فوبوس

فوبوس

Enhanced-color image of Phobos from the Mars Reconnaissance Orbiter with Stickney crater on the right
دریافت
دریافت از	Asaph Hall
تاریخ دریافت	17 August 1877
تعین کاری
متبادل نام	Mars I
صفات	Phobian
محوری خصوصیات
مفروضہ وقت J2000
Periapsis	۹,۲۳۴.42 کلومیٹر
Apoapsis	۹,۵۱۷.58 کلومیٹر
Semi-major axis	۹,۳۷۶ کلومیٹر (2.76 Mars radii)
انحراف	۰.0151
گردشی دور	۰.31891023 d (7 h 39.2 min)
اوسط گردشی رفتار	2.138 km/s
میلانیت	1.093° (to Mars's equator) 0.046° (to local Laplace plane) 26.04° (to the دائرۃ البروج)
قدرتی سیارچہ	مریخ
طبیعی خصوصیات
طول و عرض	27 × 22 × 18 km
اوسط رداس	۱۱.2667 کلومیٹر (۱.76941 mEarths)
سطحی رقبہ	۱,۵۴۸.3 km2 (3.03545 µEarths)
حجم	۵,۷۸۳.61 km3 (۵.33933 nEarths)
کمیت	۱.0659×10۱۶ kg (۱.78477 nEarths)
اوسط کثافت	۱.876 g/cm3
سطحی کششِ ثقل	۰.0057 m/s2 (581.4 µ g)
فراری سمتار	11.39 m/s (41 km/h)
محوری گردش	Synchronous
استوائی گردشی_رفتار	11.0 کلومیٹر/گھنٹہ (6.8 میل فی گھنٹہ) (at longest axis)
Axial tilt	0°
Albedo	0.071±0.012
درجہ حرارت	≈ 233 K

فوبوس مریخ دے دو چانداں وچو‏ں اک چند ا‏‏ے۔ ایہ مریخ دے دوسرے چاند دیموس (Deimos) دے مقابلے وچ مریخ تو‏ں زیادہ نزدیک ا‏‏ے۔ دونے چاند 1877 عیسوی وچ امریکی فلکیات دان آساف ھال (Asaph Hall) نے دریافت کیتے. فوبوس چھوٹا تے بے ڈھنگ شکل دا ا‏‏ے۔ اس دا رداس صرف 7 میل یعنی 11 کلومیٹر اے تے ایہ مریخ دے چاند دیموس تو‏ں ست گنا وڈا ا‏‏ے۔ فوبوس دا نام یونانی خدا فوبوس دے نام اُتے رکھیا گیا ا‏‏ے۔ یونانی اساطیر وچ اسنو‏ں ایریز یا آرس (Ares) یعنی ( مریخ) تے ایفرودیت (Aphrodite) یعنی (زہرہ) دا بیٹا تے خوف دا پتلا کہیا جاندا اے .

مریخ دے دونے چانداں دی مریخ دے گرد گردش

کیوریسٹی تو‏ں کيتی گئی عکس بندت‏ی۔ فوبوس دے پیچھے تو‏ں دیموس گزر رہیا ا‏‏ے۔

سطح مریخ تو‏ں اس دا اوسط فاصلہ صرف 6000 کلو میٹر ا‏‏ے۔ پورے نظام شمسی ماں کوئی دوسرا ایسا چاند نئيں اے جو اپنے سیارے تو‏ں اس قدر نزدیک ہوئے۔ ایہ مریخ تو‏ں اِنّا قریب اے کہ اوہدی مریخ دے گرد مداری گردش، مریخ دی محوری گردش تو‏ں زیادہ تیز ا‏‏ے۔ ایہ مریخ دے گرد اک چکر 7 گھنٹے تے 39 منٹ وچ طے کردا ا‏‏ے۔ جس دے نتیجہ وچ ایہ مریخ دی سطح تو‏ں ہر مریخی دن وچ دو مرتبہ مغرب تو‏ں طلوع تے مشرق وچ غروب ہُندا نظر آندا ا‏‏ے۔ اس دے طلوع تے غروب دے درمیان دا دورانیہ 4 گھنٹے تے 15 منٹ یا اس تو‏ں وی کم ہُندا ا‏‏ے۔

فوبوس نظام شمسی وچ سب تو‏ں کم چمکدار اجسام وچو‏ں اک ا‏‏ے۔ اوہدی چمک دی شدت جسنو‏ں البیڈو (albedo) کہندے نيں 0.071 ا‏‏ے۔ اوہدی روشن سطح اُتے سطحی درجہ حرارت − °4C- اے تے اوہدی غیر روشن سطح دا درجہ حرات °112C- ا‏‏ے۔ فلکیات داناں دا خیال اے کہ فوبوس محض چٹاناں دا ملبہ اے جس اُتے دھول دی پتلی سی تہ جمی ہوئی ا‏‏ے۔

یہ مریخی چاند بہت آہستہ آہستہ مریخ دے نزدیک ہُندا جا رہیا ا‏‏ے۔ تقریباً سو سالاں وچ مریخ تو‏ں اس دا فاصلہ لگ بھگ دو میٹر کم ہو جاندا ا‏‏ے۔ اندازہ اے کہ 3 تو‏ں 5 کروڑ سالاں وچ ایہ یا تو مریخ تو‏ں ٹکرا جائے گا یا پھر بکھر کر ویسا ہی اک حلقہ بن جائے گا جداں کہ سیارہ زحل دے گرد ا‏‏ے۔ جے مریخ دی سطح اُتے کھڑے ہو ک‏ے دیکھیا جائے تو ایہ چاند مشرق دی بجائے مغرب تو‏ں طلوع ہُندا اے تے روزانہ دو دفعہ طلوع تے دو دفعہ غروب ہُندا ا‏‏ے۔ فوبوس دے برعکس ساڈی زمین کا چاند بہت آہستہ آہستہ زمین تو‏ں دور ہُندا جا رہیا ا‏‏ے۔ 100 سالاں وچ ساڈی زمین دا چاند تو‏ں فاصلہ لگ بھگ 4 میٹر ودھ جاندا ا‏‏ے۔

ہور ویکھو

• عطارد
• زہرہ
• زمین
• مریخ
• مشتری
• زحل
• یورینس
• نیپچون
• پلوٹو
• سورج
• سورج گرہن

حوالے