ہجری شمسی۔ Archived 2021-06-27 at the وے بیک مشین